rtederianasch Üost-lndië Nog steeds de droogte. Verschillende bosch branden. Nu de rampzalige droogte in Wesl- Jndië nog steeds aanhoudt, nemen de boschbranden op sommige punten in de bolonie ernstige afmetingen aan. aldus jpoldt „Do West". Branden aap de kust lijn een vrijwel jaarlijks in den grooten drogen tijd terugkeerend verschijnsel en de plantages nemen gewoonlijk bijtijds de uoodigc voorzorgsmaatregelen tegen bet overslaan van het vuur. Thans, echter woeden zware bosclibran- den al dagenlang aan weerskanten van bet Pad van "Wanic-a, in de nabijheid van liet Kanaal*van Tout Lui Faut en achter dc polders aan weerszijden van Lelydorp. Men heeft getracht door brandpadci het vuur te sluiten, doch dit is niet gelukt. Ket vuur beeft een omvang gcn< - ion, 'die voorloopigc bestrijding vrijwel onmogo lijk maakt. Tal van percoelen hebben door liet voorbijtrekkend vuur schade geleden. Een landbouwer, die een aardigen kokos- aanplant bezit aan Kanaal van Tout Lui Fuut, is vrijwel geruïneerd. Bij al deze ellende komt een voortdu rend nijpender gebrek aan drinkwater. Do Javaanscho landbouwers hebben bun pul ten in den zandbodem verdiept en vinden nog wat water. Tal van andere landbou wers lijden bepaald gebrek, zoodat waar schijnlijk de trein ook spoed i? op Lelydorp drinkwater zal moeten distribueeren. Men deelt ons mede, dat door doze boschbranden tal van terreinen zijn open pekomen, die waarschijnlijk, zoodra de re- pens invallen, uitstekend te gebruiken zullen zijn voor rijstcultuur. De overvallen in Atieh. Aneta seint uit Koeta Radja: De jongste aanval geschiedde in den vroegen morgen van j.l. Zaterdag kort na den aanvang van den marseh. De brigade van kapitein Paris werd door ongeveer veertig man, vlak voor den ingang ven Kampong Sapik met klewangs onstuimig aangevallen. De aanvallers waren uit de kampongs Sapik en Doerian in liet Ka- wan-gebied. zoomede uit kampong Balei in het landschap Kloeëf. Do brigade streed schitterend en behaalde oen mooi succes Geen enkol goweor ging verloren. Slechts twee worden niet gewond. Do vijand deinsde af en liet twintig dooden liegen. Do brigade bleef moester van hot r.!.; - void. Een dwangarbeider waarschuwde hot landsebapshoofd, die ziek was en op ongeveer 1? uur afstands woonde, doeli dadelijk kwam, om hulp te bieden bij hot vervoer van dooden en zwaar gewonden. Jntusschen kwam oen andere brigade on der oen sergeant tor pla'afse. De actie was concentrisch ingezet door kapitein Paris mot drie brigades mare chaussees, om Tjoet Ali, een dor verwon de leiders van do Troomon-bondo, die ziHi na do ontmoeting met de colonnes Vani Her-rde van die bende gescheiden ha1 om to kunnen genezen, te arresteeren. Tjoet Ali is uitgeweken naar Boven-Klocët, al waar hij reeds enkele aanhangers hoeft gowonnen. De colonne Paris had drie gid sen. Onder do gesneuvelde vijanden zijn i een zoon van een dor gidsen en een broer j van een anderen gids gevonden. De gid sen zijn gearresteerd. Tjoet Ali zou niet aau don aanval hebben meegedaan, doch zal de intelleclueele leider geweest zijn. De reden is onbekend, vermoedelijk is deze fanatisme met hel oog op de Poeasa en ophitsing van Tjoet Ali, het gebeurde moot pezien de Atjehsche mentaliteit, als een gevolg van den overval in Bakongan be schouwd worden. Dc bevolking dezer streek Is van het Gajocschc afkomstig. De kapitein der infanterie IF. Beltronds is met drie brigades infanterie uit Tapa- totan on Blangpidië mot den luitenant der infanterie T. Dcsseuvagie Zondagmor gen per Bellatrix, die toevallig te Tapa- toean was, te Kandang, Beneden-Kloeët, geland. Do gewonden zijn gistermorgen per Bollalrix te Oleh-Lch aangebracht Hedenavond vertrekt do gouverneur van Atjeh per Bellatrix naar dc Westkust. l Motorongeluk. Aneta seint uit Padang: De ambtenaar der inr 011 uitvoerrech- tan C. L. W. B von Liebenslein is tus schen Emmahaven en Padang met zijn Motorfiets geslipt, waardoor hij een sche delbreuk kreeg. Hij word naar hot hospi taal vervoerd, waar hij is overleden. Een gevecht tusschen krokodil en vrouw. Wij lezen in de „Borneo Post". Dc goudsmid Amit en zijn vrouw te Tclok Dn lam waren naar den bioscoop ge- *<rst. Daar de weg modderig was, gingen *i) achter het huis hun voeten aan den kalikant wasschen. Plotseling dook een krokodil op, greep Amit bij zijn voet en sleurde hem het *ater in. Zijn vrouw- greep hem vast en tcon vond er een trekwedstrijd plaats tusschen vrouw en krokodil. I Het monster won het en sleurde den de diepte in. Een uur lang werd door dc omwonenden j!aar Amit gezocht; het gelukte hun zijn l'lk niet 9 r van den walkant te Unden. Het lijk had zware verwondingen aan uukervoet en rechterhand. Dc krokodil is later nog ecnige malen fs avonds in de buurt gezien. verontruste bevolking liet toen een ta'cekenlijst eirculceren, waarop door ora- 'onendc druk geteekend werd, om de premie te kunnen voldoen aan een hadji, w aangenomen had het monster tc ,JUen. Dit vatten zou volgens hem op de vol- f-nde wijze geschieden: De hadji zou zich in een prauw langs ja Telok Dal am doen roeien, onderwijl het water starend. Hij beweert dc ^odil ook in diep water te kunnen vin- i- -Saj.: aV "i i Vervolgens zou hij boven het beest een serie tooverwoordên prevelen, waarna hij liet monster zou gebieden naar boven to komen. Dau zou, de snuit van de boeaja door hem dicht gebonden worden, waarna do menschen het beest gezamenlijk den wal zouden kunnen optrekken, om het af to maken. SPORT VOETBAL. Wijziging in het Nederlandsch Elftal. Naar de „Tel." verneemt heeft do heer E. van Linge (Be Quick), dio als spil was gekozen in het Nederlandsch elftal, dat 18 dezer te Dusseldorf den landenwedstrijd tegen Duitschland zal spelen, dc N. E. C. medegedeeld, dat hij wegens drukke bezig heden verhinderd is uit te komen. LUCHTVAART De vrouw cn hei valscherm. Dc bekende parachutiste mevrouw El liott-1 ynn is wonder boven wonder aan den dood ontsnapt. Dezer dagen was zij te Hereford in een door den vlieger l.awson bestuurde machine opgestegen en wilde op cenige honderden Meters hoogte den sprong wagen. Reeds was zij buiten bet vliegtuig geklommen, toen de motor plot seling weigerde en Lawson genoodzaakt was een noodlanding tc maken. Terwijl het vliegtuig bliksemsnel naar beneden kwam, klemde mevrouw Elliot- l.yrin zich krampachtig aan een der vleu gels vast. Het avontuur liep echter nog vrij goed af. Rakelings suisde bet vliegtuig langs huizen en booinen en kwam ten slotte op een voetballerrein terecht, waar 2 maal 11 spelers lials over kop voor de aanstor mende machine het veegc lijf moesten red den. Alleen het onderstel van het vlieg tuig bleek licht beschadigd te zijn. Mevrouw Elliott-Lynn is evenwel niet bang uitgevallen en reeds den volgenden dag is zij opnieuw opgestegen. Op 450 Meter klom zij op een der vleug -Is. Gedu rende 'enkele oogenblikken zag men haar zich aan den vleugel vastklemmen. Toen stortte zij plotseling omlaag, zonder dat de parachute zieli onmiddellijk opende. Reeds vreesde men, dat thans inderdaad een ongeluk zou plaats vinden, doch ge lukkig was het lot nu mevrouw Elliott- I.ynn gunstig gezind. De parachute open de zich, zij liet dan wat laat, en mevrouw Elliott landde vlot op een akker. HILLEGOM. De vacature van Gemeente-Secretaris. Men schrijft ons uit Hillegom: Mot liet bereiken van den 65-jaiigen leeftijd meent do heer A. M. van der Jagt, dat bij zijn functie moet nederleggen, en dat hij zijn verdere levensdagen in rust mag door brengen. liet genomen besluit, dat thans officieel is, heeft uit den aard der zaak veel bespreking gevonden, zooals dit al toos het geval is, indien iemand van ge wicht zich uit bet openbare leven terug trekt. En dat dit heengaan ernst is, blijkt temeer, daar de heer van dor Jagt mede ontslag neemt als secretaris der polders van het Waterschap Hillegom. Voor ons iigt in dat alles te sarncu de waarschijn lijkheid, dat de heer van der Jagt ook Hillegom gaat verlaten, al welen we dit nog niet zeker. Bij hel heengaan zal on getwijfeld nog een officieele en spontane huldiging plaats hebben, zoodat wc op dit onderwerp nog zullen terugkomen, maar toch meenen we reeds thans een en ander over don scheidenden secretaris in liet midden te mogen brengen. Toen voor enkele jaren de heer van der Jagt 25 jaar secretaris der gemeente Hil legom was, is hij gehuldigd door geheel dc gemeente, en deze feestviering gesclieiddo niet, omdat het zoo hoorde, maar omdat begrepen werd, dat Hillegom reeds jaren bezat iemand met groote kennis, met bij zonderen tact en met zeldzame eigen schappen, om met de burgerij om le gaan. Daarbij was de secretaris een geboren Hillegommer, iemand die zijn bevordering verdiend heeft door eigen werken en on kreukbare trouw cn plichtsbesef. Geen wonder dan ook, dat waar dc plaats Hillegom als één was geworden met den vertrekkenden secretaris velen hem met leede oogen zien beengaan. Toch zal daartegenover niemand bet genomen be sluit kwalijk nemen. Als er iemand ooit ambtenaar was en gewerkt heeft zonder rust te kennen of te willen nomeD, dan was het de beer van der Jagt. En hoevelen deze man geholpen heeft met raad en daad builen zijn drukken werkkring cn geheel belangeloos, we zullen het niet po gen to benaderen. Niemand werd dooi den heer van der Jagt afgewezen. Wo ho pen, dal bet den vertrekkenden secretaris gegeven zij, nog heel veel jaren van zijn welverdiende rust met zijn echtgenoote te genieten. Natuurlijk rijst de vraag, wie zal des heeren van der Jagt's opvolger zijn! We kunnen wel zeggen, dat het vervangen van een persoonlijkheid als de a.s. ex-secreta ris niet gemakkelijk zal zijn. Maar ook, dat het voor den Raad geen gemakkelijke taak zijn zal, een kerze to doen. Het moet helaas gezegd worden, da* er op intel lectueel gebied oneindig meer aanbod* dan vraag is. Wc hebben dan ook de vaste o>ertuiging, dat het straks na oproep van gegadigden sollicitanten zal regenen. Reeds nu, voor den oproep, uitsluitend doordat bet te nemen ontslag door de pers is bekend geworden, komen meer dere liefhebbers hun opwachting maken. Het komt ons in dit verband nuttig voor, in de Katholieke pers een warm pleidooi te houden voor benoeming van een Katholiek voor deze betrekking. Dit pleidooi beteekent volstrekt geen bevoor rechting. Het is eenvoudig bedroevend, boe weinig Katholieken in dezo overwe gend Katholieke plaats van rond 10.000 inwoners de geloofsbelijdenis dier meer derheid bobben en gemeente-ambtenaar zijn. Het zou ons te ver voeren, de oorza ken daarvan te gaan beschouwen, we con- stateeren alleen de feiten. Nu versta men ons goed: de to benoe men Katholiek moet bij zijn niet-Katho- lieko collega-sollicitanten in capaciteiten niet achter staan. Het zou een onvergeef lijke fout zijn, iemand te benoemen, alleen omdat hij Katholiek is. Maar bij gelijke bekwaamheid heeft een Katholiek liet eerste en het meeste recht. We vechten voor gelijkstelling, voor evenredige verte genwoordiging, we willen er niet aan den ken, naar een bevoorrechting te streven, maar we hebben een achterstand in te halen en dien in te halen achten we duren plicht. Wc zullen de laatste zijn, om deze verlangens op de spits te drijven, of door te drijven, maar willen gaarne overleg plegen. WcJau, indien allo 13 raadsleden rondborstig hun meening willen zeggen, zullen ze moeten toegeven, dat ze jegens hun Katholieke modeleden een eeroschuld hebben af te lossen. Zijn ze daartoe niet bereid, dan hebben do 7 Katholieke raads leden in ieder geval de macht in handen, om alleen (e doen, waartoe alle 13 feitelijk moreel gehouden zijn. HOOG MADE. Dc rsvue. Het is gewenscht zich bij tijds van een toegangsbewijs te voorzien voor .do uitvoering der revue door de Ocgstgeestscbe Tooncelvereeuiging (zie advertentie), daar er maar een beperkt aantal plaatsen beschikbaar zijn. KATWIJK AAN DEN RIJN. Jubileum. Den Oden April hoopt de heer S. Minnee den dag te herdenken dat hij gedurende 40 jaar in dienst is ge- weest bij de firma K. Haasnoot en Zn., thans Jac Haasnoot Kzn. LISSE. Retraitefonds. Het B traitefonds .,St Ignatius" hield gisteravond hare jaar vergadering onder leiding van den lieer W. Sprengers, daar do Voorz. den heer P. Warmerdam, wegens ziekte verhinderd was. Uit het jaarverslag van den Secr bleek dat er in 't afgeloopen jaar vanwege het fonds ruim honderd mannelijke per sonen een gesloten retraite hebben gehou den. Uit hot jaarverslag van den penning- moester bleek dat was ontvangen J 688.581 legen een uitgave van 659.621 zoodat een voordeelig saldo viel to boeken van J 28.06. De rekening was nagezien door den geestelijken adviseur en in orde bevonden. Door bet beptuur waren voor den komenden winter wederom twee re traites aangevraagd en wel voor gehuw den van 69 en voor ongchuwdon van 11—14 Januari 1027. Op voorstel van het bos (uur werd besloten de jaavlijksche H. Mis voorlaan te doen opdragen tijdens de retraite in hol Retraifeliuis. Do aftre dende bestuursleden, do hoeren L. van Dijk,' S. Langelaan, Ant. van den Berg en W. Sprengers werden bij enkele candi- daatstclling herkozen. Do voorzitter drong er met klem op aan om vooral reeds vroeg in den zomer des Zaterdagsavonds, wan neer het bestuur daarvoor zitting houdt, to komen inleggen. Na rondvraag sluiting. OEGSTGEEST. Verkcoping. Een rijk-ingezetene uil Heemstede, de heer De Kok, is eigenaar geworden van dc villa van den heer J. Zaalberg, Prins Hcndrikp; rk 34, alhier, met bijbehoorenden grond en hoender park Naar wij vernemen, wordt er aan de villa en. omgevings niets veranderd. Ê3E RygSTREEK HAZERSWOUDE. Zilveren jubileum Ziekenverpleging. De lot ver in den omtrok bekende veree niging „Ziekenverpleging" herdenkt 19 April a.s. haar 25-jarig bestaan. Op initiatief van de hoeren dr. Mulder, arts. te Leiden, destijds alhier, en van Dobbo oe Bruijn, thans burgemeester van Bode graven werd deze vereeniging gesticht met hel doel den noodlijdenden evenmensch te helpen. We zullen geen uitvoerig overzicht ge ven v.in hetgeen de vereeniging in die^25 lange jaren voor de ingezetenen dezer ge meente en voor velen daarbuiten is ge weest, doch we mogen locli niet nalaten de ramen te noemen van hen, die naast boven genoemde heeren, thans eerc-leden der ver eeniging. hij de oprichting Ljun medewer king hebben verleend. Het zijn do heeren T. Wezelenburg Kzn., thans voorzitter der vereeniging, P. de Bruin, N. Koot, W. B. Smits, J. van Boek Szn., J. Bogaars, 1). do Bruijn Jzn. en Tb. Zwetsloot. Als men al dezo namen hoort van leden- oprichters, dan mag het geen verwondering wekken, dat het zilveren bestaansfeest fees telijk wordt herdacht en dat zulks geschiedt op een wijze, die niet alleen aangename herinneringen zal nalaten doch ook ruime voordeden voor dc vereeniging zal afwer pen. Een dames-comité verklaarde zich bereid een bazar voor de vereeniging to organi- seeron. Iïiorin hadden zitting do dames ba ronesse Roëll, Mevr. BierehsDe Haan, eere presidente, mevr. J. C. v. d. Mculen v d. Boom, presidente, zustor J. G. Boor, secretaresse, mevr. D. EngèlbertsHak ker I. penningniecsterosso. en do dames A. H Dooronbos-Bosscher, J. W M. Gispen- - Harrcv.ijn, M. T.uuringDe Vries, G. Straathof- -TTooijmans, H. Voel uturf Schouten, J. VcrklcijKoot on G. Wezelen burgDe Bruijn. Van het R. K. Par. Schoolbestuur kreeg men verlof de bazar te houden in de gym nastiekzaal der R. K. Schcol en de ijverige dames hebben hier, daartoe door tal van personen in staat gesteld, een keurige bazar welen te arrangeeren. Wat er zooal te zien, beter gezegd „te koop" is, want het gaai toch om do dub beltjes nietwaar, behoeven we oigenlijk niet te vertellen, 't Is een bazar, zooals alle andere. Men vindt er kleertjes voor baby's en baby-ljes, kussens, linten, snuisterijen, lekkernijen, verrassingen, amusemenlsspe- len, enz. Een schaar van jongo dames is daar aanwezig, om de een al naarstiger dan de ander baar waar aan de bezoc- kers(sters) kwijt te raken. Speciaal verdie nen vermelding de dames in „Groenc"- (dijksche) kleederdracht, heel aardige cos tumes die eens wat anders dan anders te zien geven. Do opening der bazar had gistermiddag plaats in tegenwoordigheid van een groot aantal genoodigden. Onder hen bemerkten we o. m. Baron Roëll, ambachtsheer van Hazerswoude, burgemeester v. d. Mculen, de ZeerEerw. Heer J. van Veen, pastoor der parochie, verschillende eere-leden on leden-oprichters, do raadsleden, het be stuur van Wijkverpleging, verschillende doktoren uit naburige gemeenten en tal van anderen. Nadat do Harmonie van Hazerswoude, onder leiding van den heer M. Boldcrdijk uit Leiden een lustige marsch ten gchooro had gebracht, sprak de heer T. Wezclon- burg Kzn. als volgt: Geachte Dames en Heeren, Toen hot vriendelijk verzoek van hel Dames-Comité tot mij kwam om hier een welkomstwoord te spreken, heb ik die uit- noodiging gaarne aanvaard. Dat U een uitnoodiging ontvingt om bij de opening van de bazar tegenwoordig te zijn, behoeft geen bevreemding te wekken, -- de vrijmoedigheid waarmede het Comité U dezo zond is alleszins verklaarbaar en heeft voor U een bijzondere beleekenis Gij, Eereleden-oprichters en Oprichters van de Vereeniging Ziekenverpleging zult naar T.'ij hopen op 19 April a.s. vijf en twintig jajen liet werken en streven van de veree niging hebben gadegeslagen. Bestuur onzer Gemeente, door een milde subsidie hebt gij de Vereeniging jarenlang gesteund en bereidwillig gelegenheden af gestaan tot bet inrichten van depots. Doctoren in onze omgeving, gij hebt u bij uwe patiënten kunnen overtuigen van liet groote nut en de kracht welke van de ver eeniging uitgaat. BesIuur van Wijkverpleging, U behoef ik zeker niet te vragen hoe door U ook 't werk van Ziekenverpleging wordt gewaar deerd, en dat Gij, Baron Roëll een uitnoo diging ontvingt. behoeft allerminst ver wondering te wekken. Wij weten toch allen, dat U zich bijzonder interesseert voor de gebeurtenissen in onze Gemeente, dat er bij U een medeleven met ons is en waar het hier pclrlt het houden van een bazar, waar van de haten zullen vloeien in (li .kas van een Vereeniging, waarvan bijna ieder hoofd van een gezin, van welke gezindie ook, lid is, zijn wij overtuigd, dat die Uwe volle sympathie heeft. Allen hier bijeen ik verzeker U, dat door liet Comité Uwe tegenwoordigheid bijzonder of- prijs wordt gesteld. Namens liet Comité roep ik U allen een hartelijk welkom (oe. Spr. gaf hierna het woord aan Baron Roëll, die het oen groot voorrecht noemde door mevr. Engelberts te zijn aangezocht om do bizar te willen openen. Baron Roëll wees erop, hoe dezo veroo- nigine, samengesteld uit personen van allerlei gezindte en godsdienst, in alles één ding gemeen heeft, nl. het werken voor hot heil van don medomensch, wolk werk bui tengewoon loonend genoemd mag worden. Men inoet daarbij echter rekening hou den: lo. mot hen, die hun gaven beschik baar stollen om deze zaak te doen slagen on spreker denkt daarbij vooral aan den steun der gemeente; 2o. met de lijders zelf: 3o met hen, die hot werk doen, de ver pleegsters en do doktoren, die van nabij kunnen zien, welke resultaten een derge lijke vereeniging oplevert. Wat zal men, aldus spreker, de vereeni ging anders toewenschen, dat dat zij moge groeien en bloeien en na 25 jaar haar gou den feest moge vieren? Na erop gewezen te hebben, hoe ook uit naburige gemeenten, voorol uit Leiden en Boskoop veel belangstelling en steun was ondervonden, verklaart baron Roëll de bazar geopend. De hoer Wezelenburg vestigde er voorts de aandacht op, dat do firma Van Nolle gratis thee zou schonken op de bazar en den genoodigden gezamelijk zou ontvan gen. van wolk welwillend aanbod dankbaar gebruik word gemaakt. Hierna werd do bazar voor het publiek opengesteld en spoedig bleek, welk eon be langstelling er bestond. Er was na een half uur geen doorkomen meer aan. Vernielden we nog, dat behalve do Har monie bun medewerking hadden toegezegd do vioolclub met medewerking van do boe ren Wesseling en Mej. Verkleij en de jonge dames Vermeulen en Wezelenburg, terwijl wo tevens niet mogen vergoten, dat dc schoolkinderen zich buitengewoon hebben beijverd om deze bazar te doen slagen. De bazar wordt morgenavond te 10 uur gesloten en we vertrouwen, dat alles dan wel uitverkocht zal zijn. WOERDEN. Zanguitvoering. Op Dinsdag 13 April a.s. geven het R. K. Meisjeskoor „Zang- lust" mi 'liet R. K. Kinderkoor „Zingende Jeugd", beide onder leiding van den heer S. P. Onnewecr, een liefdadighcidsuitvoc- ring in het Patronaatsgebouw, ten bate van do Sint Vinccntius-Vereeniging cn het R. K. Armbestuur. Gezien het groote succes, dat dc heer Onnewcer steeds met beide koren heeft gehad, en liet schoonc doel der uitvoering in aanmerking genomen, kan op een goed gevulde zaal worden gerekend. Tilbury in elkaar gezakt. Gisteren avond kwam een tilbury, waarin twee boe rinnen gezeten waren, den Oudelandschc- weg afrijden met bestemming naar het station. Door onvoldoende uitwijken van den bestuurder der tilbury voor een groen- tenwagen ontstond er een botsing, welke ten gevolge had dat de tilbury een paar wielen kwijtraakte, de kap op den grond terecht kwam en do inzittenden in een sloot. Het paard werd schichtig cn zette het met de rest vAn den wagen achter zich op een loopen. Het kwam in do Voor straat tegenover het winkelhuis van den hoer do Kruif tot staan, doordat liet. in volle vaart tegen een Fordauto aanliep. Zwaar bloedend werd het beest opgenomen en in de stalhouderij van den lieer lluyt. Het zal na door den veearts onderzocht te zijn vermoedelijk moeten worden af gemaakt. ZEVENHOVEN. Van de plank. De arbeider S. Vonk had het ongeluk bij den veehouder A. Wervelman van do loopplank te vallen eu geraakte in de diepo tochtsloot. Met be hulp van W. de Brave werd liij op bet droge gebracht. WETENSCHAPPELIJKE BERICHTEN Dc begeleider van Sirius. Veel is er den laalsten tijd gesproken over An tares, Mini en Bctolgouse, onme telijk uitgestrekte bullen, velo honderd, millioenen mijlen middellijn en in sommi ge gevallen minder dichtheid hebbend dau liet moest volmaakt luchtledig dat wij hier op aarde met vacuumpomp kunnen voort brengen. Op dit oogenblik echter is do meest besproken ster aan don hemel een lijnrechte tegenhanger van do roode reu- zensteiTcn. liet is een klein lichaam van planetarischo afmetingen met een straal van slechts driemaal die der aarde; even wel is haar ninssa gelijk aan onzo zon. Haar oppervlakte-temperatuur is 2000 graden heeler dan die der zon en haar inwendige hitte wordt met millioenen gra den gerekend. Hare dichtheid wij be waren dit ongeloofelijk en verstommende nieuwtje voor liet laatst is ongeveer 55000 maal do dichtheid van water, of 3000 maal dat van platinum het zwaarste metaal. Dezo gewichtige en machtige dwergster is bovendien een echte zon d.w.z. een gas vormig lichaam wat licht en warmte uit straalt en zij verschilt alleen van andero zonnen door haar minieme afmeting en' haar onbegrijpelijk groote dichtheid. Dezo ster is de begeleider van do „Hondster" of Sirius, die de onderschei ding heeft onzo helderste ster te zijn aan den hemel on dio zoo goed zichtbaar is op winteravonden, zuidoost van het Orion- sterrebeeld, schitterend met regenboog- kleurig licht, als hare heldere witheid wordt veranderd door do straalbreking vun onze luchtoceaaii, zoodat het lijkt alsof een prachtige diamant daar aan het firmament was bevestigd. Niettegenstaan de echter die pracht, is Sirius niet zoo belangrijk voor de wetenschap als haar merkwaardigu kleine bijlooper, die voor jaren een puzzle en uitdaging was voor astronomen, en welker mysterie van zoo groote massa, en zwakke Jichtkracht eerst kortgeleden is opgelost. Deze ster went ontdekt op 31 Aug. 1802 door Alvan G. Glurk, hij het beproeven, van do 18 duim leleskoop voor het uour- born-Übsei vutori um. Meerdere waarne mingen maakten het mogelijk do omloop le berekenen, en het is ontdekt, dat Sirius cn z'n begeleider in bijna 50 jaren om el kaar draaien, terwijl de onderlinge af stand tusschen hen ongeveer gelijK js aau de afstand van de planeet Uranus tot do zon of 1800 millioen mijlen, tiet merk waardigste was echter dat men vond üut de kleinste der twee componenten onge- veer 10U000 maal minder licht gal dan «lo hoofdster cn toch half de massa van Si rius bezat. Nu gcluütc hel aun Dr. Adams om een spcclroiulogrufie der ster te krijgen, al l^al Inj groote moeilijkheden te ^overwin nen om het licht van de nabije straiendo Sirius geiieel uit tc sluiten. Dit spectrum toonde elementen aau dio «iet iu hel spectrum van >8irius worden aaugelrollen en het kon dus onmogelijk een donker lichaam zijn wal hel licut van de hoofdster weerkaatste, zooals het geval is met onze Maan en de planeten. Ook is hel gebleken dat het een ster ia met hoogcrc temperatuur dun onze zon en 0).geveer nabij 8000 graden Celsius. Niemand kun do ontzaglijk» dichtheid verklaren die noodwendig het gevolg moest zijn van zoo klein ten ster met zoo'n groote inussu. Iedereen dacht het be lachelijk om te spreken van een gasvormig lichaam cn toch dichter dan water. Onze zon heeft een vierdo do dichtheid vun water. Do roode reuzensterren vuriec- ren tot een duizendste de dichtheid van do lucht boven «le zeespiegel. Andere sterren hebben een tiende tot een honderdste do •dichtheid van water. Men geloofde dut wanneer een ster de dichtheid van water overschrijdt, zij spoedig afkoelde on een, vast lichaam werdr Onze eigen planeet men weet het immers heeft slechts vijf en half maal de dichtheid van water en toch een inwendige zoo vast als staal. Zoo verliep de lijd over dit raadsel tot dat Prof. A. Eddinglon aantoonde dat, bij de buitengewoon hooge temperatuur van 3 tot 20 millioen graden in liet binsto der sterren, al de atomen (of kleinste deel tjes) waaruit de materie bestaat, in zoo'n hevige mate in beroering worden gebracht en opgewonden dat zij hun buitenste om loop van electronen (nog kleinere deel tjes) verliezen, en dat bun middellijn dau vele honderden malen wordt verkort. In z.iod.'i :;i geval kunnen do atomen mil lioenen malen dichter worden opeenge pakt als in gewone omstandigheden; het resultaat i.s dat ecu ster gasvormig kuil zijn en toch vele duizenden malen dichter dan water. Kortgeleden gedane waarnemingen van het spectrum dezer ster wijzen op een diameter van 24(XX) mijl, slechts driemaal dat der aarde; haar temperatuur cn daarmee samenhangende leeftijd wordt in de Harvard speclraalklaa aangeduid als F O Laten wij voor een oogenblik verouder-»

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1926 | | pagina 5