17© Jaargang. MAANDAG 16 NOVEMBER 1925 No. 5100 5)e £eicbelve ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling u Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal, onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal, inco per post I 2.95 per kwartaal, {t Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver» jiobaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor- letaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd - mdagsblad 9 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I' Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone adverlenllën 30 cent per regel Voor Ingezdnden Mcdcdeclingen wordt bet n dubbele van het tarief berekend. g Kleine adverlenllën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver huur, koop en verkoop 10.50. nummsp bestaat uit twee Alle ministers afgetreden. Orst later zal met vollodigejuist- •id kunnen worden beschikt over de ge- jjvens, die noodig zijn om deze Kabi- grisis te beoordeelen. fu zijn er hier en daar nog. lacunen, die een volledig-juiste beoordeeling be dijken. Zoo rijst do vraag op, waarom de liholieke ministers niet voor hun intre den Ministerraad als conditie hebben _J. dat bij een aftreden hunnerzijds ide kwestie van het Gezantschap met i tegelijkertijd ook de andere ministers gjta aftreden wat dan ook voor de cafflg over het amendement-Kersten [tod had kunnen worden gemaakt. Sa hebben Zaterdagmiddag na het jrafcken van de courant is het bericht op skureau binnengekomen ook de ove- pmarsters hun portefeuille ter bescliik- K van de Koningin gesteld. Maar o m lizel f d e motief, dat nu wordt aan- ?m, hadden zij dat tegelijkertijd met Katholieke ministers kunnen doen. idaTzou naar onze meening om meer reden veel beter zijn geweest, arern dat niet is gebeurd? Daarop alleen veronderstellenderwijze worden nhraord. Geen coalitie meer? 'aar ons gevoelen, volgens ons inzicht, bij het Kamer-votum vaai j.l. Woens- <lo omstandigheden waaronder dit aate gehad afgezien van het di- gevolg, de opheffing van het Gezant- ap bij het Vatioaan wel het meest to immeren, dat daardoor de Coalitie is ■elkaar gevallen, voor het oogenbïik of 'immer. Coalitie o noen, zij was geen vol- I politieke vereeniging van drie ijtelijke partijen; het gebeurde meer- fmaTen. dat een der partijen en niet minst de R. IJ. Staatspartij! een moest brengen voor een andere, en gebeurde, vooral den laabsten tijd, dan nöodig scheen voor een samen- van partijen, met verschillend, op schil van politiek inzicht en verschil Godsd'enst berustend, program, waar- mluurlijk, altijd offers van de geooa- frfen worderu gevraagd. - Wij zijn r d:o schaduwzijde van de Coalitie szins bh'nd har wij zijn er toch ook van over- rl. en er ten stelligste van overtuigd, voor ons land, niet alteen voor de dhaving en de doorvoering der Chrisfe- beginselen op sfaa'kundig terrein, óók en volstrekt niet minder voor a's wij liet zoo mogen uitdrukken: oiraal algemeen be'ang van ons héét veel ju'st door de Coalitie is tot rf vehraclit èn voorkomen geworden, (er terecht en, ons inztens. zonder de de overdrijving werd daarop nog pas wpp.k geleden geweren in do rede, irmede de heer Van Wij rib er ren .z'in van den A'g Rond van R. K. F^krineenoTgantea t:es neerlegde. IChr Historische Partij staal sc-hul- v.n het verbreken van die Coalitie! Is zij' tegen de bestendiging van het Èf schap bij het Vaficaari nrincipieele Wren hebben, dan is het toch nog Ie verdedigen, dat. zij j.l.' Woensdag het amendement-Kersten meegingen, anti-pauislisehe motieven was in- en verdedigd: *>.ij hadden dan zelf hef moeten handelen. Maar 't. is if Jagen in de pers al gezegd do be ta van de Christelijk-Historischen 1 'lat Gezant-se ban kunnen zij niét 'oeren als zijnde van pr inci sion aard. Eerstens, omdat zij dan tegen een tijdelijk Gezantschap lind- ®oelen zijn; en. vervolgens, omdat dan Je Christeli ik-Hstorisohe ministers Wwaren zonden mooton liphben, en Chr>3te1ii jk-Historische ministers zijn 'inliet vorig noch in dit Kabinet te- hftt Gezantschap geweest! -króaad, de houding van de Christe- Historische pavtrij is niet te verdedi gen de verantwoordelijkheid, die zij bor op zich hebben ce'aden. is wel zwnat! Dn Coah't:e is daardoor het oogenb'ik ui» rel kaar gevallen. reor immer? Wij wdlen alsnog •towen. dat na "kortoren of lanceren **t klaar inzicht en nuchter oordeel iChr. Historische Parl'j zal zegevie rt" anti-pan'stisclie hartstochtelijk- of over vrees voor anf:-nnr»isl:sehe 'r* Wij nieenen nog niet de doods- wer dp eoalitïe te moelen luiden als dip voor gord ;s heenrerean! Of: komt er. spoedig of later, wel "■"isle!-iko coal'lie op nieuwe basis, ."fk-imb'gd leven!... j kwade kan iets goeds geboren wij willen dat ook hopen van het **votnni van j.l. Woensdag. V De Katholieke Ministers. Een ander indirect gevolg van. het Ka mer-votum van. j.l. Woensdag, dat met het oog op 's lands belang ernsti-g moet wor- dén betreurd, is, da<t daardoor tot aftreden is genopen een ministerie, zoo veel belo vend-, zoo voortreffelijk samengesteld als het huidige. ,,Do Volkskrant" van Zaterdag schrijft 't is een artikel van het Kamerlid Henri Hermans: Do regeeringscrisis, die van zeer lan gen duur kan zijn, brengt onbereken bare schade aan het land. Zoo ooit, dan is thans oene krachtige regeering nood zakelijk. Men zal het ondervinden in den lijd; die nu komen gaat. Alles staat nu op losse schroeven. De regeeriing had reeds allerlei plannen voorbereid tot bevordering van het eco nomisch herstel, en met de behandeling van gewichtige Wetsontwerpen had al spoedig een aanvang kunnen worden ge maakt. Men kan het ons niet euvel duiden, wanneer wij, de afgetreden regeering be schouwend, in het bijzonder denken aan onze vier eminente Katholieke ministers. Minister Kooien, de minister van Ar beid, een man niet van de m i d d e 1- maat zijn figuur steekt hoog boven de middelmaat uit! maar wel van den middenweg, ris in dezen tijd van „eco nomisch herstel'' als aangewezen voor het ministerie van arbeid. Minister Lambooy, de minister van Oor log. is een persoonlijkheid van zéér groolc bekwaamheden en wat vóóral bij een minister van Oor'og zooveel waard is! van een zelfstandig, eigen inzicht. M'uister Wolter, de minister van Kolo niën, beloofde héél veel .goeds voor het be stuur van ïndië. Men heeft al uit de In dische blad-en k-unen lezen, hoe zeer daar zijn aftreden wordt, betreurd; hij was in Indië een algemeen hooggeacht en hoog gewaardeerd persoon. Minister Rougaerts, de minister van Wa terstaat, is bij alle deskundigen geëerd als éen zeer knap ingenieur, en in heel de pers is dan ook de keuze van den heer Bongaerts voor hel ministerie van Water- slaat als een zeer gelukkige toegejuicht. Wij weten niet, hoe de Kabinetscrisis zal eindigen. Doch dat in het nieuw te vormen ministerie deze vier Katholieke .mannen geen zlifctine zullen hebben, mag toch wel waarschijnlijk heeten. Wat voor het land zeker geen winst is! Het antipapisme. Een* ander indirect gevolg van de aan neming van het amendement-Kersten is de feiten wijzen er al op: verbittering in de antipapistische actie. Dat ds heel gek! Men zou zoo zeggen: De antipapisten hebben nu een succes; en al kunnen zij niet voldaan zijn, in ieder geval hebben zij reden voor verheugenis en géénszins tot verbittering. Maar, 't blijkt met de anti papistische strevingen te gaan als met iedere andere neiging naar het kwade Als het voorwerp van het verlangen ;s er langd, dan is men wel een kort oogenb'ik blij, doch al heel spoedig is het gevoel van teen loege onvoldaanheid en kille onbevre digdheid nog dieper dan voor dien tijd! Het antipapisme heeft een triomf be haald, maar nu,wat. heeft het er eigen lijk aan? Ds. Korsten, de hoofdaanvoerder, de triumphalor in den strijd men kan hem toch met den hesten wil van de wereld niiet met roem gaan omglorieën zonder zichzelf min of meer belachelijk to ma ken. Men voelt wel, -dat Nederland door d-o aanneming van het amendement- Kersten, met al do gevolgen, in liet buiten land geen eerhied-afdwingend figuur maakt! En Rome ja, Rome wordt er toch eigenlijk geenszins door verzwakt! Wat hebben wij nu feiteliik bereikt? Als do antipapisten zich deze vraag, Icalm en nadenkend, stellen, dan kan het ant woord daarop hun niet een groot nadeel voor Rome en voor Rome alleen aanwij zen! En daardoor is psychologisch dio ver bitterde stemming te verklaren. Een be droevend indirect gevolg van hot Kamer votum van j.l. Woensdag. Bedroevend voor den algemeenen geest, die het Nederland- scho volk behoort te bezielen, geest van onderlinge verdraagzaamheid. Bedroevend voor hen, die zichzelf en anderen door dat antipapisme verblinden. Bedroevend, on aangenaam ook voor ons. Katholieken. Want, al zijn die, in het openbaar optre dende antipapisten over het algemeen niet gevaarlijk, ergerlijk z:jn ze wel. Mochten de antipapistische dominé's, dio ..Rrotestantsche apologie" geven in de Ned. Herv. Kerk, welke feitelijk niets an ders is. dan anti-Rome hetze, 'ns één keer gaan luisteren b.v. naar een Katholteko apologetische rede van prof. Verhaar in het Academiegebouw te Leiden, waar zij zouden kunnen leeren, hoe men over tegen standers en over beginselen en systemen van tegenstanders behoort te spreke en lo oordeelen! Ingezonden Mededeeling. AMSTERDAM» ANIHAACIfWCH". Heerensingel 34/35 - Tel. No. 1523. PRIMA KWALITEIT-VERZEGELDE ZAKKEN BUSTOiLAlSD Duitschland. DE KEULSCHE ZONE WORDT ONTRUIMD. Waarschijnlijk 1 Febr. a.s. voltooid. Een onverwachte b ij eenkomst van den Gezanten raad. Oorspronkelijk zou de Gezanlenraad he den (Maandag) bijeenkomen, ten einde de kwestie der ontwapening te redigeeren en tevens om bekend te maken, dat met de ontruiming der Keulsche zone op 1 Dec. een aanvang zal worden gemaakt. Uit een telegram uit Londen vernam men evenwel Zaterdag te Parijs, dat de voor Maandag aangekondigde vergadering reeds dien avond zou plaats vinden. Op den Quai d'Orsay toonde men zich over dit bericht zeer verbaasd en 's middags verklaarde men nog, dat do Gezanlenraad niet vóór Maandag zou bijeenkomen. Niettemin bleek het Londensche telegram juist te zijn ge weest. Het is namelijk op uitdrukkelijk verzoek van Chamberlain geweest, dat Berthelot en I.aroche in afwezigheid van Briand de leden van- den Gezanlenraad voor een spoedvergadering op Zaterdagmiddag 5 uur hebben bijeengeroepen. Alles is zoo spoedig in zijn werk gegaan, dat men Ju les Cambon, den voorzitter van den Gezan- tenraad, niet tijdig hoeft kunnen bereiken, zoodat de zitting door Laroche werd gepre sideerd, die directeur is der afdeeling po litieke zaken van het Franscho ministerie van Buitcnlandscho Zaken. De spoedverga dering werd gemotiveerd .net de verklaring dat men tegemoet hééft willen komen aan het verlangen van den Britsclron minister van Buitenlandsche Zaken, die in do rede voering die hij Zondag moest houden, de aanstaande ontruiming der Keulsche zone wenschle aan te kondigen. Dit verlangen kwam echter zeer goed overeen met den wensch der Duitsche Tegeering, die er veel waarde aan hechtte, dat de ontruiming be kend kon worden gemaakt vóór de samen komst van hel congres der Duitsch-Natio- nalen te Berlijn, dat gepaard zal gaan met nationalistische betoogingen in de Rijn streek. De vergadering van den Gezantenraad, die drie uur hoeft geduurd, werd door maar schalk Foch bijgewoond. Als Tesultaat werd mondeling aan den Duitschen gezant fé Parijs, von Hoesch, medegedeeld, dat de ontruiming op 1 December zal aanvangen. De mededeeling stipuleert de toegestane verzachtingen van de bezetting in het Rijn gebied. De geallieerden gaan accoord met de benoeming van den coihmissaris Lang- werth; zij zullen overgaan tot oen herzie ning van de ordonnanties, het aantal be zettingstroepen zal verminderd worden.de geallieerden zullen voor bepaalde delicten afstand doen van de militaire justitie ten bate van de Duitsche rechtbanken: verder zal wederkeerige amnestie voor zekere de licten worden toegestaan. De Gezantenraad komt Maandagmiddag opnieuw bijoen, voor het opstellen van den brief aan de Duitsche regoering, waarin, behalve het reeds gemelde besluit der ont ruiming en de datum Vaarep deze vol tooid zal zijn (waarschijnlijk 1 Februari 1926), nog nauwkeurig zullen worden ge formuleerd, hetgeen nog van Duitschland wordt verwacht. Scheuring bij de Duitsch-Nationalen? Verdeeldheid over Locarno. Naar aan het Wolff-bureau wordt mede- gedoeld, hebben de onderteekenaars van den oproep der vroegere conservatieven togen do leiding der Duilsch-Nationale Volkspartij ten opzichte van het vraagstuk van Locarno uit alle streken van Duitsch land een zeer groot aantal betuigingen van instemming van personen, die de Duitsch- Nationale richting zijn toegedaan, ontvan gen. Deze actie schijnt derhalve nog zeer gewichtige gevolgen voor de Duitsch-Na- lionale Volkspartij met zich mede te kun nen brengen. Een deel der pers spreekt zelfs reeds van een aanstaand uiteenvallen der partij. Een ander bericht uit Berlijn meldt, dat de Duilsch-Nationale organisaties gisteren gedemonstreed hebben tegen het verdrag van Locarno. Incidenten deden zich niet voor. Het congres der Duitscli-Nationale Volkspartij is gisteren eveneens begonnen De ..Montagmorgen" meldt, dat het congres heden een resolutie zal goedkeuren, waar in goedgekeurd wordt, dat do Duitsch- Nationalo fractie in den Rijksdag zich -zal uitspreken tegen de onderteckening van het verdrag van Locarno. Rede van Stresemann. In een vergadering van de Duitsche Volkspartij, welke gisteren te Duisburg werd gehouden, hoeft minister Stresemann gesproken over do groote beteekenis van het verdrag van Locarno. Hij wees daarbij op do noodzakelijkheid van economischo samenwerking van alle Europeesche lan den. Het verdrag moet het begin zijn van een nieuw Europa. De meerderheid van het Duitscho volk zal do regeering steu nen, wanneer zij het verdrag goedkeurt. Frankrijk. Painlevé's financieel program Een compromis met den Senaat? Painlevé is begonnen met het raadple gen van kamer- en senaatsleden, teneinde een accoord voor te bereiden tusschon beide kamers inzake zijn financieele voor stellen. De groep der rcpublikeinsche democra tische unie heeft een motie aangenomen, waarin verklaard wordt, dat deze groep tegen de financieele regeeringsvoorstellen stemmen zal. Een nationale loterij voorgosteld Een groep afgevaardigden, onder wie I.afont, en de vroegere minister Le Tro- quère, heeft een wetsontwerp ingediend tot het houden van een nationalo loterij, ter versterking van de Fransche Financiën. Deze loterij zal onafhankelijk zijn van de andere maatregelen, die de regeering tot het herstel van de FranschG geldmid delen, in het oog heeft gevat. Nieuwe militaire wetten in Frankrijk De minister van Oorlog is thans bezig met het uitwerken van do nieuwe militaire wetten. Do minister denkt liet eerste dezer ontworpen aangaando do reorganisatie van liet leger 23 November bij de Kamer to kunnen indienen. Het proces-Daudet Zooals men zich herinneren zal werd indertijd de 16-jarige zoon van Daudet in een taxi doodgevonden. Men zeide zelf moord, doch de vader leider van de royalistische partij in Frankrijk be schuldigde de anarchisten, de politie, den chauffeur van de taxi en misschien nog vele anderen van moord op zijn zoon. In een proces tusschon Daudet en den chauf feur Bajot is Daudet thans veroordeeld wegens lasterlijke beschuldiging tot 5 maanden gevangenisstraf en 1500 francs boete. Den chauffeur Bajot is 3500 francs schadevergoeding toegewezen Italië. Na het complot tegen Mussolini. M u s s o 1 i n i's positie versterkt. Eenige wetsontwerpen zullen dezer da gen te Rome in behandeling worden ge nomen welke ten doel hebben de macht en do bevoegdheden van den minister president uit te breiden. Zij bepalen o.m. het volgende: Do minister-president zal door de kroon benoemd worden en voor de kroon legt hij ook rekenschap van zijn algemeene poli tieke richtlijnen af. Do andere ministers worden op zijn voorstel door de kroon be noemd, doch do minister-president kan, als hij zulks noodig oordeelt, ook hun functies overnemen, met het doel al to langdurige algemeeno discussies in het parlement te beperken. Hij wijst de bepaal de gevallen aan, waarin het parlement een votum van vertrouwen tegen het ka binet of den minister-president kan uit brengen of afwijzen. Dó persoon on het ambt van den eer sten minister is onaantastbaar, afgezien van interventie door' den koning zelf. Ten slotto worden nog do. bijzondere voorrechten van den minister-president vastgelegd, alsmede bijzondere strafbe palingen voor diegenen, die tegen hem mochten samenzweren. Polen. De Ministercrisis. Een ka bi not uit alle part ij en? Uit Polen wordt gemeld, dat de staats president druk in de weer is een nieuw kabinet samen te stellen. Hij heeft daar toe met do leiders der nationaal democra ten en der radicale boeren geconfereerd. In parlementaire kringen spreekt men over een eenheidskabinet van alle par tijen, dat onder de leuze „de redding des vaderlandszijn taak zou volvoeren. Ook spreekt men er over het huidige kabinet intact te belasten. In dat geval wordt als minister van financiën genoemd Michals- ki en de vroegere minister van financiën Byrka. Syrië. De opstand der Drusen. Do Pa n-A rabischc bewoging. Senator do Jouvcnel, die tot hoogen commissaris voor Syrië is benoemd, zal HET VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND. In een overwachte bijeenkomst van den Gezantenraad te Parijs is besloten d« Keulsche zöne op 1 December a.s. te ont ruimen. Daudet veroordeeld tot 5 maanden ge vangenisstraf én 1500( francs boete. De pan-Arabische beweging in Syrië. BINNENLAND. De Kabinetscrisis. Ook de overige ministers hebben hun portefeuille ter be schikking van de Koningin gesteld (1ste blad Ernstige mijnongelukken in Limburg. (Gemengde Berichten, 2de blad). deze week te Londen besprekingen met Chamberlain en Amery, den minister van koloniën, hebben, om het pan-Arobisclio vraagstuk te bespreken. In Engelscho regeeringskringen maakt men zich ongerust over do vorderingen van do pan-Arabisclio beweging, dio on der den indruk van de Fransche tegen slagen in Syrië grooto uitbreiding heeft vorkregenMen vreest dat de beweging zal overslaan naar Transjordanio en Pale stina De Jouvenel zal na zijn bezoek ir Londen spoedig naar Bcyroct vertrekken Generaal S a r r a i 1 in F r a.n k r u k Zaterdag is generaal Sarrail te Mar seille aangekomen, waar hij begroot werd door den burgemeester dier Blad. den heer Mangin. Tegenover de hem ondervrng'-nde jour nalisten wilde generaal Sarrail zich rerst niet uitlaten, maar ten slotte gaf hij lo konnon, dat naar zijn meening de Drusen en de Pan-Aarahieren met Abd-el-Krim één geheel vormen, en dat de laatste ge beurtenissen in Syrië de bekroning ziiri van de opstanden in Marokko. De Engelschen noemde Sarrail Fr. nk- rijks vrienden en bond genoot en. De Mu zelmannen hebben flinken steun verleemt Perzië Het nieuwe bewind. Do constitutioneel© verkiezingen. Het ,tJournal" meldt uit Teheran, Hat de constitutioneelc verkiezingen zonder incidenten hebben plaats gehad. Alle pro vincies hebben zich uitgesproken vóór do troonbestijging van Riza Khan. Tsjnng-Tso-Lin retireert. Oni don vrede to bow «iron. Tsjang-Tso-lin's troepen nabij Peking worden reeds teruggetrokken terwijl eenige Mandsjoerijsche troepen, dio on langs van Moekden te Tientsin zijn aan komen, ook weder naar Moekden zijn vertrokken. Bovendien hebben de autoriteiten lo Moekden hol hoofdkwartier van .hun le ger verplaatst van Tientsin naar oen punt zestien mijl Oostelijker gelegen. D<*.o troepenbawogiügcn, dio blij'.h ar een terugtrekken van Tsjang Tso-lin be- teekencn, hebben in builonlandsche krin gen groote verrassing gewekt. Nog wordt gemeld, dat Tsjang Tso-lin oen. telegram heeft gezonden aan don pre mier Toean-Spi-joei, waarin gezegd wofdt, dat hij bereid is ten einde don vrede lo bewaren, zijn troepen van Sjantoeng en rondom Peking terug te trekken naar Tientsin en verder noordwaarts. Van hst Vaticaan De Consistories. De Kardinaalsbenoemingen. Een particulier telegram uit Rome méldt aan de „Msb.": Op 14 December a.s. zal hot geheime consistorie gehouden worden. Tot kardinaal zullen gecreëerd word«n: Z.Exc. mgr. Cerretti, do nuntius to Parijs, ZF.xc. mgr. füasparri, nuntius in Bra zilië, mgr. O'Donnell aartsbisschop Van Armagh, en prmaat van Ierland benevens mgr. Verde, secretaris van do n. Congre gatie der Riten. In een ander particulier telegram wordt nog meegedeeld, dat de n. Vader in het openbare consistorie van 17 December den kardinaalshoed zal opzetten bij de aarts bisschoppen van Sevilla en Granada, dio in het consistorie van .30 Maart van dit jaar zijn gecreëerd, benevens bij de nieu we kardinalen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1925 | | pagina 1