DINSDAG 17 NOVEMBER 1925
No. 510!
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
buitenland
binnenland
l/e Jaargang.
De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal.
Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal,
franco per post I 2.95 per kwartaaL
get Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver»
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct.; met Geïllustreerd
')!ad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
rr 1111111 iiiiiiiiiiiniiiiiMiiiMiiiiiBMiiii i
Dit nummer bestaai uit tlrie
bladen.
De wensch eri de gedachte.
„Het Volk" heeft gisteren. oen bericht ge
oord, dat als illustratie kan dienen van
waarheid, dat de wensch de vader der
^daclito is.
Dit bericht, waarvan wij in ons vorig
Jonuner reeds melding konden maken,
pdt:
„Onze par lemen tared acteur meldt:
Naar wij vernemen, heeft de katholie-
Kamerfractio een vergadering ge-,
houden, waarin het denkbeeld van sóu-
ccnwerking met de sociaaldemokraten
besproken is geworden. De rechter vleu-
van genoemde fraktie heeft tegen
|»odanige samenwerking ernstige be
suren aangevoerd."
Eq daaronder zet „Het Volk":
Het persbureau Vaz Dias deelt ons
rede, dat „De Tijd" van hedenavond
aanleiding van bovenstaand be
richt van onzen parlemenlsredakteur het
bericht bevat, dat het blad met zekerheid
fan mededee'en, dat de katholieke Twee-
je Kamerfraktio s:nds j.l. Dinsdag 5
nm„ dus vóór het uitbreken van de
|lrs:s. niet meer is bijeengekomen.
Wij teekenen hierb'j aan. dat de me-
Bedeeling van „De Tijd'' niet bei eek ent,
jtaf ons bericht onjuist moet zijn, aan-
pzien het zeer wel denkbaar ia, dat de
iwfndering dor katholieke kamerfrak-
lie, waarvan „De Tijd" gewag maakt, de-
le'fde vergadering :s, als die in ons be-
rcht bedoeld wordt.
Oio uitweg van „Het Volk" om nog een
hijn van waarhe'd aan het bericht van
pavleinenfsredacteur te geven, is niet
|and;g gevonden. Maar wii w'llen „Het
er op at lent maken, dal wij g:slo-
een tegenspraak van dat bericht bob-
gegeven. welke ook voor dien uitweg
afsnijdt. Wij hebben er n.l. bijee-
:d> dat in de R. K. Kamerfractie een
i?neaan met de S. D. A. P. noq nooit
i'-r-brwerp van ernstige beraadslagmg i
I uitgemaaKT. r.n w-j gavou ucw 00=
je, vo'komen-afdoendo tegenspraak uit
leste bron.
ir staat do „Volk"-pban'asiel
de S. D A. P. nu werkelijk zoo graag
de R K. Staatspartij zou wil'en sa
kken en wij twijfelen daaraan
dan heeft zii bij de stemming over
amend emen t-Ke<is ten toch wel een
onhandige tactiek gevolgd, door or
te stammen!
|De coalitie.
spraken gistereu "de verwachting
L dat het, vroeg of laat. nog wel weer
Ittn Christelijke Coalitie in de politiek
llomon.
istprenavond vonden wij diezelfde ver-
Jbling uitgedrukt door den Haagschon
■Mirijvcr van „De Tijd", die o.m.
I h
I ..Builen onze schuld heeft men ons
de medeverantwoordei:;Vi>f»:'l voor
fcegeering ontlast. Wij blijven echter
Isterkste par'ij en tc'lcn bij elke con-
IWIalio mee, of men dat graag z:et al
pn niet. Voor ons I'gt de coalitie zoo
i de natuur der duigen, dat wij aan
Idood niet gelooven. Wij zullen
ar wel weer vinden, is het niet over
dan over tien jaar of langer. W:j
en elkaar terugvinden, met scha en
tndo wijs geworden. Voorloopig och-
is er voor ons maar één plaats in
parlement: de banken van Harer
Iijesleits loyale oppositie."
ij maken gaarne melding van de meo-
van deze onbekenden maar gezag
enden politicus van vr'en zoo vole
is gebleken, dal hij de dingen juist
|0e schuldigen.
f eea artikel in „De Nieuwe Leidscho
•rant" (A. R.) wordt er op gewezen,
l^n „bij de stemming over het amen-
'nt-Kersten „in plaats van do groote
P® a het oog te houden, ondenge.schik-
voor hoofdzaken 'heeft aange-
J-Dit geldt voor mannen als Ds. Ker-
p- die, zonder rekening to houden
do dreigende feitelijke gevaren,
N mijn heeft gelegd om liet Kabinet
'4oea springen en voor de revolutio
ns partijen ruim baan te maken.
geldt voor de Ghr:stelijk Histori
an, die. terwijl nadrukkelijk was
R&ondigcL, dat men het amendement
P deunen, alleen om de rechterzijde
Ejuaar to rammen, toch niiet den moed
om tegen te stemmen,
geldt ook van de Roomsch-Katho-
die zonder rekening te houden
r de omstandigheden en met het feit,
phet hier toch s'echts oen onderge-
Pm punt betrof, een crisis uitlokten."
de Roomsch-Katholieken worden
«5 de .schuldigen aangewezen, zij 't
pop Se laatste plaats,
Wij willen, herhalend wat wiij reeds
schreven, onze collega er op wijzen, dat de
Roomsch-Katholieken juist wèl rekening
hebben gehouden met „de omstandighe
den" met de omstandigheden, dat de
Christelijk Historiischen stemden voor het
amendement, ten eerste, terwijl zij geen
onke'e principieel© reden daarvoor konden
aanvoeren, en, ten tweede, terwijl dit
amendement op anti-papistischo motieven
was gegrond. Deze omstandigheden maak
ten voor do Roomsch-Katholieken. als
zoodanig, het optreden der Chris-
telijk-Historischo fractie zeer grievend.
Onze collega die over het gebeurde
vele juiste opmerkingen heeft gemaakt,
moet z'ch nog eens indenken in de positie,
waarin de Roomsch-Katholieken juist
door deze omstandigheden wa
ren gebracht.
Duitschland.
eD D.-Nationalen tegen.Locarno.
Een meedoogenlooze strijd
aangekondigd.
Gisteren is te Berlijn het congres der
Duitsch-nalionale partij begonnen Da
Duitsch-nationale fracties van den Rijks
dag en van de verschillende Landdagen
waren nagenoeg voltallig aanwezig; ook
de voormalige ministers Von Schlieben en
Neuhaus waren present.
Na de begroetingsrede van den voorzit
ter Winck'er, hield de Rijksdagafgevaar
digde graaf Westarp een referaat over
Duitsch-nationale buitenlandsche politiek,
waarin hij de bekende grolden uiteenzet
te, waarom liet verdrag van Locarno voor
de Dulfesch-naitionaten onaannemelijk i®.
De bezet ling van het Rijnland en liet
Saargeb'ed heeft, volgens spreker, nadat
door het Dawes-plan alle onderpanden ze
ker gesteld waren, elke economische betee-
kenis verforen. Wanneer de verdragen van
Locarno werkelijk vrede en veiligheid ga-
polilieko gronden weg voor bezettingen.
Met den geest van Locarno is de bezetting
van Duitsch geb'ed onveroenigbaar. Zoo
lang vijandelijke troepen zich op Duitsch
gebied bevinden, verkeert Duitschland niet
in vrede®-, maar in oorlogstoestand. De
plicht gebiedt, het geheele verdragswerk
van Locarno te verwerpen, wanneer niet
te voren.door rechters bindende overeen
komsten, korte termijnen voor do ontrui
ming van de tweede en derde Rijnland
zone en voor de volksstemming in het
Saargebied zijn vastgesteld.
Omtrent de meeningsverscb>Hen in do
Duitsch-nationale partij betoogde Westarp,
dat er allten kwestie over bestond, of het
juister was geweest te wachten met de ver
klaring, d:o het uittreden uit de rogeerng
ten gevolge had gehad, tot ook voor het
kabinet en de andere partijen een defini
tieve houding ten aanzien van Locarno
vaststond.
Aan het s'ot van zijn rede zeide hij, dat
hot gevaar bestond, dat „het Duitsche
volk z'ch uit gewoonte neerlegde bij de
m'sdaad der November-revolutio en de
absolute overeenkomst van het democra
tische stelsel". De terugkeer van den staats
vorm. die alleen in overeenstemming is
met den aard van het Dirtsche volk. hangt
in oorzaak on gevolg samen met de bevr'j-
d'.ng van het juk der vreemde heerschap
pij. Wij mogen niet vrijwillig deze sUuatie
aanvaarden Onze verwerping zal ons ver-
eenitren met de geheel e vaderlandsche be
weging en ons vervuilen met nieuwe
kracht voor het bereiden van een nieuwen
tijd en mouwen arbeid.
Ten slotte nam het congres mot alge
meen© stemmen een resolutie aan, waarin
gezegd wordt, dat het werk van Locarno
geen rekening houdt met do vitale belan
gen van Duitschland. Het afs'and doen van
Duitsch volk en Duitsch land is niet mo
gelijk. Artikel 6 van het pact zal door de
wereld uitgelegd worden a's een vrijwilli
ge erkenning door Duitschland van het
verdrag van Versailles. Duitsohlands recht
op ontruiming van de eerste zone is niet
geldend gemaakt, de ontwapeningskwestie
is niet geregeld op een wijze in overeen
stemming met de belangen van Duitschland
on Duitsch recht. De z.g. terugwerkingen
zijn totaal onbevredigend. De zoo van alle
zijden geroemde geest van Locarno is in
de behandeling van de tegenpartij nog
minder te herkennen dan in den off bieden
en offic;euzen uit'eg van de verdragen.
Het verdragswerk van Locarno is daar
om voor de Duitsch-nationale partij on
aannemelijk.
Do resolutie wekt ten slotte de Duitsch-
nationale partij op met vastberadenheid
don mecdooce^oozen strijd tegen het ver
drag van Locarno to voeren, daar dit een
ernstig gevaar vormt voor Duitsohlands
vrede en toekomst.
De partijdag van het Centrum.
Redevoer ineen van Marx en
W i rth.
de vroeger rijkskanselier,
Dr. Marx,
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone adverlentlön 30 cent per regek
Voor Ingezonden Mcdedeelingen wordt het
2 dubbele van het tarief berekond. z
Kleine advertentlën, van ton hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangobodon of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop 10.50.
heeft in zijn rede op den partijdag van
het centrum to Cassel het uittreden der
Duitsch-nationale min{etea*s en liet door do
Duitsch-nationale partij genomen besluit
een onverantwoordelijke daad genoemd,
waardoor Duitsohlands buitenlandsche
politiek in groot gevaar is gebracht.
Dr. Wirth wees er in den middag op, dat
men het oog gevestigd moet houden op de
politieke ontwikkeling, zooals die zich.
thans aftoekent. Hij berijdt zijn politieke
vrienden niet, die de proef met de Duitsch -
nationalen hebben genomen Wat betee-
kent voor ons Locarno? vroeg hij. Wie
naar Locarno ging. was verplicht aan de
tevoren vastgestelde l jn vast Ie houden,
ook al werden alle daaraan geknoopte ver
wachtingen niet vervuld. Het loslaten van
deze lijn kan de doodsteek voor het Duit
sche economische leven en den Duitschen
arbeider zijn. De liefde voor het Duitsche
volk staat hooger dan het belang van de
partijpolitiek.
Frankrijk.
De Fransche Kamer heden bijeen.
Heete debatten te verwachten.
Do financieole commissie uit do Fran
sche Kamer, wier werk men Zondag als
geëindigd beschouwde, is gistermorgen
toch nog bijeengekomen. Lamouremx heeft
nog enkele wijzigingen in den tekst van liet
finanoieelo ontwerp aangebracht, noodig
geworden door de ^rschiïïendc aangeno
men amendementen. Zoo heeft de comm:s-
sie weer opgenomen de nationale bijdrago
van 15 pel. der te consolideeren lions.
Men raamt de opbrengst van deze nieuwe
bepaling op 400.000.000 francs. Er was
nog een ander gat te sloppen van
400 000 000 frs. en de commissie heeft zich
-be'jverd dat to doen.
Evenwel schijnt het, dat de moeilijkhe
den nog steeds niet ten einde z:jn. Do so
cialistische groep, die gisteren vergaderde
om haar houding vast te stel'en, heeft be
slot Ai volkomen vrijheid 'e laten aan de
leden.- db /im/frvdomontr.-i iftmn indinnnr»
ontwerp te wijzigen. Do groep heeft zich
ook uitgesproken ten gunste van een we-
der-opneming van het tegenontwerp van
Lóón B'um.
Ook do andere groepen van het Cartol
zijn in vergadering hijeen gow'eest. De dis
cussies waren levendig en men zag in de
socialistische bes'u'len een groot gevaar.
In deze omstandigheden, verklaarde Lou-
cheur oa.. neem ook 'k mijn amendemen
ten weer ter hand. Malvy trachtte te be
middelen en wees op het gevaar van een
breuk. nu de eenheid zoo moe'lijk is tot
stand gebracht. Heden zou het Cartel, daar
nog geen uitweg u:t deze nbuwe moeTjk-
heden kon gevonden woTden. opnieuw
vergaderen en nogmaals den toestand on
der de oogen zien.
Tevens komt lieden de Kamer hijeen om
het openbaar debat, waarvoor een zeer
lange reeks van sprekers is ingeschreven
en dat beo' belooft te worden, to beginnen.
Ingediend is nog een amendement van
Charfes Baron, die voorstelt een b'jdraige
to heffen van 10 pet. op de coupons van
alle etaatsrenten, tot revalor'satie van deze
renten zal hebben plaats gehad.
La Ligue Républicaine Nationale.
Een rede van Millerand.
Do verleden jaar door Millerand opge-
richto Ligue Républicaine Nationale heeft
haar eerste jaarvergadering gehouden,
waarin ook do oud-president der republiek
een redo hield. Millerands betoog was een
strengo veroordecling van het kartel, dat,
naar li ij verklaarde, het land ten afgrond
voert. Do militaire ontwerpen (van gene
raal Noliet), die men van do baan waande,
worden hervat; de financieelo Kamercom
missie behandelt reeds de dwaze voorstel
len eener heffing op het kapitaal cn de
tijd is niet meer ver af dat ze in Kamer
en Senaat zullen worden behandeld. Hij
wees er daarom zijn gehoor op dat de
Ligue een onmiddellijke taak „van tragi
sche spoed" heeft, n.l. den weg te versper
ren aan het werk der vernieling, dat to
geschieden staat. De Liguo Républicaino
Nationalo is een concentratiepunt en zij
doet (jen beroep op alle bonden, vereeni-
gingen en groepen, mits zij slechts to goe
der troliw republikeinsch zijn, om het
kartel to bestrijden. Onze tegenstanders
aldus Millerand, geven ons sedert lang het
voorbeeld van eenheid en discipline....
ten kwade. Wij dienen hen hierin, ten goe
de, te imiteeren.
Engeland.
Tegen de duikbooten.
Een actie tot af schaffing.
Naar aanleiding van de jongste ramp
met de Engelsche duikboot M. 1 heeft Mac
Kinnon een oproep „gepubliceerd voor af
schaffing der duikbootep.
De oproep is toegezonden aan den eer
sten minister en de houding der regeering
zal zeer zeker in het parlement ter sprake
worden gebracht.
Men herinnert zich, dat op de conferen
tie te Washington In don herfst van 1921
de Britsche gedelegeerde, lord Lee, vroeg
om do Intalo afschaffing van onderzeeërs
en zoo dit niet mogelijk was om beper
king dor tonnage. Dit laatste voorstel
werd door allo mogendheedn, met uitzon
dering van Frankrijk, goedgekeurd. Er
zijn redenen om aan te nemen, zegt de
„Chronicle", dat een tweede conferentie
over maritlene ontwapening zeker kans van
slagen zal hebben.
In Engelsche kringen ontmoet, dit voor
stel groote belangstelling, en in regeerings-
kringen te Washington oveneens.
Tsjecho-Slowakije
De verkiezingen.
Do stand dor part ij en.
Uit de gistermorgen bekende uitslagen
der verkiezingen kan worden opgemaakt,
dat do soc-dem. en do nationaal-democra-
ten sterk zijn achteruitgegaan. De soc.-
dem. verloren bun zetels in hoofdzaak aan
de communisten. Do nat.-socialisten, de
partij van Benesj, de katholieken en de
partij der kleine industrieelen gingen
voortuit. Ook do boerenpartij, waarvan
ministerpresident Svehla de leider is,
maakte in vele districten vorderingen.
Benesj is met een overweldigende meer
derheid gekozen.
Tot dusver zijn de volgende aantallen
stemmen geteld. Republikeinsch-agrarl-
sche partij G8G.200; katholieke volkspartij
664.500; communiston 657.900 en Tsjech,
socialisten 555.900.
Hot ka bi not treedt af.
Minister-president Svehla diende na
mens do geheele regeering bij den presi
dent der republiek onlslag in. Do presi
dent nam het aan. Ilij belastte do minis
ters met do leiding der regeeringsaangelo-
genhoden totdat oen nieuw kabinet zal zijn
gevormd.
Italië.
Volkspartij, deelt mede, dat het ten gevolge
van do dagelijksche inbeslagnemingen,
waarvan het in do laatste dagen het slacht
offer is, uit zich zelf zijn pubMeatie
staakt.
China.
Tsjang-Tso-Lin van het tooneel.
Z ij n log e»r s onbetrouwbaar.
De nederlaag van Trfjang-Tso-lin's troe
pen bij Soetsjanfoe moet geweten worden
aan de onbetrouwbaarheid van de Sjan-
toengmanschappen, die do kern van zijn
troepen vormen. Ook een groot percentago
van zijn legers om Tientsin en Peking is
onbetrouwbaar gebleken. Tsjang-Tso-lin
heeft veel aan macht en prestatie inge
boet.
Feng- Yoe-siang en Soon Tsjoean-fang
worden thans beschouwd als de tweo Chi-
neescho generaals, die de macht in handen
hébben, doch reeds wordt er op geweecn,
dat do verhouding tusschen beiden niet
goed is.
Officieelo berichten uit Zuid-China wij
zen er op. dat do „rooden" geleidelijk do
overhand krijgen in Kwangtoeng. Gemeld
wordt, dat de geheele troopenmacht in de
richting van Toekien optrekt en dat do
roode troepen zich gereed maken deze
stad binnen to trekken.
Eon slachting onder de
Witto Russen
Uit Tsinglan wordt gemeld: Een afdee-
ling troepen uit Sjantoeng is aan het mui
ten geslagen cn heeft oen aanval gedaan
in do achterhoede van oen brigade Witto
Russen, terwijl dozen bozig waren met eon
poging om den opmarsch van Woe Pei
Foo's troepen togen te houden, net mccren-
doel van do drie duizend Russische huur
lingen, niet inbegrip van oen pantserwagen
bezetting, werd gedood. Do gewonden zijn
zonder medische hulp en wachten op de
aankomst van buitenlandsche dokters uit
Tientsin, dio mot groote onverschrokken
heid in liet gevechtsgebied zijn doorgedron
gen.
DE KABINETSCRISIS.
DE ADVISEURS BIJ DE KONINGIN.
Gisteren zijn door do Koningin ten pa-
leizo Het Loo afzonderlijk ontvangen do
voorzitters van do Eerste en Tweedo Kamer
der Staten-Generaal en den vice-presidept
van den Raad van State.
Dr. Nolens, voorzitter der katholieko
kamerfractie, dr. De Visser, voorzitter der
Chr.-Hist. kamerfractie, en mr. Heems
kerk, president der A.-R. fractie, waren
uitgenoodigd om heden bij de Koningin te
komen.
Voor morgen zijn uitgenoodigd de beo-
ren Albarda, mr. Marchant en mr. Dres-
selhuys, resp. voorzitter S. D. A. P., Vrijz-
Democr. cn Vrijheidsbond'scho Kamer
fractie.
MET VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
De Dultsch-nationalen en Locarno.
De Franscho Kamer komt heden bijeen.
Men verwacht langdurijo en heete debat
ten.
Een actie In Enoeland voor afschaffing
der duikbooten.
BINNENLAND.
De Kabinetscrisis. Conferenties 00
het Loo (Isto blad). „Het Handels
blad beschuldigt de partijen, die voor het
amendement-Kersten hebben gestemd
van gebrek aan fatsoen (2do blad)
Onze Geïllustreerde Pagina
Do photopagina geeft o.m.: Een photo
van een nieuwo kerk to Waalwijk. -
Huldiging van Michiel Adriaanszoon do
Ruyter te Utrecht. - Een mooi sneeuw-
kiekje uit Den Haag. net nieuwo Duit-
scho vijfmark-stuk.
Vragen van Kamerleden.
Wordon er In ons land nog
Kieviten gevangen?
Op de dosbetreffendo vragen van het
Eerste Kamerlid Polak, heeft do minister
van Binnenlandscho Zaken en Landbouw
geantwoord, dat bet niet bekend is,, dal in
ons land nog kieviten wordon gevangen en
gedood, nóch dat or houders zijn van, door
burgemeesters daartoe afgegeven viygun-
ningen.
De Ministor acht don kievit oen nuttigen
vogel, welks bescherming zooveel mogelijk
dient te worden bevorderd. Indien hem als
nog mocht blijken, dat op bepaalde plaatsen
vanger., gedood, vervoerd en uitgevoerd.'
nu.dl.'. fit gegromd vermoeden aanwezig is'.
Justitie en van Financiën aan te dringen
op verscherping van toezicht op die plaat
sen.
Loonraad voor het spoorwegpersoneel.
Adviezen aan do directie.
De loonraad beeft, onder voorzitter
schap van mr. A R. G. M. van Rijckevor-
sel, gisteren vergaderd en besloten, nnn do
directie te adviseeron, met ingang van 1
Januari:
1e. Zandvoort op te nemen onder do
standplaatsen, behoorende fot de eerste
loonklasso, en Zwartsluis, Eist, Woorl en
Loenersloot onder die, behoorende tof do
derde loonklasse;
2e. de betrekkingen van autograaf en
van voorman-autograaf in do autografi*
scho werkplaats in te doelen in schaal 3
resp. schaal 4:
3e. de betrekkingen van hoofdbouw- «»f
hoofdwerktuigkundige en bouw- of werk
tuigkundige in te doelen in dezelfde scha
len als waarin thans voorkomen do be
trekkingen van bouw- of werktuigkundige
Ie klasse en houw- of werktuigkundige 2o
klasse;
4e. de betrekking tot caluueerder in fo
doelen in schaal 1 met doorloopen tot het
maximum van schaal 4:
5e. de betrekkingen van ma< liinedrijver
en stoom- of electrische kraandrijver in lo
deelon in dezelfde schaal als waarin thans
voorkomt de betrekking van machine- of
stooinkraand rijver;
6o. do betrekking van electricion lo
klasso op uurloon in to dooien in dezelf 'o
schaal als waarin thans voorkomt «lo
betrekking van electricion en de het ri k
king van olectrieien 2e klasso in te doe
len in schaal 4.
Vrijdommcnbesluit 1925.
Vruchten, spocerijon. enz.
Naar „De Rab." verneemt, is een aan
vulling vastgesteld van liet Vrijdommen-
besluit 1925, waarbij vrijdom van invoer
recht verleend wordt aan vruchten, spe
cerijen en drogerijen, gebezigd voor de
vervaardiging van aetherische oliiin en
andere niet aan invoerrecht onderworpen
goederen.
De weldadigheidspostzegels.
Naar „De Rotterdammer" (A.-R.) ver
neemt, zullen do woldadigheidspostzegols
dio ieder jaar in ons land worden uitgego*
ven, «lit jaar worden ontworpen door An
ton Molkenboer.
Zij zullen bevatten de wapens van Zuid-
Holland, Gelderland en Noord-Brabant.
Do gewono audiëntie van den minister
van oorlog zal a.s. Donderdag niet plaata
hebben.
