17e Jaargang.
VRIJDAG 15 JANUARI 1926
No, 5149
De ABONNEM ENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor loeiden 19 cent per week 12.50 per kwartaaL
Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaaL
Franco per post I 2.95 per kwartaaL
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Alzonderlyke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentlën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
dubbele van het tarief berekend. -
Kleine advertenliën. van ton hoogste 30 woorden, ?/aarir
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur cn ver
huur, koop en verkoop IU.SO.
git nummer bestaat uit twee
bieden.
Hulpverleening Watersnood
R.-K. Huisveslings-Comité.
Vorig bedrag 7044.50
N.N. lot zekere intentie 2.50
B-K. Huisvestingscomité
afd. Lisse, le afdracht,
spontaan door alle gezind
ten gogoven
N.N
R. A.
Uit de spaarpot van T. A.
L. T
Tot zekere intentie
N.N. Zoeterwoude
„Vele kleintjes maken een
grooto"
Ter cere van St. Gerardus
Majclla
Van 13
1500.—
90.—
2.50
1.—
1.50
0.50
2.50
Totaal 8650.—
In natura ontvangen?N.N. een pak klcc-
reni fam. v. d. B. oen pak kleeren; B. een
paar hcerenjasseu.
Het comité blijft zich aanbevelen voor
giften in natura, met name voor warm
kindergoed.
Gaarne nemen giften in ontvangst do
1» -stuurslcden van de afd. Leiden- van het
R.-K. Huisvestingscomité:
Kapelaan Th. Blom, Oudo Vest 223
Giro 05G80
G. J. van Deene, Breestraat 12
Giro 31553
Mevr. Th. AVihnerKoelman,
Breestraat 32
J. v. d. Heijden, Haarlemmerstr. 220
Mcj A. v. d. Horst, 0. Singel 230a
Desgcwenscht kan men ook giften toe
zenden aan „De'Leidschc Courant". AVij
zullen deze dan overdragen aan de afd.
I "iden van het R.-K. Huisvestingscomité.
'.•-De oeconomiEche toestand in
R nland.
De Kanier van Koophandel on Fabrie
ken voor Rijnland heeft heden haar oer-
aip vergader ng gehoud m in 1920.
En de voorzitter, do. heer Ten Gate Brou
wer, heeft deze geopend met een rede,
waarvan vrij in dit nummer een vrij u:t-
voer g exposé geven, dat do aandachtige
lezing alleszins waa.nl is.
Want, a'hoewel men het niet .met al
de h'whouwineen vun den heer Ten Cato
Brouwer eens behoeft te zijn. erkennen
woelen allen, dat hier een met eroo'e ken-
ïi'S toegerust zakenman aan het w«ord is,
tlio héé' veel bo'angrijks weot.to zeggen.
l>e beschouwingen. die hi houdt, zijn
7 kor niet van helangrijkh?:d on'lvoot.
AVaar hij de oorzaken van malaiso in do
bedrijven tracht op te snoron. daar wijst
do voorzatter van de Kamer min of
meer aarzelend ook naar do lasten,
door do Overheid aan do industrie opge-
'vi'd, welke verbooeing der productiekos-
1oh met z:ch brengen. Die aarzeling is ver
klaarbaar. Hierover toch izou heel wat te
disputeeren zijn, evenals over do andore
factoren, we''re lot verhooging der produc-
•hekos'en bobben medegewerkt, on we'ke in
do rede worden gememoreerd, maar n;et
met name aangeduid. A'olkomen zijn wij
h?t met hem eens, waar de heer Ten Gate
Brouwer als een dor voornaamste oorza
ken van mi'aiso aanwijst en zeer he
slist do Neder'andscho hande'epoliUek.
Bezo Is inderdaad nog veel te veel door
desemd van de liberale oeconomie.
Heel belangrijk zijn dc fc'telijke gege
vens, waarmeee de rede van den voor
zitter riikel'jk is gedoe imentoord z;J
geven zulk een juisten. he'dero kijk op den
'ii'(mom;s-lien toestand van hot h?lon on
rixoien ook wel perspectief voor de toe
komst.
Moge in die toekomst, en wii beperken
°Ji8 dan voorlooprg tot 1926. de Kamer,
vrucht van gedegen studie door men-
*clien u:t do practijk van handel en in
dustrie, in waardevolle, uitgewerkte ad
viezen, uict succes voorlichting geven aan
d gonen, die bestuur- en regeermacLt heb
ben.
De Kamer kan in deze heel nuttig work
doen
BUITENLAND
België.
Minister Kestens treedt af.
B e 1 g i a c h e k a b i n et.
Zwakke positie van hot
Be'gische minister van nationale
trdeaiging, generaal Kestens, heeft gis-
J\r.avond bij den koning zijn ontslag :n-
>whond. Hij is het met de socialistische
en van het kabinet niet eens kunnen
orden over de vermindering van den mi
eren diensttijd.
De premier Poullet heeft een onderlioud
gehad met den koning en met zijn colle
ga's. Besloten is, dat generaal Kestens niet
door een nieuwen functionaris zal worden
vervangen, maar dat een der leden van hel
kabinet diens portefeuille ad interim zal
overnemen. De bedoeling hiervan is een
minister-crisis te vermijden voor Ie stem
ming over de wetsontwerpen betreffende
de financieele saneering en de vernieuwing
van het privilege van de Nationale Bank.
De positie van het kabinet is niettemin
zwak.
De toestand van Kard. Mcrcier.
Do toestand van kardinaal Mcrcier was
gister achteruitgaande
De maag, die sedert een paar dagen
weer vrij normaal funetionueerde, geeft
thans het voedsel weer terug, zoodat de
krachten van den zieke weer geleidelijk
afnemen.
Frankrijk.
De financieele crisis.
De genadeslag voor Doumer's
plannen.
Gisteren heeft do financieele commissie
uit de Frausche Kamer met 21* tegen 5
temmen cn 13 onthoudingen art. 13 van
hel regeeringsoniwerp betreffende de be
lastingen op de betalingen een esson-
ieel punt van Doumer's plannenver
worpen.
Men kan dus wel zeggen, dat het rege
ringsontwerp in zijn meest wezenlijke
"stroking voo de financieele commissie
heeft afgedaan.
Na afloop van de stemming begaven
zich de voorzitter van do commissie, Mal-
vv en diens raporteur-generaal f.anicu-
reux naar den premier, om dezen van liet
besluit van de commissie in kennis te stol
len en d?arna gezamenlijk k situatio on
der de ocgen te zien
Doumer noch Brian 1 is evenwel van
plan zich voor de Kamercommissie to bui
gen.
Zooals men zich herinnert, was er ook
een kar'tellistisch legenoni .verp ingediend.
Gisteravond nu kwam do financieeie
commissie weer bijeen, niet het doel dit te
genontwerp te behandelt) Do cpupositie
trok zich evenwel terug verklarend, dat
zij niet zou terngkeeren in de commissie
tenzij de kartel-loden de besprekingen sta
ken over een ontwerp, dat in het geheim
buiten weten van de regeer mg en van de
andere commissie-leden is opgesteld.
Briand en het Kartel.
Do rodactour van de „Msb." te Parijs
schrijft:
De hardnekkigheid, waarmee de Her-
riotislen in de commissie van financiën
den door Briand verdedigden minister
Doumer bestrijdeu, wijst er op, dat zij het
kartel willen herstellen op de financieele
kwestie, vooral sinds de radicalen op
nieuw verzekerd zijn van do socialistische
steun politiek.
Briand is van plan, tegen de poging
van liet kartel stand tc houden, allereerst
door Doumer zijn plannen voor dc kamer
te doen brengen, in welk geval hij met do
hulp van een groot deel der oppositie op
een meerderheid van een tiental stemmen
rekent.
Maar zoo de radicaal-socialistische mi
nisters in het kabinet zulks zouden wil
len verijdelen, dan zou hij bereid zijn, een
kabinetsomwerking te onderiKmcn ten
einde de Horriotisten te verwijderen.
Met dat alles bevinden de gematigden
zich in groote moeilijkheden. Do belang
rijkste groep van do oppositie, do republi-
keinsche entente, gepresideerd door Louis
Marin, wil niet langer de dupe zijn van do
politiek van de wisselmeerderheid en is
op '1 oogenblik voornemens, dc radicalen
cn socialisten alleen voor de verantwoor
delijkheid der nicuwo belastingen te stel
len.
Evenwel een deel hunner meent, dat het
nationaal belang moet voorgaan en dat
liever do voorstelling van Douiner dan die
van het kartel moeten worden mogelijk
gemaakt.
Marin en do meest belangrijke leden
van zijn groep willen echter van een der
gelijke politiek niet weten, aangezien daar
door de radicale dominatic over het land
bestendigd wordt. Blijven zij bij bun mee-
ning, dan hebben de planncn-Doumer
weinig kans aangenomen to worden.
In parlementaire kringen wordt ook
wel beweerd, dat zoo do plannen van
Doumer verworpen zouden worden,
Briand een beroep op 't land zou doen;
m.a.w. de kamer naar huis zenden. Voor
al in radicale kringen is men daar be
vreesd voor en spreekt men van een
Briandistischen staatsgreep.
Het is inderdaad mogelijk, dat een on
oplosbare crisis tot een kamerontbinding
leidt, maar dat Briand die echter nu
reeds zou beproeven, terwijl hij eerst den
tijd heeft gelaten aan de radicalen en so-
ciailsten om het kartel te herstellen, is
niet zeer voor de hand liggend.
Eng&and.
Verdrag tusschen Irak en Engeland.
Het nieuwe verdrag, msschen Irak ou
Groot-Brittannië, is Woensdag-aVond go-
teekend. De bepalingen van het verdrag,
dat de betrekkingen tus.irlien de beide
landen vaststelt voor den tijd van 25 jaar,
of zooveel korter als noodijr zal blijken,
om Irak te doen opnemen ir den Arolkon-
bond, zullen binnen enkelo dagen bekend
worden gemaakt. A'ecl oppositie wordt in
het parlement van Irak uiot verwruht
Oostenrijk.
Oostenrijks reoecring afgetreden.
Haar taak vervuld.
In den ministerraad van gisteren, waar-
;ii besloten werd af te treden, wees de Bonds
kanselier er op, dat de regeering indertij 1
van do meerderheid der politieke partijen
uit den Nationalen Raad opdracht kreeg,
het program van Genève geheel uit te voe
ren.
De regeering beschouwt deze opdracht
als vervuld en is van oordeel, rial het pro
gram der regeering is uitgevoerd
In de zitting van den Oostenrijkscben
Nationalen Raad, die slechts enkelo minu
ien heeft geduurd, deelda president Miklas
mede, dat het kabinet-Barnek zijn ontslag
heeft ingediend. Do vo'gende zi'.lii g werd
vastgesteld op hedenmorgen elf uur. Op
de agenda staat de nnuw# verkiezing van
een regcering, overcer komstig de voorstel
len van de hoofdcor .missie.
Hongarije
Het valsche muntersschandaal.
Niet Windischgratz maar
Nadossy de hoofdpersoon.
Aran welingelichte zijdo wordt den cor
respondent to Boedapest van het „Berl.
Tag." medegedeeld, dat bij hot onderzoek
is gebleken, dat de hoofdpersoon van dc
bankbiljettenvervalsching niet. zooals aan
vankelijk werd aangenomen, prins AVin-
dischgriitz is geweest, maar de chef van
de Ilongaarscho politie, Nadossy. Deze
zou het plaü hebben ontworpen en aan
allo betrokkenen de verzekering hebben
gegeven, dat zijn persoon en zijn positie
een absolute waarborg voor straffeloos
heid zouden zijn.
Loos alarm uit Boekarest.
Naar wij vernemen, zijn het bericht uit
Boekarest aan het „Acht Uhr Abendhlatt"
omtrent do arrestatie van prof. Guza, en
de daaraan vastgeknoopte veronderstellin
gen inzake de Rocmcensche fascisten in
Zevenburgen onjuist.
Prof. Guza is in geen enkel opzicht hij
do valsche muntersaffaire betrokken, ter
wijl ook geenerlei verdenking tegen htm
wordt gekoesterd.
Kalmeerende verklaringen
van baron Koranyi.
Nadat do Hongaarsche gezant te Parijs,
baron Koranyi, aan Briand de boodschap
van graaf Bcthlen had overhandigd, waar
in, zooals gemeld, wordt beloofd, dat do
Hongaarsche reeeering met onverbidde
lijke energio en zonder aanzien des pcr-
soons de valsche munters-affaire zal on
derzoeken, werd hij natuurlijk door do
journalisten aangeklampt om nadere me
dedeelingen.
„AVc hebben hier," aldus de gezant,
„slechts te doen met een gewone misdaad,
waarbij de hoofdleider, prins AVindisch-
grülz, zijn medeplichtigen gezocht heeft
onder hooggeplaatste personen, ten einde
ziju eigen straffeloosheid zooveel mogelijk
te verzekeren."
„En het politieke doel dan?"
„Er is in wezen geen politiek doel,"
ging Koranyi voort. „Na heel wat jaren
van feest en avontuur had prins AVin-
dischgrütz slechts één doel: zijn fortuin te
herstellen."
„En zijn medeplichtigen dan?"
„Hun had dc prins inderdaad een wij-
zigiug in het politieke regime voorgespie
geld, zonder evenwel te preciseeren. Maar
geen enkele politieke groep stond achter
hem.
Wat Nadossy betreft, deze was ambte
naar in een bescheiden betrekking aan het
miuisterie van Justitie. Zijn tijdens do
revolutie aan den dag gelegde energio
maaklo hem tot politiechef. Een man als
hij kon makkelijk worden overgehaald
door een zoo schitterend personage als
prins AVindischgrütz. Nadossy dacht on
getwijfeld, dat hem een groote taak
wachtte, en daarom heeft hij zich laten
mcesleepen om gemeeno zaak te maken
met do valsche munters."
„Heeft men ook niet gesproken van de
arrestatie van den adjudant van den re
gent?"
„Dat is onjuist. In dp omgeving van
admiraal Horthy is trouwens niemand yo-
compromi tteerd."
„De fascisten in Hongarije schijnen
toch min of meer bij deze affaire betrok
ken te zijn. en heeft ook <lc regent op ze
kert oogenblikken niet een zekere sympa
thie getoond voor de elementen der uiter
ste rechterzijde?"
„A^óór alles is Morthy een faLsoenlijk
man, een soldaat, wiens goede trouw en
loyaliteit hoven iodero verdenking zijn
verheven."
„Men heeft beweerd, dat hij de mede
standers van aartshertog Albrecht begun
stigt?"
„Dat is niets anders dan domme laster
praat. Trouwens zou Albrecht's troonsbe-
strijding niet in do errsto plaats het ver
dwijnen van het regentschap ten gevolge
hebben gehad?"
„Is het wel volstrekt zeker, dat er geen
contact is geweest tuss'.hen do valsche
muntorsbendc en de Duitsche ultra-natio
nalisten?"
„Hiervan is ons niets bekend en wij gc-
looven het ook niet. Vóór alles is do val
sche muntersaffairo een strafzaak. Indien
daarbij ook politieke persoonlijkheden zijn
betrokken, dan betreft het hier toch
slechts alleenstaande personen, to weinig
in aanzien dan dal zij de partijen, waar
tot zij behooron, zouden kunnen compro-
mitteeren. Do Ilongaarscho regeering
heeft har plicht gedaan door den sluier
op te lichten. Het woortl is thans aan do
justitie."
Boleediging van Horthy.
Do leider dor Hongaarsche sociaal-de
mocraten Karl" Payer is wegens beleedi-
ging van don rijksbestuurder Horthy in
verband met do zaal der valsche munters
tot 6 maanden gtvangenisaeraf, ren boete
van 10 millioen kronen on verlies van
eererechten veroordeeld.
Rusland.
Dc rondzwervende hinderen.
Naar de „T.mes" k verneemt, heeft do
sovjetcommissaris van enderwijs aan de
vo kscomm ssarissen mededeehug gedaan
van het resultaat van een onderzoek naar
hel vagebondeeren door kinderen.
Het commissariaat van onderwijs schat
het aantal ronde wervende kinderen in
Europeesch Rus and op 150.000. Buiten
dien z jn er nog 300.0'JO kin Ieren, dio zoo
nu en dan eon zwerversleven leiden.
Dezo cijfers omvatten ni-t Ookra'ne en
do Kaukasus, waar tiet getal dakloozo wee
zen buitengewoon groot is.
De sovjet-regeering wil 20.000 vagobon-
deerende kinderen bij boeren onderbrengen
tegen een vergooding in gold en land.
De Joden van Sovjet-Rusland.
AVgcns door het Centraal Bureau der
Joodscho Communist »n in Rusland gepu
bliceerde gegevens, wonen er op het oogen
blik fn de landen dor Sovjet-Unio
2.750.000 Joden.
Daarvan zijn er 300.000 in vakvereoni-
gingen gCD"gan!seerd. Aan de beroepssta
tistiek ont'eeaen wij, dat 120.00J van ben
arbe:ders zijn, 130 bewerken het land en
700 000 oefenen ze'fstandig een ambacht
of daarmee go'ijk (e stellen beroep irt
Op 1 Januari 1925 waren er 31.200 lid
van do communistische partij, waaronder
G215 vrouwen.
Do 530 Joodscho scholen hebben oen be
volking van meer dun 100.000 kinderen.
Er beslaan voorts in Sovjet-Rusland zes
tien Joodscho rechtbankon.
In Wit-Rus'ai.d bestaan de StedeLjko
Sovjets voor 30 pet. u t Joden. In do cak«
vereenigingen njmen zij hier met 40 pet.
van het geheeli ledental een belangr jko
plaats in.
Amerika.
Uitbreiding van de luchtv'oot.
Do „S h o n a n d o a h" wordt
vervangen.
Do financrieelo coomiss c uit het Hu:s
van Afgevaardigden hoeft aabovo'en om
18 674.000 dollar voor de maritieme lucht
voer l te besteden, hetgeen een verhoog'ng
van 3.693.000 doller beteekent. in vergelij
king met het vorige jaar; 9.062 000 dollar
daarvan zal besteed worden voor nieuwe
vliogtu gen en hun uitrusting.
De min'ster van Marino, Wilbur, heeft
voor de marine-comn/ss:c in het Huis van
afgevaardigden vcrk'.iard, dat h'j vóór den
aanbouw van een Lichtschip is. dat de She
nandoah zal vervangen, maar hi jsto'de
voor om dit luchtschip een canacite't van
zes mil'ioen kubieke Motor te geven, d w.z.
een groolcre capacitc't dan dc Los An-
ge os en egn drienuaal grootcre «dan do
Shenandoah.
BIKNEKLAKD
DE KABINETSCRISIS.
De stand van zaken.
„Dc Tijd" schrijft: Brengt men do aan
wijzingen, van verschillende zijden ver
strekt, met elkaar in verband, dan moet
men. wol tot dc conclusie komen, dat in do
eerste dagen do crisis nog niet zal worden
opgelost.
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Dc Belgische minister v. Oorlog treedt af
Dc financieele commissie van de Fran
schc Kamer heeft Doumer's plannen ver*
worpen.
Kalmeerende woorden van den Hongaar
6chen gezant te Parijs inzakt' het valsche
munters schandaal.
De koude-golf in Europa heeft haar
hoogtepunt bereikt (Buitenl. Berichten).
BINNENLAND.
De ellende in de door de overstrooming
geteisterde streken (2do en lsto blad).
LEIDEN
De Voorzitter van dc Kamer van Koop
handel houdt een zeer belangwekkende
nieuwjaarsrede.
Onze Geïllustreerde Paoina
Onze photopagina is weer voor het groot
ste gedeelte gewijd aan do overstroomings-
ïamp.
Uil anti-revolutionairen kring verneomt
men, dat aldaar het compromis-voorstcl-
De Visser uiterst koel is ontvangon Do
chrislelijk-hlstorischen zouden er maar
matig mee zijn ingenomen, on zelfs mot
het plan rondloopen van l.un misnoegen
ter gelegener tijd openlijk te doen blij! en.
Dat onder dio omstandigheden hij do ka
tholieken niet veel geestdrif' beslaat, laat
zich gemakkelijk begrijpen Het rr.ool dan
ook niet uitgesloten worden geacht, «lat
weldra dr. De Visser ziju pog'Ugon zal op
geven. I)o opdracht zou 'Jen vermoedelijk
can con ander worden goveven Verschil
lende namen worden genoemdo.a mr v.
I eeuwen, vice-president van don Raad van
Stalo.
Zou ook dat niet lukken, dan pas zou,
naar de meening vau sommigen, net mo
ment gekomen zijn voor do Koningin oin
het ontslag to weigeren, en zou hot kahi-
riel-Colijn terngkeeren, gelijk ho' kabinet*
Ruys na do Vlootwetcrisis. Alleen de ver
onderstelling, dat dit laatste zon kunnen
gebeuren, wijst er reeds op, !n welke ffi\>o*
tc- moeilijkheden het gomeugdo votum van
II November regeerlng cn parlement hoeft
gebracht.
Geschenk aan de Koningin.
Do officieren der raarne zul'en b j go-
legenheid van bun aMvcren huwo'iiksfóost
der Kon ing jp en Pr'na een schi'deri] aan
bieden betreffend'» eon op do marino 1m>-
trekking hebbend onderwerp.
Vorste'ijk bezoek u!t Indië.
Tor gelegenheid van hol 25-iarig liuwe-»
l'jksfocst van Koninein AVi'heltn'na on
Pr ns Hendrik bobben do hovon van So1-
rakarta en Djokja afgevaardigden met
fi"»aio geschenken naar Nederland gezon
den.
Uit Djokja komt Pangeran A^o S'cvjo-
din'ncrr.al met govolg, on uit SWwaknrta
komen de p-irs en prinses van Solo met
hun zoon. Belde doleanties zullen hun in
trek nemen in HGtel der Indes.
Voorzitter Volkenbondscommissie
Op voorstel van Pain levé, die, naar mon
zei, Borgson had moeten oproepen als
voorzitter van do comm'suc voor do inter
nationale samenwerking, is prof. Lerentz,
die als oudste in leeftijd presideerde, tot
definitief voorzitter gekozen.
De melkoorlog te Amsterdam.
Do commissie uit, don Reorganiseerden
melkhandel van Amsterdam had gister
middag een bespreking met do vertegen
woordigers van de beide bonden van melk
veehouders. De handel stelde voor den prijs
van 13 cLs. franco stad voor een bepaalden
termijn vast te stellen. De vertegenwoor
digers der veehouders hielden vast ann
een prijs van 15 ets. franco stad. Gezien
den steeds dalenden toestand van de zui-
velprijzen kon do handel niet 'besluiten
bierin to treden.
In den ouderdom van bijna 72 jaren
is te Apeldoorn overleden do heer W.
Hamstra, oud-rijksontvanger
Tc Winschoten is overleden, 63 jaar
oud, mr. J. A. Schaaff, vice-president van
do rechtbank aldaar.
STADSNIEUWS
KAMER VAN KOOPHANDEL
EN FABRIEKEN VOOR RIJNLAND.
Onder voorzitterschap van den heer D.
ten Gate Brouwer, hïe'd do Kamer van
Koophandel on Fabrieken voor Rijnland
hedenmiddag te half drie haar eerste vern
gad'-ring in de Sociëteit AmioiHa.
