17e Jaargang.
VRIJDAG 8 JANUARI 1926
No. 5143
9e £cidóelve (Bou/ccmt
De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal.
Bij onze Agenten 20 cent per week (2.60 per kwartaal.
Franco per post I 2.95 per kwartaal.
Het Geïllustreerd Zondagsblad ia voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct-., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentlën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Medcdcolingcn wordt het
z dubbele van het tarief berekend. z
Kleine adverlenticn, van ten hoogato 30 woorden, r/aarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, buur en ver-
huur, koop en verkoop (0.50.
Dit nuBtimei"1 besiaai uit d^ie
Maden.
Zondagsblad.
De administratie herinnert er aan dat
het abonnementsgeld ad 50 cent 1c kwar
taal op het Zondagsblad heden moei wor
den betaald.
liulpverleening Watersnood
R. K. Huisvestingscomité.
Als er liefdadigheidspredicatic met
sehaalcollecte is in ónze kerken, dan
wordt er, Goddank, nog altijd geofferd
met milddadige liaud!
Maar zou nu de dringende aanmaning
van onze Bisschoppen en de scliaalcol-
lecte, die liet R. K. Huisvestingscomité
door middel van onze courant houdt, ook
niet de milddadigheid oproepen?
Hedenavond wordt door middel van de
zen oproep in duizenden gezinnen een
smeekbede gedaan om geldelijke hulp.
Een smeekbede, want de nood in de
door den watersnood geteisterde streken
is groot, en: spoedige hulp is dubbele
hulp!
Een smeekbede aan U Katholieken
voor uwe landgenootcn, van wie verre
weg dc meeste tevens Uw geloofsgenooten
ziju, die in zulk een ellendigen toestand
verkeeren.
Uwo barmhartigheid wordt ingeroepen
God heeft U zulk een ramp bespaard.
Maar zeker is het, dat Hij van U ver
langt, dat gij de door de watersnood ge
troffenen helpt.
Geeft allen, vooral gij, die meer begeert
dan gij voor Uw dagelijksch levensonder
houd noodig hebt!
Helpt bij deze ramp van ongekenden
omvang.
Gaarne TiemCTr~(lfr OTrcrer slaande J>e-
stuursleden van het R. K. Huisvestings
comité, afd. Leiden, giften in ontvangst.
Kapelaan Th. Blom, Oude Vest 223
Giro 65680.
G. J. van Deene, Breestraat 12,
Giro 31553.
Mevr. Th. WilmerKoelman,
Breestraat 32a.
J. v. d. Heijden, Haarlemmerstr. 220
Mej. A. v. d. Horst, 0. Singel 230a.
Moj. G. van Decne Breestraat. 12.
Desgewenscht kan men ook giften toe
zenden aan „De Leidsche Courant". Wij
zullen deze dan overdragen aan do afd.
Leiden van het R. K. Huisvestingscomité.
Ter wille van de uniformiteit der Katho
lieke inzamelingen verzoeken wij allen in
Leiden en in de gemeenten, die tot de
rayon Leiden behooren, hun giften te
geven aan het R. K. Huisvestingscomité,
afd. Leiden.
Nadat het bovenstaande was geschre
ven, is bekend geworden het verzoek aan
tie Zeereerw. heeren Pastoors, om Zon
dag hij den uilgang van hun Kerk te doen
collecleeren. (Zie 2de blad.)
Ingekomen giften.
Vorig bedrag ƒ442.
J. D
3.50
H. en B
10.—
N. N. te 0
10.—
N.N. te K. „Katholieke geeft
gehoor aan den oproep van
uw Bisschop
25
„Paree, Domino, paree populo
tuo
3.—
Twee dienstboden uit Hoog-
made
5.—
G. S. Ter eere van de H. The-
resia
1
E. te Alkemade
10.—
T. S
20.—
„Op Hoop vna Zegen"
20.—
N. N
2.25
N. N
2.50
N. N.
1
L. en J
10.—
Ter eere van den H. Theresia
5.
N. N. Sassenheim
5.
M. B
1
Ter eere van dc H. Thckesia
2.50
N. N
5.
N. N. te Hoogmade
i» 2.
N. N. te Hazerswoude
25.
f
Totaal 600.75
In natura ontvangen: N. N. te H. 1 kaas;
i N. N. 5 kazen; N. N. 3 pakken kleederen.
I Giften in natura worden onmiddellijk
doorgezonden.
De gisteren vermeldde giften in natura
zijnde 693 bussen zijn door de firma Plan-
jer gratis naar Den Bosch vervoerd.
GIFT VAN Z.H. DEN PAUS.
Naar „De Maasbode" verneemt, beeft
Z. H. Paus Pius XI door bemiddeling van
den Apostolischen Internuntius in Den
Haag 20.300 gezonden voor dc slacht
offers van den watersnood.
Z.E. Mgr. L. Schionna heeft dié som
in handen gesteld van Z.D.H. Mgr. van do
Wetering, Aartsbisschop van Utrecht, met
het verzoek die gelden uit te deelen onder
die armen die door dc ramp het ergste
getroffen zijn.
Deze vorstelijke gift zal het hart yan alle
Katholieke, van alle rechtgeaarde Neder
landers ten zeerste verblijden.
De vaderlijke l'efde van den Opperher
der der Katholieke Kerk gaat over de
grenzen aller landen heen; zij omvat al
len. de geheele. menschbeid
Moge het Pauselijk voorbeeld navolging
vinden.
BUITEPLAHD
Volkenbond.
De ontwapeningsconferentie.
Toch een nicu we conferentie
te Washing t o n.
Uit New-York wordt gemeld, dat do
Amcrikaanscho ambassadeur lo Bern
waarschijnlijk Amerika zal vertegenwoor
digen op de voorbereidende ontwapenings
conferentie, die do volgende maand te Ge-
nève wordt gehouden. Niettemin heeft
Goolidge nog niet het denkbeeld opgege
ven van het houden eener conferentie to
Washington inzake de ontwapening ter
zee. Hier zouden alleen do vijf mogendhe
den vertegenwoordigd zijn, dio aan de con
ferentie van 1922 deelnamen. Dit voorstel
zal te Genève worden, meegedeeld en zou
door Engeland en Japan worden gesteund.
België.
Om den diensttijd In België.
De regeering in een impase.
Sedert ecnige dagen spreekt men te
Brussel veel over een mogelijk aftreden
van den Belgischen minister van Nationale
Verdediging, generaal K es tens, en over do
ministerieele crisis, die daarvan het ge
volg zou zijn. Het schijnt inderdaad, dat
men in een impase is geraakt.
Op het ministerie van Oorlog verklaarde
men gisteravond, dat de minister met be
trekking tot den-diensttijd de verklaringen
zal handhaven die hij voor het Nieuwjaars
recès in do Kamer heeft afgelegd. Dat wil
dus zeggen, geen verkorting van den
diensttijd voor do lichting 1925 en een
diensttijd van tien, twaalf en dertien
maanden, al naar gelang van het wapen,
voor de lichting 1926. Do generaal is er
van overtuigd, dat, indien zijn collega's
zijn uiteenzettingen zullen hebben aange
boord, hij hen zal overtuigen v. d. noodza
kelijkheid zijn standpunt te aanvaarden en
eveneens dat. hij de Kamerhiervan zal
overtuigen.
Wat betreft de trapsgewijze verkorting
van den diensttijd telkens met minstens
één maand per jaar, zooals door den socia-
listischen afgevaardigde Matkieu voorge
steld, deze wordt in militaire kringen om
practische redenen als een onmogelijkheid
beschouwd, daar men niet elk- jaar een
reorganisatie van het leger kan doorvoe
ren. In genoemde kringen verklaart men
dat men dan nog beter den diensttijd in
eens tot zes maanden zou kunnen terug
brengen. Anderzijds schijnt bet echter
twijfelachtig te zijn, dat do generale staf
zonder meer aan een diensttijd van slechts
zes maanden zijn goedkeuring zou hech
ten.
Ook te dien aanzien is er een impase,
daar de Christen democraten en de socia
listen er op rekenen, dat het herziene voor
stel Maandag in behandeling zal komen.
Beide partijen hebben zicli ten aanzien van
een verkorting van den diensttijd tegenover
haar kiezers gebonden en indien zij haar
programma handhaven, zullen zij het land
achter zich weten. Zij hopen echter nog,
dat generaal Kestens zich naar hun wen-
schen zal schikken.
De a.s. Maandag te houden minister
raad zal aantoonen, wien in deze ongelijk
heeft.
Ouitschland.
De regeling met de vroegere vorsten.
Een i n i t i a t i ef va n de
communisten.
Dc communistische partij heeft het ini
tiatief genomen tot een campagne voor
een volkomen onteigening van de Hoben-
zollerus en de andere dynastieën, die in
Duitschlad geregeerd hebben. De bedoeling
is tot een, referendum te komen over de
vraag: Moeten de vroegere ritmerende hui
zen onteigend worden met of zonder scha
deloosstelling? Om oen referendum te
doen houden, moeten de communisten aan
toonen, dat minstens een lieiidfe van het
geheele electoraat dit wenschen.
Do communisten zullen een onteigenings
wet moeten indienen, die wet zou worden,
indien liet referendum de voorgeschreven
meerderheid geeft. De rechtsche partijen
beweren, dat zulk een wet de grondwet
zou wijzigen, dus oen meerderheid van
tweederde in den Rijksdag zou vereischcn.
Bij de groote malaise, dio thans in
Duitschland heerscht, en de werkloosheid,
die twee millioen man omvat, schijnt do
kans op een welslagen van een dergelijk
referendum niet klein. Al zullen velen hui
veren met een dergelijk communistisch
initiatief mee te gaan. zij het ook. dat zij
in beginsel veel voelen voor dezen tegen
zet bij do geweldig hooge eischen van de
vroegere vorsten.
Geen moordenaar van
Erz berger.
De te Bad An-see gearresteerde per
soon, dien, naar men meende, Heinrich
Schulze, een der moordenaars van Erz-
borger was, heeft thans medegedeeld,
Heinrich Vogt le boeten. Hij zou lid zijn
van een geheimen bond in Duitschland,
maar bij don moord op Erzberger in geer#
enkel opzicht betrokken zijn geweest.
Hongarije
DE ZWENDEL AFFAIRE.
Een officieel communique.
Het was een actie va n
particulieren.
Het Hongaarsche gezantschap te Ber
lijn publiceert een communiqué in ver
band met de valsche muntètsaffaire.
In dit communiqué wordt o.in. ver
klaard, dat in de samenstelling der Hon
gaarsche regeering geen wijziging zal ko
men. Naar liet onderzoek heeft uitgewe
zen, beeft men bij deze aangelegenheid to
doen met een actie van in 'financieel©
moeilijkheden verkeerende personen. On
der voorspiegeling van avontuurlijke doel
einden hebben zij eenigo ambtenaren we
ten over te halen, hun medewerking to
verleenen.
'W'bèrlijtt reeds op
20 Dcc. naar Boedapest is vertrokken,
ten einde aldaar do Kerstdagen door te
brengen. Do gezant wordt a.s. Maandag
in Berlijn terug verwacht.
In het Cartografisch Instituut.
Dc tocbnische leidor hooft
alles bekend.
Do dag van gisteren heeft in do bank
biljet tenaffaire een zekere stabiliseering
gebracht. Het tactisch gedeelte van het
onderzoek is geheel afgeloopen en do per
sonen, openlijk betrokken bij de verval-
sching der bankbiljetten, zijn allen door
do politie gearresteerd. Ook het geheim
der drukpersen is opgelost. Thans begin
nen, zoo verzekert men te bevoegder
plaatse, de onderzoekingen naar degenen,
die men op bet spoor is gekomen, op
grond van de verklaringen, der tot dus-,
verro gearresteerde personen, van wie er.
zich drie, namelijk liet hoofd der politie
Nadossy, prins Windischgraetz en de gis
teren gearresteerde oud-iegeeringsraad
Szortsey, in handen der Hongaarsche
autoriteiten bevinden.
Voorts wordt verzekerd, dat de regee
ring niet halverwege zal blijven staan,
maar do aangelegenheid nauwkeurig zal
uitpluizen, en aan alle schuldigen hun
gerechte straf zal geven.
Dc bankbiljetten zijn, zooals dat van
den aanvang was vermoed, inderdaad ver
vaardigd in het cartografisch instituut te
Boedapest, het vroeger militair geogra
fisch instituut, dat sinds de ontwapening
van Hongarije onder het ministerie van
Financiën ressorteert.
De' technische leider van het instituut,
Gerö, werd in den argeloopcn nacht gear
resteerd en beeft volledig bekend. Hij ver
klaarde de eliché's voor de valsche biljet
ten zelf te hebben geteekend en ook alle
technische voorbereidingen te hebben ge
troffen. De drukmachines waren afkom
stig van dc oudé certificatenhank, welke
na do oprichting der Nationale Bank is
gesloten. Nadat de valsche biljetten ver
vaardigd waren, zijn de machines on
bruikbaar gemaakt en als oud roest ver
kocht.
Daardoor komt het, dat de huiszoekin
gen in het cartografisch instituut tot dus
ver zonder resultaat bleven.
De biljetten werden vervaardigd in een
afgelegen kelderruimte van hel instituut,
zoodat behalve de daarbij betrokken per
sonen, niemand, ook de directeur van het
instituut niet, iets af wist van wat er ge
schiedde.
Het papier k w a m u i t
Duitschland.
In een nieuwe bekentenis heeft prins
Windi.-cbgraelz medegedeeld, dat het voor
de vervaardiging der valsche francs-bil
jetten gebezigde papier Moor een Duilscho
fabriek is geleverd, waar bet speciaal
voor dit doel is vervaardigd. "Welke fa
briek het hier'betreft, is nog ni<-t bekend.
Naar voorts bekend is geworden, heeft
do Hougaarscho Nationale. Bank eenigo
dagen vóór de arre.da.tio der bankbiljet-
ten-vervalschers. in Nederland aan de po
litie in Boedapest eon valsch biljet van
1000 francs ter hand gesteld, dat men in
do valuta-vooraden der Bank had gevon
den. Van de zijde der politie hoeft do
Bank evenwel generlei me/ledceling over
de verdere ontwikkeling dezer aangelegen
beid verkregen. Ongetwijfeld heeft d<
thans gearresteerde chef der Boedapest er
politie, Nadossy, de aangelegenheid in den
doofpot gestopt.
Sensationeel i< de reeds gemelde arres
tatie van den „Oberrogierungsrat" Szort
sey, den vice-president der z.g. „Gesell-
sehaftliehe Vereino", wanrb'rj alle 47 in
Hongarije^ bestaande rechts-radicale ver-,
oenigiugen zijn aangesloten. De oppor-.te
leider van dezen bond is aartshertog Al-
brecht, die kort geleden tot gouverneur-
generaal werd gekozen, bij welke gele
genheid door den Hongaarschen minister
van Onderwijs, Kiebclsberg, een geestdrif
tige redevoering werd gehouden ten be
hoeve van de aaneensluiting van alle Hon
gaarsche rechlsclie krachten. Szortsey is
tevens vice-president van den Hongaar
schen Nationalen Bond, die zich tot taak
.stelt, bet herstel dor territoriale integri
teit van Hongarije.
Een Tsjecho-Slowaakschc actie?
Gemeld wordt dat de regeering van
Tsjecho-Slowakije een actie tegen Honga
rije bij den Volkenbond voorbereidt, naar
aanleiding van den zwendel met Franscho
bankbiljetten. Albrecht von Habsburg,
evenals zijn ouders Fried rich en Isabella
von Habsburg zouden van de vervalschiu-
gen op de hoogte geweest zijn. Prins
Wiudischgratz had naar Bombay willen
vluchten.
Roemenië.
De troonafstand van den kroonprins.
Wat sch u ilt cT^a ch
minster Gaz." van een bijzonderen corres
pondent, die van nabij bekend is met al
do medespelers in het Roemeensche dra
ma en te kennen geeft, dat achter het be
sluit van prins Carol nog meer- sqhuilt
dan een eenvoudige liefdesgeschiedenis.
's Prinsen huidige en thans wclgcslaag-
do poging tot afstand doen, is do derde
van dien aard, schrijft hij. De beido eer
ste, in '17 en '19, mislukten tengevolge
van den invloed van ziju vader. Dit keer
bood de koning geen tegenstand.
Sinds lang en vooral sinds ziju geheim
huwelijk met mejuffrouw Lambrino, was
hij zich bewust van het bestaan van een
krachtige beweging in hooge bof-* en po
litieke kringen om zijn evonlueele troons
opvolging te voorkomen en zijn broeder
Nicolaas zijn plaats te doen innemen.
Prins Nicolaas was in Engeland opge
voed, prins Carol bad een Duitsche opvoe
ding gehad. Prins Nicolaas was altijd de
lieveling geweest van koningin Marie.
Hij was zeer populair bij bet volk en is
de eenigo der koninklijke kinderen, die
vloeiend de Roemeensche taal spreekt.
De eerzuchtige en bekwame koningin
Marie was immer de werkelijke bchcer-
scheres van Roemenië.. Haar woord en
haar wensch behaalden altijd de overwin
ning. Haar bondgenoot in de polilick is de
mi nister-president Bratianoc.
Prins Carol had steeds een juist inzicht
in dezen toestand. Dc politieke tegenstel
ling tusschen hem en den premi^ ont
wikkelde zich geleidelijk. Toen kwam liet
romantische geheime huwelijk tusschen
Carol en Zizi Lambrino. In de daarop
volgende gevangenschap van prins Carol,
de vernietiging van zijn huwelijk en liet
„mariagc de convonance" met de dochter
van koning Konslantijn van Griekenland,
herkende bij overal de hand van zijn ko
ninklijke moeder, gesteund door den altijd
aanwezigen Bratianoe.
Prins Carol, die begreep, dal zouwol de
volkskeus als de plannen van het hof en
regeering togen hem waren, besloot, in
zijn leed over zijn verbroken huwelijk, er
een eind aan te maken.
Het bericht van Carol's dramatische
daad om zelf den knoop door te hakken
en de plannen van do koningin en den
premier, die tenslotte tot hetzelfde eind
doel leidden, te voorkomen, is als een
donderslag in de Roemeensche hof- en
politieke kringen ingeslagen.
Aldus ziet deze schrijver liet verloop
van het drama.
Griekenland.
De nieuwe dictator
De maatregelen van
P a n g a 1 o s.
Dc eerste maatregelen van generaal Pan-
galos tot verbetering van den rronomi-
•clien toe-land van Griekenland Niebben
be.aan in de afschaffing van liet minis-'
terie voor liet verleenen van openbaren
steun en liet ont-lig van talrijke over
tollige ambtenaren. Waarschijnlijk zullen
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND
De Belgische regiering in een impasse
inzake den diensttijd.
De zwendel met de valsche Franschc
Franc-biljetten in Hongarije. Een officieel
communiqué.
Watersnondberichten uit he' buitenland
BINNENLAND.
Nog altijd drcevc berichten uit dc door
den watersnood verschrikkelijk geteisterde
streken, (2de on 1ste blad).
Onze Geïllustreerde Paqina
Dc photo-pagiua geeft in duidelijke
photo's de ellende te zien, die do watersnood
heeft aangericht.
ook in andere ministeries verschillende
afdcolingcn worden opgeheven.
In een nieuwe proclamatie verklaart
Pangalos, dat do rogeering zich stolt op
de fundamenteelc grondslagen van de con
stitutie, waarbij do republiek is ingevoerd
en dat zij alle volmachten en bevoegdheden
welke de grondwet verleent, in haar hand
wil vereenigen, om te geraken tot conso
lidatie van de republiek en den terugkeer
van liet land tot een normaal on gezond
parlementair leven voor te bereiden.
In de buitcnlandsoho polttjek zal geen
wijziging worden aangebracht.
Do regeering acht het haar plicl
beslaande verhouding van Griekenland t
den volkenbond le bevestigen. Zij acht den
volkenbond noodzakelijk tol het hand
haven van don vrede, dio Griekenland
meer dan alle andere volken noodig hoeft.
Rusland.
Stijgende werkloosheid
beeft, naar de Times" meldt, een motie
aanvaard, waarbij het-betreurt, dat hot
werkloosheidsvraagstuk steeds acii'm*
wordt, ondanks de pogingen om liet le
bestrijden. Tiet aantal werkloozon in de
«Sovjet-republiek sloeg van 1.055.000 op
1 December 1925 lol 1.100.000 op 1 Ja-
nuarie 1926.
China.
Tsjang Tso Lin en Woe Pei Foe
Volgens daghladherichten uit Moekden is
Tsjang Tso Lin, de militaire gouverneur
van Mandsjoerije, bereid af (e treden.
Geenerlei officieelo medodeeling is nog
hieromtrent ontvangen', maar zijn aftreden
wordt Waarschijnlijk geacht, gezien het
feit, dal Ghineoseho leiders hem dit aan
raden. hoewel Tsjang zelf aan het bewind
wil blijven.
Men meent te'welen /lat Woo Pei Foe
onlangs een brief heeft gezonden aan alle
militaire en civiele gouverneurs, waarin
hij er hij hen op aandringt hot constitutie-
nalismc en do democratie le steunen en
het militaire regiem te laten \aren
BINNENLAND
Uit de Textielindustrie.
De o n il e r li a n d c 1 i n g e u.
De It. K. en (ïhr. Teenlielnrbeidersbon-
den hebben aan de Twentschc werkgevers
bericht dat zij bereid zijn aan een confe
rentie op 14 dezer deel te nemen. Zij lel
len daarbij evenwel voorop om mogelijk
misverstand le voorkomen dat het niet in
de allereerste plaats gaat om do bena
ming maar om het wezen van de zaak.
Dc electrische haan
Rotterdam—Den Haag.
Te Leidschcndam is bericht gekom o
van de zijde der Nod. Spoorwegen, dat
1 Februari a.s. het onderstalion aan
Se.hiebrook gereed moet zijn. Dit wil dus
zeggen dat ook de electrische baan Rot
terdam Den Haag van do Z.H.E.S.M.
omgebouwd moet wezen. Alle krachten
worden bijgezet om het daarheen te ba
den.
Zoo het nieuwe materieel op 1 l'Vhr.
nog niet in exploitatie is, zal zeer zeker
des nachts proef gereden worden jnet do
nieuwe wagens.
Wanneer Februari het nieuwe mate
riaal in exploitatie komt, Rotterdam
Den Haag over Pijiuicker, dan wordt do
Centrale te Leidschendam bulten dienst
gesteld.
Dc staking der Haagschc Bioscoop-
piusici.
De in taking zijnde musici iu het hm.*
cooph'-drijf hebben in een ergadering
in-! algeineonê -lommen op één blanco
ioin na, een motie aangenomen, waarin,
gezien den slaiul der actie, het besluit
wordt uitis "proken do stading onverzwakt
voort te zetten.