17e Jaargang.
DONDERDAG 11 MAART 1926
No. 5196
Se £eicbeJve Soti^omt
De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Vooi Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaaL
Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaaL
Franco per post I 2.95 per kwartaaL
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertontlên 30 cenl per regol
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
z dubbele van het tarief berekend. s
Kleine adverlentiën. van ton hoogste 80 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop 10.50.
Mi sa
Dit nummer bestaai uit twee
bladen.
De Katholieke Minister in het
Kabinet-De Geer.
Over minister Waszink is al wat gepraat!
I)e een schreef: Jhr. Ruijs de Beerenbrouck,
voorzitter der R.-K. Staatspartij, is naar
Heerlen gegaan en heeft daar burgemees
ter mr. Waszink bewogen, om minister te
worden. Een ander werd daarop kwaad en
liep: da's een gemeene leugen. Jhr. Ruijs
is niet in z'n qualiteit van voorzitter der
R.-K. Staatspartij naar Heerlen gegaan,
maar als particulier, dus zonder qualiteit.
En nu komt de „N. Venl. Crt." vertel
len, dat niet jhr. Ruijs naar Heerlen maar
mr. Waszink naar Den Haag is gegaan en
daar door jhr. Ruijs is overgehaald om een
portefeuille te aanvaarden.
Het blad verhaalt hoe de heer Waszink,
terwijl hij de zitting van het kantongerecht
te Heerlen presideerde, door den griffier
aan de telefoon geroepen werd voor een ge
sprek met Ruys, hoe hij toen aanstonds met
den sneltrein naar Den Haag vertrok en
daar bij jhr. Ruijs dineerde, waarvan „het
eiiidc was dat mr. Waszink een porte
feuille aannam in het kabinct-De Geer."
„Het Volk" neemt dit bericht over en
voegt er aan toe:
Derhalve: de heer Waszink is lid
van het kabinet op aandrang van den
voorzitter der Katholieke partij.
Het is goed dat dit precies vastge
steld is tegen den tijd, dat de Katho
lieken zich aan de verantwoordelijk
heid voor het kabinet mochten willen
onttrekken.
Dat „d e r h a 1 v e" rijmt op het vooraf
gaande als inktkoker op waterpomp. En er
blijkt hieruit, dat het toch wel goed is ge
weest, om aanstonds tegen te spreken, dat
de samensnreking, waar en hoe'dan ook,
tusschen jhr. Ruijs en mr. Waszink door
eerstgenoemde zeker niet is gevoerd ln zijn
qualiteit van partij-voorzitter.
..Het Volk" nu heeft heelemaal niets
„precies vastgesteld"! Is er klaarblijke
lijk precies naast.
De lieer Runs heeft zoo schijnt 't ge
gaan te zijn den heer De Geer of reeds
den lieer Limburg (want reeds v&n het
„kabinet-Limburg" maakte mr. Waszink
deel uit op verzoek een handje te willen hel
pen bij de moeilijke taak ook in 's lands
helancr, dat er ongetwijfeld sterk mode ge
baat was, dat er toch 'ns eindelijk een
einde zon komen aan do crisis..
Dat de Kathloiekeri daardoor eenige
mede-verantwoordelijkheid zouden dragen
voor het kabinet-De Geer 't is toch te
gek om er over te praten, maar blijkbaar
voor „Het Volk" niet te gek om het neer te
Schrijven.
Nadat wij het bovenstaande hadden ge
schreven is ons de elders medegedeelde
Regeeringsverklaring bekend geworden,
waarin o m. uitdrukkelijk wordt verklaard,
dat de ministers volkomen los van de par
tijen staan.
BU.TEiaUWD
Volkenbond.
DE BUITENGEWONE BIJEENKOMST.
De kwestie der raadsuitbreiding.
Spanje's kansen verminderen.
In de situatie is in zooverre een wijzi
ging ingetreden, dat een overwegend ster
ke tegenstand van Engeland tegen 't toe
staan iun een permanenten zetel in den
volkenbondsraad aan Spanje aan den dag
is getreden. De Engelschen verklaarden
gistermorgen, dat zij de kwestie van uit
breiding van den Raad door de voltallige
Assembléo irlgcmaakt wenschen te zien.
Naar de correspondent van de „Msb."
mededeelt, schijnt de Fransche pers to Ge
neve van de delegatie een wenfleh gekre
gen te hebben, om do openbare meening
voor te bereiden op een m slukking van do
lot nu toe gedane pogingen.
Dit bevestigt nog eens te meer de in de
laatste dagen heorschende opvatting te
Genève dat de kwestie der raadsuitbrei-
jling, met meer dan een zetel voor Duitsch
land, feitelijk als van de baan kan worden
beschouwd.
Men neemt „algemeen aan, dat* do bui-
iongewone volkenbondsvergadering nu
*njdag Duitscliland in den volkenbond
2al opnemen en dan Zaterdag Duitschland
en permanenten raadszetel zal toekennen
on vervolgens gesloten zal worden.
Do raad zal dan. met Stresemanfi ver
kerkt, nog eenige dagen bijeen blijven ter
enandeling van de gewone agenda,
behalve Unden's onverzettelijke hou-
l°g, waarbij hem de moreele steun van
orschillende andere kleinere staten van
groote beteekenis was, en Duitschlands
nlinc maar vastbesloten houding, moet
.o groote tegenstand der dominions
',^a plannen van de Latijnsche staten
hebben bijgedragen tot een spoedig
Pgoven der uitbreidingsplannen.
Ofschoon Quinones de Leon gister nog
in een brief in de „Journal de Genève"
kwam verzekeren, dat de toenmalige vol
kenbondsraad in 1921 Spanje oen perma
nenten zetel heeft toegezegd,- zoodra om do
een of andere reden het aantal perma
nente zetels zou worden uitgebreid, schijnt
men thans toch te mogen hopen, dat
Spanje aan het besluit, de gehecle kwes
tie tot September uit te stellen geen ver
dere gevolgen zal verbinden.
Mussolini niet naar Genève.
Uit Rome wordt aan het „Berl. Tage-
blatt" gemeld: Thans wordt officieel te
gengesproken dat Mussolini voornemens
zou zijn aan de besprekingen te Genève
deel te nemen. Hij zal tot einde Maart te
Rome blijven en dan met vacantie gaan.
België.
De Katholieken in verzet.
Gistermorgen heeft te Brussel bet Ver
bond van katholieke kringen en verecni-
gingen vergaderd, onder voorzitterschap
van staatsminister Seghers, teneinde in
hijzijn van de conservatieve katholieke
parlementsleden en leiders den politieken
toestand te bespreken. De oud-ministers
Renkin en Jaspar en de katholieke afge
vaardigde uit Charleroi, Michaux, hebben
de balans opgemaakt der huidige regee
ring. Zij constateerden, dat de ontevre
denheid van het geheelc land wordt ge
concentreerd op een katholieken leider,
terwijl de socialisten al do voordeelen uit
de combinatie halen. De wensch werd uit
gesproken, dat men tot de katholieke po
litiek van voor den oorlog zou terugkee-
ren, die dan meer naar rechts georiën
teerd zou moeten zijn.
Frankrijk.
Het Ministerie van Genève.
Een tamelijk koele ontvangst.
„Briand no. 9" wordt te Parijs over het
algemeen vrij koel en zonder groote ver
wachtingen beoordeeld, maar het merk
waardige- is, dat niemand er Briand per
soonlijk hard om valt. Ieder erkent de
noodzakelijkheid, dat het er vooral op aan
kwam, vlug te handelen, opdat Briand
weer ten spoedigste naar Genève zou kun
nen vertrekken en daar als hoofd der re
geering de gewenschte volle autoriteit zou
bezitten om in naam van Frankrijk, welks
belangen men hier bedreigd acht, het
werk te kunnen voortzetten.
Sommigen meenen, dat dit negende ka
binet van Briand in de geschiedenis zal
voortleven als bet ministerie van Genève,
waaruit voldoende blijkt, dat men er voor
de rest niet al te veel verwachtingen van
heeft.
Voor de linksche bladen is het donkere
punt van de nieuwe combinatie het feit
van bet uittreden van alle zuiver cartel-
listische ministers, terwijl voor de recht-
sehe bladen het zwaartepunt wordt ge
vormd door de komst van Malvy aan Bin-
nenlandsche Zaken.
Wat den persoon van den nieuwen mi
nister van Financiën aangaat, zoo geeft
deze geen aanwijzing voor een bepaald fi
nancieel program.
Aan een aantal journalisten verklaarde
Péret na den eersten kabinetsraad, dat hij
van plan was de zaken eenvoudig en snel
te behandelen. In zake de kwestie van de
schulden aan Engeland, merkte hij op,
dat hij te dezen aanzien dezelfde politiek
denkt te volgen als zijn voorganger, ter
wijl hij zich voorstelt zoo spoedig mogelijk
naar Londen te gaan.
Het voornaamste is voorloopie. dat
Briand gisteravond naar Genève is kun
nen vertrekken. Hij denkt Maandag terug
te keeren, zoodat hij Dinsdag zijn regee
ringsverklaring in de Kamer zaJ kunnen
voorlezen.
Engeland.
Rapport der Steenkoolcomniissle
Do regeeringscommissie tot het instel
len van een onderzoek in de steenkolen-
industrie in Engeland, verklaart in haar
rapport, dat naar haar meening de be
staande moeilijke positie der steenkool
industrie het gevolg is van machtige econo
mische factoren en niet kan worden gewe
ten noch aan politieke onrust, noch aan
beperking van de productie bij de mijn
werkers of aan ondoeltreffendheid van het
bestuur der mijnen. Evenmin kan zij in
stemmen met de meening, door de mijn
eigenaars geuit, dat weinig kan worden ge
daan om de organisatie der industrie te
verbeteren en dat de eenige praclische op
lossing is, den arbeidsduur te verlengen en
de loonen te verlagen. Naar haar meening
zijn ingrijpende veranderingen fn andere
richtingen noodig om tot belangrijke resul
taten te komen.
Het probleem is tweeledig, daar het een
permanent en een tijdelijk aspect heeft.
Wat het permanente aspect betreft,
wijst het rapport op de gebreken der in
dustrie ten deele voortvloeiende uit den
ouderdom der steenkoolvelden, ten deele
uit het particuliere en gemengde eigen
dom van mineralen, met den invloed daar
van op de outillage van mijnen. Zeer vele
mijnen zijn te klein om goede productie-
eenheden te kunnen zijn. De commissie
beveelt als remedie voor deze gebreken
riet do door de mijnwerkers voorgestelde
nationalisatie aan, daar zij er niet van
overtuigd is, dat dil practisch is of be
paalde maatschappelijke winst oplevert.
Zij ziet er inderdaad ernstige economische
gevaren in. Dienovereenkomstig is zij vóór
de voortzetting van de industrie als parti
culier bedrijf en doet zij een aantal voor
stellen tot reorganisatie daarvan. De
commissie stelt voor:
lo. dat de mineralen overgaan aan den
staat;
2o. samenvoeging van vele der tegen
woordige kleine productie-eenheden, welke
zoowel wenschelijk is als uitvoerbaar;
3o. een nauw verband te bevorderen
tusschen de mijn- en de aanverwante in
dustrieën;
4o. de steenkoolindustrie breidt met fi-
nancieelen steun van den staat de explo
ratie aanzienlijk uit;
5o. de commissie is .van meening, dat
groote financiecle voordeelen zouden wor
den verkregen door betere verkoopsorga
nisaties en transportmethoden.
60. De standaardduur van den arbeids
dag, die thans gemiddeld 7J4 uur onder
den grond is, dient onveranderd te blijven,
doch een facultatieve verdeeling van ar
beidsuren binnen het bestaande wekelijkech
totaal over een week van vijf dagen in
plaats van zes dient te worden overwogen.
Het invoeren van oen van deze Teorga-
nisatiemaatregelen zal een tijdvak van ne
gen maanden mogen vorderen; bet volledig
invoeren van al deze maatregelen zal ja
ren vorderen.
Inlusschen moeten de moeilijke econo
mische omstandigheden van hot oogenblik
onder het oog worden gezien. De com
missie is van meening, dat de regeer in gs-
subsidie aan het eind van de toegestane
periode dient te eindigen en nooit mag
worden herhaald. Ofschoon zij het niet
eens is met de voorstellen dor mijneige
naars, meent het toch, dat een herziening
naar heneden van het „minimum percen
tage, dat wordt betaald boven den stan
daard der loonen". onvormijdoliik is. De
loonen der laagstbetaalde arbeiders zou
den worden gewaarborgd door bet doen
voortduren van een bestaanstoelage (sub
sistence allowance).
Zij beveelt aan, dat de werkgevers en
werknemers eerst nationaal en vervolgens
clisirictsgewijs bijeenkomen, teneinde tot
een Tegeling te komen volgens de aange
geven richtsnoeren.
Hongarije.
De valsche munterszaak
Weder een „onthulling" van
„Der Abend"
Het blad „Der Abend"' publiceert een
telegram uit Boedapest, inhoudende, dat
de politie inlichtingen zou hebben ontvan
gen volgens welke Nadossy paspoorten zou
hebben verschaft aan vijf personen, die
van de geheime organisatie, welke do
bankbiljctten-vervalsching op touw heeft
gezet, opdracht hadden gekregen om Bencsj
en president Masaryk te vermoorden.
China.
De chaos in China
Staking in het ziekenhuis
te Canton
Uit Canton wordt gehieldt. dat stakers
den staf van het Cantonziekenhuis ge
dwongen hebben, het werk neer te leggen.
De politie weigerde de ingeroepen bescher
ming te verieenen. Zeventig patiënlon
dreigen den hongerdood te sterven.
Naar uit Hongkong wordt gemeld, vreest
men ongeregeldheden. Duizenden Chince-
zen uit de streek van Canton stroomon
raar Hongkong.
Herhaling der onlusten
te Shanghai gevreesd
Do correspondent van de „Chicago-Tri-
Lune" seint uit Sjanghai, dat men daar
in verhand met den heerschenden vreem
delingenhaat bevreesd is voor den verjaar
dag der onlusten, die verleden jaar op 30
Mei in Sjanghai hebben plaats gevonden.
Op' een conferentie tusschen Chinceseho
iciders en Engelschen en Amerikanen
werd de opvatting uitgesproken, dat nog
7oor genoemden datum definitieve stap
pen moeten worden genomen.
Studenten en radicalen organiseeren te
gen 12 dezer, den verjaardag van Soen-
Jat-sen, groote massa-meetings.
B3?83SEKIL£KD
De Nederlandsche Jaarbeurs.
Ministerieel bezoek.
De Minister van Arbeid, Handel en Nij
verheid en de Minister van Koloniën zul
len aanstaanden Zaterdagmiddag de Ne
derlandsche Jaarbeurs te Utrecht bezoe
ken.
De Hanze ln het Bisdom Haarlem.
Hoofdbest uurB vergadering.
In de laatstgehouden Hoofdbestuursver-
gadering van de Haarlemsche Hanze,
waarin ook tegenwoordig was do rechtskun
dig adviseur Mr. P. J. M. Aalberse, kwam
o.a. de vraag in bespreking in hoeverre de
inrichting van de katholieke bouwpa-
troons-organisatie past op het groote aan
tal kleinere patroons, dat bij dien bond
is aangesloten of nog voor toetreding in
aanmerking komt.
Met betrekking tot het informatiebureau
van den bond wordt besloten, onderhan
delingen te openen met andere katholieke
organisaties, teneinde dit instituut meer
volledig tot zijn recht, te doen komen.
Door een der afdeelingen, welke de
rechtsgeldigheid van het besluit tot vast
stelling van den contributiemaatstaf voor
1925 in twijfel had getrokken, was deze
kwestie aan de uitspraak van den rechts
kundig adviseur onderwerpen. Naar diens
oordeel is de wettigheid van het besluit
van den Centr. Raad aan geen twijfel on
derhevig.
Verder wordt besproken welke taak do
standsorganisatie heeft bij de stichting
van een „Vcrweerfonds", waaruit de kos
ten kunnen worden bestreden van bijzon
dere acties, die niet uitsluitend een be
paalde groep van middenstanders raken.
Naar de grenzen door bet algemeen wa
tersnoodcomité gesteld voor stcunverlcc-
ning aan middenstandsbedrijven, zal ccn
onderzoek worden ingesteld.
Het hoofdbestuur achtte verder hoogst
urgent de vorming van een commissio tot
bestrijding van liet. cadeauxstelsel, waar
in allo belanghebbende groepen, vooral
ook de consumenten, vertegenwoordigd
zijn.
Terzake van een ingekomen verzoek om
te ageeren voor wijziging van do speel-
kaartenbelanting wordt het. van meer ba-
teokenis geacht, op algebraic intrekking
dezer belasting aan te dringen.
Mr. C. Lucasse. t
In don ouderdom van 74 jaar- is te Goes
overleden de lieer Mr. C. Lucasse, oud-
lcanlonrecliter to Goes en oud-lid der
Eerste en Tweede Kamer der Stalen-Go-
r.eraaL Hij behoorde tol de A. R Parlij.
De overledene was ridder in de orde
van den Ned. Leeuw.
Aanslag vergunningsrecht.
Naar de „Rsb." verneemt, wordt thans
over het geheel land een onderzoek inge
steld naar de aanslagen voor het vergun
ningsrecht. Het doel van dit onderzoek ia
om een betere regeling te treffen voor de
diverse groote café's.
Uit het boekdrukkersbedi iif.
Met liet doel te komen tot een collectieve
arbeidsovereenkomst voor chefs en derge
lijke in de grafische bedrijven, vond
Maandag een bespreking plaats tusschen
afgevaardigden van do Federatie der
Werkgeversorganisaties in het bockdruk-
kersbedrijf on de drie vereenigingen van
chefs in deze bedrijven,
t
De audiënties van den Min. van Financiën.
Do minister van financiën geeft kennis,
dat hij eiken Maandag, te 2.30 uur, aan het
departement van financiën zal ontvangen
diegenen, die hem over zaken, het gezegde
departement betreffende, wenschen te spre
ken.
Inschrijving voor die audiëntie kan niet
later dan tol 12 uur van denzelfden dag
worden aangenomen.
Do eerstvolgende gewone audiëntie zal
worden gehouden op Maandag 22 Maart.
Voorts wordt medegedeeld, dat aan sol
licitanten naar do betrekking van collec
tant of collectrice der Staatsloterij geen
nudiëntio kan worden verleend. Deze be
langhebbenden kunnen hun belangen
schriftelijk, mits voor zooveel noodig op
behoorlijk gezegeld papier, kenbaar ma
ken.
De gewone audiëntie van den minister
vaji marine a.i. zal Maandag 15 Maart niet
plaat8 hebben.
STATERi-GEttiERAAIL
TWEEDE KAMER.
REGEERINGSVERKLARING.
Politieke vraagstukken, die verband hou
den inet partijgroepeering blijven rusten.
Het program van het Kabinet wordt
aangegeven. Het zal zoo spoedig als een
parlementair Kabinet mogelijk blijkt af
treden. Het zal voorstellen het Gezant
schap te handhaven, doch geen der leden
zal er een portefeuille-kwestie van maken.
De Voorzitter van den Ministerraad,
Jhr. Mr. D. J. de Geer. Mini ter \an Fi
nanciën, heeft hedenmiddag in de u rga-
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND
De kansen van Spanje op een perm»<
nenten zetel In den Volkenbondsraad ver«
minderen.
Een rapport van de regeeringscommissie
ter onderzoeking van den toestand in de
Britsche steenkolcnindustrie.
BINNENLAND
Minister De Geer heeft heden in do
Tweede Kamer een verklaring afgelegd
betreffende het program van het ministe
rie (1ste blad).
Benoemingen van paters Franciscanen
(Kerknieuws, 2de blad). Pater Bouters
uit Leiden naar Rotterdam verplaatst
(Stadsnieuws, 1ste blad).
Verscheidene berichten over het storm*'
weer (Gemengde Berichten, 2do blad),
OMGEVING
Teekening en beschrijving van het nieuw
te bouwen Raadhuis van Hazcrswoude
(2de blad).
dering dor Tweede Kamer de vol udo
Regeeringsverklaring afgelegd:
Mijnheer de Voorzitter.
Hot is vaudaag 4 maanden geleden, dat
in dezo Kamer een amendement werd
aangenomen op artikel 10 van de beu roo
ting van Buitenlandsche Zaken vu«n- liet
j.nr I
Do begeleidende verschijnselen van dit
votum, die het nieuwe kabinet niet
wenseht te beoordeelen of te ontleden,
hebben er toe geleid, dat het toonmnals
zittendo Kabinet domissionnair is gewor
den en dat bovendien do parlement-yro
meerderheid, waarop liet steunde, ophield
als zoodanig te bestaan.
Zoowel do pogingen om in anduro
jUchting een nieuwe parlementaire meer
derheid in liet loven to roepen als dm om
do oude parlementaire meerderheid, zij
hot in losser verband, to horstellen, zijn
mislukt. Do vorming of instandhouding
van een parlementair kabinet, ook in den
meest stricten zin, ig dientengevolge on
mogelijk gebleken.
Ónder deze voor ons parlementaire .stel
sel zorgvolle omstandigheden m hijut do
eenigo dragelijke oplossing een kort inter
mezzo, waarin do politieke strijd, althans
van de Regeeringstafel, rust en de par
tijen do gelegenheid verkrijgen volkomen
zich zelf te zijn en vanuit haar vereen
zaamde positie zich opnieuw, hetzij in do
oude, hetzij in cenc of andere vornieuwdo
rielitiug, tot samenwerking te oriënteeren.
Het nieuw opgetreden kabinet heeft
zich bereid verklaard in dezen ook z i.
uiterst onbevredigenden toestand dc lei
ding van 's Lands zaken tc voeren on doet
een beroep op het geheels parlement om
het daarbij don noodigen steun to veriee
nen.
De lijn, dio het Kabinet zich hierbij
uitstippelt, is de volgende.
Do politieke vraagstukken, dio verband
houden met do partijgroepeering zooals
dio tot dusver hier te lande heeft beslaan,
zullen blijven rusion en gehandhaafd blij
ven in lmt stadium, waarin zij op dit
oogenblik verkeeren.
Geen der leden van het Kabinet zal be
schouwd mogen worden als daarin verte
genwoordigende de parlij, waartoe hij be
hoort.
Ongebruikt behoeft de tijd van dit po
litieke intermezzo daarom niet voorbij to
gaan. Het Kabinet is voornemens zijn
aandacht to wijden aan oen reeks van
vraagstukken, waarvan het, vertrouwt, dat
ook onder dezo omstandigheden eeim voor
zioning niet buiten het bereik zal liggen.
Omtrent sommige daarvan zal zich wel
licht verschil van zienswijze openbaren,
doch dit verschil zal dan niet samenvallen
met de tegenstelling, dio tot heden de po
litiek hier te lande heeft beheerscht.
Meer in hot hijzonder zal op de volgen
de maatregelen, ton deele ook reeds vroe
ger aangekondigd, dc werkzaamheid der
Rogeering zijn gericht.
Voortgezette bezuiniging zoowel door
vereenvoudiging en reorganisatie van don
staatsdienst als door een zoo efficient mo
gelijk gebruik van gebouwen on andere
hulpmiddelen.
Belastingverlaging voor zoover deze
mogelijk blijkt zoowel in do richting
van bevordering der kapitaalvorming als
in dio van ontlasting van groote gezinnen.
In verband hiermede, als eerste maatregel
naast hal veering van de Verdediging be
lading II, schrapping van do leeningsop-
centen op de per.soneele belasting en op
den suikeraccijns.
Herziening van de financieele verbom
ding tusschen het Rijk en de gemeenten.
Krachtige medewerking aan alles wat
op internationaal terrein dc heerschappij
van het Recht bevorderen kan en wat kan
voeren tot gelijktijdige en wederzijdsehe
vermindering van bewapening.
Samenvoeging van de departementen