urli; 17e Jaargang. MAANDAG 25 JANUARI 1926 No. 5157 ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling ,or Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaaL onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal. 'On moo per post I 2.95 per kwartaaL Q ,t Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver bal; jgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor- Ll tbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd sblad 9 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advortentlön 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeeliugen ivordt het dubbele van het tarief berekend. z Kleine adv9r(entiën, van ten boogsto 30 woordon, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en' ver- buur, koop en verkoop f O.SO. I nummer bestaat uit twee ■de». ilpverleening Watersnood R.-K. Huisvestings-Comité. Vorig bedrag f 10.051.83/4 N. lil r. d. St Ucj p \T. D ST, N. Warrpond 1.— 2.50 2.50 25.— 2.50 Totaal 10.085.3314 'la [u nalura ontvangen: Een zeer groote la:ti ulhig nieuwe keeren-, kinder- en baby- w« edinrr' mevr. S. Oegstgeest 1 doos klee- ziji en en 2 matrassen; W. T. B. een doos Pé Vergoed, dl Oe Vrijzinnig-Democraten tegen da Mr. Limburg? heer Limburg heeft waarlijk door h te laten aanzoeken door H. M. de Ko- igiu voor Kabinetsformateur den leider ïer partij in de Tweede Kamer, Mr. reliant, tegen zich gekregen! [n de Vrijdag verschenen aflevering van e Vrijzinnig Democraat", toen mr. Lim- i;lpt rg liet verzoek van de Koninging nog it had ontvangen, maar het in leidende ngen toch al wel hekend was, dat het ncn zou, schreef mr. Marchant: Degenen, die van een dergelijk Kabinet leiding zouden kunnen nemen, zijn inig' in aantal. Een staatsman van de- cratiscbe overtuiging schijnt ons uitr z' iloten, om deze reden, dat hij juist de nocratisclie partijen in scherpe opposi- zou vinden. Deze (och zullen geen ka- let steunen, dat zich laat gebruiken om 'J! t parlementaire stelsel te saboteeren. niet aannemelijk, dat een democraat l0; 1 eenig karakter zijn partij den rug toe keeren om dit extra-parlementaire 3l in scène te zetten en zicli aldus prijs geven aan de verachting zijner geest- nvanten Op den weg van een demo- lat ligt het allerminst, de Katholieken steunen in hun onwil, om aan het par- lentaire stolsel een ontwikkeling te ge in democratische richting." Een nict-onduidelijke afkeuring van wat Limburg poogt te doen! fntusschen staat echter lang niet vast, t do vrijzinnig-democraten er zoo over aken als mr. Marchant. Zij zullen misschien niet geheel en al veronderstelling kunnen onderdrukken, er in de scherpe uitlatingen van mr. irehant ook aan het adres van de Ka- olieken een persoonlijk geraaktheid en krenktheid schuilt! BUITF1LAÜD ijl Volkenbond. De ontwapeningsconferentie. De uitstel-geruchten. „Times" zegt, dat het mogelijk is, 0 voorbereidende ontwapeningscon- rentie toch zal wordeD uitgesteld wegens n heerschenden twijfel ten aanzien van houding van Sovjet-Rusland. Hierdoor bben sommigè nahuurstaten van Rus- ad het gevoel, dat hun deelneming van en waarde zal zijn. Naar verluidt heeft en in Frankrijk tot op zekere hoogte inpathie voor deze opvatting der na- urstatcn. De meening der Britsche re efing daarentegen is nog steeds, dat emand van een uitstel der voorberei dde conferentie gediend is, terwijl ook 'vereenigde Staten geen bezwaar hebben it !?en den oorspronkelijken vastgestelden itmn van 15 Februari, haar Reuter in bevoegde kringen te )ndeu over het denkbeeld om de bijeen- >mst der voorbereidende ontwapenings- 'uimissio te verdagen, verneemt, is do fitsche regeering van oordeel, dat met n verdaging niets gewonnen wordt. België. Crisis-geruchSen.» d i iïi s*t e i' Carton wil ontslag nemen. &et gerucht gaat, dat de Belgische mi- M van Koloniën Carton, op het punt zyn ontslag te nemen, daar liij het verschillende punten niet met zijn col- &ds eens zou zijn. Dit ontslag zou tot nimisterieele crisis in België kunnen Ouitschland. De vorsten-schadeloosstelling. k w e s.t i e van het referendum. 7 de vermogensrechtelijke rege- in ?i' vr°egere Buitsche Vorstenhui- js( sociaal-democraten en commu- ei lm 1 overGensleniming gekomen over '«eelcgenhckL rcf"ren<,um over deze Z. Em. Desiderius Josephus Kardinaal Mercier f ingezonden Medetteeling. De laatste oogenblikken van den Kerkvorst. Ontroerende deelneming. ZIJN ZALIG AFSTERVEN. Zaterdagmiddag om 3 uur is Zijne Emi nentie Desiderius Josephus Kardinaal Mercier, aartsbisschop van Mechelen, pri maat van België, en deel uitmakend van de H.H. Congregaties van Propaganda Fide, van de Seminaries en Universiteiten, van de eerwaarde kerkfabriek van St. Pieter, van de Commissie der historische studiën en van de Pauselijke academie van St. Thomas van Aquine, te Brussel in den Heer overleden. Onmiddellijk nadat het overlijden'van kardinaal Mercier door dr. Van Hee was geconstateerd en het droeve bericht aan de pastoors van Brussel was medegedeeld, werden de doodsklokken der verschillen de kerken geluid. Voor de kliniek stonden verschillende menschen te weenen. De curatoren van de vrije universiteit van Brussel, die juist een vergadering hielden, zonden een adres van rouwbeklag aan den rector en de professoren van do universiteit van Leuven. Verschillende gezanten o.w. die van Frankrijk, Ierland, Brazilië en Japan be tuigden schriftelijk hun deelneming. Bur gemeester Max kwam aan de aanwezige leden van het kapittel zijn deelneming be tuigen. Op het stadhuis werd de vlag half stok geheschen. Om 5 uur kwamen de Ironing en Kroon prins Leopold eveneens hun rouwbeklag betuigen. Kanunnik Dessain deelde mede, dat Zijn Eminentie reeds Vrijdag het voorge voel had dat hij om 3 uur zou sterven. Hij heeft de heden voor de stervenden in een hoek gevolgd. Zaterdagmorgen begon de longontste king, die zich bij den kanker aan de maag was komen voegen, veel terrein te winnen en het is alleen door middel van zuurstof, dat men het leven tot 's middags heeft kunnen rekken. De kardinaal is heel zacht gestorven, zonder pijnlijken doodstrijd, zooals een kaars die langzaam uitgaat. Sinds Zaterdagmorgen was de kardinaal bu'ton bewustzijn. Nadat do H. M;d in de ziekenkamer was gelezen, gaf de kardinaal den zegen, doch kon het gebaar niet ten einde brengen. Vervolgens zou bij verzocht hebben, dat men hem kalm liet sterven. Bij het overlijden waren aanwezig de Pauselijke Nuntius, Mgr. Micara, de twee Wij-bisschoppen van Mechelen, Mgr. Le- graive en Dewachter, de vicarissen-gene raal Van Roey en Van Cauwenbergh, ka nunnik Dessain, moeder Julienne, overste der kliniek, pater Vandersteen, biechtva der van Zijn Eminentie, kanunnik Vrancken, oud-secretaris van Zijn Emi nentie; verder broeder Hubert, familiele den, de knecht en de dienstbode, die sedert 20 en 25 jaar bij den kardinaal in betrek king waren, alsmede verschillende dekens en pastoors van Brussel. Kort na het overlijden arriveerde Mgr. Rasneur, bisschop van Doornik. Het stoffeljik overschot van kardinaal Mercier is Zaterdagavond naar Mechelen overgebracht, waar het in het' aartsbis schoppelijk paleis op een praalbed is ge plaatst. Volgens de bladen zal de kardinaal begraven worden in de St. Rombouls-kerk te Mechelen. ZIJN LEVENSLOOP. Met den dood van kardinaal Mercier verbest België een van de grootste figuren uit zijn geschiedenis, schrijft de „Msbd.", aan de Kerk ontvalt een van haar meest trouwe zonen, terwijl voor de wereld zich de levensperiode afsluit van ongetwijfeld een der grootste mannen van deze eeuw. Désidré Mercier werd op 24 November 1851 te Braine-l'Alleud uit oen landelijke burger-fhmilie geboren. Reeds vroeg viel hij op door zijn schranderen geest en zijn diepe godsvrucht. De jonge Mercier was reeds een baanbreker, die, wars van alle vsleur, steeds nieuwe horizonten zocht. Op 1 October 1870 in het groot-semina rie van Mechelen als student ingeschreven ontving hij daar op 5 April 1874 de H. priesterwijding. Korten tijd na do priesterwijding word de jonge leviet naar de Leuvcnsche univer siteit gezonden, om er zijne te Mechelen begonnen theologische studies voort te zetten. Daar werd hij spoedig, na zijn doc toraat te hebben behaald, aangesteld tot sub-regent van het door Paus Adrianus VI van Utrecht, die leermeester was ge weest van Karei den Vijfden, opgerichte „Paus-college". In October 1877 benoemdè kardinaal Dechamps den jongen Mercier tot profes sor in de wijsbegeerte aan het klein-se- minarie van Mechelen. Toen in 1897 Paus Leo XIII in zijn en cycliek „Aeterni Palris" had voorbeschre ven, dal liet Katholiek onderricht lol de leer van St. Thomas van Aquino moest wederkeeren, werd door deze beslissing de basis gelegd voor Mercier's roemrijke toekomst. De universitaire overheden besloten, na eenige aarzeling betreffende het stichten van den nieuwen leerstoel, de proef te wagen en vestigden hun keus op Mercier. Deze benoeming werd in de groote vacan- tie van 1882 bekrachtigd. De nieuwe professor, wion deze reuzen taak op de schouders werd gelegd, was toen 30 jaar oud. Enkele weken na zijn benoeming door den academischer! raad, werd hij naar Rome ontboden, waar Leo XIII persoonlijk den man wilde leeren kennen, aan wien do verwezenlijking van Zijn idee was toevertrouwd en dien Hij zelf een examen zou afnemen. Leo XIII, Wiens eischen'in overeenstemming waren met Zijn groot genie en Zijn .enorme geleerd heid, was een streng examinator. De uit slag overtrof Zijn verwachtingen, want na afloop zei Hij: ,,Ik houd van den bra ven- Mercier. Hij is een bijzonder verstan dig, een godvruchtig, oen energiek en sympathiek man". In 1906 verhief wijlen Paus Pius X den Leuvenschen professor op den aartsbis- schoppelijken zetel van Mechelen, in wel ke hoogo waardigheid de groote Belgische kardinaal niet heeft opgehouden zijn ge nie in dienst dor Kerk to stellen. Hoe druk hij het met zijn wetenschap pelijk werk ook gehad had, de voorkeur van Mgr. Mercier ging toch steeds naar den eigenlijken priester-arbeid. De waarheid, de moraal en liet recht verdedigde hij, ondanks alles, tegen allen zelfs tegen de machtigslen, <L.- het waag den hun theorieën met gewefil Ie willen opdringen. De spreuk van het Evangelie: „voorzichtig als slangen, éénvoudig als duiven", was bij dezen fijnen diplomaat geen loos gezegde. Dat blijkt ten overvloe de uit zijn zeer omvangrijke corresponden tie met do Duitsche bezellings-overheden, waarin hij, gedurende ruim vijftig maan den, in voortdurende polemiek was met do Duitsche gouverneurs-generaal, die het steeds tegen hem moesten afleggen. Mer cier was werkelijk de nachtmerrie van jhr. von Bissing en van baron von der Lancken. Hoe scherp zij zijn brieven ook uitpluisden, nooit konden zij eenig voor wendsel vinden, om hem te doen arrestee ren of uit het land te zetten. Toon de drukkers van zijn fameuzen herderlijken brief van 7 MaaTt 1916 worden aangehou den, vroeg de kardinaal, om in liun plaats gestraft te worden. Algemeen worclo er kend, dat, als de in het land gebleven Bel gen zoo kranig aan de demoralisatie-po gingen van den bezetter hebben weerstaan, het in hoofdzaak aan de houding en het voorbeeld van kardinaal Mercier te dan ken is. Als geleerde en als aartsbisschop schreef de kardinaal boeken, die steeds monumen ten van het Roomsch Geloof zullen blijven Grijsaard van bijna 75 jaar, werkte mgr. Mercier nog steeds met een jeugdigen ijver, dien iedereen bewonderde. Hoeft niet onlangs de gehcele geloovige wereld in bewondering gestaan, toen do Katholiek-Anglicaansche besprekingen van Mechelen ingeleid en doorgezet wer den? Tot de bezoekers, die aan de poort van het Mcchelsch aartsbisdom aanklopten, behoorde de bekende lord Halifax, waar bij zich naderhand abbé Portal voegde, die onder Leo XIII van nabij betrokken is geweest bij de kwestie der geldigheid van de Anglicaansche priesterwijdingen. Dal gebeurde in October 1921. In December van hetzelfde jaar keerden zij weer, dit maal vergezeld van twee vooraanstaande Anglicanen, dr. Armitagc Robinson, deken van Wells en intiem vriend van den aarts bisschop van Canterbury, en dr. Frcre, overste der godsdienstige gemeente der Rcsurrectionnislen. In Maart en in" November 1923 en ook in 1924 en 1925 hadden tusschen deze groepen te Mechelen nieuwe bijeenkomsten plaats. Over den aard dezer „besprekingen" verklaarde onlangs de kardinaal zelf, dat zij een particluier karakter droegen. „Onze samenkomsten waren particuliere gesprek ken, die enkel onze persoonlijke verant woordelijkheid bonden; die een persoonlijk karakter hadden en die leerzaam en slich tend waren". Dit zijn, zeer geresumeerd en onvolle dig, enkele feilen en trekken uit het leven van den grooten kardinaal-aartsbisschop. Als op dit oogenblik iemand op de hulde van geheel de Katholieke wereld recht heeft, dan is het wel wijlen de aartsbis schop van Mechelen, die gedurende ruim een halve eeuw een overwegende rol heeft gespeeld, niet alleen in liet godsdienstig leven van zijn eigen land, maar ook ver huilen dcszelfs grenzen. Heerensingel 34/35 - Tel. No. 1523. PRIMA KWALITEIT - VERZEGELDE ZAKKEN 317S De beide partijen hebben gezamenlijk een wetsontwerp uitgewerkt, dat heden, Maan dag, aan liet rijksministerie van Binnen- landscbe Zaken zal worden overhandigd. Volgens dit wetsontwerp zal het gehcele vermogen dér voormalige Duilsclio vorsten en hun families ten bate van het algemeen zonder schadeloosstelling wordon ont eigend. Het onteigende vermogen zal ten bato van do werkloozen, de oorlogsinvali den, do nagelaten betrekkingen van in don oorlog gevallenen, degenen, die uit lionfdo van de sociale verzekering rente trekken, de kleine renteniers, do nooddruftigo slachtoffers der inflatie, en voor landver- sfrekking aan landarbeiders op de ont- eigendo landgoederen gebezigd wordon. Al le beschikkingen, welke sedert November '1918 over de te onteigenen vermogens ge troffen zijn, zullen nietig worden ver klaard. Zestig veemmoorden gepleegd. Einde 1 ijk oen enquête commissie. Do Duitsche Rijksdag heeft Zaterdag besloten een parlementaire commissie van onderzoek in te stellen naar de veemorga nisaties, die voor een groot aantal moor den verantwoordelijk zijn. Het voorstel werd door do sociaal-democraten inge diend en door hun afgevaardigde Saengor toegelicht. Naar spreker verklaarde, zijn tot November j.l. ongeveer zestig veem moorden bekend goworden. Hij eischlo de instelling cener parlementaire commissie van onderzoek, die in het bijzonder zal moeten nagaan, of er contact beslaat tus schen de veemorganlsatics en de politieke partijen. Vermeldenswaard is, dat de meeste vcemmoordenaars tol do z.g. „Zwarto Rijksweer" behoorden. De Duilsch-Völkischo afgevaardigde Stöhr trachtte namens zijn partij do ver antwoordelijkheid voor de veemmoorden van de hand to wijzen. Naar hij boweerdo zijn deze moorden een gevolg van de in politiek opzicht overspannen opvattingen van jongelieden. Hij en zijn partijvrienden veroordeelen den politieleen moord, even als iedcren anderen moord. China. EEN RUSSISCH ULTIMATUM. De Sovjets stellen 3 eischen. De ""f oostand ziel er ernstig uit. Do Russische Volkscommissaris van builenlandscho zaken Tsilsjerin, heeft Za terdag lol Toean-Tsji-joe een nota gericht, die do volgende eischen stelt, waaraan binnen drie dagen moet zijn voldaan: Vol komen ordeherstel in Maudsjoorije, uit voering der overeenkomst en vrijlating van den leider van den Ghineeschen Oos terspoorweg, Iwanof. Verder wordt toe stemming verzocht om eventueel mot eigen troepen hel handhaven van de over eenkomst en de bescherming der weder- zijdsche belangen te verzekeren. Do correspondent van de „Daily Mail" te Peking seint, dal do toestand tengevol ge van het conflict tusschen Tsjang Tso Lin en de Sovjefregeering over den Oos terspoorweg naar aanleiding van de ar restatie van Iwanof zeer ernstig is. Een oorlog tusschen Tsjang Tso Lin en Rus land in Noord- Maulsjoerijo zal vermoede lijk ook Japan in oorlog brengen, welk land verplicht is zijn onderdanen en uit gebreide belangen te beschermen. De Iioofdspoorweg is afgesneden. 7000 man Sovjettroepen zouden dicht nabij de Ghi- neesclic grens zijn geconcentreerd. Inlus- schen hebben do Ghineezen alle leden van de Russische vakverecnigingon te Gliarbin gearresteerd. Volgens particuliere inlichtingen uit Mookden, is de verhouding tusschen Rus land en Japan in Mandsjoorijo zeer on gunstig. De verhouding is reeds gespannen geweest sedert do bezetting van do Sibe rische provincies in (le jaren 19181921. Aanmerkelijke versterkingen van Japan- sclio troepen zijn in den laaiden tijd naar Ma 11 dsjoerijo' gezonden In Mandsjoorijo en in andere doelen van China hoersclit groote verbittering onder vele Chiucezen over do buitenlaud- scho wapenleveringen. Door de uiloefe ning van dat winstgevend bedrijf wordt oorlog mogelijk gemaakt. Engelsche, Duil sclio, Deen se he, Fransche en Noorschc on derdanen leveren munitie van allerlei soort. Ook al schenden zij daarmede mis schien de letter der wét niet. hun hande len druischt toch in legen den geest der wet. Alleen vereenigde stappen van de buitenland - l.e regrn-iugPii zuilen een eind kunnen inaken aan dit bedrijf. HET VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND. Zaterdagmiddag om 3 uur is Z. E. kar dinaal Mercier te Brussel overleden. Zijp afsterven en zijn levensloop. De Duitsche socialisten en communisten zijn tot overeenstemming gekomen inzake het referendum over de vorsten-schade loosstelling. Een Russisch ultimatum aan China Een dreigende oorlog tusschen Rusland. China en Japnn. BINNENLAND. De kabinetscrisis. Mr. Marchant te genover zijn partijgenoot Mr. Limburg. Mr. A. Baron van Wijnbergen heeft gis. feravond te Woerden in een politieke redï de kabinetscrisis besproken (Uit do Rijn streek, lsfo blad). Met Hoogheemraadschap Rijnland en de in Rijnland ondergcloopcn landen (Siads- rieuws). LEIDEN. Zilveren jubileum van deri hoogcerw heer Kanunnik Deken Dcssens als Deken en Pastoor. De voorzitter van dc R.-K. Kamer- Centrale Leiden, de heer A. J. Oostfhm, stelt zich niet opnieuw beschikbaar. „Witte gardisten" in actie. Uit Moskou wordt gemeld, dat de vr.es bestaat, dat do telegrafische vgrbin ling met Gliarbin verbroken is, doordat !o witte gardisten blijkbaar de telegraafkan toren nabij of in Gliarbin hebben over meesterd. Het is merkwaardig, dat thans do wide gardisten als de vijand worden gom el in plaats van, zooals tol 1111 toe. de Ghi neezen. Zaterdag h 1 hen Gliineeseh i- litaïren te 'Gliarbin getracht, een passu- gierstrein lo doen ver!rekken, docli do bolsjewistische kassier ging er met de fes en de kaartjes vandoor. Niettemin hcsl..- ton do militairen zonder kaartjes den trein le doen vertrekken, doch op het laat ste oogenblik ver' oen, hot goheclo ma- chineporsoneol. Do autoriteiten geven geen telegramm. n meer af, geadresseerd aan hol Sovjet- consulaat te Gliarbin. Do r 0 0 d 0 K a n t a n-t r 0 0 p oh i n actie. Volgens berichten uil Londen liebh. n do roodo Kantonlroopen liet in de Tonkin- golf gelegen eiland Hainan bezet en zijn zij in gevechten gewikkeld met de troopeii van de centrale regeering te Peking en do aan den gouverneur van hel eiland trouw geblevenen, I w a n o f's in v r ij li e i d stelling bevolen. De vertogen woord iger der 'Ghineeselio regeering le Moskou hoeft Tsjilsjerin me degedeeld, dal de Chineese.ho regeering do onmiddellijke invrijheidstelling van Iwa nof hoeft bevolen Amerika. De Amerikaansche luchtstiijdkr.u: 1. 10 e n post v a n 9 m i 111 0 e n doll a r van de M a r i 11 o-b e g r 0 0 t i n g g e s c li a p t. Het Amerikaansche Huis van Afgevaar digden heeft van de Marinebegrooling een post van 9 miJliocn dollar geschrapt, welk bedrag bedoeld was voor den aanbouw van nieuw luchlvaartmateriaal. Er lieei'schte sterke oppositie logen dezen post. Over de bepaling van het ontwerp, welke betrekking heeft op dezen post zal, wanneer liet ontwerp in zijn geheel ter definitieve beslissing van hel Huis komt, opnieuw gestemd worden. BISSNEHLflND DE KABINETSCRISIS. Extra-parlementair kabinet onder Wnksche signatuur. De parlementsredacleur van ..Uet Volk* schrijft: Naar wij uil goede bron vernemen, heeft dr. De Visser, nadat hem gebleken was. dal zijn pogingen in dc richting var* <<rn o\tra-parlementair kabinet onder recht* sclie signatuur niet met goeden uitslag zou den kunnen worden bekroond, de moge* lijkheid onderzocht van een exlra-parlo montair kabinet onder linksche signatuur^ welk onderzoek geleid hoeft tot een con tact met mr. Limburg, uit welk contact dl.. Do Visser don indruk kreeg, dat mr. Lim< burg niet ongenegen was pogingen tol vor ming van zoodanig extra-parlementair ka- l .m-l .an 0- wouden, hetgeen (Ir. De V.\-m

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1926 | | pagina 1