17e jaargang. ZATERDAG 27 MAART 1926 to 5210 Oe ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal. Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwurtaaL Frunco per post I 2.95 per kwartaaL Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné'a ver krijgbaar tegen betaling van 50 et per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke, nummers 5 ct* met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct Dit blad verschijnt elkon dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen II. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertentiSn 30 cent por regel Voor Ingezonden Mrilodeelingen wordt het z dubbele van hol tArief berekend Kleine ndvertentiën, van ton hoojutte 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver huur, koop en verknop 10.50. lil nummer bestaat uil vijl bladen, waaronder It! Eeilluslreerd Zondagsblad. ijSf Zij, die zich met I April op ons blad wenschen te abon- neeren, ontvangen tot dien datum de courant GRATIS. ','Het Kruis in een nieuwe buurt. Do tijd der Kruistochten is in zeke ren zin n i e t voorbij! Telken dage toch worden wij wèèr opge roepen, om door strijd en offer, door ge bed en daad, land te veroveren, dat gehei ligd is geworden door Christus' Zoendood, maar weer aan den Koning ontroofd is geworden zielen te winnen voor Chris- Ins' Kerk. En bij dien strijd is het beginpunt en liet einddoel, het wapenhuis en het hospi tal, de oefenplaats en het rustoord: het Kerkgebouw: het Kerkgebouw, dat voor ons is h e t huis, d e woning te midden van duizend andere! Wel gelukkig do Katholiek, die d i t huis weet te waardeeren; die daarvan de waarde begrijpt en benut voor zichzelf en voor anderen. Vele Katholieken toonen inderdaad die I waar deer i ng voor het Kerkgebouw, zij 't dan op een nog onvolmaakte wijze, te he-" zitten. Onze Kerken staan niet leeg: voor I den houw van nieuwe Kerken worden door de Katholieken vele, grootc offers gebracht. Over dat laatste: steun voor den houw van nieuwe Kerken, willen wij echter van- j dar; op deze plaats iets zeggen. Wij hebben indertijd gejuicht, en trots I en blijdschap vervulden onze harten, dat di' St. Josephkerk te Leiden in een nieuwe zi< li steeds uitbreidende huurt die voor '11 deel ook wel d e roode huurt wordt ge- hoog is gaan heffen het trium- hoerende Kruis van den Christus en nu breed openzet haar deuren, opdat deze voor velen moge zijn als do „deuren dos hemels", opdat daardoor velen mo- i gen binnengaan, die vermoeid zijn en be- 1 last en heiaden, om daar te rusten, te rus- t"n, zóó intens, dat die rust ziel en zinnen doordringt. Die St. Josephkerk is er. Maar, als wij daarover als Katholieken ons ver heugen, dan moeten wij die blijdschap ook toonen in de d a a d, in de daad van den zoo noodigen finaricieelen steun. Do Pastoor der parochie heeft verleden week dien steun gevraagd aan heel Ka tholiek Leiden, omdat hij zulk een uiterst zware financieele zorgen heeft. En hij heeft dien steun gevraagd, zóó, dat zoo ?oed als allen dezen gemak kelijk kannen geven. Pastoor Leusen heeft allen Katholieken gevraagd, lid te worden van do S t Jos ep h-Penning, tegen een w'Ulijksche bijdrage van 5 of van 10 ct., oiet meerKomt, Katholieken van leiden, geeft u als lid op; tevens vragen wji namens den Pastoor, hen, die eenigen hul over hebben, zich beschikbaar te stel len om do gelden voor do St. Joseph-Pen ning op te halen. Wij, Katholieken, hebben lief onze Ker- koii, mèèr dan ons eigen lief thuis 1 En wij poonen dat, iu velerlei vorm. Allereerst nniuurlijk door onze bezoeken daar. Maar j wk door onzen financieeïen steun, waar J i gevraagd wordt. Pastoor Leusen roept fn vraagt daarom zeker niet to vergeefs. eUiTEMLAND VolkeiJjond. bi Brazilië zijn veto kunnen handhaven? eigen herkiezing loopt gevaar. Volgens do „Daily Telegraph" is men 111 1-oudensche diplomatieke kringen ver anderd noch bezorgd over do door Bra- "h" ie kennen gegeven hedoeliug, om zijn tegen de toekenning van een vasten ^'•1 aan Duitschland to handhaven, ten- j'; Brazilië zelf een permanenten zetel 1-! Mij gelooft in Londen, aldus het 'i. dat Brazilië deze houding zal moe- •r' opgeven, als do meeningsverschillen bijgelegd. 'lot blad rekenl reeds uit, dat als Bra- werkelijk blijft volharden, zijn ber ing in September allicht onwaarschijn J* zoodat (op zijn laatst na 31 De- ®wr) Duitschlands toetreding in elk »-"'d mogelijk wordt. 1 v a n g i n g door Argentinië? Te Genève is een telegram uit Argentl- e ontvangen, ter mededeeling, dat 't Ar- Y^Jusche parlement vergaderen zou over hervatting van Argentiuic's actieve y-ouiiyg aan Het Volkenbondswerk. gebeurtenissen worden te Genève grootste belangstelling gevolgd, o in verband met de benoeming van Argentinië in de commissie voor de reor ganisatie van den Volkenbondsraad, ter wijl het anderzijds hier niet onmogelijk wordt geacht, dat Argentinië in Septem ber tot lid van den Raad zal worden go- kozen ter vervanging van Brazilië. Vreugde in Sovjet-Rusland. Zooals verwacht kon worden, kunnen de Sovjet-politici hun vreugde niet ver bergen over het onbeslist resultaat van do conferentie van Genève. Enkelen verkla ren zelfs, dat de Volkenhond dood ia en slechts op zijn begrafenis wacht. Hot grootste deel van do pers schrijft de mis lukking in Genève indirect toe aan de hotsing lussc.hen Europeesclie en Ameri- kaansche belangen. De „ïswestija" ziet in de uitlatingen van Houghton een der bewijzen, dat Ame rika de bedoeling heeft den Volkenbond te vernietigen, omdat daaruit een pan- Europeesche organisatie zou kunnen groeien, die zich zou kunnen richten te gen de Vereenigde Staten, Uit de door Brazilië gespeelde rol, leidt het blad af, dat Zuid-Amerika zijn groeiende macht begint te heseffen en de bedoeling heeft een werkelijk aandeel in de internationale politiok tc verkrijgen. Duitschland. Fehrenbach. t Gisternamiddag kwam een bericht uit Freeburg in Breisgau, dat de oud-rijks kanselier Fehrenbach overleden was. Constantin Fehrenbach' werd op 11 Ja nuari 1852 te Wcllendingen (Baden) als zoon van een onderwijzer geboren. Te Freiburg bezocht hij liet gymnasium en de universiteit, waar li ij aanv ankelijk in de theologie, liter in de rechtswetenschappen studeerde. Iu het jaar 1882 vestigde hij zich als advocaat te Freiburg, waar hij spoedig, als lid van de cenlrumspartij, aan het po litieke leven deelnam. In 1885 werd hij voor het eerst tot afgevaardigde van Frei burg in den Badischeh landdag gekozen. In 1907 word hij daar tot president van de tweede kamer benoemd en was ft la zoodanig de eerste centrumsman op deze plaats. Sedert 1913 legde hij zich uitsluitend toe op de rijkspolitiek. Toen in Augustus 1918 de Centrunisleider Spahn tot Prui sisch minister van justitie benoemd werd, nam Fehrenbach het voorzitterschap van do hoofdcommissio in den rij'-, dag van hem over. Daarmede werd hij een der meest invloedrijke mannen in de rijkspo litiek. Na den dood van dr. Kiimpf in 1918 werd Fehrenbach met 280 tegen 270 stemmen tot voorzitter van den rijksdag gekozen. Ook de daarop volgende Duitsche natio nale vergadering koos hem tot president. Hij- hanteerde den voorzittershamer in de moeilijkste omstandigheden met buitenge- wonen tact. Toen na do rijksdagverkiezin- gen in Juni 1920 dc toenmalige regec- ringscoalitie uiteenviel cn de sociaal-de mocraten van verdere deelneming aan de regeering afzagen, nam Fehrenbach het kanselierschap op zich. Destijds stond de conferentie van Spa voor do deur. De rcgecring" Fehrenbach zag zich de taak opgelegd voor het eerst met de entente rechtstreeksche besprekin gen (o voeren. In Spa (Juli 1920) was do herstelkwestie onopgelost gebleven, ook op de conferentie te Londen kon geen over eenstemming bereikt worden. Veeleer stel de de entente een ultimatum aan Duitsch land, voor welks inwilliging Fehrenbach zich persoonlijk niet verantwoordelijk wil de stellen. Dus trad hij iu Mei 1921 af en werd door dr. Wirth opgevolgd. Aan het eind van 1923, toen dr. Marx rijkskanse lier werd, nam Fehrenbach de leiding der centrumsfractie over. Fehrenbach was eereburger der stad Freiburg. De gearresteerde veemmoordenaar. Naar de „B. Z. am Mittag" meldt, Is het te Ostrau gearresteerde lid der orga nisatie-Kousul, die een aanslag op den Pruisischen minister van Binnenlandsche Zaken Severing wilde plegen, doch uit angst over de grens gevlucht is, een zeke re Friederich Gruschczyg uit Berlijn. Toon zijn vriend niet verscheen voor het hou den der bespreking, die, zooals overeenge komen was, te Leob.schülz zou plaats heb ben, schreef Gruschczyg aan den leider der organisatie een brief poste restante, dien hij echter verloor. Hij vresede, dat deze brief hem zou verraden, en stak daarom do grens over om naar Hongarije door te reizen. In den loop van het ver hoor heeft lnj alles hekend. Frankrijk. Frankrijk's saneering. Op spoed aangedrongen. De twee voornaamste groepen van den Senaat, de gauche democrat igue" en do „union républicaine", hebben gisteren een zelfde resolutie aangenomen, welke in do volgende bewoordingen gesteld is. „De gauche democratique (union répu blicaine) van den Senaat heeft besloten, aan deze vergadering te vragen, niet uit een te gaan alvorens het financieele ont werp en de begrooling gevoteerd te heb ben". Voor do Eerste Kamer mag dit zeer zeker een ongewone stap heeten. Men geeft hiermede te kennen, dat zij besloten is bij in gebreke blijven van de Tweede Kamer als wachter der landsbelangen op te treden. Waar zoowel linker- als rech terzijde van den Senaat in volkomen eens gezindheid tot dezen stap hebben mcenen te moeten overgaan, mag men hieruit concludeeren, dat de toestand inderdaad ernstig is. Ondanks alle pogingen, dio aangewend worden om tueschen regeering ?n Kamer een compromis lot stand *e brengen, blijft de moening overheerschen, dat men op een ministercrisis aanstevent Men meent zelfs te kunnen aangeven, dat deze Dinsdag zal uitbreken. Een feit is, dat men zoowel hij recht er- als bij linkerzijde genoeg van de combi- natie-Briand, die vleesch noch visch is, heeft. Do dwaling van Briand is, zoo zegt men, dat hij meent, het financieele pro bleem als een afzonderlijke en builen de politiek staande technische kwestie te kunnen behandelen. Op deze wijze is even wel geen continuïteit verzekerd en zomW gewaarborgde continuïteit zullen allo maatregelen en allo opofferingen tot be reiking van het financieel herstel vergeefs blijken. Pérèt voor de financieele commissie. Gisteren heeft de minister van finan ciën Pérèt zijn voorstellen in de finan cieele comm. der Kamer verdedigd. Zijn sterkste argument was, dat men geen keus heeft, daar geen andere oulossing behalve de verhooging der omzetbelasting onmid dellijke inkomsten geeft, welke noodzake lijk zijn. Na een zitting, die. tot ver na midder nacht voortduurde, j? ten slotlo overeen stemming bereikt. Mi een scherpe dis cussie over de verhoogde omzetbelasting kwam een compromis tot stand, volgons hetwelk de verhooging van deze belasting slechts voor den groothandel zal worden aangewend. De ochtendbladen zijn zeer tevreden en wenschen den minister van finnnciën Pérèt geluk. Hoewel in do financieele commissie overeenstemming bereikt is, verwacht men toch uiterst belangrijke kamerdebatten. De radicaal-socialisten hebben hedenmorgen tegenvoorstellen aan gekondigd. Rusland. Afschaffing van het kloosterwezen. Een besluit fier Roode synodo te M o s k o u. De heilige synode te Moskou, die de Sev: jet of roode afdeeling van de Russische orthodoxe kerk vertegenwoordigt, heeft, blijkbaar in opdracht van de Sovjetauto riteiten, besloten, dat het kloosterwezen in dc Russische kerk afgeschaft moet wor den. Bij liet hespreken van deze beslissing wijst do Sevjetpers er op, dat een in 1923 ontijdig gehouden bijeenkomst van kerke lijke autoriteiten niet deze afdeeling reeds het besluit had genomen om allo kloosters op to heffen, doch het hoofdbestuur van do kerk negeerde toen deze beslissing volko men, zoodat vele kloosters bleven beslaan. Thans evenwel was do synode van oordeel, dat de kloosters niet meer in den geest van den tijd zijn. Verder hebben de Sovjet-autoriteiten to Leningrad de St. Izak-kathedraal in be slag genomen, hoewel het huurcontract nof? niet was afgeloopcn. De kerk is in hanuen gesteld van een speciale Sovjetcommissie, doch welke bestemming met aan de ka thedraal zal geven is nog niet bekend. Be weerd wordt, dat tot deze inbeslagneming is overgegaan, omdat de huurders eenige kerkdiefstallen niet hebben weten te ver hinderen. Er gaan evenwel hardnekkige geruchten, dat de Sovjetautoriteiten zelf deze diefstallen in elkaar hebben gezet, ten einde een voorwendsel te hebben, om dc kathedraal in beslag te kunnen nemen. China De Russen te Kanton. 'Alle Russen, die in funnctie zijn bij do regeering te Kanton hebben advies gekre gen af tc treden en dc stad te verlaten. Mexico. De haat tegen de vreemdelingen. Twee -Amerikanen gedood. Dc haat- tegen dc vreemdelingen in Mexico is nog altijd niet geluwd. Hij uit zich den laatsten tijd in het bizonder te gen de Amerikanen. In den tijd van een week zijn Amerikanen, die in afgelegen deelen van Mexico werkzaam zijn, drie keer door plaatselijke banden aangevallen. Twee Amerikanen hebben daarbij het le ven ingeschoten. Eén dezer, een zekere Joo Hall, werd letterlijk met stcenen doodge slagen. Do Aincrikaansche gezant heeft dc Mcxieaanscho regeering verzocht, een on derzoek te doen instellen. Van het Vaticaan San Marino stelt een Gezantschap in. Dc republiek San Marino heeft besloten tot instelling van een gezantschap bij het Vaticaan. Tot gezant werd benoemd graaf Manassai. BINNENLAND DE PERS OVER HET REORGANISATIE RAPPORT. „De Maasbode" bestuit eon overzicht van liet rapport inzake reorganisatie 11.- K. Staatspartij: „Op de noodzakelijke eenheid der ka tholieke partij legt het rapport in zijn keurig gestileerde „hoofdgedachten" allen nadruk. En de commissie waar too o.a. pro fessor Veraart behoort schrijft dit be- teekenisvolle woord: „Is een organisatie van Katholieke kiezers huiten het pari ij- verband in dezen gedachtengnng uiter aard ongemotiveerd cn derhalve ontoe laatbaar, ook binnen liet partijverband kan geen georganiseerde groepsvorming worden geduld" Of St. Michaël deze woorden ter harte zal nemen? Wij wachten af. Willen de afdeelingen van St. Michaël het rapport eerlijk ter harte nemen, dan is de weg aangewezen: zij hebben te wor den propoganda- of studie-clubs in orga nisatorisch verhand met de plaatsolijko kiosvereeniging. Wanneer nu straks 't kiesreglement wordt uitgewerkt is te hopen, dal wij be vrijd worden van het uitvindsel der kies- coraité's, die, zelfs in groepen van kies kringen, de vorige maal werden geduld. Nu alles zoo open staat voor doorwer king van invloed en denkbeelden van groe pen en „denkrichtingen", nu mag men oischen strenge handhaving van do boven geciteerde gedachte". „De Tijd" zegt na oen in liet algemeeno gehouden beschouwing: „Het rapport en het ontwerp-reglement vormen een prachtig geheel, waarvoordo commissie, speciaal haar secretaris, prof. Van der Grinten, den dank der katholie ken heeft verdiend". Ook het oordeel van andere bladen is gunstig, vóorzoover wij hebben kunnen nagaan. Alleen „Do Morgen" is niet te vreden; ondanks het feit, dat in de reor ganisatie-commissie ook prof. Veraart, do leider der Michaëlisten, tot samenstelling van het rapport heeft medegewerkt en dit rapport blijkbaar diens volledige instem ming heeft. Het blad geeft een voorloopi- gen indruk en schrijft: „Onze voorloopige indruk van hel geen nu wordt voorgesteld los beschouwd van de herziening van het kiesreglement is gemengd. Alvorens we dien indruk nader gaan omschrijven, zouden wo ech ter alvast dit voorop willen stellen: dat, naar onze moening, deze reorganisatie der partij niet behoort to worden ingevoerd voordat de herziening van liet kiesregle ment is vastgesteld. Wat do clubs Sf. Michaël dienaangaan de zullen hesluiten, hebben wc af to wachten. Ze zullen natuurlijk hebben uit te ma ken, of zij deze uitwerking van do reor ganisatie in overeenstemming achten met het aangegane accoord. Wij mcenen, dat dit echter ook voor haar onmogelijk is, zoolang het kiesre glement niet is herzien. Bij het voorloo- pig accoord tusschen do Slaatspartj en haar kregen zij uitdrukkelijk verlof kies kring- en kieskringgroepcomité's, uit do clubs gekozen, tor bevordering van de kuoze van bepaalde personen, samen te stellen". ALGEMEENE NEDERLANDSCHE KATHOLIEKENDAG. Ondergeteekenden, vormende het Hoofd- bestuur der Nederlandschc Katholieken dagen hebben een circulaire verspreid om leden te werven. Tn deze circulaire wordt o.m. gezegd: De Algemeeno Katholiekendagen hebben getoond levensvatbaarheid tc bezitten. En daarom achten wij thans het oogenblik gekomen om aan al degenen, dio door ge boorte, fortuin, ontwikkeling of positie kunnen gerekend worden to bchooren tot de hooger geplaatsten in de maatschappe lijke samenleving, grooterc belangstelling te vragen. Wij richten ons dientengevolge ook tot U. Want ofschoon een Nederland sche Katholiekendag mag genoemd worden een wapenschouw voor het katholieke volk in al zijn geledingen, mag er toch wel op gewezen worden, dat hij voor de hooger geplaatsten oen der allerbeste gelegenhe den is om openlijk blijk to geven, dat zij er zijn en belangstellen in do katholieke zaak, alsmede om elkander to ontmoeten HET VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. De niogelirkhe;d wordt besproken, dut Brazilië in den Volkenbondsraad vervaj}? gen wordt door Argentinië. Oud rijkskanselier Fehrenbach over leden. Pcrèt behaalt een succes in de finan cieele commissie van de Fransche Kamer. Rusland wil het kloosterwezen afschaf fen. BINNENLAND. Tot opvolger a's Gouverneur-Generaal van Ned.-lmlië van mr. D. Fock, aan w en eervol ontrlag is verleend, is benoemd Jhr. mr. A. C. D. de fracff, thans gezant to Washington (2de blad). De Minister van Arbeid, hec't onder be paalde voorwaarden in do tijdvakken van 29 Maart—5 Juni en 11 October—27 No vember overwerkvergnnning verleend voor h'd hcer€uk'et,dingbedrijf (maatwerk en dctaiiccnfectie) (I hbul en zon relaties aan te knoppen en te on derhouden. En wanneer wij dnn ook do hoop uitspreken, dal vooral uit do kringen der hoogere standen steeds meer belangstel ling moge blijken, dan ziin wij overtuigd, daarmede uiting te geven aan oen wensch, die volkomen gemotiveerd mag booten. Die belangstelling moge zich in de toe komst toonen doordal veel meer dan tot nu toe de heter gesitueerden 'Ie Algemee no Katholiekendagen bijwonen. Maar wat wij op dit oogenblik van TT komen vmgon is: reet Is nu van Uwo I eln^gstollie doen blijken door U op te reven nis li 1 van de Nederlandsphe Katholieken '.-gen. Dit kan geschieden bij den Penei ii m s- ter van hel Hoofdbest eur. Mr. J. TTei-1 ens Thijasrn, Plein 13, te Haarlem, of bij een der andere ondersteokonden. Aan het wel slagen van een Aleemeenen Katholieken dag zijn uit den aard der zaak zooi' 1e kosten verbonden. Deze zijn alleen dan lo bestrijden, wanneer wij verkrijgen een veel grooter aantal vaste leden dan wij tot nu toe bcitten. De leden betalen vijf pelden per jaar. F,n daar een Algemene Katho liekendag gehouden wordt om «le drie ia- ren. d,ragen zii dus voor iederen Katholie kendag vijftien gulden bij. Daarvoor ont vangen zij dan eehter gratis het uitvoe rige Programmaboek, een doorloopende toegangskaart voor allo plechtigheden en vergaderingen en het volledige Verslag boek, dat telkenmale een lijvig boekdoel vormt en een werk is van bongo waarde. Maar bovendien bedenke men, dat. men door genoemde bijdrage helpt mogelijk" maken oen katholieke manifestatie van groot e beloo'-erds en «Int men daardoor s'eunt een instituut, dat bii de tegenwoor dige ontwikkeling van ons katholiek open- ba r leven onmisbaar is. Mr. A. T. M. .T. baron Van Wijnb^^en (Aartsbisdom TTtrooht\ Voorzitter, Wilhel- m.io**ivirl- m te Utrecht Prof. J. D. J. Aengenont (Bisdom Haar lem), tSecretariH, Groot-Seminarie to War mond Mr. .T. N. J. E. Hearkens Thijssen (Bis dom Haarlem), Penningmeester, Plein 13 te Haarlem; Mr. H. J. J. van don Biesen (Bisdom Breda), tc Breda; Mr. F. .T. Bolsius (Bisdom Roermond), to Roermond Pasl oor Tb. Buijsrogge (Bisdom Breda), to Fijnaart; Prof. P. .T. H. Gcurts (Bisdom Roer mond), Groot-Bemin»rie te Roermond: Mgr. Prof. Dr. J. H. E. J. Hoogveld (Aartsbisd in Utrecht), Krononburgersin- gol fï5 te Nijmegen Mgr. A. J. M. Mutsaers (Bisdom TTer- togenboHch), le 's-Hertogcnboseh A. Th. van Rijen (Bisdom 's Horlogen- boscli), tc Tilburg. Vragen van Kamerleden. De interpretatie van verschillende artikelen der L. O. - w o t 1 920. Op de vragen van mej-. Westeriuan be- treffende interpretatie van v<rt jhfl! ti de artikelen der Lager Onderwii.-. wet I920, met name van de artikelen inzake de ver goedingen van gemeenten aan schoolho- sturen voor do exploitatiekosten en voor inrichting en onderhoud, antwoordde «la Minister van Onderwijs, K. en W., «laf cok hij van oordeel is, dat liet ten goede zou komen aan de pacificatie op onder* wijsgehiod, indien do toepas-ing van d& artikelen 72 e. v. en 101 tot cn mof 103 dei L. O.-wet 1920 minder aanleiding gaf tof geschillen tusschen gemeente- en school* hos!uren. Tocli ziet hij in een geleidelijke ontwikkeling der jurisprudentie den ecnl* en weg om tot grooter zekerheid aangaan* de de interpretatie dier artikelen te gera ken Het kenbaar maken van zijn persoon lijk inzicht in deze kwesties zou hb rioe allicht niet bijdragen. Verder wijst de minister op het in dc

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1