1/e Jaargang.
VRIJDAG 12 MAART 1926
No. 5197
3)e 6ou/tomt
De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent por week 12.50 per kwartaaL
Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaaL
Franco per post I 2.95 per kwartaaL
Bet GeÜluatreord Zondagsblad ia voor de Abonné'e ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ot. per kwartaal, bij voor-
tut betaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen
I.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 s POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gowone advortentlSn 30 cenl por rog.l
Voor Ingezonden Mededoolingon wordt het
- dubbele van het tarief borolcoud. a
Klein, adverlenliën, van ten hoogste 80 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop IO.SO.
III NUMMER BESTAAT UIT DRIE BLADER.
Het Regeeringsprogram.
Hot program van het Kabinet-De Geer
villen wij even nader beschouwen.
Het spreekt het eerst van bezuiniging:
„Voortgezette bezuiniging, zoowel
door vereenvoudiging en reorganisatie van
den Staatsdienst, als door een zoo efficient
mogelijk gebruik van gebouwen en an
dere hulpmiddelen."
Reeds vroeger aangekondigd. Maar
een herhaling, dio moge beteekenen een
daadwerkelijk stroven in deze richting, is
nis zeker niet onsympathiek.
Vervolgens over belastingverlaging:
„Belastingverlaging, voor zoo-
rer deze mogelijk blijkt, zoowel in de
richting van bevordering der kapitaalvor-
Biiug als in dio van ontlasting van groo-
te gezinnen. In verband hiermede als eer-
6te maatregel, naast halveering Yan de
i'idedigingsbelasting II, schrapping van
de leeningsopcenton op de personeel© be
lading en op den suikeraccijns."
Ook reeds, althans tende^le, .Vyi'^eger
aangekondigd. Maar ook ^Lier-vah '--kan.- de^'
herhaling geen kwaad!
Hetzelfde kan worden gèzegd vaft tier
„Herziening van de financieele verhou
ding tusschen het Rijk en. -de gemeenten."
Hoewel ook niet geheel nieuw, klinkt
irisch wat verder verklaard wordt betref
fende leger en vloot:
„Krachtige medewerking aan alles, wat
op inteï'uationaal terrein de heerschappij
l ket.rfecht bevorderen kan en wat kan
voeren gelijktijdige en wederzijdsche
yermmae£«ig van bewapening.
Samcgivoeging van de departementen
vuil Oorlog en Marine tot een departement
yan Landsverdediging.
Nadere overweging van het vraagstuk
van splitsing der Marine, voortgezette
versobering der weermacht, onder meer
door 's lands verdediging te concentreeren
in de mobiele strijdkrachten, waardoor
1 een belangrijke vermindering van het af-
i «ouderlijk personeel der vesting- en kust-
1 jordedigiug mogelijk ia.
Vereenvoudiging der bevelvoering."
I)o bezuiniging op onderwijsgebied wil
liet Kabinet-De Geer niet direct zelf aan
pakken, maar voorloopig overlaten aan
een staatscommissie.
„Instelling van oen Staatscommissie om
1 onderzoeken, of en op welke wijze met
ge handhaving van de beginselen
der onderwijs-pacificatie daaraan een
minder kostbare toepassing kan worden
.verzekerd."
ban een Waterstaatsparagraaf ('t is als
een Troonrede!):
„Verbetering van het Wegennet.
Bespoedigde uitvoering der Zuiderzee
werken.
Terhandneming van eenige groote pro
ductieve werken, inzonderheid tot bevor-
j der productiviteit van den bo
dem, tevens als meest doelmatige methode
ter bestrijding van de werkloosheid."
En in de sociale paragraaf, waarin mi
nister Slotemaker d,e Bruine aan het
woord is, bemerkt men de voortzetting
van het bewind-Aalberse behalve dan
wat betreft de Plaatselijke Keuze; een
voor ons lang niet bekoorlijk stok
paardje van den nieuwen Minister van
Arbeid.
„Nadere wettelijke regeling van het
Collectieve arbeidscontract.
Unificatie van de sociale verzekering.
Uitbreiding van de toepassing der Ar
beidswet.
Wijziging der Drankwet onder meer tot
invoering van Plaatselijke Keuze.
Bevordering van den bloei van de ver
schillende takken van volksbestaan door
oorlichting, verbetering van verkeersmid
delen en, zoover dit van overheidswege
door handelsverdragen en anderszins mo-
fjOiijk is, opening of bewaring van vreem
de afzetmarkten."
Ten slotte enkelo zinsneden over Indië:
.Aerdero uitvoering van het beginsel,
dat in Indië het regeeringsbeleld zooveel
hogelijk door of met medewerking van
tut de bevolking voortgekomen krachten
wordt gevoerd.
1 B°rordering en organisatie van den
landbouw en do Nijverheid van de in-
^emsche bevolking."
BUITENLAND
Volkenbond.
de buitengewone bijeenkomst.
kwestie der raadsuiibrelding.
-Pan je blijft op z'n stuk
staan.
»na,t,?e?leSeAwoordiger van H&vas Is ge-
enbi te deelen, dat Spanje op geen
Lj P°senblik bedreigingen tegen Duitsch-
iCh 8euU. Spanje blijft vastbesloten
i!5 0en Volkenbond terug te trekken
•jn candidatuur voor een permanenten
niet wordt aanvaard.
Het bericht, dat de Duitsche delegatie
er over zou denken naar Berlijn terug te
kc-eren om er nieuwe instructies te halen,
wordt niet bevestigd, maar het is waar
schijnlijk dat Luther eu Stresemann, alvo
rens een beslissing te nemen, zullen wach
ten tot zij de definitieve beslissingen van
den Raad kennen.
De toestand, gelijk deze zich bij den terug
keer van Briand voordoet, is, zegt Haras
buitengewoon samengesteld en in zekere
mate verontrustend.
De wederzijdsolie blokkades.
De eergisteren ingetreden verbetering ten
gevolge van do williger houding van
Frankrijk en Engeland is thans weer teniet
gedaan door Brazilië en Spanje. Vooral
Brazilië plaatst zich nu op een onverzoen
lijk standpunt en dreigt tegen den Duit-
schen Raadszetd te stemmen, indien het
zelf geen permanenten zetel krijgt, ondanks
de Braziliaansche belofte aan Duitschland
van Maart 1925, die de Brazilianen thans
interpreteeren als niet blnderd of waar
van zij het definitieve karakter ontkennen.
Ookriië'Spaanscke houding is nu weer on-
■tfferzoejiiijker: Brazilië en Spanje blokkee-
ren dus op dit oogenblik de Duitsche in-
Tfécfe in Raad en Bond.
Aan den anderen kant blijft Zweden on
verzettelijk en blokkeert derhalve de aan
spraken van Brazilië en Spanje. De toe
stand Is op dit moment dus ernstig De
l-oop is gevestigd op Briand, die terug is
en van wien men een verzoeningsactie ver
wacht. De behandeling van do Duitsche
lidmaatschapsaanvrage kan dus nog niet
door de A.ssemblée worden afgedaan, hoe
wel de politieke commissie do toelating
reeds formeel en unaniem beeft aanbevo
len.
De Duitschers wachten echter eerst zeker
heid omtrent de raadsquaestie af.
Een oplossing In zicht?
Gisterenavond scheen de mogelijkheid
van een oplossing zich iets minder ongun
etig te laten aanzien. Chamherlain zou
grondig overtuigd ódjn van de onmogelijk
heid, de permanente Raadszetels thans ho
ven Duitschland uit te breiden. Do pressie
op Brazilië om zijn onverzoenlijk stand
punt te laten varen, is derhalve vergroot
en, naar men verklaart, met kans op suc
ces. Briand zou nogmaals trachten, thans
een niet-permanenten zetel voor Polen te
bemachtigen, maar gisteravond word het
Zweedsehe standpunt onveranderd ver
klaard, hetgeen deze poging blokkeert.
„Een onvriendelijke daad."
Volgens de Maden hebben diplomatieke
kringen in Genève mededeeling ontvangen,
dat de Spaansehe regeering in Slockholm
heeft laten verklaren, dat zij een Zweedsch
veto tegen het verleenen van een perma
nenten Raadszetel aan Spanje als een on
vriendelijke daad beschouwt.
Duitschland.
Een Incident in den Rijksdag.
Minister Külz over de vlucht
van den ex-keizer.
Gisteren is het in den Rijksdag bij de be
handeling der begroot ing van binncnland-
sche zaken tot een incident gekomen.
De Völkische afgevaardigde. Kubo hield
een heftige rede, waarin hij tegen alles en
Iedereen van leer trok. Ten slotte begon hij
een rede voor te lezen, die do minister van
binnenlandsche zaken dr. Külz jaren ge
leden in zijn kwaliteit van majoor (er gele
genheid van den verjaardag des keizers
had gehouden.
Onmiddellijk daarna betrad de minister
het spreekgestoelte.
Nooit, zeide hij, heb ik mijn vroegere
monarchistische gevoelens onder stoelen of
banken gestoken. Maar als een keizer, die
van millioenen Duitschers heeft Verlangd,
dat zij hun leven voor de monarchie geven,
op het oogenblik, waarop do historie dit
voor do eerste maal van hem zelf cischt,
naar Nederland vlucht, dan zijn daarmede
alle banden verbroken. Het graf van de
monarchie staat niet op Duitschen bodem,
maar op den weg naar Nederland. De mo
narchistische gedachte zou wellicht zijn
herleefd, indien de keizer had gehandeld
als Frederik de Groote, die bij Torgau van
's morgens tot 's avonds met bloed en mod
der bespat met zijn grenadiers meevocht en
daardoor de monarchio redde. Voor mij ligt
de monarchie thans d,ood op de baar.
Bij deze woorden van den minister stak
er rechts een storm van protest op en de
monstratief verlieten de Duitsch-nationalen
de zaal. Nadat dr. Külz zijn rede beëindigd
had, keerden zij terug en dienden bij mon
de van graaf Westarp oen motie van wan
trouwen tegen den minister in.
Het lijdt geen twijfel, dat. deze mol ie met
groote meerderheid van stemmen zal wor
den verworpen, wan-t natuurlijk zullen ook
de sociaal-democraten er tegen stemmen.
Duitsche nationalistische persaanvallen
op prof. Van Hamel.
Van nationalistische zijde te Danzig wor
den voortdurend aanvallen in de pers op
den nieuwen Hoogen Commissaris prof.
Van Hamel, gelanceerd, en wordt dozen
verweten, vijandig tegenover Duitschland
te staan.
De Schupo in het geweer tegen
herriemakers.
Hot W. B. meldt, dat de Berlijnsche
hoofdcommissaris van politie, in verband
met de, den laatsten tijd herhaaldelijk voor
gekomen, ordeverstoringen door op herrie
beluste personen, waaronder leden van den
loode frontstrijdersbond, gelast heeft, dat
do Schupo voorloopig, eventueel met ter
zijdestelling van andere opdrachten, ge
alarmeerd zal blijven. Sterke afdeelingen
zullen voortdurend door de straten pa
trouilleeren. Wordt de orde verstoord of
worden de bevelen der politie niet opge
volgd dan moet doortastend worden opge
treden.
Frankrijk.
De schulden aan Amerika
Do onderhandelingen hervat
Frankrijk heeft de onderhandelingen
nopens de regelingen dor oorlogsschulden
met de Vereenigde Staten hervat.
Engeland.
Het rapport der steenkoolcommissie
Ofschoon het rapport van de steenkolen-
commissie voor de geheele Britsche indus
trie van het hoogste belang wordt geacht,
heeft de publicatie van dit rapport de
Londonsche beurs in het geheel niet be-
invloed.
Baldwin verklaarde in het Lagerhuis,
dat hij de loden van het Kabinet hoeft ver
zocht, het rapport zeer nauwgezet te bestu
dneren, opdat men tot een defintief besluit
zal kunnen komen. De premier sprak de
hoop uit, dat de betrokken partijen zich
niet over het rapport zullen uitlaten alvo
rens zij het zorgvuldig zullen hebben be
studeerd.
Onverwacht snel heeft d" mijhwerkors-
forloratie op liet rapport gereageerd door
in haar gister gehouden vergadering te
besluiten, dat do leider der mijnwerkers,
Herbert Smith, nog gisteravond de kwes
tie met Baldwin zou hespreken.
De werkgevers hebben den geheelen dag
over het rapport beraadslaagd. Enkele
leiders van beide partijen staan zeer cri-
tisch tegenover de voorstellen, maar zij
uiten zich toch oveneens buitengewoon
voorzichtig. De leiders dor arbeiders heb
ben zich verplicht, geen verklaring in het
openhaar af te leggen, zoolang het rap
port nog wordt onderzocht.
Het voorstel om de loonen in enkele
mijnen te verlagen, heeft de leiders der
mijnwerkersfederatie zeer verontrust. Zij
zijn voornemens, dit voorstel op alle mo
gelijke wijzen te bestrijden.
Griekenland.
De politieke toestand.
De bevoegdheden van den
President.
De Griekeche minister-president Pan-
galos heeft bekend gemaakt, dat een wij
ziging van de Grieksche constitutie over
wogen wordt, waarvan het doel is om don
president der republiek meer initiatief toe
te staan evenals dit in de Vereenigde Sta
ten van Amerika het geval.
Besloten is ebkele maatregelen te no
men, die den terugkeer tot normale politie
ke toestanden in het land tegen het einde
van dit jaar zullen verzekeren.
Volgens andere berichten zal een com
missie worden ingesteld, die een soort
staatsraad zal vormen, en bevoegd zal zijn
alle verordeningen of wetten, welker aan
tal tot een minimum moet worden beperkt,
te wijzigen of eventueel geheel buiten
kracht te stellen. Daarnaast zal een andore
commissie worden opgericht, welke uit
juristen zal bestaan om na te gaan in hoe
verre de niet principieele bepalingen van
de grondwet gewijzigd kunnen worden in
overeenstemming met het beginsel van
centralisatie van het staatsgezag.
Na afdoening van deze punten zal de
verkiezing van den president der republiek
jilaats hebben, welke gevolgd zal worden
door verkiezingen voor de kamer en den
senaat. Waarschijnlijk,zal een volksstem
ming over deze punlen worden uitgeschre
ven, alvorens zij van kracht zullen worden
Arabië.
De pelgrims naar Mekka.
Naar do „Times" uit Cairo verneemt,
treft Ibn Saoed, naar gemeld wordt, uit
gebreide maatregelen om het den pelgrims
volkomen veilig, gemakkelijk en niet duur
to maken. Vele wantoestanden als b.v. de
uitbuiting van pelgrims, beeft hij reeds
verbeterd. Do tocht 'van Djiddah naar
Mekka kost b.v. thans slechts 10 shilling.
BINNENLAND
TWEEDE KAMER.
Overzicht.
Vragen en interpellaties. De
Regeeringsverklaring. Van
daag de debatten er over.
In de zitting van gisteren is verlof ge
geven tot het stellen van vragen aan do
heeren Loviuk en L. de Visser, terwijl
aanvragen tot het houden van een inter
pellatie zijn ingediend door de heeren
Teenstra en Van Voorst tot Voorst; do
laatste inzake vovdeeling gelden ter leni
ging van den watersnood.
De voorlezing van do Regeeringsver
klaring, welke vijftien minuten duurde,
werd vervolgens met groote aandacht door
de Kamer gevolgd.
Bij de mededeelingen van don heer De
Geer, dat het kabinet zijn portefeuilles ter
beschikking van H.M. zal stellen, zoodra
een parlementair' meerderheid zich zal
blijken te hebben gevormd, interrumpeer
de de heer Kotelaar (V.D.), onder
hilariteit: „Dat zal misschien hij de oer-
ete stemming wel reeds blijken."
Do voorzitter stelde voor, heden de de
batten over de regeeringsverklaring te
openen.
De heer A1 b a r d a (S.D.A.P.) stelde
daarop voor, met het oog op deze uitvoe-
rigo en belangrijke verklaring de bespro
kingen a.s. Dinsdag te doen aanvangen.
Do lieer Heemskerk (A.R.) zag de
noodzakelijkheid van uitstel niet in.
Verder oponthoud in do afdoening dor
Staatszaken achtte spr. ongewonscht. Do
Kamer kan z.i. morgen best over do re
geeringsverklaring de besprekingen be
ginnen.
Do heeren Do Visser (C.P.) en
Boon (V.B.) stoomden het vtoorstel-Al-
barda, doch de voorzitter, do hoor Ruys
de Becronbrouck, bestreed het, met
bet oog op den tijd, daar er voor het
Paasch-recès veel te doen is.
Het voorstel van den voorzitter, om bo
den do debatten over de regeeringsverkla
ring te doen aanvangen, werd met 51 te
gen 38 stemmen aangenomen.
Hot scheen aanvankelijk, alsof de stem
ming zuiver links tegen rechts zou gaan,
hetgeen weer hilariteit verwekte.
Do heer Staalman (V.B.) riep onder
vroolijkheid: Do coalitie wordt herboren!
Docli met do sociaal-democraten, vrij
heidsbond ers, vrijziunig-domocraten en
den communist, slemden do hoeren Bo-
mans (R.K.) en Arts (R.K. Volkspar
tij) tegen hot voorstel van den voorzitter.
De heer Braat (Plattelander) stemdo
voor het voorstel van den voorzitter, als
mede de christelijk-historischen. anti-re
volutionairen en roomsch-katholieken, be
halve mr. Bomans.
Do vergadering werd daarna om ruim
half twee gesloten.
Koninklijke Besluiten.
Burgemeester.
Bij Kon. besluit is benoemd tot burge
meester der gemeente Winkel J. Koster,
met toekenning van gelijktijdig eervol ont
slag als burgemeester dor gemeente Cal-
lantsoog.
Verlaging spoortarieven.
„Tiet Volk' zegt, uit goedo bron te ver
nemen, dat bij do Ned. Spoorwegen een
herziening d.w.z. een verlaging van de rei
zigers-tarieven te verwachten is.
Mgr. Nolens over de crisis.
Naar iii do Woensdagavond gehouden
vergadering van hof R. IC. Kringbestuur te
Amsterdam is medegedeeld, heeft Mgr.
Nolens zich, volgens de ,,Msb.'\ boreid ver
klaard om na do regeoringsverklaring in
zake de crisis en na behandeling van Hoofd
stuk III der Staalsbcgrooting (Buitenlnnd-
sclio Zaken) in Amsterdam te komen spre
ken over do crisis.
Datum en plaats zullen Tater worden be
kend gemaakt.
De kwestie-Ds. Geelkerken.
Ti». Geelkerken hoeft aan do Generale
Synode medegedeeld, dat hij een nader
onderzoek wenscht inzake de bevoegdheid
eener Kerkelijke vergadering in de Gere
formeerde Kerk, wat betreft schrifluur-
verklarijig; en dat hij zich zoolang naar
de uitspraak der Synode zal voegen.
DE RIJNSTREEK
ALPHEN AAN DEN RIJN.
JUBILEUM DEKEN HELLEGERS.
Deken Hellegers heeft 12 jaar zijn
priesterlijken arbeid, zijn vele gaven van
geest en hart geschonken aan do bloeiende
parochie van Alphen a. d. Rijn en het De
kenaat.
Dit feit mocht niet voorbij gaan, zon
der dat don Jubilaris zouden worden ge
geven bewijzen van hoogachting en eer
bied, van erkentelijkheid en dankbaarheid
voor het vele goede en nuttige, met. groo
te toewijding en wijs beleid gedaan voor
de Katholieken in parochie en Dekenaat.
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De toestand te Gonève wordt niet opti
mistisch beoordeeld. Spanje en Brazilië
handhaven hun eischen en dreigementeiw
Rumoer in den Duitschen rijksdag.
BINNENLAND.
De pers over het program van het ml«
nisterie-Dc Geer. (TTit de Pers, 3do blad).
De storm Twee schepen vermoedelijk
vergaan (Gemengde Berichten, 3de blad).
Hel O.M. bij do rechtbank te Breda heeft
4 maanden gevangenisstraf geëischt met
intrekking van het rijbewijs voor den tijd
van ruim 5 jaar tegen den chauffeur van
de autobus, die eenigen tijd geleden in de
Eendracht is gereden, waarbij verschillen
de menschen om het leven zijn gekomen
(Rechtzaken, 3de blad).
OMGEVING.
12*-jarig jubileum Deken-Pastoor J. v.
Hellegers te Alphen aan den Rijn (Rijn
streek, lsto blad).
Onze Geïllustreerde Panna
Do photo-pagina geeft o.m. te zien: Do
eerste Ministerraad De voorjaarbeurs
te Utrecht Het nieuwe Eersto Kamerlid
jhr. mr. B. G. de Savornin Lobman.
Do vlag, wapperend in don kimden
Maart-wind hoog aan de St. Bonifaeius-
toren, wnh het. ecnig uitwendig toeken, dab
de Deken van Alphon, do hoogoorw. heer
J. M. Hellegers, zijn koperen jubileum
herdenkt als pastoor en dekon dezer
plaats. De feestviering is geheel gebleven
in den toon van den Vastentijd alleen
kerkelijk werd dezen gedenkwaardigen
dag luister bij gezet.
Te O uur hedenmorgen werd oen plechti
ge H. Mis door den jubilaris opgedragen,
waarbij bijna allo pastoors uit liet Deke
naat en een groot, aantal parochianen to
gen woord ig waren.
De officiciant word bij don opdracht
van het H. Misoffer geassisteerd door den
zeereerw. hecr.A. H. J. Sprcngers, pastoor
van Lcimtiiden, presbyter assiKtens, den
zeereerw. hoer J. W, M. van den Bom, pas
toor te Aarlanderveen, diaicon, den zeer
eerw. lieer F. A. Keet, pastoor te Bodegra
ven, sub-diakon en den welecrw. heer Lips,
kapelaan der parochie, eeremomarius.
Op het altaar waren VDOfts MOWMsig do
zeereerw. heeren P. J. Bonnet, pastoor van
Langeraar, H. P. A. van Diik, pastoor van
Nieuwkoop, F. van Nes, pastoor te Nieuw-
veen, W, J. J. A. Borsboom, pastoor Ie
Noorden, J. .T. M. Baken, pastoor te Oude
Wetering, J. F. M. Znndvliet, pastoor te
Zevenhoven, TT. do Groot, rustend pastoor
van Meyc en Zegveld, do heerbroer an
den jubilaris, de zeereerw. heer Hellegers
uit Dongen, do welecrw. hoeren A. Boekei,
kapelaan der parochie en G. Boos, kape
laan te Bodegraven.
Do Mis werd ingezet met mi driestem
mig „Veni Creator" van H. F. Willcnborg,
dat ons weinig behaagde; vooral het slot
was in een luchtig, ons inziens al te luch
tig tempo geschreven. Door hot koor werd
uitgevoerd dn Missa ;iO qimm gloriosum
est regnum", gecomponeerd door P. J.
Jos. Vrnnkcn en do mooie vicr-stommige
feestcantate „Haee dies" van A. Giezen.
Het altanr was eenvoudig maar kunst
zinnig versierd met Galla's, witte Serin
gen en Tulpen en omringd met wuivend
palmgroen. Daortusschon waren lantaarns
en kaarsen opgesteld, waarvan de flakke
rende lichtschijn het wit-marmeren altaar
mot zijn fiolen en spitsboogjes met een
gouden gloed omgaf en tenigsehitterde op
bot zilveren kruis boven bet tabernakel.
Mot. woinig was bier veel bereikt.
Na de II. Mis maakte het kerk- en arm
bestuur zijn opwachting bij den Deken.
Door de geestelijkheid van het Dekenaat
werd een geschenk aangoboden, in sa men
werking met dc parochianen, namelijk een
