9e fceidóehz 17e Jaargang. WOENSDAG 27 JANUARI 1926 No. 5159 De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Vooi Leiden 19 cent per week 12.59 per kwartaaL Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaaL Franco per post I 2.95 per kwartaaL Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone adverlenlISn 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededcelingen wordt het 3 dubbele van het tarief berekend. s Kleine adverientiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en vetv huur, koop en verkoop 10.50. git nummer bestaat mi* twe§ felfldea. Hulpverleening Watersnood R.-K. Huisvestings-Comité. Vorige opgave f 10.117.83ï jfeJ. R.-K. Volksbond, afd. Zoetenvoude (Dorp), gecoll. op jaarvergadering 6.50 Vastenavondpartijtje O. Ade 10. pa. J. L. C10.- Giften, die zeer noodig zijn worden nog steeds gaarne ingewacht. In iialura: N. N. Katwijk: 2 doozen kleeren; N. N. Voorschoten: 2 matrassen; N. N. GroenendijkHazerswoude: een doos klceren. BUITENLAND Totaal 10.144.331 België, 5 Het overlijden van kardinaal Mercier. Een huldiging in de Kamer. De Belgische Kamer heeft gistermiddag ;n welsprekend huldebetoog aan de na gedachtenis van kardinaal Mercier ge hoord van haar socialistischen voorzitLer 1 Brunet. Uit naam der regeering sloot de gemier Poullet zich hierbij aan. Hij heeft I daarna bij het bureau van de Kamer een Dtsoiitwerp ingediend tor zake van de ^dekking der kosten voor de nationale be- ;rafenis op Donderdag a.s. Van dit wets- intwerp was een spoed-ontwerp gemaakt. werd aangenomen met 95 tegen lommen (dio der communisten) en 5 ont- _ioudingeu (een socialist en de 4 fronters.) Uit naam van de fronters heeft De Glercq hulde gebracht aan het kerkelijk gezag kardinaal Mercier, doch wij kunnen, ïMns zeido hij, ons niet vereenigen met do politieke beteekenis, welke door de Bel gische regeeringsleidcrs aan den arbeid ran den overledene wordt gehecht. Wij be- rcuren het, dat de groote kerkvorst de be langrijkheid van de Vlaamsche idee niet hoeft begrepen, of dat eerst aarzelend heeft gedaan. In den Senaat werd het wetsontworp langenomcn met 85 tegen 2 stemmen (die Ier socialisten). Rouwbeklag van den Paus. Mgr. Micara, Pauselijk nuntius te Brus sel ontving van kardinaal Gasparri het volgendo telegram: _,De Heilige Vader, die zeer getroffen is door hot onherstelbaar verlies, dat. de Katholieke Kerk en de edele Belgische na tie hebben geleden door het afsterven vau den doorluchtigen kardinaal Mercier, ver zoekt Uwe Excellentie om zijn innige deel neming kenbaar te maken, aan het aarts bisdom Mechelon, aan het Belgisch epis copaat, aan het geheele land en ook aan de souvereinen, die zooveel genegenheid cn eerbied aan den iliusteren en grooten prins der Kerk hebben betoond."- Be opvolger van kardinaal Mercier. 'Als opvolger van kardinaal Mercier worden reeds verschillende namen ge noemd, zooals die van vicaris-generaal mgr. Van Roey en mgr. Van Gauwenberg, can den deken van Vilvoorde, mgr. Van jReeth, van senator pater Rut ten, van rec- l'°r ragr. Ladeuze, van mgr. Dcgraive. Veel beteekenis dient daar alsnog niet aan hecht te worden. Het consistorium raad pleegt onder meer de regeering en den nuntius te Brussel. Namen, als die van mgr. Dclploige en mgr. Heylen kimnen nog wel op den voorgrond komen Duitschland. luthers regeeringsverklaring. De buitenlandsche politiek. Be kwestie van de sterkte der R ij n 1 a n d b e z e 11 i n g. j In verband met de af te leggen regee ringsverklaring waren de rijksdagafge- yaardigden gisteren in buitengewoon groot aantal ter vergadering gekomen. Jm 2.20 uur opende de voorzitter Loebe vergadering, Be rijkskanselier neemt liet woord: De regeering, welke zich thans aan den rijks- ag voorstelt, is in opdracht van den rijks- jPresident gevormd, nadat de Duitsch na- 'önale volkspartij zich uit do regeering ee laaggetrokken en de pogingen, om Q kabinet te vormen op den grondslag 'r groote coalitie, mislukt waren. 01 ^es-ondanks een parlementaire «jki 'Vogeering samen te stellen, hebben de ■tij ^s. van centrum, Duitsclie volkspar- lrolksiIÜ,S"he democraten en Beiorsche ftie-r 'l(?' vormen van een coali- r j-.egc°riJig der middenpartijen besloten. L rijksdag zal hebben te beslissen, of hij aan deze minderheidsregeering zijn vertrouwen wil schenken, zoodat deze re geering zakelijken arbeid zal kunnen ver" richten. De regcering, die zich thans aan u voor stelt, is als minderheidskabinet op den steun der tot de regeering behoorende partijen principieel aangewezen. Wat de buitenlandsche politiek van dit kabinet betreft, is de weg aangewezen door het 1 December j.l. te Londen getee- kende verdrag van Locarno en door de al- gemeene lijnen, welke ik aangaf in mijn rijksdag-rede op 23 November 1925. De voornaamste taak der regeering be treft Duitschlands toetreden lot den vol kenbond. De vorige rijksregeering heeft, overeen komstig liet op 27 November 1925 door den rijksdag genomen besluit, voortdu rend aan de verdere uitwerking der over eenkomsten van Locarno gewerkt, met na me ten gunste van het bezet gebied. Ik verwacht, dat de a.s. begrootingsde- batten gelegenheid zullen geven tot uit voerige gedachtenwisseling over de bui tenlandsche politiek, en de regeering acht het van belang, als dan alle bijzondere kwesties der buitenlandsche politiek in het huis te bespreken en daarbij de ingedien de interpellaties te beantwoorden. Heden zou ik slechts willen wijzen op de kwestie, welke thans in het middelpunt der beraadslagingen staal: de kwestie van de sterkte der bezettingstroepen in do tweede en derde zone. Dienaangaande is den rijksdag op 14 November 1925 een nota voorgelegd van den gezantenraad, waarin werd gemeld, dat er een belangrijke vermindering van het troepencontingent zou plaats hebben, zoodat de toekomstige bezettingssterktfc de normale troepensterkte zou naderen. Onder do normale sterkte kan niets an ders worden verslaan dan de Duitsclie vredessterkte in die gebieden. De desbe treffende cijfers zijn dan ook destijds in een Duitsche officieele mededeeling, zon der tegenspraak van den gezantenraad, békend gemaakt. De onderhandelingen over deze kwestie tusschen de Duitsche regeering en de betrokken vreemde mo gendheden duren nog voort. Do rijksregeering verwacht, dat deze be sprekingen, even als reeds met een reeks andere kwesties het geval is geweest, tot het door Duitschland gewonschlo resultaat zullen voeren. Wat betreft de binnenlandsche politiek verwijs ik naar de verklaringen, welke ik 19 Januari 1925 in den rijksdag heb afge legd. Het principieèle standpunt der re geering inzake kwesties van grondwet en verhouding tusschen rijk en Duitsche lan den werd daarin aangegeven. De regeling met de vorstenhuizen zal door een rijkswet geregeld dienen te wor den, do rijksregeering wil het volk de on rust van een referendum besparen. Bij heel den wetgevenden en admini- stratievcn arbeid moet er voortaan naar gestreefd worden, de openbare uitgaven zooveel mogelijk te beperken. De rijksregeering beschouwt saneering van den toestand, ontstaan door de bui tengewone economische crisis als haar meest dringende taak. De regeoring zal op financieel, economisch en sociaal-politiek gebied al het noodige moeten doen, om de economische heropleving to bespoedigen en den nood der belrokken volksklassen te verzachten. Alle streven tot beperking van de openbare uitgaven vindt echter, ook bij de grootste zuinigheid, grenzen. Reeds daarom echter dient een abnormaal hooge belastingheffing zorgvuldig le wor den vermeden en moet worden gestreefd naar een belastingsysteem, dat dragelijk en billijk is. Maatregelen ter bestrijding van den al- gemeenen nood bij den landbouw zijn in 1 voorbereiding. Do rijksregeering is er van doordrongen, dat het behoud en, voor zoo ver mogelijk, de opvoering van het productievermorgen van den landbouw een levenskwestie van het Duitsche volk is. De rijksregeering is er van overtuigd, dat de actie voor de prijsverlaging na drukkelijk moet worden voortgezet. Haar onwrikbaar doel bij de prijsda lingsmaatregelen, naast de saneering van liet economische loven, is verlichting van de positie dor arbeiders en andere bevol- kingsdeelen met geringe inkomens. „De eerste nederlaag". Duitse li-u ationaal voorstel door de oppositie aangenomen. Na het einde der regeeringsverklaring had er een opmerkelijke stemming plaats. De Duitsch-nationale afgevaardigde Schulz diende namelijk namens zijn fractie een voorstel in, om de debatten over de regee ringsverklaring te verbinden met die over de Duitsch-nationale interpellatie betref fende uitstel van Duitschjandstoetreding tot den Volkenbond, totdat de „terugwer kingen" van het verdrag van Locarno zou den zijn geregeld. Toen dat voorstel door den voorzitter in .stemming werd gebracht, bleven dc regee- ringspartijen zitten. Tot aller verrassing stonden echter niet alleen dc Duitsch-na- tionalen en de völkischen op, maar ook de sociaal-democraten en de communisten,, zoodat de regeeringspartijen in de minder heid geraakten en het Duitsch-nationale voorstel onder groote beweging werd aan genomen. Door de communisten werd den regeeringspartijen toegeroepen: „Dat is jullie eerste nederlaag". De communistische rijksdagfraclic heeft een motie van wantrouwen ingediend. Bij het groote politieke debat, dat van daag en morgen zal plaats hebben, zullen de verschillende fracties ieder twee spre kers het woord laten voeren, terwijl bij het tweede debat ieder partij slechts 1 spreker zal hebben. Volgens do beslissing van het senioren convent is de spreektijd, aan iedere fractie toegekend, bepaald op IA uur. Do regeeringspartijen zullen een ge meenschappelijke verklaring doen afleggen door den cenlrumsafgevaardigde Fehren- bach. Voor de sociaal-democraten zal Her mann Mueller, voor de Duitsch-Nationalen de bekende graaf Westarp het woord geven Frankrijk. De financieele crisis. Het debat in do Kamer b g on n e n. De financieele debatten in de kamer zijn gistermiddag onder zeer grooto belangstel ling begonnen. De zitting werd geopend met een redo van Herriot, die in do eerste plaats de nagedachtenis van kardinaal Mercier huldigde en vervolgens tot de 25 ingeschreven sprekers het verzoek richt te, zich zooveel mogelijk te beperken. Een motie der communisten, om het de bat uit te stellen, werd met 445 tegen 36 stemmen verworpen, nadat het nog eerst tot een kleine botsing tusschen den socialist Renaudel en den minister-president was gekomen. Renaudel vestigde ets: aandacht op de omzetbelasting en verlangde dat dc Ka mer daarover terstond een beslissing zal nemen. Briand greep terstond in en ver klaarde onder levendigen bijval, dat, indien de kamer do regeeringsontwerpen aan neemt, volgens zijn meening en dio van den minister van financiën, de financieele toe stand zal verbeteren, en even zoo de wis selkoers. Tusschen hem (Briand) en den minister van financiën bestaat volledige overeenstemmi ng. Voorts wees Briand er op, dat de ka mercommissie ingespannen heeft gewerkt doch dat de regeering zich niet accoord kan verklaren met de conclusies van de commissie. Daarop begin het eigenlijke debat, dat ingeleid werd door do afgevaardigde Grandmaison van de rechtscho oppositie, die er op wees dat, doordien men niet is overgegaan tot verpachting van het tabaks monopolie, de staat inkomsten tot een be drag van 4 a 5 milliard goudfrancs heeft moeten derven. Uit het buitenland is zelfs een aanbieding voor een bedrag van 19 milliard francs papier ontvangen, zooals Louchour indertijd zelf heeft toegewezen. Hongarije. De valsche muntersaffaire. De beschuldigde veldbis.se hop Naar het „Neues Journal" uit Boedapest verneemt, heeft do Pauselijke nuntius ge protesteerd tegen het plan om den veldbis- schop mgr. Zadravecz voor een burgerlijke rechtbank te doen terecht staan. De nun tius stelt zich op het standpunt, dat de bisschop slechts disciplinair door den Paus kan worden gestraft. Het openhaar ministerie moet echter toch een dagvaarding tegen den bisschop willen uitbrengen, en dan de vraag van do bevoegdheid door de rechtbank laten be slissen. In de aangelegenheid der valsche bank biljetten zullen 25 personen in staat van beschuldiging worden gestold, van wie er vier nog niet gearresteerd ziju. Rusland. Trotski volkscommissaris van financiën? De „Dni" meldt, dat aan Trotski het voorstel is gedaan, op te treden als volks commissaris van financiën, in de plaats van een dezer dagen tijdelijk in die func tie benoemden Brocchnnof. Trotski wcnscht dit voorstel eenigen tijd in beraad te hou den. Dzerzjinski en Slalin dringen er op aan, dat hij het zal aannemen Het „be raad" van Trotzki houdt waarschijnlijk verband met zijn dezer dagen reeds ver nielde kansen op oen benoeming tot voor zitter van den raad van arbeid en verde diging. Lenin's weduwe verbannen? Naar aan de „Roel" gemeld wordt, is Lenin's weduwe Kroepskaja met verlof naar het buitenland vertrokken. Naar het heet, moet zij hier een kuur doormaken, doch in werkelijkheid bestaan er „politieke redenen" voor dit verlof. Zooals bekend, staat Kroepskaja in het huidigo conflict tusschen de sovjet-machthebbers aan do zijde van Zinowjef. Het aanvankelijk plan van mevrouw Lenin was naar Engeland te gaan: zij heeft evenwel van de Engelscho autoriteiten geen visum kunnen bekomen en gaat nu naar Duitschland. Griekenland. Doodstraf voor journalisten. Volgens een door de „Chicago Tribuno" uit Athene ontvangen telegram heeft Pan- galos een decreet uitgevaardigd, waarbij allen medewerkers van kranten wordt ver boden artikelen te publiceeren tegen do gedwongen leening. Overtreders zullen op gehangen worden. Turkije. Nieuwe gevechten tusschen Koerden en Turken. Een telegram uit Beiroeth meldt een herleving van een Koordischen opstand. Een brug bij Batman is vernield. De Turk- scho (roepen lieten 250 gewonden achter bij een gevecht in het Bitlis gebied. De ge wonden zijn naar liet hospitaal le Soverek gevoerd. Arabië. Heerschzuchtige plannen van Ibn Saocd. Alleonheorscher over Arabië? Uit Gaïro wordt vernomen, dat volgons door het blad „Mokattam" ontvangen be richten uit Hodeidah, Ibn Saocd op het punt staat een nieuwen oorlog te beginnen, die hem, in geval van overwinning, prac- tisch tol beheerscher van het geheele Ara bische schiereiland zal maken. China. Het Russisch-Chinecsche conflict opgelost. Een preliminaire overeen komst. Het officieuss nieuwsagentschap meldt uit Moskou, dat de consul-generaal van Rusland te Moekden en de commissaris Buitenlandsche Zaken voor de Um-len- rijkscho provincies een preliminaire over eenkomst gesloten hebben. Ivanof en allo employe's en arbeiders van den spoorweg, worden in vrijheid gesteld. Na die invrij heidstelling zal de dienst van don spoor weg hervat worden. De andere kwesties zullen later geregeld worden Het commissariaat voor Buitenlandsche Zaken heeft reeds bericht ontvangen over do invrijheidstelling van Ivanof en ver nam eveneens, dat er een aanvang is ge maakt met de invrijheidstelling der andere gearresteerden. Het conflict raag als op vreedzame, wij ze opgelost beschouwd worden. BINNENLAND DE KABINETSCRISIS. Geruchten. Er duiken natuurlijk nu weer allerlei persberichten op. Men doet goed deze on der groote reserve te aanvaarden in het hijzonder deze, welke worden medege deeld in de volgende beschouwing van „Hel Vaderland". „Naar wij van rechls-politieke zijde ver nemen is het zeker, dat het Kabinet Lim burg, als het tot stand komt, hot gezant schap hij don Paus zal handhaven. „Alleen wanneer het dat doet, kan het rekenen op do stemmen der Katholieken. De Chrislc- lijk-Historischcn zullen dan tegen stem men en dc Vrijheidsbonders ook, wanneer althans het gezantschap te Rome zelf blijft Do Vrijzinnig-Democraten en de Sociaal- Democraten hebben zich reeds tegen een extra-parlementair Kabinet uitgesproken Mr. Ma re haul handhaaft zijn oppositie ook tegenover een Kabinet Limburg. In do sociaal-democratische pers echter zijn reeds beschouwingen verschenen, waaruit men kan opmaken, dat de Socialisten wel bereid zijn onder zeker voorwaarden hun oppositie op te geven. Op het oogenhlik zoekt men dan ook een oplossing door be langrijke concessies aan de Sociaal-Dcmo- cralen, welke zich dan van hun kant be reid zouden verklaren voor het gezant schap te stemmen, Voor Koloniën wordt onderhandeld met van Limburg-Stirum. Dr. C. Lely heeft zich reeds bereid verklaard de portefeuille van Waterstaat over nemen. Met mr. R. J. H. Patijn zijn onderhandelingen aan geknoopt over financiën. Behalve mr. de Geer zou nog een ander Christ.-Historisch staatsman in het kabi net Limburg plaats nemen, wiens mede werking tot het in stand houden van het gezantschap bij den Paus voor de eigen partijgenooten echter volkomen onver klaarbaar zou zijn". „Het Volk" weet het volgendo mede te doelen: ...Vaar verluidt, zal, indien een kabinet- Limburg tot stand komt, daarin als mi nister van oorlog zitting hebben mr. J. HET VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND. Kardinaal Mercier in de Belgische Ka mer gehuldigd. Do regeeringsverklaring van dr. Luthcr in den Duitschen Rijksdag. De financieele debatten in de Franscho Kamer begonnen. Heerschzuchtige plannen van Ibn Saocd? Het Russisch-Chineesche conflict bijge legd. BINNENLAND. De kabinetscrisis. Berichten betref fende het bezetten van de ministerzetels in het eventueele kabinet-Limburg. Tot hoogleeraar in dc natuurkunde en mechanica aan de Rijksuniversiteit te Utrecht, is benaemd dra H. A. Kramers, lector aan dc Universiteit te Kopenhagen. Woltman, secretaris-generaal van het de partement van oorlog Mr. Woltman is vroeger advocaat to ITeeronvoen geweest, daarna lid van den octrooiraad.en is ver volgens hoofdambtenaar bij het departe ment van oorlog geworden, waar hij thans in de reeds genoemde functie van secre taris-generaal werkzaam is. Vroeger is mr. Woltman lid der Vrijzinnig-democra tische partij geweest". Dc meening van den heer Heemskerk. De lieer Van Wijnbergen heeft ziek lo Woerden heel sterk uitgesproken voor do terugkeer van het kabinet-Goji jn. De Antirov. leider, den lieer Heem. rk, doet dit niet minder. Te Amsterdam in Kra uapolsky Z'-idc hij volgens het „Standaard"-vorslag: „Als dc pogingen van mr. Limburg niet gelukken en spr. hoopt, dal een resul taat gauw bekend worde dan zou mis schien hetzelfde kunnen gebeuren ah hij de Vlootwet, n.l. dat de ministers ev-n, wij zijn genoodzaakt lo blijven. Dit wen -hl do A.-R. partij echter niet. Want zij is zieli dan bewust, dat het Kabinel-Goliju zijn werk onder zeer ongunstige omstandighe den zou moeten hervatten." STADSNIEUWS Sanctus Augustinus. „L a d e r n.i r o n u i t d e T) o n J u n n.' Drs. II. Stoin, dio reeds vroeger een U zing hield over „Chaiilocler" sprak lL teravond voor de Katholieke ttlu.lcuie over een ander, hot laatste werk van Ed mond Rostand, „La dernioro nuii de Rui Juan". Een zonderling, dramatiseh-pliilu sopisch ponem, noemde drs. Stein bet ir, zijn inleiding, dat bij liet lezen cenigsz'ms eigenaardig aandoet. Men vraagt zich af, of men den naam van don schrijver op don omslag wel goed gelezen heeft, want tiet realisme in do taa) van Don Juan verwon dert pns bij een schrijver als Rostand. Het is dan ook lang niet zeker, of liet stuk, wanneer de schrijver was blijven leven, dezelfden dialoog behouden zou hebben. Bij nadere bestiuleering, ziet men cell ier in, dat eenig realisme aan de figuur van Don Juan niet vreemd kon zijn, 101- mónd Rostand voelde zich, geleidelijk mui meer philisooph geworden, als mom list tot cle figuur van Don Juan aangetrokken, want wie is die legendarische don Juan? Natuurlijk niet don Juan van Oosten rijk, de hclcl van I.epanlo! Het is een le gendarische persoonlijkheid, niet als Fairst of Tannhauser, die van Gcrmnnnsi h u oorsprong en dus wijsgeerigcr van karak ter zijn, maar een Romaanselic. een zin nelijk persoon. Don Juan is in liet oorspronkelijk verhaal van Tirso de Moli na - de wellusteling, die den Spauux u- a commandeur d'Ulloa doodt om ziju doch ter te ontvoeren. Bij de tombe van den vermoorden commandeur komt leven in 'l steenen grafbeeld en dooi* diens ijskoud.ui handdruk wordt bij ter helle gevoerd De figuur van don Juan i. belian l-ld door de grootste schrijvers en conipoi.s- ten, als Molière en Schiller, von Ghn i> en Mozart en een heelc rij mindere groot lie den. Don Juan is niet het type van den „amant", maar van den „séducleur", do incarnatie van de zonde, een man zon der hart, zonder zie), zonder gevoel en zonder geloofl Dal type heeft Gdmond Rostand willen afbeelden en begium ud mol hem to toonen in al zijn snoeven lo grootspraak als g r a n d s e i g n u r, trekt li ij geleidelijk do tressen en strikken van do kleeren van den pochhans af, li ij kleedt hein uit „tot op zijn hemd." Edmond Rostand heeft in ziju werk wil len zeggen, dat zijn losbandigheid niets gemeen heeft met liefde. Bij vangt dc ge schiedenis aan, waarop het gewone ver haal eindigt daar waar don Juan door den steenen commandeur wordt gebracht naar den hel.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1