j 'far wordt vernomen, zal bij de door
17e Jaargang.
ZATERDAG 12 DECEMBER 1925
No. 5123
S)c £cldóelva (Bou/tom
De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal.
Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal.
Franco per post f 2.95 per kwartaal.
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Oit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen II.
Bureaux: RAPENBURG No; 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per *030'
Voor Ingezonden Medodcolmjjcn word! hel
dubbele van het tariof berekend. e
Kleine advertentiën, van ton hoogeto 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en vorkoop 10.50.
Dit nummer bestaat uit wier
bladen, waaronder het Geïl
lustreerd Zondagsblad.
De Katholieke partij.
..Het Volk" meent de Katholieke partij
ildus <0 kunnen kwalificeeren:
Do Katholieke partij wordt heen-
en-weer getrokken fusschen conserva
tisme en democratie. Zeker is zij geen
zuiver conservatieve «partij, maar even
zeker is zij ook geen zuiver democrati
sche partij. Zij lonkt met één oog naar
sociale hervorming, met het andere
oog naar Golijn.
Dat is niet zoo heel erg vriendelijk be
heldHet socialistisch orgaan wil de Ka
tholieke partij verwijten, op twee gedach
ten tc hinken, de kool en de geit te spa-»
reu, of hoe men tweeslachtigheid ook noe-
aen wil.
Intusschen staat er afgezien van de
edoeling wel iets in de bovenafgedrukte
assus uit „Het Volk"-artikel wat als juist
iau worden beschouwd.
Inderdaad, de Katholieke partij' is niet
juiver conservatief", want wat in zich
in de omstandigheden niet goed blijkt
zijn wil zij niet „conserveeren", niet be
iouden"
En ook is de Katholieke partij niet „zui-
ier democratisch", a 1 s men onder demo
cratie verstaat, wat „Het Volk" er onder
begrijpt: alles voor één stand en „vooruit-
Irevend" in alles, met omverwerping van
let bestaande, óók al blijkt dat nog niet^
wo kwaad te zijn.
De Katholieke partij, als zoodanig,
itreeft uaar het ware en goede, waarbij zij
m eens conservatief en zelfs achteruit-
ilrcvend, dan weer vooruitstrevend zal
Do Katholieke partij is democratisch,
naar niet in dien „zuiveren" zin van „Het
folk" zij rekent zich wel tot plicht, in 't
lijzonder te behartigen de belangen van de
wakkeren en zwaksten in de maatschappij,
naar streeft in haar doel naar rcoht voor
lóól het volk, voor alle standen.
„Het Volk" bedoelt het zoo wel niet het
egt het iets beter dan de bedoeling is.
Offer-geld.
Volgend bericht heeft in de pers gecir
keld:
„Naar „Dé Protestant'' op grond
van ambtelijke stukken van het Mi
nisterie van Justitie medeelt, zijn in
1924 door Roomsch-Katholieken bij
legaat en schenking in totaal
1.059.035 aan kerkelijke inrichtin
gen, in engen zin, gegeven. Dit bedrag
ontstond uit 236 legaten en schenkin
gen Verder zijn hier nog bij te tel
len 106 dergelijke vermakingen aan
R. K pliïlantropischc inrichtingen.
Daardoor komt het totaal op
1 248 073. Over hetzelfde tijdsver
loop werden aan Protestantsche en
Joodsche godsdienstgemeenschappen
i legaten en schenkingen gedaan ten be-
I drage van .668 645. groolondeels
I voor philantropische inrichtingen be
stemd Rekent men nu, dat het Room-
sclio volksdeel kleiner is (ruim 35 pet
van het totaal), dan liet niel-Róom-
sclio volksdeel,* dan verstaat men al
licht de les dezer cijfers. Rome's fi-
nancieele macht is aan de toewijding
veler leden te danken."
Deze mededeelingen geven slechts een
onvolledigeii kijk op de werkelijkheid
Katholieke offervaardigheid.
Maar deze cijfers illustreeren die werkc-
theid toch zóó, dat wij ze met voldoening
trots voor ons zien. Wat alleszins
rklaarbaar en geoorloofd is, indien het
sar niet is zelf-voldoening en persoonlij-
trots, want: aan hel individueel? offer
ten van de meesten onzer ontbreekt nog
mo veel!
Wij weten, en wij moeten ons er steeds
overtuigd houden, dat de offer-geest
practiscbe Katholieke loven geheel
t doordringen, wil het kiderdaad Ka-
uliek zijn, wil het beantwoorden aan onze
itholieke beginselen.
h het weten te offeren van zichzelf, van
geld en goed, zal de Katholiek toonen,
zijn geloof, levend in het hart, in
ïn lot uiting dringt!
Volkenbond.
Naar de ontwapening.
Eon accoord bereikt,
•a langdurige besprekingen tusschen de
Bschc en Engelsche gedelegeerden,
^-Boncour en lord Robert Cecil, en den
ortcur, den Tsjechoslowaakscheu mi
nt van Buitenlandsche Baken Benesj,
n aanzien van bet program der ontwa»
togscommissie overeenstemming ver-
j
de commissie in te stellen onderzoekingen
rekening worden gehouden, met do tus
schen de verschilende staten bestaando
verdragen. Te ver in détails afdalende on
derzoekingen naar de economische omstan
digheden der verschillende landen zullen
achterwege blijven. Alleen zal rekening
worden gehouden met de grootte der be
volking, do economische hulpbronnen, de
spoorweg- en de scheepvaartverbindingen
Daarentegen blijft de mogelijkheid cener
Volkenbondsactie op grond van artikel 16
van het Volkenbondsstatuut, welke moge
lijkheid in het Fransche voorstel een
groote rol heeft gespeeld, buiten beschou
wing.
De Mosoelkwestie.
Het ij s g e b r o k e n.
In zake de Mosoelkwestie schijnt than3
eindelijk liet ijs te zijn gebroken.
De voorzitter der commissie van drie,
de Zweedsche minister van Buitenland
sche Zaken Unden, heeft n.l. met den Turk
schen minister van Buitenlandsche Zaken,
Tewfik-bey, verschillende besprekingen ge
had, terwijl eveneens onderhandelingen
tusschen de Turksche en Engelsche gedele
geerden en de commissie van drie hebben
plaats gevonden. Tewfik-bey, de Turksche
gezant te Bern, Munir-bey en eenige Turk
sche secretarissen verschenen gisteren in
het Volkenbondsgebduw en namen deel
aan de coinmissiebesprekingen, waarbij
ook de Britsclie gedelegeerde, de minister
van Koloniën Amery, aanwezig was.
Hieruit blijkt, dal Tewfik-bey en Unden
er in geslaagd zijn de formule te vinden,
welke zoowel de Volkenbondsraad als do
Turksche delegatie noodzakelijk achten,
om ondanks het besluit van den Raad van
8 dezer, waarbij de Volkenbondsraad defi
nitief als arbiter in de Mosoelkwestie werd
aangewezen, bemiddelingspogingen te doen
Naar bekend, werden alleen zoodanige'be
middelingspogingen (dus geen bindende
•arbitrale uitspraak) door de Turksche de
legatie toelaatbaar geacht.
Tewfik-bey heeft zich gisteravond naar
Parijs begeven, waar hij met den Turk-
schén gezant aldaar, Fethi-bêy, een be
spreking zal hebben.
Rusland -tegenover den Bond. k
Aanvullingen van Locarno
wenschel ij k.
De nieuwe Russische gezant te Parijs,
Rakofski, heeft na zijn bezoek aan het Ely-
séo verklaard, dat de verdragen van Lo
carno door verdragen met Rusland moeten
worden gecompleteerd. De sovjet-regee
ring is tot onderhandelen hierover bereid
Ruslands toetreding tot den Volkenbond is
evenwel niet actueel. Eerst moeten alle
Volkenbondsleden hun geschillen met Rus
land regelen.
Quitschiand.
Dc partijbesprekingen
I*n afwachting van een
kabinetsformateur
Naar het parlementaire persbureau uit
de kringen van Centrum en Democraten
verneemt, zijn dc berichten, volgens welke
vertegenwoordigers van die partijen gis
teren door den Rijkspresident ontvangen
werden, in strijd met de feiten. Ook een
uitnoodiging tot dergelijke besprekingen
heeft deze partijen tot dusver nog niet be
reikt. In de kringen van Centrum en De
mocraten houdt men het voor de meest
juiste methode, dal de Rijkspresident thans
een politieke persoonlijkheid opdraagt een
kabinet te vormen, die dan de onderhande
lingen mot de partijen zou moeten voeren.
Uit (ten Pruisischen Landdag
De regeling met dc
Hohenzollerns
Dc Pruisische minister van financiën,
dr. Höpker-Aschoff, verklaarde in den
Pruisischen Landdag nopens de regeling
tusschen Pruisen en de Hohenzollerns, dat
het hier ging om de vraag, of men onder
handelingen om tot een vergelijk te komen
wenschte, dan wel een gerechtelijk vonnis.
Do Staat had tot dusver alle processen
verloren en hooge proceskosten meten be
talen. Men kon dus de geheele behandeling
der zaak niet aan de rechtbanken over
laten, welken hij echter geen verwijt wilde
maken, want zij moesten beslissen volgens
privaatrechtelijke gezichtspunten. Het was
echter totaal verkeerd dit vraagstuk als
een juridische quaestic^te beschouwen. Men
had dus den weg van het vergelijk moeten
bewandelen. Bij dc besprekingen had hij
nimmer verheeld, dat hij dit vergelijk niet
lichthartig zou onderteekenen. Met liet oog
op het feit, dat een wettelijke regeling van
rijkswege nog qioest plaats hebben, ziet do
staatsregeering er van af het voorstel ver
der hij den staatsraad en den landdag te
verdedigen.
De Duitsche luchtvaart
Een nota van den g e z a n t e n r a a d
De gezanlenraad heeft beraadslaagd
over de Duitsche luchtvaart, met name
over zekere bepalingen betreffende het
onderscheid tusschen handelsvliegtuigen en
militaire machines.
Volgens do „Petit Parisian" heeft de
raad van gezanten besloten, tot de Duit
sche regeering een nota to richten, waarin
de voorwaarden worden meegedeeld voor
liet bijeenroepen van een conferentie van
deskundigen op luchtvaartgebied.
Gelijktijdig met de beraadslagingen van
den gezanlenraad worden tusschen de Quai
d'örsay en de Duitsche legatie te Parijs
de besprekingen voortgezet over hel vliegen
door Fransclie burgers boven Duitsch ge
bied.
Indien men, zooals waarschijnlijk is,
wederzijds van goeden wil is. zal deze
kwestie voor 1926 kunnen geregeld zijn.
Een nieuw veemmoordproces
Gisteren is te Berlijn het proces begon
nen tegen den völkischen veem-moorde
naar Grütte-Lehder, die bekend heeft, dat
hij in 1923 zijn völkischen partijgenoot
Dammers in het bosch bij Tegel nabij Ber
lijn heeft vermoord.
Bij het verhoor verklaarde dc beklaagde,
dat hij door do vülkischo afgevaardigden
Wulle en Kube opdracht had gekregen om
Dammers tc vermoorden. Voorts deelde hij
mede, dat Dammers hem kort voor zijn
vermoording had verteld, dat hij van de
dcutsch-völkische Freibeitspartei opdracht
had gekregen om den Pruisischen minister
van bimienlandsolie zaken Severing te ver
moorden.
Syrië.
Dc opstand der Drusen.
De heiligeoorl.oggoproclameerd
Volgens een bericht uit Beiroet hebben
de Drusen don heiligen oorlog geprocla
meerd. Sultan Atrasch hoeft gelast, dat
geen wintergraan zal worden uitgezaaid,
doch dat ieder man tusschen de 20 en 60
jaar zich bij het leger moet aansluiten. De
verschillende sjeiks hebben eveneens or
ders uitgevaardigd, dat ieder zichzelf voor
den oorlog moet opofferen.
Nieuwe aanvallen op Damascus
Bandieten hebben weer twee raids on
dernomen op Damascus ou wel ten Oos
ten'en ten Westen van dc wijk Asash. Bei
de aanvallen werden afgeslagen met ver
liezen voor den vijand.
Egypte.
De toestand in Egypte.
Hot a f t r e d en v a n
N a c h a'at P a c h a.
Do correspondent van de „Daily Ex
press" te Cairo seint: Nachaat Pacha, chef
van het particuliere kabinet van koning
Foead en diens vertrouwde raadgever, zal
zijn positie onmiddellijk opgeven. Deze stap
is het gevolg van een bezoek, dat lord
Lloyd, de hooge commissaris, aan koning
Foead heeft gebracht.
Een koninklijk decreet kondigt Nachaat
Pacha's benoeming aan .tot gevolmachtigd
minister inhet buitenland, doch er wordt
niet gezegd Waar. Het decreet, waarbij hij
verplaatst wordt, werd eerst geteekend, na
dat lord Lloyd twee dagen achtereen vol
gens op bezoek was geweest bij koning
Foead.
Niels is bekend omtrent het onderhoud,
doch dit zou groot endeels betrekking heb
ben gehad op de positie van Nachaat Pa
cha.
Do tegenwoordige chaotische toestand in
Egypte heeft zich sinds ccnigen lijd gecon
centreerd rondom Nachaat. Pacha en'deze
wordt de kwade geest van Egypte genoemd.
Hij is aan de massa van het volk volko
men onbekend, doch li ij werkt als geheim
zinnige macht van uit het binnenste van
hel koninklijk paleis. Weinigen zouden zijn
gezicht herkennen, doch duizenden beven
bij het hooren van zijn naam. Hij was de
vertrouwde raadsman en boezemvriend van
koning Foead en was de eigenlijke koning
van Egypte.
Hij is rijk, gevreesd en heeft bijna geen
vrienden. Men noemt hem een tweeden
Raspoet in en de kwade geest van don ko
ning. Hij vooral was liet, die koning
Foead en Zagloel Pacha tc zamen bracht,
toen Zagloel uit zijn ballingschap terug
keerde, maar thans is li ij de meest gehate
man in Egypte.
China.
De Chineesche chaos.
F e n g wendt zie h van het
bolsjewisme af.
De diplomatieke correspondent van de
„Daily Telegraph" verneemt, dat in diplo
matieke kringen uit Peking bericht is ont
wingen, dat dc Christen-generaal Feng Joe
fSjang, sedert hij de hoofdstad als dicta
tor beheerscht, opmerkelijk verstandig is
geworden en in ieder geval niet meer
bolsjewistisch gezind is. Hij heeft aan een
vertegenwoordiger van één dér iuogend-
li. il e medegedeeld, (lat hij een Sovjetre-
gecring voor China steeds bestreden heeft
en ren poging tot overheorsching van het
bolsjewisme evenzeer bestrijden zal als
een dergelijke poging van een andere mo
gendheid.
Volgens een andore rezing zou de bekoe
ling van Feugs sympathie voor Moskou
samenhangen met 't feit, dat Karachan, de
Russische gezant, toen hij te Moskou ver
toefde, harde woorden moest hooren, we
gens zijn groqtc uitgaven voor de bolsje
wistische propaganda in China en zou hij
slee list met beperkte volmachten als ge
zant gehandhaafd zijn. Hij zou thans al
leen in Kanton groote sommen mogen be
steden, omdat daar dc comumnisten in
werkelijkheid do overhand hebben. Deze ge
ringo opofferingsgezindheid der Russen
zou Feng .Toe Sjang er toe hebben ge
bracht, van houding tegenover de bolsje
wisten te veranderen.
Een succes voorden go u ve rn eur
van S j i 1 i.
De troepen van den gouverneur van
.Sjili versloegen gisteren de voorhoede van
de Kwo Min Tsjoen, of het nationaal le
ger. bij Malsjang. De strijd duurde den
boelen dag. De spoorwegen rondom Tient
sin waren apgebroken. De groote weg tus
schen Peking en Tientsin is op verschil
lende punten vernield.
Japan
Jnpnn en China
,.S j i d e li a r a moot harakiri
plegen
De bladen „Ghuo" en „Nibon" zijn dooi
de Japanscho regoering geschorst, djiar
hun hoofdartikelen als ophitsend werden
beschouwd. Daarin werd namelijk de re
goering aangevallen in verband met haar
houding in zake Mandsjoorijo en werd
aangedrongen op het versterken dor Ja
panscho troepen aldaar.
De „Nihon" citeerde vooraanstaande
Japanners, die verklaarden dat Japans
prestige wordt bedreigd en dat hel gevaar
beslaat, dat Sovjet-Rusland het overwicht
krijgt in Mandsjoevije. De regoering werd
'Uierbij veroordeeld, omdat zij verzuimd
zou hebben de Japanscho belangen tc be
schermen. Zelfs werd dc meening geuit,
dal de minster van Buitenlandsche Zaken,
Sjidehara, boete moet doen door harakiri
tc plegen.
Australië.
Een naspel der zeelieücnstaking.
Het Australische Hooge Gerechtshof
heeft dc vrijlating gelast van de stakings
leiders Walsh en Johansen.
BINNENLAND
OE KABINETSCRISIS.
Besprekingen.
Gisteren is er weer druk geconfereerd
iu (lx- rechtsche Kamerfracties en tusschen
de leiders der rechtsche partijen.
Dr. De Visser is gisteren driemaal
ten paleize geweest om met H.M. dc Ko
ningin te confereeren: Eerst gistermorgen,
daarna gisteravond om half zes, welk on
derhoud een half uur duurde, en waarna
dr. De Visser wederom een bespreking
heeft gehouden met enkele Christ.*
If i s t o r i s c h e voormanen. En in
den avond heeft dr. De Visser wederom
ten Paleize een onderhoud van een uur ge
had mot de Koningin.
Dr. De Visser had gisteravond nog nici
voor de opdracht bedankt.
Uit dit alles mag wel worden vermoed,
dat JLM. haar invloed aanwendt, om hot
op II November in de Tweede Kamer voor
gevallene zooveel mogelijk ongedaan te
maken.
TWEEOE KAMER
Overzicht
Dc Zomertijd. Een amendement op het
voorstel-Braat aangenomen, waarna deze
schorsing der beraadslagingen vraagt.
Een motie ingediend, die Dinsdag wordt
behandeld.
De wel, welke ons den Zomertijd hoeft
gebracht, Iaat dezen toe tusschen 18 Maart
(4 9 October. De Uegeering is overigens
vrij. iu de bepaling van begin- en eind
datum.
Pogingen om den Zomertijd af te schaf
fen, stuitten tot tweemaal op de Eers'.e
Kamer. Dus bleet de regeling voort
bestaan, tot ergernis van velen.
Toen zijn er initiatief-voorstellen geko
men.
De heer v. d. Waorden wenscht iu den
zomer de klok niet één uur, maar slechts
40 minut&n vooruit te zetten, waardoor
onze klokken gedurende dien tijd gelijk
zullen V.ijn niet die van Frankrijk. België
en Engeland.
Zijn voorstel luidde, dit te doen van den
Zondag, volgende op den eersten Zaterd
in April, tot en met den Zondag, volgende
op den laai ten Zaterdag in .September.
De heer van Rappard en de leden \.ui
den Vrijheidsbond wenschten dien tijd a
korter en -telden bij amendement voor, de
klok 40 minuten vooruit te zeilen van d -u
Zondag \olgohdc op den laalslen Zatei n
in April tot en met den Zondag, volgende
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLANO.
Een accoord yetrcffen tusschen dc Briï-
schc en Fransche standpunten inzake dc
ontwapeningsconferentie.
Inzake het Mosoel-geschil schijnt een
iets mildere stemming door te breken.
De Drusen zouden den heiligen ooriop
geproclameerd hebben.
BINNENLAND.
De Kabinetscrisis Dr. De Visser, dc
Kabinetsformateur, heeft gisteren driemaal
een onderhoud gehad met H. M. de Ko
ningin (1ste blad).
Tweede Kamer (Verslag. 2de blad. Over
zicht, 1ste blad).
Een wijziging in de onderwijzerssalaris
sen (lsle blad).
De kaasuitvcer naar Duitschland-(L. e»
T., 2de blad).
op dcu luatstcn Zaterdag in September.
EeÜ verkorting dus van den 40 mintifei
zomertijd met ongeveer vier weken.
De iieer Braaf dacht or weer gelu-e!
anders over. De zomertijd is niet af tc
schaffen, zoo redeneerde li ij, maar in de
jaren, dat we die gehad hebben hier tc
lande, heeft deze gemiddeld 163 dagen per
jaar geduurd. Welnu, men moet wat weten
te geven en tc nemen, en daarom stelde
hij voor een zomertijd van gemiddeld 90
dogen per jaar en wel tusschen 31 Mei en
I September, waarbij dient opgemerkt, dat
hij den vollen zomertijd wenschte van •'■én
uur. Hij nam er dus gemiddeld 73 dagen
af en gaf or 90. Dat nemen was anderen
wat voel, vandaar een amendement liet
eerst ouderteekend door ^len oud-minister
J. .1. van Dijk en vorder door vertegen
woordigers béhoorende tot zoöwut allo
partijen. Waal-hij werd voorgesteld een
zomertijd tusschen JO Mei en 9 October,
dus van gemiddeld 150 dagen.
Talrijke sprekers hebben over deze voor
stellen het woord gevoerd.
Hot'voorstel van den hoor v. Dijk w 1
aangenomen.
Een hachelijk moment voor den hei r
Braai. Bleef hij zwijgen, dan zou „zijn"
voorstel, d.w.z,, liet door hem bestreden
ö-man wis voorstel, even daarna aangenomen
zijn en dan had reglementair op den heer
Braat dc taak gerust in de Korslo Kauiei
te gaan verdedigen wat hij in de Tweede
Kamer bestreden luid.
Logisch ware dus geweest dat hij zij
wetsvoorstel had ingetrokken. Daarmee
ware do quacstie van de baan geweest «-n
anderen hadden dan een ö-maandsvoorst'-1
kunnen indienen. Do heer Draat ran
echter de kluts kwijt, medeleden riepen
hem .spottend „aftreden"! toe op de In-. r
Braat verzocht toen, precies als een raads
man der Kroon, die verlof van de Kroon
behoeft om tot intrekking te kunnen over
gaan, heel deftig „schorsing van de beraad
slagingen. in de uitbundige vroolijkheid,
welke hierdoor ontstond, nam de Voor
zitter aanstonds het verzoek van den hour
Braat over.
Door aanneming van het amend' .nenl-
van Dijk is in alle geval, dunkt ons, komen
vast te slaan; dat de Kamer in meerder
heid invoering van. don zomertijd wen-' U
van JU Mei tot 9 October. De heer D'iv.,-
selhuys wenschte dil nog eons in eon
motie tot uitdrukking te laten komen, maar
do Kamer bleek niet berèid, dezo nu te
behandelen. Zoo zullen we dus Dinsdag een
voortzetting krijgen van de rumoerige vu -
gadering van lieden, daar de voorzitter do
vergadering lot dien dag verdaagde.
Vermoedelijk komen ook do volgende
week de verschillende onderwerpen voor
xalarisregoüng in openbare behandeling,
daar dezo gisteren in de afdce!in::en 'dj"
onderzocht
Koninklijke Besluiten.
O n (l c r o C h c i d i n g e n.
Bij bevordering toegekend het groei-
kruix in de Oranje Nassau-orde aan dr.
II. A Lorentz, oud-hoogleeraar aan de
Rijks Universiteit te Leiden.
Bij K B. is aan den luit. ter zee Ie k!
W. van den Donker vergunning verleend
lot liet aannemen en dragen der versierse
(en van ridder van de Dannehrogxorde v.-n
Denema rken.
Belas tin %e n.
Opgeheven is het eerste en het twvdo
ontvangkantoor der direr-'belastingen
I treclil en ingesteld is een ontvangkantoor
der directe belastingen aldaar. Voorts i
A vah Mecrdink, in pceteur der dir. te
belastingen, invoerrechten cq accijnzen t«
(-1 recht 3e afd op verzo.-k eervol ouUlag o
uit 's rijks dienst.
N t a
I.
te vestigen te Eu