17e Jaargang.
DONDERDAG 10 DECEMBER 1925
No. 5121
De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal.
Franco per post I 2.95 per kwartaal.
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor-
)etaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
idagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewono advertentlën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
dubbele van het tarief berekend. a
Kleine advertentlën, van ton hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden 'of govrangd, huur en ver
huur, koop en verkoop U.50.
Qit numman bestaat uit t«
Mr
BUITENLAND
Volkenbond.
De ontwapeningsconferentie.
Do Fransche en Engelse he
meeningen verzoend.
Dc Volkenbondsraad heeft gistel-voor-
middag een buitengewone geheime zitting
dal wil zeggen, dat van deze zitting allo
iet onmiddellijk betrokken ambtenaren
rail het volkenbondssecretariaat waren uit
floten) over het programma der onlwa-
eningsconferenlie gehouden.
'uosj werd tot rapporteur benoemd.
Naar D. T. A. meldt, zou het gelukt zijn,
Brilscho en Fransche opvattingen met
lkaar te verzoenen. De debatten liepen met
aai ia' over die punten, waaromtrent in ver-
ad met de Britsche reserves nog geen
rereenstemming was verkregen.
Vernomen wordt, dat liet accoord twee
oofdpunlen betreft.
Het eerste is, dat een commissie zal na-
aaii, welke methode moet worden loege-
ast om de eischen van art. 16 van liet
olkenbondshandvest inzake de economi-
clie blokkade te preciseeren.
Het tweede is, dat bij liet vaststellen
au de basis der bijdragen, welke elk lid
au den Volkenbond moet leveren voor
wederzijdschen bijstand, krachtens art.
ook rekening moet worden gehouden
iet do onzichtbare bewapeningen" of de
idustrieele mobilisatie-mogelijkheden van
land in het bijzonder, opdat volkeren
iet grooter hulpbronnen de volkeren met
vakkere induslrieele organiasties kunnen
ijslaan.
De saneering van Oostenrijk.
pli effing van dc financieels
controle.
De Oostenrijksclio en Hongaarsche co-
itó's van den Volkenbondsraad hebben
stervoormiddag na elkaar vergaderd en
behandeling der saneeringskwesties ten
ndo gebracht.
Dc Hongaarsche kwesties zijn geregeld
den zin van het besluit der financieele
mmissie.
Dc laatste nog hangende moeilijkheden
aanzien der saneering van Oostenrijk,
staande in het toestaan van credieten
1 korten termijn uit het restant der Vol-
nbondsleening, zijn in dier voege gere
ld, dat de voorzitter der financieele com-
issie, de Zwitsersche bankier Dubois, met
it beheer van het restant der Volkcn-
mdsleening wordt belast, zoodat Oosten-
ik zich voor deze credieten niet Dubois
verbinding moet stellen.
Overigens bleef de opheffing der finan
ce controle over Oostenrijk vastge-
eld op 1 Juli 1926, van welk tijdstip af
loeu de buitenlandsche adviseur voor dc
jltenrijksche Nationale Bank als ver-
ïdingspersooii tusschen de controle-
mmissïe en het Oostenrijksche ministe-
f van Financiën blijft gehandhaafd.
De Mosoelkwestie.
De diplomatieke correspondent van de
'aily Mail" meldt, dat verwacht wordt,
l de bijeenkomst van den Volkenbond
Genèvc zal beslissen, dat Mosoel een
vormt van Mesopotamië. De Volken-
ndsraad zal echter aan de beide partijen,
oot-Brittannië en Turkije, mededeelen,
(I indien één van de beide partijen con-
sies wil doen en zich in het belang van
algemeenen vrede met minder terre
in wil stellen, de Volkenbond in een der-
ijke wijziging van zijn beslissing zal
stemmen.
lemeld wordt dat in een dergelijk geval
lOt-Brittannië zich»tot verzoening bereid
verklaren en dat ieder oprecht Turksch
prstel zorgvuldig in overweging zal wor-
geuomen.
Duitschland.
De socialisten nemen geen besluit.
i wachten op de beslissing
der Volkspart ij.
listeren hebben de sociaal-democrafen
r, aangekondigde fractiezitting gehouden,
oiade him houding te bepalen ten op-
kte van de vorming der groote coalitie,
geformuleerd besluit werd niet geno-
■venwel kan worden aangenomen, dat
eus de zitting de voorwaarden zijn op
leid, rop de sociaal-democraten be-
1 zouden zijn, aan de groote coalitie deel
kernen. Deze voorwaarden hebben in
Mzaak betrokking op de sociale poli-
in de eerste plaats op de kwestie der
Gidstijden, de conventie van Washing-
bctreffende, den achturendag, dc sala-
ïing der ambtenaren en den werkloo-
steuiL
öntbrekën van fn vast gefornn d be-
1 moet worden verklaard uii f.ische
begingen. Men wil namelijk aan do
hehe volkspartij niet de gelegi nheid
■cuaffen, zich met een beroep op de
voorwaarden der sociaal-democraten in af
wijzenden zin uit te spreken.
Niettemin moet worden geconstateerd,
dat eeü sterke stroonrng onder de sociaal
democraten tegen deelneming aan de groo
te coalitie is.
Het 'door president Hindenburg verzoek
to schriftelijke antwoord zal eerst worden
gegeven, als ook de Duifschc volkspartij
haar fractie-vergadering zal hebben ge
houden.
Vermoedelijk zal de opdracht tot vor
ming van oen nieuw kabinet hedenavond
door Hindenburg worden gegeven. Men
verwacht nog steeds, dat Luther tot for
mateur zal worden aangewezen.
Frankrijk.
De snionnanc-zaak.
Een duistere geschiedenis.
De Fransche bladen staan vol over de
spionnagezaak, welke zoo juist aan het
licht is gekomen. Zij blijkt zeer gecompli
ceerd te zijn, daar Lionel Wiet, de jonge
man, die zich voor marine-officier uitgaf,
en Martke Moreuil elkaar wel degelijk ge
kend hebben.
De persoonlijkheid van Martke Moreuil
blijkt al heel weinig gunstig te zijn.
Het is nog niet duidelijk of Lionel Wiet
slechts een dwaas is of eveneens een
spion. Volgens do eene lezing is hij niets
anders dan een maniak, die een mooi uni
form wilde dragen, volgens de andere een
spion, die reeds herhaaldelijk had getracht
introducties voor de vliegtuigwerken van
Villacoublay te krijgen. Martke Moreuit
echter heeft onomwonden verklaard dat zij
vaak „voor een vreemde mogendheid"
(haar opdrachtgever was een Engelsck-
man, Fisher-Williams, zoodat het vermoe
den voor de hand ligt, dat* de Britsche
„geallieerde" er achter zit) naar Saint-
Nazaire, Cuérs en Hyères was gereisd om
de vlieghaveus aldaar te spionneeren.
Een indiscretie van dc pers heeft, he
laas, veel bedorven. Martlïo Moreuil las
n.l. in den trein de arrestatie Yitn Lionel
Wiet, in wien men een spion vermoedde.
Daar zij vreesde dat ook zij bij de zaak zou
worden betrokken, vernietigde ze snel al
haar documenten. De heer Chiappe, de
directeur van de Süreté Générale, hééft
verklaard dat de gewoonte van sommige
bladen om met aUe geweld hel juridisch
onderzoek vóór te zijn, onduldbaar is.
Havas meldt dat de meeste bladen van
oordeel zijn dat de spionnagezaak zich
niet verder ontwikkelen zal, daar er te
vroeg alarm is geblazen en dc spionnen
hun compromitteerende documenten kon
den vernietigen.
Tegen Loucheurs plannen.
De Parijscke bladen beginnen een cam
pagne tegen de voorstellen van Loucheur.
Ook de fidancieele commissie is scep
tisch gestemd. De socialisten willen op
hun saneeringsvoorstellen terugkomen.
Ierland.
De oppositie in den Vrijstaat.
Het is niet onwaarschijnlijk, seint dc
oorrespondent van de Westminster Ga-
zette" te Dublin, dat de republikeinsche
partij, die tot nu toe geweigerd: heeft, het
parlement te erkennen, haar bezwaren
legen den eed op zij zal zetten en zitting
■zal nemen in het hir's, teneinde mee te
helpen aan de verwerping van de grens-
overeenkomst.
Indien een beslissing in dien zin geno
men wordt, zou de overeenkomst ernstig
in gevaar worden gebracht. Het is do
vraag, of do regeerong van Cosgrave iu
slaat zal zijn haar door te voeren. In dezo
omstandigheden zou er ongetwijfe'd ver
werping van het verdrag en oen alge-
meene verkiezing volgen. Aldus zou de
taktiek van obstructie en negatie in dc
Ierscke politiek weder van voren af aan
beginnen.
Joego-Slavië.
Plan voor een opstand
Een geheime organisatie
ontdekt.
Het agentschap Avla deelt mede, dat do
politie in een dorp een revolntionnaire or-
1 gan isalio heeft ontdekt, die rechtstreeks in
verbinding stond met een Macedonische
organisatie en welke als basis zou moeten
dienen voor een poging tot omverwerping
van het wettig gezag in Zuidelijk Servië.
De wet tot bescherming van den S'aat zal
worden toegepast tegen de beschuldigden,
van wie de leider en 18 anderen een be
kentenis hebben afgelegd.
Griekenland.
Incidenten mei' Italianen.
Op eilanden in de Aegcïso'lie
Zee.
Uit Athene wordt gemeld: Op verschil
lende eilanden in de Aegeïschc zro kwam
het tot ernstige botsingen, omdat do Ita
lianen de bewoners wilden dwingen, Ita-
lioaiischc staatsburgers te worden, Op do
eilanden Karpalos en Kalymnos schoten
oarabineri op demonstranten, waarvan er
verscheideno gewond werden. Er heerscht
groote opwinding. De bevolking wil een
protest indienen b'.j den Volkenbond.
Syrië.
Bcfsing aan de grens van Palestina.
Do Britsche grenswacht vuurt
op Drusen.
Aan do grens van Pa'estina is het voor
de eerste maal tot oen bots:ng gekomen
tusschen B-itscho grenswachten en een
aantal gewapende Drusen. Deze werden
door do Franschen vervolgd en waren
Maandagnacht bij Metoellih de grens
overgetrokken. De Britsche grenswacht
eischte van do Drusen do afgifte hunner
wapenen. Dezen wi'den h'eraan n:et vol-
doen. waarna de wacht op de Drusen
vuurde.
Hot Joodsche teh-graaUagenlschap meldt
nog, dat aan heide zijden doodon en ge
wonden zijn gevaTen.
Automobielen overvallen.
Maandagavond z;jn 15 van Damascus
vertrokken automobielen met goederen
aangevaTen door 200 roovors in do buurt
van Harrasta. De begeleiders hebben drm
aanvallers gedood en twoo gewond Hot
convooi is naar Damascus te-ug^ekeerd.
In het klooster Sarba nabij Djivmioh is
monse'gneur Moughabgab. aartsbisschop
van Zalile, gekozen ter vervanging van
den overleden kathoheken patriarch.
Marokko.
Een aanval der Riffs.
De Riffs deden een aanval op hot dorp
Melussa aan de grens van do intornatiio-
na'e zone, dat onlangs onderwerpen word
Tien personen werden gedood, 30 gewond.
China.
Tsjangs nederlaag.
Een 1a a t 6 t c
krachtsinspanning?
Het Japansclio ministerie van Oorlog
heeft bericht ontvangen, dat een trroot
aantal vluchtelingen te Moekden aankomt.
Tsjang-Tso-lin bevindt z:ch ook nog in
do stad. Zijn troepen houden de lin:c aan
do Li au-rivier bezel. F:i w~'l in een week
een troepenmacht van 70 000 man concen-
trc.eren, om dan een laatste poging tof her
stel van ziin positie te ondernemen Tot
zoover Reuter.
Een draadloos be -icht uit Peking meldt,
dat de voorhoed? van Kwo-Soeng-bn's
troepen langzaam de Liau-Tivier nadert.
Het treinverkeer tusschen Peking en
Tientsin Is stopgezet.
De gouverneur van Tsji'ii. Li Tsine-lin,
beweert twee troepenafdeeüngen van Kwo-
M:ng-lsjoen nabij Malsjang te hebben ver
slagen.
De „Dai'y Mail" verneemt uit Peking,
dat Tsjang-Tso-lin bij zijn laats'c poging
om zijn troepen weder te concentreeren,
begonnen is, allo familieleden van Kwo-
Soeng-lin, dio hom in handen waren ge
vallen, te laten ombrengen.
BI32NE1LAND
DE KABINETSCRISIS.
Besprekingen tusschen de rechtsche
partijen.
Naar aanleiding van de gisteravond ge
houden vergadering van do fractio van
Christelijk Historische leden der Tweede
Kamer, welke tot omstreeks middernacht
geduurd heeft, was dr. de Visser, die door
de Koningin is belast met de vorming van
een parlementair kabinet, voornemens he
den besprekingen te houden eerst met mgr.
dr. Nolens, voorzitter van dc R.-K. Kamer
fractie en daarna met nir. Th. Heemskerk,
voorzitter van do fractie van Anti-Revolu
tionaire Kamerleden.
De beslissing bij de Christ.-Historischen.
Het Liberale „Utrechtsch Dagblad"
schrijft onder meer:
„Het resultaat van Dr. dc Vissers l>e-
mooiingen zal moeien wezen dat hij ver
zoening tot stand brengt aan dc rechter
zijde, dat hij do toovorformule uitvindt,
waardoor een homogene rechtscho meer
derheid wordt gevonden, voor een, zij liet
niet onder zijn voorzitterschap optredend,
rechfsch Kabinet.
Naar bet ons wil voorkomen, zal alles
afhangen van de beslissing der Ghriste-
lijk-Historischo Kamerfractie. Van alle
bijkomstigheden bevrijd, is dc* Regeerings-
crisis op het ooge'nblik terug te brengen
tot eene crisis in Ch ris tel i j k-Hsto r ischo
partij. Van Katholieke zijde is dc bereid
heid lot hernieuwde samenwerking duide
lijk genoeg te kennen gegeven; „de Stan
daard" van gisterenavond deed onom
wonden uitkomen, dat men bij de anti-
revolutionnairen herstel van een coalitie
kabinet op parlementaire basis als eerste
mogelijkheid ziet, maar willen do chr'sle-
lijk-liLstorischen daartoe medewerken,
dan zul'en zij eerst den strijd in eigen
boezem hebben te Ixsleohten.
Allo gemodder met zoogonaamtlo
minderheidsregeeringen kan alleen maar
tot gevolg bobben een eindeloos gesukkel
met inipotento ministeries, een heillooze
opeenvo'ging van crisissen, die het land
nam* den afgrond voert.
De vraag is alleen, of een gedeelte dor
cliiüsle'ijk-liislorischen nog langer de
staatsmanskunst van mr. A. F. de Savor-
nin Lobman zal verloochenen en het lands
belang zal blijven offeren aan inz'ch'cn
en ambities, die van een helder oordeel
z'cli verwijderen. En of. indien de dissi
dente christel:jk-historischen voor toona-
deruig gevonden worden, men het nieuw
(of opnieuw) optredend Kab:net tevo-eu
tegen n'euwo onverhoedsohe aanva'len
kan bevei'igen.
Dit oogenblk is ongeschikt voor ver
dere toekomst-speculaties. Wij kunnen
thans sl' chls den bezadigden, taclvol'en en
door z:jn beminnelijke qual'le'ten voor
„vredemaker" geboren kabinelsvormer alle
succes loewensclien op zijn moeilijk pad."
Een motfe.
In de Maandacravond gehouden verga
dering der R. K. kes vereen i ging „Ons
Recht'' te A'me'o is de volgende motie met
algomoeno stemmen aangenomen:
„De R. K. k'es vereen'ging ..Ons Recht"
in vevgader'ng bijeen in liet Parochiehuis
to Alme'o op 7 Dec. 1925, gehoord do le
zing van den lieer mr. E G. M. Roolvink
en die besprekingen daarop volgende,
betreurt het op 11 Nov. j.-l. in do Twee
de Kamer gevallen volum, waardoor een
socTobelang en politieke partij belangen ziin
gesteld boven een algemeen, nationaal be
lang,
brengt hulde aan de R. K. Tweede Ka
mer tra "Mo vóór rh houding vn de kwestie 1
van bet amendement-Kersten aangeno
men,
verklaart zich homogeen met het ant
woord der R. K. Kamerfractie aan mr.
Marchant,
houdt er zich van overtuigd, dat de R.
K. Kamerfractie geen oplossing der aan
hangige kwestie za1 aanvaarden, die hot
prestige der R. K. Staa'spartij schaadt of
n'"et in overeenstemming is met hare
waardigheid,
spreekt verder haar volle vertrouwen
•uit in de R, K. Kamerfractie.
cn gaat ovor tot de orde van den dag."
BEZOLDIGINGSBESLUIT 1925.
Wijziginqs-ontwerp ingediend.
Ingediend zijn 23 ontwerpen van wet, tot
wijziging van verschillende hoofdstukkon
der Staatsbegrooting 1925, en afzonder
lijke begrootingen voor dat jaar.
In de memorie van toelichting wordt
door minister Colijn het volgende medege
deeld met betrekking tot al de 23 ontwer
pen:
Gelijk reeds bij de behandeling van de in
terpellatie-Ter Laan werd medegedeeld,
wenseht de regecring, zoodra do herziening
van het bezoldigingsbesluit 1925 haar be
slag zal hebben gekregen, reeds over 1925
aan de ambtenaren ten gpede t.; doen ko
men de voordeden, welke ui. die herzie
ning voor hen zullen voortvloeien.
Dit kan het best geschieden in den vorm
van toelagen, welke huiten liet genuien
Iractement omgaan en dus niet meetellen
bij de berekening van den pensioensgrond
slag, waardoor tijdroovende* berekeningen
worden bespaard.
'Ten einde de uitkeering ook overigens
zoo spoedig mogelijk lo doen plaats vinden,
zijn de tot dit doel op de ontworpen tot
verhooging van de onderscheidene hoofd
stukken der Staatsbegrooting, fondsen cn
staatsbedrijven aangevraagde gelden
slechts hij benadering uitgetrokken. Gedu
rende dc behandeling van do wetsontwer
pen worden de noodige berekeningen ge
maakt, ten eindo zoo spoedig mogelijk, na
dat de gelden bij de wet zullen zijn toege
staan, de uitkeering te doen geschieden.
Ten allen overvloede rdt aangotce-
kend, dat ten aanzien van de ambtenaren,
wier bezoldiging meer dan 6000 'sjaars
bedraagt, intrekking van artikel 30 A van
het Bezoldigingsbesluit 1925, in do bedoe
ling ligt.
Mochten do wetsontwerpen worden ver
worpen in zake (1e bezoldiging van de le
den van de Rechterlijke Macht, van don
Raad van State, en van dc Algemceno Rc-
kenkamer, wélke een tot gelijksoortig re
sultaat leidende gedragslijn beoogen, dan
zal do regeering niet nalaten de noodige
overeenstemming to bevorderen.
Allo medewerking van do
Regooring.
Naar aanleiding van bet van den voor
zitter van den Ministerraad ontvangen te
legram inzake het bezoldingsbosluit 1920
en do daarmede samenhangende uitkee
ring over 1925 had lipt Comité van Neu
traal Overheidspersoneel gisteren oen on
derhoud met den minister-president.
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
De Fransche en Britsche meeningsver-
schillen in de ontwapeningscommissie vao
den Volkenbond zouden zijn bijgelegd.
Toenemende oppositie in Ierland tegen
de grensregeling.
Grieksch-ltaliaansche incidenten op eeni-
ge eilanden in dc Aegeïsche Zee.
Tsjang Tso Lin wil zijn legermacht reor-
ganiseeren.
Een priesternioord te Castrcs in Frank
rijk. (Buitonlamlsche Berichten),
BINNENLAND.
Een aantal wetsontwerpen, samenhan
gende met dc wijzigingen in het Bezold'"
gingshesluit. (lste blad).
Dc pasvisa voor Duitschland (lslo blad)
Het bleek der delegatie dat van dc zijdo
dor Regeering op allo medewerking to re
kenen is om tot een spoedige afwerking
van deze aangelegenheid to geraken.
De behandeling der heirokken wetsont
werpen, nadat dezo de Kamer bereikt zul
len hebben (hetgeen thans het geval is)
hangt echter niet van de Regeering alleen
af. De Tweede Kamer heeft daarin zolfc
het beslissende woord.
Eerste Kamer
IC e r a t o K a in e r
Dc leden van do Eerste Kamer zijn lot
vergadering bijeengeroepen tegen Dinsdag
15 December, dos avonds to half 9 uur.
R.-K. Universiteit
N i c u w o p r i v a a t-d o c o n t
Door het bestuur dor St. Radhmnl
stichting is mol ingang van 1 Januari 1926
tot wederop/oggnns toe als privaat-docen'.
aan do R.-K. Universiteit to Nijmegen Mj
do Faculteit der Letteren en "Wijsbegeerte
der Wis- en Natuurkunde, dc WelEd. Zeer
gel. Heer. Dr. J. H. Tummors, ïééraar aau'
do Rijks Hoogcrp Burgerschool to Venlo,
Pasvisa voor Duitschland
Deondorhan d e 1 i n g en
geëindigd
Naar aanleiding van do geruchten, dio
van verschillende zijden orden vorspn ul,
brengt het ministerie van Buitonlandscno
Zaken Ier algemceno konnis, dat do onder
handelingen met dc Duitsche regecring
nopens de afschaffing der pasvisa voor
Ncderlandsche cn Duitsche onderdanen
nog niet afgeloopen zijn en dat de even
tueel op dit punt te treffen regeling niet
reeds op 1 Januari 1926 in werking zal
kunnen treden.
De spoorwegtarieven
V e r'i aging i n z i ch t
Zijn wij Wjol ingelioht, dan is men op liet
oogenblik op (ie bureaux van dc Nednr-
landsche Spoorwegen te lltrccht bezig,
aldus „Het Volk", calculaties te maken ion
dienste eener algemcpnc tarievenverhiging.
Hiermede is natuurlijk geenszins gezegd,
dat deze bereken in gen inderdaad daart-io
zullen leiden, doch we!, dat een algenieeiui
tarieven-verlaging binnen nfzionbaren "ijil
niet onmogelijk is.
Dc Christ.-Historische Unie.
In de gisteren te Utrecht gehouden ver
gadering van liet hoofdbestuur der Cllir.-
Historischo Unie, waarin op grond van do
statuten dor Unie mede do Eerste cn Twee-
do Kamerleden der partij zitting hebben
en welke stond onder leiding van den onder
voorzitter, prof. dr. .Sloternaker do Bruine,
is ook de kabinetscrisis aan do orde ge
weest. Dr. J. Th. de Visser woonde tot on
geveer half 3 de vergadering bij. De be
sprekingen waren van streng buishoudelij-
ken aard. Naar verluidt werd in deze bij
eenkomst in geen enkelen zin een besluit
ten aanzien der onderhavige kwestie geno
men.
Verder zijn o.a. besprekingen gebonden
over statutenwijziging iu verband met sa
menstelling en werkwijze van het hoofdbe
stuur.
Nieuw wetboek voor strafvorderingen
Verschonen zijn de Koninklijko Besluiten
ter uitvoering van bepalingen van i»cf
nieuwe Wetboek van Strafvorderingen.
Het directoraat-generaal van den landbouw
De Algem. Nederl. Zuivelbond adviseert,
het ambt van directeur-generaal van den
landbouw niet weer te doen bekleed en;
hij wenseht geregeld vrijwillig overleg
tusschen do regeering en do landbouw*
organisaties.
Beursvacantie op 2 Januari.
Hot door de l -den ingediende voorstel
om de Amslerd. FJfectenheurs op 2 Jan.
A.s. te sluiten is bij de beden gehouden