17e Jaargang. MAANDAG 14 DECEMBER 1925 No. 5124 3)e £cidóelv£ (Bou/tom De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week 2.50 per kwartaal. Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal. Franco per post 1 2.95 per kwartaal. Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonnó's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I. Bureaux: RAPENBURG No: 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT; Gewone advertentlën 30 cent per reyel Voor Ingezonden Mededelingen wordt het - s dubbele van hot tariof berokend. Kleine advertentlën, van ton hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ter- huur, koop en verkoop 10.50. Qit nummer bestaat uit twee bladen. De tweede opdracht. Zooals Zaterdag is medegedeeld, heeft tlr. Do Visser zijn tweede opdracht tot Haring van een Kabinet ontvangen. Tusschen de eerste en tweede opdracht is dit verschil, dat er nu wiet meer ge broken wordt van een „parlementair Ka- doch van een ..Kabinet" dit kan •zijn een extra-parlementair Kabinet of «pn zakenkabinet. Dooy deze opdracht is, natuurlijk, een ulementair Kabinet niet uitgesloten, zoodal, als dr. De Visser, wiens pogingen eerste instantie om een parlementair Kihinel te vormen mislukt zijn. nu tijdens zijn onderhandelingen om tot een niet- parlGiKenlair Kabinet te geraken, de mo- grlijkkeid om alsnog bet eerste in hot le ven to roepen, 'ns wèl voor zich zou zien dan zou zulks altijd nog kunnen gcbcu- jen. Waarschijnlijkheid heelt tleze laatste mogelijkheid niet zooa's men begrijpt. Xu ïs dr. De Visser 'bezig met de kansen te wegen van een 'extra-parlementair of zakenkabinet. Een dor bladen scliTeef over een minderheids-kabinet (b.v. een Kabinet steunend op R.-K. en A.-R., mot we'willende onzijdigheid van Ghr. Hist)maar een minderheids-kabinet lag reeds opgesloten in de eerste opdracht, zoodal dr. De Visser, als hij zulk een mo- gelijfcfce'd onder cle- wensc heli .ik lied en re iende (wat ons niet waarschijnlijk lijktl), tleze a? reeds beproefd zal hebben. Voor do tweede opdracht blijft dus o^er extra-parlementair Kabinet of een zakenkabinet. Wij hopen, dat dr. Be Visser slagen zal, keel spoedig, want de KabinotscrisiiS duurt mi al véél to laug! Sfaar 'dat zulk een Kabinet zwak en 'sschien,zelfs dat hangt af van de sa menstel! ing héél zwak za-1 staan, lijdt geen twijfel. bubtemland Volkenbond. De ontwapeningsconferentie. Het program bepaald, adat Benesj rapport had uitgebracht, heeft de Vo'lkenbohdsraad het program voer de ontwapenings-conferenlicaange nomen en de samenstelling van de voor bereidende commissie voor de ontwape ningsconferentie, zooals z j officieel heet, definitief^ geregeld. De commissie zal bestaan uit de verte- ïuuwordigers van tien regeeringen, die tliaR3 den Volkenbondsraad zittiifg heb ben en wel: België, Braz lië. Engeland, Frankrijk, Italië, Japan, Zweden. Spanje, Ccch«s'-ovakijo en Uruguay, alsmede uit die vub negen andere regeeringen, van wie drlo «iet-leden van den Volkenbond. De polgeade landen zullen voorts uitgenoodigd [worden, zich in do ontwapeningscommis- te laten vertegenwoordigen: Duitscli- laiid, de Vereenigde Staten van 'Noord- Aüie*ika en de Unie- van Sovjet-rëpublie- lon, afemede Bulgarije, Finland, Neder land, Joegoslavië, Polen en Roemenië. Deze commissie van negentien leden zal livee consultatieve organisaties naast zich hebben, n.l. de permanente commissie van den Volkenbond voor militaire aangelcgen- ictfen en voorts een nieuw te vormen ge- te commissie voor economische toesQos. Over het arbcidsprogram Van de ontwa peningscommissie is een groote reeks van viagen opgesteld, die in vergelijking met het Fraflsclve ontwerp wol enkele prmci- pieele wijzigingen bevat, maar die prac- Sscli volkomen met dit ontwerp overeen- bmt, i Do ontwapeningscommissie zal 15 Fe- kuari 192G bijeenkomen en de heide raad- ievende commissies zullen den daarop vol enden dag voor het eerst bijeengcroopon torden, om zich over de organisatie en lerdeöüng van het werk uit te spreken. Benesj legt er in zijn rapport den na- duik op, dal de Fransche. Ita'iiaansche en kpansche gedelegeerden namens hun rc- ftririg hebben verklaard, dat de ontwa- jumg ter zee met d? ontwapening Ie bad ln in de lucht een niet Ie scheiden fcheel vormt. Een aantal andere gedelc- Wrden verklaarde, dat ook de verwijderde dogsmoge li j k 11 eiddie zich uit de slerk- k de economische en induslrieele macht Rn de landen kan voordoen, onderzocht worden, alleen reeds met liet oog op 1 10, dat spreekt over economische Chancieclc ondersteuning, welke even- M aan een aangevallen staat verleend worden. De Fransche gedelegeerden f'Jaren in het bijzonder dat de stand zaken na de ontwapening zoodanig zijn. dat geen enkele staat, .indien hij kb aan een aanval schuldig maakt, ster ker mag zijn, dan de vereenigde. krachten, ditö' do Volkenbondsstalen ter beschikking van de aangevallenen kunnen stellen. Ten slotto hebben na het rapport van minister Benesj do gedeloerden van Frankrijk, Engeland en Spanje, op een ■onderzoek van de kwestie der oprichting van een internationaal controle-systeem aangedrongen, opdat de ontwapening ook practisch gecontroleerd kan worden. Be nesj legt er den nadruk op, dat door een geringe wijziging van artikel 5 van het arbeidsprogram, het mogelijk geweest was, overeenstemming van het door Frankrijk en België gewenschte onderzoek te ver krijgen. America's toetreding lot het Int. Hof. De meerderheid in don Senaat te verwachten. U.it een redevoering van Senator Len- root, een republikeinsch lid van do Se naatscommissie van buitenlandsche aan gelegenheden valt af te leiden, dat de ver- oischto tweederde meerderhe'd :n den Se naat voor Amerika's deelneming aan het Permanente Hof van Int. Justitie, verkre gen zal worden. Prof. v. Hamel naar Danzig. De Nederlander prof. mr. J. A. w. Hamel is benoemd tot Volkenbondscommissaris te Danzig. De rechtsch-e Duitschc pers is met het oog op van Hamei's anti-Duitsoho reputatie echter niet over deze benoeming te spreken. De Deutsche Tageszeitung noemt haar b.v. een provocatie van hel Duitsche gevoel en een bijzonder «'echte linleidign voor Duitschland's toetreding tot den volkenbond. Ouitschland. Do politieke crisis. Op zoek naar oen k a b i n e t s f o r m a <t e u r. Do toestand in de binnen'andsche crisis is onveranderd. Rijkspresident Von Hin denburg had gistermiddag een lauge be spreking met den leider van de Centrum- fractie F-elirenbach. Von Hindenburg bood licra do leiding aan bij de onderhandelin gen voor een kabmetsvorming, op den grondslag van eyi groote coalitie. Fejirenbach wees deze opdracht van de hand, zoowel uit persoonlijke overwegn- gen als met de mo bi vee ring dat het Cen trum in het algemeen, wat deze kwestie betreft, zich niet met de leiding daarvan kan belasten. De Rijkspresidenl zal met hetzelfde oogmerk met den leider der democraten Koch onderhandelen, die echter vermoed?- lijk eveneens een weigerend anlwoord zal geven. Frankrijk. De nieuwe duurteqalf. Een ernstige sociale crisis aanstaande. Hel plotselinge duurder worden van hel 'leven .verwekt een ontzettende ongerust heid in alle Fransche Icringei^ D. publii- oeormg der indexcijfers van de laatste maanden deed reeds 'n geduchte prijsstij ging zien. die moistens even groot was, als de waardevermindering van den franc; doch nu daarenboven het geheede zaken leven geschokt wordt door de in overijling aangenomen belastingmaatregelen, waar door een zware, onmiddellijk te voldoono heffing met terugwerkende kracht alle za ken komt on tred dieren, nu vliegen de prij zen omhoog op oen wijze, dio tin geenerlei verhouding meer slaat tot do inflatie. Het heeft, er veel van of iedereen zich dekken wil en bovendien zet. het steeds meer geschokte vertrouwen tot onnoodig koopen aan, in de hoop althans iets van zijn geld in waardevolle goederen om (e zetten, alvorens het biljet nog mauler koopkracht zal hebben. De voorspellingen omLrent bet duurder worden van het leven tengevolge der nieu we inflatie, komen reeds uil en ook in po litieke IcriDgen begint men or zich reken schap van te geven, in we'ke moeilijkhe den men zich heeft gestoken. Een alge- moene .salar.sverhcoring is onvermijde lijk en de verschillende vakverenigingen beginnen zich al geducht te roeren en bc- reiden een ernstige gemeenschappelijke actie voorj Het lijdt geen twijfel, of bin nen korten tijd dreigtliet sociale leven aan- ernst:ge schokken te worden blootge steld. Men beschikt op liet oogenblik nog slechts over de cijfers tot en met Novem ber, terwijl de jongste onrust eerst nadien is ingetreden en juist in de 'iaal.-te dagen een prijsstijging met verdubbelde kracht is ingetreden. Griekenland. Een gespannen toestand. Ten gevolge van <1 e G r ksc h-Bnlgaarscho kwestie Een medewerker van de ..Sunday Ti- Ingezonden Mededeeling, AMSTERDAMSCHE AN1HRACIEÏ-MAA1SCH". Heerensingel 34/35 - Tel. No. 1523. PRIMA KWALITEIT-VERZEGELDE ZAKKEN 3178 mes" verneemt, dal de atmosfeer 'in Grie kenland zeer geladen is als gevolg van do conclusies van do commissie-Rumbold in zako liet Grieksc.li-Bulgaa^sche conf'ict. Do loop van deze aangelegenheid hoeft nieuw leven ingeblazen aan do oppositie partijen en generaal Panga'es. dnc z;oh wist op te werken tot prémier, wordt ver- antwoordel'jk gesteld voor wat men als een vernedering van de iiat:c beschouwt. De binnenlandsche toesland is weer in hooge male gespannen en gezien het feit, dat de verk:ezin?en voor de volksverte genwoordiging nog rrct zijn gehouden, kunnen de gevolgen moeilijk worden voor zien. Polen. Een geheim verdrag? De Poolsche pers is verrast door het be richt van de Londenscke „Daily News" volgens hetwelk reeds te Locarno door Chamberlain en Stresemann een geheim verdrag inzake Oost-Europa gesloten zou zijn, dat na Duitsclilands loetreden tot den volkenbond zou worden gepubliceerd. Men twijfelt aan de juistheid van dit bericht. Syrië. Damascus gedeeltelijk zender licht. Nieuwe aanslagen op do s p o o r l ij n. Gisterochtend heeft geen enkele trein Damascus verlaten, daar de rebellen de lijn weer op twee plaatsen hebben opgebroken, o.a. to A in Fidzje, waar zich de voornaam ste electrische centrale voor Damascus be vindt. Sommige buurten van-ao stad zijn daar (1e vijand blijkbaar genoemde plaats' bezet houdt, zonder licht. Perzë. Riza Khan erfelijk koning van Perzië. De Perzische constitueerendo vergade ring heeft Vrijdag na een zitting vau vier uren eenstemmig een amendement op de grondwet goedgekeurd, waarbij Riza Khan Pehlevi tot koning van Perzië wordt be noemd en liet koningschap voor het huis Pehlevi erfelijk wordt verklaard. Riza Khan's oudste zoon wordt derhalve kroon prins De nieuwe koning van Perzië zal Dins dag beëedigd worden, terwijl de formeele kroning Woenndag zal plaats hebben. Do werkelijke kroning is vastgesteld op 21 Februari, den Perzischcn Nieuwjaarsdag. China. De chaos in' China. Een paniekstemming te Ti e n t sin De gevechten in de nabijheid van Tient sin hebben een paniek veroorzaakt; de bur gerij werd echter gerustgesteld door de aankomst van Fransche, Japansche en Ita lian nsche militairen, die op verzoek dei plaatselijke autoriteiten de electrisclie cen trales, bruggen enz. bezetten. Gevreesd wordt voor plundering door verslagen troepen. Een internationale train b o sc boten. Een internationale trein is nabij Yang- tsoen ^Tsjili) tusschen twee vechtende par tijen terechtgekomen. De passagiers,, o.w. Engelschen, Amerikanen en Japanners, alsmede vrouwen en kinderen, zochten tij dens liet bombardement dekking- onder do spoorweg-rijtuigen. Het gelukte den trein na eenigen tijd buiten het gevcchlsgebiod te komen. De legaties hebben tegen dit in cident geprotesteerd. Het schijnt dat een pantsertrein van Kvvo-Nin-Tsjoen den in ternationalen trein heeft gevolgd lot Yang- (soen, en dat daar ongeveer duizend man infanterie en artillerie uit den trein zijn gezet en een granaatvuur hebben geopend op de strijdkrachten van-Li-tsjing-lin, den gouverneur van Tsjili aan den anderen oever van de rivier. Onder de passagiers van den internationalen trein waren negen Engelschen en twintig Amerikanen. BINNENLAND R.-K. Universiteit G r o t i u s-H erdenkingsavond Vrijdag werd in de aula van de R.-K. Universiteit te Nijmegen de groote avond gehouden ter herdenking van Grotius. Er waren veel belangstellenden de aula was geheel bezet bünh. allo professoren waren aanwezig, benevens vele notabelen uit de stad. Prof. dr Mag. de Langen Wendels leid de den avond in met een verhandeling over Crolius'als vredestheoloog. Prof. mr. dr. Van der Grinten hield een verhandeling over Grotius en het Volken recht, waarna prof. dr. Brom sprak over do eenheid der Kerk en Grotius. Uit het meubelmakers- en behangersbedrijf Hot collectief arbeidscontract Zoowel do leden der drie werknemers organisaties als die van den Bond van meubelfabrikanten en den Alg. Bond van meubelfabrikanten (met uitzondering an één fi^ma) hebben besloten, de collectieve arbeidsovereenkomst, in de meubel 11 ij vor- hoid en het behnngêrsbedrijf niet op Ie zeggen, zoodat het beslaande contract zal voortduren tol Maart 1927. Do plaatse lijke patroonsvoreenigingen, niet aangeslo ten hij de werkgovorscommissie. en de 1L- K. Patroonsbond »St. Reinoldus hebben eveneens geen gebruik gemaakt van de gelegenheid, de overeenkomst op te zeggen. De Nederl. Bond van behangers- en meu- bclmakerspalroons heeft hel bestaande con tract van 192G'"27 aanvaard voor zijn leden te Amsterdam, Zaandam, Haarhui, 's-Gravenliage, Rotterdam, Delft, Assen en Alkmaar, maar niet voor 19 leden te Apel doorn en O loden te Groningen, alsmede voor de leden in enkele kleinere plaatsen. De drie werknemersorganisaties hebben de collectieve overeenkomst, afgesloten met do Kon. Ned. Meubelfabriek van If. P. Mutters en Zoon in Den Haag. opgezvgd. Een anti-paapsch dagblad Hot zal er dan toch van komen! Naar wij vernemen, maken dc anti-papislen onder leiding dor bekende predikers legen l\oino, gebruik van hun zegepraal over hot gezantschap bij den H. Stoel, om op den vooravond van liet Kerstfeest Ie doen verschijnen: „Algemeen onafhankelijk Pro- testantsch -Dagblad", onder hoofdredactie van ds. G. Lingbeelc. Zijn wij wel ingelicht, dan liebben de initialiafnemers belangrijke geldsommen uit oude geuzen-milieux weten te verwer ven. Reeds Dij zijn verschijnen zal bet blad onmiddellijk een felle campagne tegen den H. Stoel en het gezantschap beginnen. Op een circulaire, waarin tol abonne ment wordt uitgenoodigd, bevelen de vol-» gendo predikanten het anti-paapsche dag blad aan: do dominees H. Bakker, L. tl. W. Ekering, H. E. Gravemeijer, G. A. den Hertog, J. Kooy, P. J. Kromsigt, F. J. Los, G. Oorlhuys, P. J. Roscam Abbing. ..Tijd" LIu DE OÜflGEtfiNG, OEGSTGEEST Eleclriciteit voor den Rijksstraatweg. In „Het Witte lTui->" werd Vrijdagavond "n vergadering gehouden van belanghebbenden bij den aanleg van een Electrische- licht en kracht-kabel in den Rijksstraatweg, vanaf de R.-K. Kerktoren tot aan liet kanaal. Voor deze aangelegenheid had zich een commissie gevormd. Ook de Raads leden waren voor deze bijeenkomst uilge- noodigd. Dc Voorz. der Commissie, de heer B. b M. Kortmann, verwelkomde met eenigo welgekozen woorden de talrijke aanwezigen, Herhaaldelijk, aldus spreker, kwaïuen personen bij een onzer vragen om inlichtingen omtrent den stand der onderhandelingen, dc electrische lieiil- voorzieajng betreffende voor ons dorp. Dit gaf aanleiding u hier bijeen te roepen, ten einde de zaken nauwkeurig te besprek'-n en zoo noodig maulregelen te nemen, welke ons in hot bezit zullen kunnen stellen van deze onontbeerlijke levensbehoefte. Het wil de commissie voorkomen als een zekere ergerlijke toesland, dat wij allen tot nu toe van deze levensbehoefte verstoken zijn en dat nog wel, terwijl herhaaldelijk pogingen aangewend zijn om eleclriciteit naar liet dorp te verkrijgen. Wij leven hier in dal opzicht als op oen eiland te midden eenm- van electrisch Jicht en kracht voorziene omgeving, als in een achterlijke buurt. Eu waarom V Het antwoord op deze vraag zal u blij ken uit liet verslag der onderhandelingen, die de commissie met liet Gemeentebestuur en mét de lichtfabrieken te Leiden heeft gevoerd. Spr. geeft een uiteenzetting van do be sprekingen met B. en W., waarvoor wij u verwijzen naar de memorie van toelichting bohoorende bij het gezonden request aan den Gemeenteraad. Vervolgens gaf de \oorz. een overzicht van de conferenlie's mei de lichtfabrieken. Nnnr aanleiding van de voorwaarden dier fabrieken en van hel door B. en \Y. ingenomen standpunt, heeft de commU>ie de mogelijkheid om de gevraagde gelden door belanghebbenden te doen bijeenbren gen, grondig bestudeerd en uitgewerkt. .Na beschouwing van oen systemen, wilde liet de commissie voorkomen, dal de meest be reikbare basis voor dc berekening van liet door ieder 1" conlribueeren bedrag wa-: rle gevelbrcedle, do breedte van belending cm de aanliggende percoelen en hierbij te on derscheiden bebouwde en onbebouwde eigendommen. De nadere overweging «W HET VOORNAAMSTE NIEUWS, BUITENLAND Het program van de a.s. ontwapenings conferentie opgesteld. Nog geen kabinetsformateur land. Duitach- Duurte-golf in Frankrijk. Gespannen toestand in Griekenland. Nieuwe koude-golf in Engeland (Tele grammen). BINNENLAND. Dc wijzigingen in het Bezoldlgingsbeslui' (2de bind). voor ieder geldende cijfers gaf roden to vermoeden, dat do bezwaren voor velen der hek-effende personen te groot zouden zijn en word van verdere stappen in die rich- ting afgezien. Getracht werd gunstig.-r voorwaarden van de lichtfabrieken te In komen, en de commissie deed daartoo eoq- creto voorstellen, die echter tot geen resul taat leidden. Den heer van Nassau (opzichter vau Duinzicht) Iieefl liet verwonderd, dat con plaats als Oegstgeest nog niet geheel van eleclriciteit is voorzion. Vordcro inform wt spr. naar eenigo cijfers Dij aanleg door Ie Gemeente, en deelt tenslotte mede, dat Duinzicht dc electriciteits-voorzien in.; gaarne zag tol si and komen. De heer ,T. Uilenbogaard (lid gemeente raad) zegt doordrongen te zijn van ,1c noodzakelijkheid van electrisch lirhl vmu bet dorp, doch acht liet tijdstip wat on gunstig, omreden nog meerdere gmoie plannen bij den gemoopteraad aanban;:ie zijn. Wanneer deze kabelannleg wordt ioe- gesiaau, zullen poodig nog mcordeiv ,e deelton volgen. De Voorz. anlwoprilt, (Lil plectrieiloii.-* voorziening meer gewon.-vM is. dhn ver dere bestraling van de KompenaprstmaL De liéer Hogcvvoning noemt bet m.-u schande, dat de gemeente Oegstgeesl nog niet geheel is voorzien, en bad een d.-i - gelijk betoog van den hoer Uilenboogaaril iiiel verwacht. "Waarom inoet het cone go decile der geineohto worden achter gesteld bij bot andere? Dc hoer De Gruaff sluit zieh aan bij den lieer Uitenboogaard. Verschillende andere sprekers voeren daarover nog het woord. Ook werd vraagd om doortrekking lol aan li f „Groene Kerkje". De Voorz. beantwoordt op zukulijko wij-.: de verschillende .-prekers, waaruit DLk dat li ij zich grondig in de kwestie had i. gewerkt. Besloten weid onder-i.iaii'l adjv.s in-: bijgaande memorie van Toélichting den Gemeenteraad te zenden: Aan den raad der gemeente Oegslg».- Geven met verontschuldigden eerbied kennen, Ondergelcekenden. allen ivo -n aehtig te Oegstgeesl, aan of omlrent Ri.,k -iraalweg. benoorden ib- B K. Kcv' en in tiet ..Dorp Oegstgeesl"; dat het feit, dat zij lot nu toe nog si \aii cler.li iciloil vei.-tokch bleven, bcdiu u een aelilerslellin.:, zonder meer van v.'le hunner meest ingrijpende belangen, on dat een en ander moet geacht worden Ie zijn, een toesland. welke, gezien he.t getal I -r liet rokkenen eenerzijds, en andei'zijd do lijd -.- en andere. (uiiRlandigbeden. niet lan ger behoort heslendigd te blijven; dat zij, kennis genomen hebbende \.ul /u-I standpunt, ingenomen door B. en W bij de conferentie met de commissie in dato lü December 1921, in welke eonfej-eiuio bedoelde commi sie B. en W. uilnoodigilo tot bot doen aanbrengen van kabel v-mt* gemoonterokoning, dil standpunt tën zeer ste belrtpiren, niet alleen, maar zicli aan eengesloten met hetzelve niet kunnen \"r- eenjgen, op gi-ond van de in bijgaande me morie vaii toelichting vernoemde redenen, on.derhalve tot Uw geacht college bienm-do liet verzoek richten, bel daarheen te wimui leiden, dat onverwijld ondergideekende - woners in het genot van deze ononthr -r- lijke eerste levensbehoefte worden gesteld. Bij dil adres i de volgende memorie v.wi Toelichting ingediend: Den Kien Dec-emher 1921 had een ••ou- ferentie piuais vau de iieereu A. Waals, L lloniaii, 1) llogewoning en '13. Kod- luaiin. met B. en W. van Oegstgeesl, inz i .o leg van electr. kabel naar hel ou lu den aan dorp. Naar Septeml scheu d het coll verzoek, lanleidiug van het adres vau ld r 1921. door alle bewoners l R.-K Kerk en Kananlbrug u ;e van B en W. gericht. Op bet dezen kabel voor gemeen te r<'le ning to doen aanleggen, word af wij/ md geantwoord, en werd adrc.-.-anion in ov weging gegeven, d beooodigde geW« menlijk bijeen te brengen. De grond, door B en W. voor lumno ngegpven was: De geruviite igermg >ft den aal weg, kabel niet et de park Leid n. beta,- aan dezen nu in dr bel Dorp Ie bHib- «landpunt, dat de oi

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1925 | | pagina 1