MAANDAG 22 MAART 1926 INGEZONDEN MEOEOEELING 17e Jaargang. No. 5205 e Êcicbelve De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Vooi Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaaL Bil onze Agenteü 20 cent per week 12.60 per kwartaaL franco per post I 2.95 per kwartaaL gel Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 et per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct.. met Geïllustreerd Zondagsblad 9 et Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAQTt Gewone advertentie» 30 cent per regel Vooi Ingezonden Mededeolingen wordt het 5 dubbele van het tarief berekend. s Kleine adverlentiën, van ten boogete 80 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver buur, koop en verkoop IO.SO. Dit nummer bestaat uit twee bladen. Zij, die zich met I April op ons blad wenschen te abon- neeren, ontvangen tot dien datum de courant GRATIS. BUITENLAND Duitschland. Een meerderheid voor Luther. Ook steun der Duitsche V o 1 k s p a r t ij. In den Duitjfhen Rijksdag zijn Zater dag de fracties der Duitsche Volkspartij cn der Duitsch-Natioualen bijeengekomen, teD einde over de verhouding van Duitsch land tot den Volkenbond te beraadslagen. Bij de besprekingen der Duitsche Volks partij bleek, na een door den rijksminis ter van Buitenlandscho Zaken, Strese- in&nn, gehouden redevoering, dat de groo- u meerderheid der afgevaardigden bereid is, de door de Duitsche gedelegeerden te Genève aangenomen houding goed te keu- Tcn. Te zamen met de overige regeeriugs- partijen wil de Duitsche Volkspartij bij de aanstaande debatten in den Rijksdag voor de rijks re geering stemmen, zoodat een meerderheid voor het kabinet-Luther verzekerd is, daar ook de sociaal-democra ten der Locarno-politiek steunen. Welke houding de Duitsch-nationalen zullen aannemen, bleek voldoende uit een :cde voering, die in den Pruisischen Land- lag door den DuitscK-Nationalen afge- raardigde Winkler werd gehouden. Hij verklaarde namelijk, dat het do Oliclifc der Duitsche delegatie zou zijn ge veest, te Genève Duitschlands verzoek tot toetreding tot den Volkenbond zoo snel Hogelijk in te trekken. Deze intrekking had onmiddellijk moeten volgen, toen bleek, dat men in elk geval ook Polen in den Volkenbondsraad wilde opnemen. Tn plaats daarvan hebben de Duitsche gedele geerden gedurende tien dagen met den hoed in de hand geantichambreerd. Winkler veroordeelde voorts de Locarno- politiek, die volgens hem ten gevolge heeft gehad, dat Rusland zich heeft terugge trokken, dat Italië de vijand van Duitsch land is geworden, dat Spanje ontstemd is, dat de betrekkingen met Zuid-Amerika in gevaar zijn gebracht, en dat Duitschland betrokken is geworden in de Fransch-En- gelsche conflicten. Spreker verweet de Duitsche delegatie eigenmachtig te hebben gehandeld en sprak namens de Duitsch- Natioualen zijn wantrouwen in de Pruisi sche en in de Rijksregeering uit. Directe treinverbinding Berlijn— Wladiwostok. Op grond van een overeenkomst tus- *cbcn Frankrijk, Duitschland, Polen, Lcl- bud, Litauen, Estland, Sovjet-Rusland en Japan zal van 16 Mei af een directe trein verbinding over Berlijn, Riga, Moskou, naar Wladiwostok tot stand komen. In Wladiwostok bestaat aansluiting per stoomboot naar Japan. De trein zal iederen Woensdag uit Pa- hjs en icdcren Donderdag uit Wladiwo stok vertrekken. De reis zal 13 dagen du ren. De reizigers behoeven slechts éénmaal over te stappen, namelijk in Riga. Alle nonane- en pasformnliteiten zullen in den trein plaats vinden. Frankrijk. Het rapport van Houghton. Wij hebben dezer dagen melding ge- liiaakt van het pessimistische rapport van 'len Amerikaanschen gezant te Londen over den toestand van den Volkenbond, 'elke toestand vooral slecht wordt beoor deeld wegens de intriges van Frankrijk. Dat daartegen een kreet van veront waardiging opging in de Fransche pers, ib niet te verwonderen. De „Figaro" schrijft: Wij gelooven niet, dat ooit een vijandelijker getuigenis is af- ^Icgd door oen Amerikannsch diplomaat '■«n de Fransche politiek. ."e „Nouveau Siècle" geeft als volgt Ming aan haar woede Amerikaausche regeering, verblind öoor de dollars waarmede de brandkasten cr New York.selie bankiers gevuld zijn, 'erbeeddt zich, dat de gelieele wereld haar behoort. „Journal" schrijft: Wij zien hier et begin van een campagne, waarvan het I j13 druk uit te oefenon op Europeesche d'"|en, die beschuldigd worden van mili- «'nsaie. Klaarblijkelijk om den slechten indruk *8 te nemen, dien de berichten omtrent j'"1 rrPPort van Houghton gemaakt heb- J|D' Publiceert het Amerikaansche gezant- 1 ,a*nl/6 Pari5s een communiqué volgens ^et departement van buïtenland- zaken te Washington verklaart, dat Houghton aan niemand eenige mededee- iing heeft gedaan over den inhoud van het rapport. De positie der regeering. Een manifest der socialisten. In een manifest zet de geiinifieerde so cialisten-partij uiteen, dat een constante meerderheid in de kamer, welke haar in staat zou stellen, een actieve en krachtige hervorming te ondernemen, waarbij zij niet zou aarzelen, de privileges van het kapitaal te trotseeren, thans onmoge lijk is. De partij zal zich ten opzichte van het kabinet-Briaud een volledige onafhanke lijkheid voorbehouden. Zij dringt aan op een onmiddellijke actie tot saneering van de financiën en stabili satie van de Fransche munt. De partij eischt voorts herziening van de constitutie, en verklaart, dat de socia listen bereid zijn, de regeeringsverant-. woordelijkheid te aanvaarden en dat zij ervan overtuigd zijn, dat een regeering, die vast besloten is, de souvereiniteit van den staat te herstellen, den steun van de natie zou hebben. Verklaringen van Pérèt. In zijn verklaringen voor do commissie van financiën schatte Pérèt, zooals ge meld, het tekort, op de hegrooting van 1926 op ongeveer vijf milliard, waarvan een deel gedekt is door de reeds goed ge keurde bronnen van inkomsten en drie milliard uit. nieuwe belastingen. Wat de schulden van Frankriik aan de geallieerden betreft, zeide Pérèt, dat het cijfer van de schuld aan Engeland reeds was vastgesteld, zoodat alleen de wiize van betaling nog te regelen bleef. Hij dacht binnenkort naar Engeland te gaan en had goede hoop, aldaar eenige tegemoetko mingen tc verkrijgen, misschien zelfs eén moratorium. Dc finaneieele plannen van Pérèt werden Zaterdag in den ministerraad behandeld en zullen heden bij do Kamer worden in gediend. Engeland. Chamberlain op het schavot. Sir Austen Chamberlain heeft zich al op het ergste voorbereid, als hij morgen in het Lagerhuis zijn verklaringen over Genè- ve zal afleggen. Toen hij Vrijdag op het Victoria-station uit den boottrein stapte, weigerde hij, aan de journalisten eenigerlei verklaring te doen. Daar hij Dinsdag „geëxecuteerd" zou worden, zeide hij liever te wachten „tot hij het schavot betreden had" Daar den mi nister veel gelegen zal zijn aan de manier waarop dit gebeurt, kan hef voor hom een geruststelling zijn, dat Lloyd George verklaard heeft het zoo zachtzinnig moge lijk te zullen doen. Als Lloyd George zijn aanval opent met hetzelfde geschut, als waarmede hij Zaterdag een paar prpef.seho- ten loste, dan zal Sir Austen van hem het doodelijke schot niet behoeven te vreezen. Lloyd George verweet de Engelsche re- gcering, dat zij haar gewoonte om dc din gen op hun beloop te laten, totdat alles op liet punt staat uiteen te barsten, ook in Genève had gevolgd. De regeering wachtte, zoo zeide hij, totdat een reeks van naties, van Zweden tot Brazilië, van de pool tot over den evenaar, in 'n algemeenen twist en in herige opwinding waren geraakt. Daarna schamperde Lloyd George, kwam de regeering bijeen en deed iets. wat zij „de vrije-hand-geven" noemde, hetgeen er echter op wees, dat zij geen schaduw van een idee had, wat zij verder doen moest. Het resultaat is geweest verwarring en afbreken en bijna had zij, aldus Lloyd George, den Volkenbond vernietigd. Lloyd George's vertrouwen in den Vol kenbond is evenwel niet geschokt. Ramsay MacDonald, die Dinsdag voor de Labourparty het woord zal voeren, sprak Zaterdag over de gebeurtenissen van Ge nève op oen toon, die een heviger aanval doet verwachten. Hij noemde het gebeurde de meest tragische mislukking, die do Britsche diplomatie ooit hoeft gekend. Genève na Locarno is, zeide hij, als het walgelijk schouwspel op den morgen na een groot feest, als al het blikkerend vergui sd vertrapt en besmeurd ligt. Dinsdag zal minister Chamberlain ons moeten vertellen, aldus MacDonald, welke beloften hij heeft gedaan, welke verplichtingen hij heeft aan vaard en wat hij getracht heeft te doen. Het heeft nu geen zin meer van de „vrije hand" te praten. Sir Austen heeft dit ge probeerd en er zelfmoord mede gepleegd. Oprecht gesproken, zeide MacDonald ver der, ben ik niet volkomen zeker, dat de Volkenhond dezen slag van Genève zal over leven. En waardoor is deze internationale organisatie, gebouwd op het bloed van de besten van de huidige Europeesche gene ratie, in gevaar gebracht? Niet door de weigering van Brazilië om voor Duitsch land te stemmen. Daar zou do Volkenbond wel overheen komen. De oorzaak is, dat vijf of zes hoeren den Volkenbond vergeten hebben en getracht liebben de aangelegenheid van den Bond te regelen zonder den Bond er in te ken nen. Het onderlinge loven en bieden, de ge- HE RNIHRACIET-MAAISCH". Heerensingel 34/35 - Tel. No. 1523. PRIMA KWALITEIT - VERZEGELDE ZAKKEN 3178 heime diplomatie, het pleiten voor een „vrije hand", op het oogenblik, dat deze achter den rug reeds was gebonden, al die dingen hebben den ernstigen slag aan den Bond toegebracht. In de mannen die zich daaraan hebben schuldig gemaakt kan Europa geen vertrouwen meer heb ben. De commissie, die de voorwaarden voor de hervorming van den Raad zal bestu- deeren, zal niet moeten bestaan uit do lie den. die de zaken in Genèvo in de war hebben gebracht Die commisiso zal on partijdig moeten zijn. Wij wenschen een nieuw begin. Wij wenschen, dat Europa zal voelen, dat de gereorganiseerde raad als onpartijdigen, rechtvaardigen internatio nalen geest van den Volkenbond zal weer spiegelen, een geest zooals de Bo^d zal moeten hebben, wil hij ons vertrouwen waardig zijn. Het échec van Genève en de moeilijkhe den onafscheidelijk verbonden.aan de be perkte allianties binnen den Volkenbond, brachten MacDonald er toe te verklaren, dat Labour weer zal beginneu voor het protocol van Genève te strijden. Het proto col van Genève, zeide hij, is slechts dood, omdat de reactie nu in den zadel zit. Op het oogenblik, dat Labour weer aan het bewind komt, zal het werk voor het proto col hervat worden. Het pact van Locarno was goed, maar de methode om overeen komsten buiten den Bond om te shiiVn is verkeerd, kortzichtig en dwaas. Denemarken. De Deensche Koningin-weduwe overleden. De Deensche krr,;, gin-weduwe Louise de moeder van koning Christinnn X, is Za terdag op liet kasteel „Amaliënborg", bij Kopenhagen, in den ouderdom van 75 jaar overleden. De overledene was een geboren prinses van Zweden en Noorwegen. Zij trad in het huwelijk met koning Frederik VTII, die in Mei 1012 te Hamburg plotseling op straat dood ineen zakte. Griekenland. Piastiras contra Pangalos. Generaal PlasMras publiceert in de ..Vrerno" te Belgrado een verklaring, waar in hij den strijd tegen dictator Pangalos aankondigt. De kamp tusschen do republi keinen komt den monarchisten ten goede. Wanneer nu koning Constantijn nog zou leve zou het thans het geschikte oogenblik zijn om een herstel van het Koninkrijk door te zotten. Na mijn terugkeer van Athene, aldus be sluit Piastiras, zal ik minstens dertig per sonen laten ophangen. Turkiie. Troebelen in Koerdislan. TToewel gemeld is. dat dc opstand in de nabijheid van Nisibin aan don Bagdad- spoorwog in Koerdistan reeds sedert eeni ge dagen geheel onderdrukt is, worden nog steeds berichten ontvangen, omtrent maat regelen tot onderwerping der opstandelin gen. Aan een der bladen is medegedeeld, dat binnen enkele dagen belangrijk nieuws kan worden verwacht. Hieruit moet blijk baar worde afgelied, dat do opstand ern stiger is geweest, dan men wil doen voor komen. Ru3land. Ruslands economische toestand. Be machines zijn versleten Do Sovjet-regeering heeft besloten den Oppersten Economischen Rand geheel en al lo reorganisaeren. Als reden daarvoor wordt officieel opgegeven, dat do raad tot nu toe zijn bemoeiingen concentreerde op het aan den gang houden der staatsonder nemingen, doch dat op het oogenblik deze kwestie van ondergeschikt belang is gewor den. Het vitale probleem is thans, hoe de machinerieën van de staatsbedrijven, die voor het grootste deel versleten en ver bruikt zijn, weer vernieuwd kunnen wor den. Het besluit tot de reorganisatie is gevolgd op de jongste verklaring van I'zjerzjinsky, dat over het algemeen de machines in de fabrieken der staatsbe drijven geheel verouderd zijn, en dat het onmogelijk is het industrieclo leven te handhaven, .zonder een algemeene vernieu wing. De toenemende kosten voor levensonder houd in Rusland veroorzaken groote on tevredenheid onder do arbeiders, ten ge volge van d*e weigering van de staatsbe drijven om de loonen dienovereenkomstig te verhoogen. Bovendien zijn talrijke ar beiders ontslagen. De Russische vakvereeni gingen steunen de staatsbedrijven tegen over de arbeiders. Zoo heeft het centraal comité van de drukkersvakverceniging in structies gegeven aan alle provinciale or ganisaties, om do mannen er toe te bren gen de eischtm, die zij in April willen in dienen om hooger loon, in to trekken, daar do situatie in do drukkersbedrijven geen hooger loon toestaat. Do productie moest kortgeleden reeds met 40 Ve worden ingekrompen, ten gevol ge van do schaarschte aan papier, welke weer liet gevolg is van den verminderden import. China. Kabinetscrisis in China. Na do schietpartij te Peking. Op een speciale bijeenkomst van het Chi neesche kabinet is een telegram besproken van Feug-Yoe-sjiung, waarin deze den minister-president laakt, wegens het niet handhaven van de orde en liet schieten op do studenten. Het kabinet besloot on middellijk zijn ontslag te nemen. ËINNENLA&D HET „ROOMSCHE GEVAAR". Wij wezon er reeds op, hoe in het con flict-Geelkerken, dat buitengewone propor ties dreigt aan te nemen, do christelijk- historische „Nederlander" do partij koos van den „schismatieken" dominé, die door de Generale Synode van de Gereformeer de Kerken is afgezet, en in de gestie van deze laatste, optredend als orgaan van leer gezag, „Roomsch gevaar" speurde. Tegen dezo zienswijze komt thans het anti-revolutionaire hoofdorgaan „De Standaard" in verzet en het acht zich ge roepen „het verontruste hart onzer pers zuster tot kalmte te manen". „De Gereformeerde Kerken hebben een eigen opvatting van art. 30 der Ned. Ge loofsbelijdenis. Van deze is niet te duch ten, dat zij den arm der Overheid te hulp zullen roepen oin de officieele exegese vau Gen. II en III aan hot Ned. volk op te leg gen. In do buurt van De Nederlander zijn wel monschen te vin-den die daarover iets minder mild plegen te denken. Van do Ge reformeerde Kerken is ten deze echter niets te vreezen. Het eenige wat die doen, is de overgeleverde Waarheid handhaven in eigen kring. De Waarheid zooals de Kerken in haar geheel, vertegenwoordigd in haro „meerdere" vergaderingen, die zien. Dat do Kerken in haar inzicht feil kunnen geven, zij toegegeven, maar <le werking daarvan reikt nooit verder dan do grens van den eigen kring. Wie meent een zuiverder inzicht in do Waarheid Gods te bezitten, is zoo vrij als hij verkiest, om te gaan worwaarts hij wil. Niemand dwingt om te blijven; noch ook om zich te onderwerpen aan een overtuiging die de zijne niet is. Daarom verstaan we niet wat een poli tiek orgaan hier voor gevaren kan zien. Do Staatkunde is er vreemd van. Zelfs de A.-R. partij staat er als partij volkomen buiten. Wij hebben vogels van diverse pluimage, Gereformeerden uit en huiten do Gereformeerde Kerken; confee- sioneelen ja, ook die en othischen; Luthorschen en Doopsgezinden. Zoodat zelfs de belangstelling voor den bloei der A.-R. partij iets wat het wel wezen dor Staatkunde wèl raakt nau welijks de vrees van het politieke orgaan De Nederlander rechtvaardigen kan". Tot zoover „De Standaard". Afgezien van do vraag, of werkelijk dit kerkelijk conflict geen politieken weerslag zou kuu- nen hebben, lijkt ons dit verweer van het anti-revolutionaire orgaan niet tot de kern der zaak door te dringen. Immers wat wezens-onderscheid is er tusschen het „handhaven der waarheid in eigen kring" en het „opleggen" der waar heid door „den arm der overheid". O.i. schuilt in dit laatste allerminst het speci fiek Katholieke; het essentiëclo vormt hier het dwingende gezag; zij het dan in eigen kring, waarmede de Synode optreedt om do „waarheid" to „handhaven". Dat kan inderdaad nooit „Protestanl.sch" heeton; al laat men ook ieder zijn vrijheid om zich al dan niet te conformeercn aan do gegeven uitspraak. Die uitspraak zelve is nu eenmaal het „Roomschc gevaar". „Msbd." Dc zaak-Geelkerken. Gistermorgen sprak I)r. Geelkerken voor een stampvolle Parkkerk te Amsterdam, naar aanleiding van Luk. 23 34: „Vader, vergeef het hun De voorlezer, dr. De Froe, deelde te vo ren mede, dat in de Schinkelkerk, 't an dere kerkgebouw van Amsterdam-Zuid, do legerprcdikant Ds. Petersen, in den dienst zou voorgaan en des avonds in de Park- kerk. Tevens deed hij voorlezing van het besluit van den kerkeraad om zich aan het Synodaal afzettingsbesluit van Dr. Geelker- ken en do kerkeraadsleden niet to conjor- mecren. Onder het gehoor van Dr. Geelkerken be vond zich, beiialvo de reeds bekende voor aanstaande figuren in de zaak-Geelkerken, ook Prof. Dr. 1'. A. Diepenhorst. In den avonddienst in de Schinkelkerk werd nog medegedeeld, dat de leden van Zuid door onderteekening van een hun HET VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. De Fransche socialisten behouden zich een volledige onafhankelijkheid voor ten opzichte van het kabinet-Briand. Morgen zal Chamberlain op het „scha-* vot" worden gebracht. BINNENLAND. Een massa deelnemers aan den Stille Omgang (Forste blad). Staatsbegrooting voor 1926. Memorie van Antwoord op hoofdstuk X (departement van Arbeid, Handel en Nijverheid) (2e blad) Het voorloopig verslag op het Soe.-Dcrn. ontwapeningsvoorstel (2de blad). Het 25-jarig bestaan van den Vrijzinnig- Democratischer) Bond (lo blad). deze week van kerkeraadswege too to zon den kaart kunnen te kennen geven, of zij zich wenschen te stollen onder den kerke raad, waarvan Dr Geelkerken voorzitter is. Nijverheidsraad. Tot leden van den Nijverheidsraad voor het jaar 1926 zijn door het hoofdbestuur der Ned. Maatschappij voor Nijverheid en Handel, naar het Tijdschrift der Maat schappij bericht, aangewezen de heoren A Goedowa.agen Jr. te Gouda, ir. G. A. Kess- ler te Velsen en G. S. de Clerq te Bloemen- daal. Het Invaliditeitsfonds. Blijkens een mededeeling in de Meinnrio van Antwoord aan do Tweede Kniner in zako do Arbeidsbegrooting voor 1920, be droeg het belegd vermogen van het Invali diteitsfonds op 1 October 1925 ƒ118,312.900 waarvan ƒ32.022.000 in Nationale Schul den. Bovendien had het Invaliditeitsfonds op 1 October 1925 nog een vordering op het Ouderdomsfouds groot ongeveor 156.800.000. Ned. Bond van Gemccnte-amhtcnarcn. In liet Zuid-Hollandsch Koffiehuis (o Den Haag heeft Zaterdag do afdeeling Zuid-Holland van den Nederl. Bond van Gcmeonto-nmbtenuren vergaderd onder lei ding van den voorzitter, den lieer mr. G. A. van Poelje, referendaris ter secretarie van 's-Gravonhage. Het door den secretaris, den hoer K de Boor, secretaris van Hardinxveld, uitge bracht jaarverslag werd goedgekeurd; or blijkt uit dat het aantal loden gestadig toe neemt. Ook de rekening, overgelegd door den penningmeester, don heer A. P. Tolk, hoofd ambtenaar ter secretarie van Alphen aan den Rijn werd goedgekeurd. Na eenige discussie word oen motie aan genomen, waarin do afdeeling, overwegen- do dat het gemis eenor behoorlijke, rogo- ling van do rechtspositie der gemeente ambtenaren zich meer en moor doet go- voelen, hot hoofdbestuur uitnoodigt, liet verschijnen van hot destijds toegezegd rap port in deze to willen bespoedigen en to willen overwegen, welko maatregelen in overleg mot andere vereenigingen moeten worden genomen, .om spoedig de gewensch- te regeling van den rechtstoestand tc ver krijgen. Na afloop van do vergadering hield do lieer J. A. Ainosz, waarnemend ontvanger van Rotterdam, een inleiding over „Finan cieel Gemeenteheheer". Hel 25-jarig bestaan van den Vrijz.-Deiv Bond. Zondag heeft do Vrijzinnig Democratic aiselie Bond te Amsterdam zijn 25-jnrig be staan gevierd. Na een welkomstwoord van mevrouw KetelaarVan Gogh was liet woord aan den voorzitter van het hoofdbestuur, prof. mr. R. Kranenburg, die het ontstaan van den Boud schetste en uitvoerig naging wat er voor 25 jaar voor staatkundige desido- rala door den Bond waren gesteld. De voorzitter van de Tweede Kanier- fractie van den V.D.-Bond, mr. H. P. Mer chant, voordo hierna het woord, waarbij hij de wenschen van den Dond besprak welko vervuld werden en welke onvervuld ble ven. Spr. constateerde dal de deiuocratio allerwego blijft groeien en bloeien. Mevrouw RosVrijman, voorzitster van dc V.D.-Vrouwenclub bood vervolgens met eenige vriendelijke woorden een voorzitters hamer aan. De veteraan van den Bond, de heer H. Snijders, voerde hierna het woord en haalde eenige persoonlijke herinneringen op. Het woord werd vervolgens nog gevoera door wethouder Van Aalten uit Rotterdam, namens V. D.-Statenleden, den heer Kete laar. namens V.D.-gemeenteraadsleden en prof. van Emhden namens de V. D.-frnclio in de Eerste Kamer. De gewone audiëntie van den minis ter van oorlog zal op Donderdag 25 Maart niet plaats hebben. Dc gewone audiëntie van don minis»» ter van .arbeid, handel en nijvorle id zal op Donderdag a.s. niet plaats hebben.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1