17© Jaargang.
MAANDAG 16 NOVEMBER 1925
No. 5100
5)e £eicbelve
ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
u Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal,
onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal,
inco per post I 2.95 per kwartaal,
{t Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver»
jiobaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor-
letaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd -
mdagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I'
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone adverlenllën 30 cent per regel
Voor Ingezdnden Mcdcdeclingen wordt bet
n dubbele van het tarief berekend. g
Kleine adverlenllën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop 10.50.
nummsp bestaat uit twee
Alle ministers afgetreden.
Orst later zal met vollodigejuist-
•id kunnen worden beschikt over de ge-
jjvens, die noodig zijn om deze Kabi-
grisis te beoordeelen.
fu zijn er hier en daar nog. lacunen, die
een volledig-juiste beoordeeling be
dijken.
Zoo rijst do vraag op, waarom de
liholieke ministers niet voor hun intre
den Ministerraad als conditie hebben
_J. dat bij een aftreden hunnerzijds
ide kwestie van het Gezantschap met
i tegelijkertijd ook de andere ministers
gjta aftreden wat dan ook voor de
cafflg over het amendement-Kersten
[tod had kunnen worden gemaakt.
Sa hebben Zaterdagmiddag na het
jrafcken van de courant is het bericht op
skureau binnengekomen ook de ove-
pmarsters hun portefeuille ter bescliik-
K van de Koningin gesteld. Maar o m
lizel f d e motief, dat nu wordt aan-
?m, hadden zij dat tegelijkertijd met
Katholieke ministers kunnen doen.
idaTzou naar onze meening om meer
reden veel beter zijn geweest,
arern dat niet is gebeurd? Daarop
alleen veronderstellenderwijze worden
nhraord.
Geen coalitie meer?
'aar ons gevoelen, volgens ons inzicht,
bij het Kamer-votum vaai j.l. Woens-
<lo omstandigheden waaronder dit
aate gehad afgezien van het di-
gevolg, de opheffing van het Gezant-
ap bij het Vatioaan wel het meest to
immeren, dat daardoor de Coalitie is
■elkaar gevallen, voor het oogenbïik of
'immer.
Coalitie o noen, zij was geen vol-
I politieke vereeniging van drie
ijtelijke partijen; het gebeurde meer-
fmaTen. dat een der partijen en niet
minst de R. IJ. Staatspartij! een
moest brengen voor een andere, en
gebeurde, vooral den laabsten tijd,
dan nöodig scheen voor een samen-
van partijen, met verschillend, op
schil van politiek inzicht en verschil
Godsd'enst berustend, program, waar-
mluurlijk, altijd offers van de geooa-
frfen worderu gevraagd. - Wij zijn
r d:o schaduwzijde van de Coalitie
szins bh'nd
har wij zijn er toch ook van over-
rl. en er ten stelligste van overtuigd,
voor ons land, niet alteen voor de
dhaving en de doorvoering der Chrisfe-
beginselen op sfaa'kundig terrein,
óók en volstrekt niet minder voor
a's wij liet zoo mogen uitdrukken:
oiraal algemeen be'ang van ons
héét veel ju'st door de Coalitie is tot
rf vehraclit èn voorkomen geworden,
(er terecht en, ons inztens. zonder de
de overdrijving werd daarop nog pas
wpp.k geleden geweren in do rede,
irmede de heer Van Wij rib er ren .z'in
van den A'g Rond van R. K.
F^krineenoTgantea t:es neerlegde.
IChr Historische Partij staal sc-hul-
v.n het verbreken van die Coalitie!
Is zij' tegen de bestendiging van het
Èf schap bij het Vaficaari nrincipieele
Wren hebben, dan is het toch nog
Ie verdedigen, dat. zij j.l.' Woensdag
het amendement-Kersten meegingen,
anti-pauislisehe motieven was in-
en verdedigd: *>.ij hadden dan zelf
hef moeten handelen. Maar 't. is
if Jagen in de pers al gezegd do be
ta van de Christelijk-Historischen
1 'lat Gezant-se ban kunnen zij niét
'oeren als zijnde van pr inci
sion aard. Eerstens, omdat zij dan
tegen een tijdelijk Gezantschap lind-
®oelen zijn; en. vervolgens, omdat dan
Je Christeli ik-Hstorisohe ministers
Wwaren zonden mooton liphben, en
Chr>3te1ii jk-Historische ministers zijn
'inliet vorig noch in dit Kabinet te-
hftt Gezantschap geweest!
-króaad, de houding van de Christe-
Historische pavtrij is niet te verdedi
gen de verantwoordelijkheid, die zij
bor op zich hebben ce'aden. is wel
zwnat! Dn Coah't:e is daardoor
het oogenb'ik ui» rel kaar gevallen.
reor immer? Wij wdlen alsnog
•towen. dat na "kortoren of lanceren
**t klaar inzicht en nuchter oordeel
iChr. Historische Parl'j zal zegevie
rt" anti-pan'stisclie hartstochtelijk-
of over vrees voor anf:-nnr»isl:sehe
'r* Wij nieenen nog niet de doods-
wer dp eoalitïe te moelen luiden als
dip voor gord ;s heenrerean! Of:
komt er. spoedig of later, wel
"■"isle!-iko coal'lie op nieuwe basis,
."fk-imb'gd leven!...
j kwade kan iets goeds geboren
wij willen dat ook hopen van het
**votnni van j.l. Woensdag.
V De Katholieke Ministers.
Een ander indirect gevolg van. het Ka
mer-votum van. j.l. Woensdag, dat met het
oog op 's lands belang ernsti-g moet wor-
dén betreurd, is, da<t daardoor tot aftreden
is genopen een ministerie, zoo veel belo
vend-, zoo voortreffelijk samengesteld als
het huidige.
,,Do Volkskrant" van Zaterdag schrijft
't is een artikel van het Kamerlid Henri
Hermans:
Do regeeringscrisis, die van zeer lan
gen duur kan zijn, brengt onbereken
bare schade aan het land. Zoo ooit, dan
is thans oene krachtige regeering nood
zakelijk. Men zal het ondervinden in
den lijd; die nu komen gaat.
Alles staat nu op losse schroeven. De
regeeriing had reeds allerlei plannen
voorbereid tot bevordering van het eco
nomisch herstel, en met de behandeling
van gewichtige Wetsontwerpen had al
spoedig een aanvang kunnen worden ge
maakt.
Men kan het ons niet euvel duiden,
wanneer wij, de afgetreden regeering be
schouwend, in het bijzonder denken aan
onze vier eminente Katholieke ministers.
Minister Kooien, de minister van Ar
beid, een man niet van de m i d d e 1-
maat zijn figuur steekt hoog boven
de middelmaat uit! maar wel van den
middenweg, ris in dezen tijd van „eco
nomisch herstel'' als aangewezen voor het
ministerie van arbeid.
Minister Lambooy, de minister van Oor
log. is een persoonlijkheid van zéér groolc
bekwaamheden en wat vóóral bij een
minister van Oor'og zooveel waard is!
van een zelfstandig, eigen inzicht.
M'uister Wolter, de minister van Kolo
niën, beloofde héél veel .goeds voor het be
stuur van ïndië. Men heeft al uit de In
dische blad-en k-unen lezen, hoe zeer daar
zijn aftreden wordt, betreurd; hij was in
Indië een algemeen hooggeacht en hoog
gewaardeerd persoon.
Minister Rougaerts, de minister van Wa
terstaat, is bij alle deskundigen geëerd
als éen zeer knap ingenieur, en in heel de
pers is dan ook de keuze van den heer
Bongaerts voor hel ministerie van Water-
slaat als een zeer gelukkige toegejuicht.
Wij weten niet, hoe de Kabinetscrisis
zal eindigen. Doch dat in het nieuw te
vormen ministerie deze vier Katholieke
.mannen geen zlifctine zullen hebben, mag
toch wel waarschijnlijk heeten. Wat
voor het land zeker geen winst is!
Het antipapisme.
Een* ander indirect gevolg van de aan
neming van het amendement-Kersten is
de feiten wijzen er al op: verbittering in
de antipapistische actie.
Dat ds heel gek!
Men zou zoo zeggen: De antipapisten
hebben nu een succes; en al kunnen zij
niet voldaan zijn, in ieder geval hebben zij
reden voor verheugenis en géénszins tot
verbittering. Maar, 't blijkt met de anti
papistische strevingen te gaan als met
iedere andere neiging naar het kwade
Als het voorwerp van het verlangen ;s er
langd, dan is men wel een kort oogenb'ik
blij, doch al heel spoedig is het gevoel van
teen loege onvoldaanheid en kille onbevre
digdheid nog dieper dan voor dien tijd!
Het antipapisme heeft een triomf be
haald, maar nu,wat. heeft het er eigen
lijk aan? Ds. Korsten, de hoofdaanvoerder,
de triumphalor in den strijd men kan
hem toch met den hesten wil van de wereld
niiet met roem gaan omglorieën zonder
zichzelf min of meer belachelijk to ma
ken. Men voelt wel, -dat Nederland door
d-o aanneming van het amendement-
Kersten, met al do gevolgen, in liet buiten
land geen eerhied-afdwingend figuur
maakt! En Rome ja, Rome wordt er
toch eigenlijk geenszins door verzwakt!
Wat hebben wij nu feiteliik bereikt?
Als do antipapisten zich deze vraag, Icalm
en nadenkend, stellen, dan kan het ant
woord daarop hun niet een groot nadeel
voor Rome en voor Rome alleen aanwij
zen!
En daardoor is psychologisch dio ver
bitterde stemming te verklaren. Een be
droevend indirect gevolg van hot Kamer
votum van j.l. Woensdag. Bedroevend voor
den algemeenen geest, die het Nederland-
scho volk behoort te bezielen, geest van
onderlinge verdraagzaamheid. Bedroevend
voor hen, die zichzelf en anderen door dat
antipapisme verblinden. Bedroevend, on
aangenaam ook voor ons. Katholieken.
Want, al zijn die, in het openbaar optre
dende antipapisten over het algemeen niet
gevaarlijk, ergerlijk z:jn ze wel.
Mochten de antipapistische dominé's,
dio ..Rrotestantsche apologie" geven in de
Ned. Herv. Kerk, welke feitelijk niets an
ders is. dan anti-Rome hetze, 'ns één keer
gaan luisteren b.v. naar een Katholteko
apologetische rede van prof. Verhaar in
het Academiegebouw te Leiden, waar zij
zouden kunnen leeren, hoe men over tegen
standers en over beginselen en systemen
van tegenstanders behoort te spreke en lo
oordeelen!
Ingezonden Mededeeling.
AMSTERDAM» ANIHAACIfWCH".
Heerensingel 34/35 - Tel. No. 1523.
PRIMA KWALITEIT-VERZEGELDE ZAKKEN
BUSTOiLAlSD
Duitschland.
DE KEULSCHE ZONE WORDT
ONTRUIMD.
Waarschijnlijk 1 Febr. a.s. voltooid.
Een onverwachte b ij eenkomst
van den Gezanten raad.
Oorspronkelijk zou de Gezanlenraad he
den (Maandag) bijeenkomen, ten einde de
kwestie der ontwapening te redigeeren en
tevens om bekend te maken, dat met de
ontruiming der Keulsche zone op 1 Dec.
een aanvang zal worden gemaakt.
Uit een telegram uit Londen vernam men
evenwel Zaterdag te Parijs, dat de voor
Maandag aangekondigde vergadering reeds
dien avond zou plaats vinden. Op den Quai
d'Orsay toonde men zich over dit bericht
zeer verbaasd en 's middags verklaarde
men nog, dat do Gezanlenraad niet vóór
Maandag zou bijeenkomen. Niettemin bleek
het Londensche telegram juist te zijn ge
weest.
Het is namelijk op uitdrukkelijk verzoek
van Chamberlain geweest, dat Berthelot en
I.aroche in afwezigheid van Briand de
leden van- den Gezanlenraad voor een
spoedvergadering op Zaterdagmiddag 5
uur hebben bijeengeroepen. Alles is zoo
spoedig in zijn werk gegaan, dat men Ju
les Cambon, den voorzitter van den Gezan-
tenraad, niet tijdig hoeft kunnen bereiken,
zoodat de zitting door Laroche werd gepre
sideerd, die directeur is der afdeeling po
litieke zaken van het Franscho ministerie
van Buitcnlandscho Zaken. De spoedverga
dering werd gemotiveerd .net de verklaring
dat men tegemoet hééft willen komen aan
het verlangen van den Britsclron minister
van Buitenlandsche Zaken, die in do rede
voering die hij Zondag moest houden, de
aanstaande ontruiming der Keulsche zone
wenschle aan te kondigen. Dit verlangen
kwam echter zeer goed overeen met den
wensch der Duitsche Tegeering, die er veel
waarde aan hechtte, dat de ontruiming be
kend kon worden gemaakt vóór de samen
komst van hel congres der Duitsch-Natio-
nalen te Berlijn, dat gepaard zal gaan met
nationalistische betoogingen in de Rijn
streek.
De vergadering van den Gezantenraad,
die drie uur hoeft geduurd, werd door maar
schalk Foch bijgewoond. Als Tesultaat
werd mondeling aan den Duitschen gezant
fé Parijs, von Hoesch, medegedeeld, dat de
ontruiming op 1 December zal aanvangen.
De mededeeling stipuleert de toegestane
verzachtingen van de bezetting in het Rijn
gebied. De geallieerden gaan accoord met
de benoeming van den coihmissaris Lang-
werth; zij zullen overgaan tot oen herzie
ning van de ordonnanties, het aantal be
zettingstroepen zal verminderd worden.de
geallieerden zullen voor bepaalde delicten
afstand doen van de militaire justitie ten
bate van de Duitsche rechtbanken: verder
zal wederkeerige amnestie voor zekere de
licten worden toegestaan.
De Gezantenraad komt Maandagmiddag
opnieuw bijoen, voor het opstellen van den
brief aan de Duitsche regoering, waarin,
behalve het reeds gemelde besluit der ont
ruiming en de datum Vaarep deze vol
tooid zal zijn (waarschijnlijk 1 Februari
1926), nog nauwkeurig zullen worden ge
formuleerd, hetgeen nog van Duitschland
wordt verwacht.
Scheuring bij de Duitsch-Nationalen?
Verdeeldheid over Locarno.
Naar aan het Wolff-bureau wordt mede-
gedoeld, hebben de onderteekenaars van
den oproep der vroegere conservatieven
togen do leiding der Duilsch-Nationale
Volkspartij ten opzichte van het vraagstuk
van Locarno uit alle streken van Duitsch
land een zeer groot aantal betuigingen van
instemming van personen, die de Duitsch-
Nationale richting zijn toegedaan, ontvan
gen. Deze actie schijnt derhalve nog zeer
gewichtige gevolgen voor de Duitsch-Na-
lionale Volkspartij met zich mede te kun
nen brengen. Een deel der pers spreekt
zelfs reeds van een aanstaand uiteenvallen
der partij.
Een ander bericht uit Berlijn meldt, dat
de Duilsch-Nationale organisaties gisteren
gedemonstreed hebben tegen het verdrag
van Locarno. Incidenten deden zich niet
voor. Het congres der Duitscli-Nationale
Volkspartij is gisteren eveneens begonnen
De ..Montagmorgen" meldt, dat het congres
heden een resolutie zal goedkeuren, waar
in goedgekeurd wordt, dat do Duitsch-
Nationalo fractie in den Rijksdag zich -zal
uitspreken tegen de onderteckening van
het verdrag van Locarno.
Rede van Stresemann.
In een vergadering van de Duitsche
Volkspartij, welke gisteren te Duisburg
werd gehouden, hoeft minister Stresemann
gesproken over do groote beteekenis van
het verdrag van Locarno. Hij wees daarbij
op do noodzakelijkheid van economischo
samenwerking van alle Europeesche lan
den. Het verdrag moet het begin zijn van
een nieuw Europa. De meerderheid van
het Duitscho volk zal do regeering steu
nen, wanneer zij het verdrag goedkeurt.
Frankrijk.
Painlevé's financieel program
Een compromis met den
Senaat?
Painlevé is begonnen met het raadple
gen van kamer- en senaatsleden, teneinde
een accoord voor te bereiden tusschon
beide kamers inzake zijn financieele voor
stellen.
De groep der rcpublikeinsche democra
tische unie heeft een motie aangenomen,
waarin verklaard wordt, dat deze groep
tegen de financieele regeeringsvoorstellen
stemmen zal.
Een nationale loterij
voorgosteld
Een groep afgevaardigden, onder wie
I.afont, en de vroegere minister Le Tro-
quère, heeft een wetsontwerp ingediend
tot het houden van een nationalo loterij,
ter versterking van de Fransche Financiën.
Deze loterij zal onafhankelijk zijn van
de andere maatregelen, die de regeering
tot het herstel van de FranschG geldmid
delen, in het oog heeft gevat.
Nieuwe militaire wetten
in Frankrijk
De minister van Oorlog is thans bezig
met het uitwerken van do nieuwe militaire
wetten. Do minister denkt liet eerste dezer
ontworpen aangaando do reorganisatie
van liet leger 23 November bij de Kamer
to kunnen indienen.
Het proces-Daudet
Zooals men zich herinneren zal werd
indertijd de 16-jarige zoon van Daudet in
een taxi doodgevonden. Men zeide zelf
moord, doch de vader leider van de
royalistische partij in Frankrijk be
schuldigde de anarchisten, de politie, den
chauffeur van de taxi en misschien nog
vele anderen van moord op zijn zoon. In
een proces tusschon Daudet en den chauf
feur Bajot is Daudet thans veroordeeld
wegens lasterlijke beschuldiging tot 5
maanden gevangenisstraf en 1500 francs
boete. Den chauffeur Bajot is 3500 francs
schadevergoeding toegewezen
Italië.
Na het complot tegen Mussolini.
M u s s o 1 i n i's positie versterkt.
Eenige wetsontwerpen zullen dezer da
gen te Rome in behandeling worden ge
nomen welke ten doel hebben de macht
en do bevoegdheden van den minister
president uit te breiden. Zij bepalen o.m.
het volgende:
Do minister-president zal door de kroon
benoemd worden en voor de kroon legt hij
ook rekenschap van zijn algemeene poli
tieke richtlijnen af. Do andere ministers
worden op zijn voorstel door de kroon be
noemd, doch do minister-president kan,
als hij zulks noodig oordeelt, ook hun
functies overnemen, met het doel al to
langdurige algemeeno discussies in het
parlement te beperken. Hij wijst de bepaal
de gevallen aan, waarin het parlement
een votum van vertrouwen tegen het ka
binet of den minister-president kan uit
brengen of afwijzen.
Dó persoon on het ambt van den eer
sten minister is onaantastbaar, afgezien
van interventie door' den koning zelf.
Ten slotto worden nog do. bijzondere
voorrechten van den minister-president
vastgelegd, alsmede bijzondere strafbe
palingen voor diegenen, die tegen hem
mochten samenzweren.
Polen.
De Ministercrisis.
Een ka bi not uit alle part ij en?
Uit Polen wordt gemeld, dat de staats
president druk in de weer is een nieuw
kabinet samen te stellen. Hij heeft daar
toe met do leiders der nationaal democra
ten en der radicale boeren geconfereerd.
In parlementaire kringen spreekt men
over een eenheidskabinet van alle par
tijen, dat onder de leuze „de redding des
vaderlandszijn taak zou volvoeren. Ook
spreekt men er over het huidige kabinet
intact te belasten. In dat geval wordt als
minister van financiën genoemd Michals-
ki en de vroegere minister van financiën
Byrka.
Syrië.
De opstand der Drusen.
Do Pa n-A rabischc bewoging.
Senator do Jouvcnel, die tot hoogen
commissaris voor Syrië is benoemd, zal
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
In een overwachte bijeenkomst van den
Gezantenraad te Parijs is besloten d«
Keulsche zöne op 1 December a.s. te ont
ruimen.
Daudet veroordeeld tot 5 maanden ge
vangenisstraf én 1500( francs boete.
De pan-Arabische beweging in Syrië.
BINNENLAND.
De Kabinetscrisis. Ook de overige
ministers hebben hun portefeuille ter be
schikking van de Koningin gesteld (1ste
blad
Ernstige mijnongelukken in Limburg.
(Gemengde Berichten, 2de blad).
deze week te Londen besprekingen met
Chamberlain en Amery, den minister van
koloniën, hebben, om het pan-Arobisclio
vraagstuk te bespreken.
In Engelscho regeeringskringen maakt
men zich ongerust over do vorderingen
van do pan-Arabisclio beweging, dio on
der den indruk van de Fransche tegen
slagen in Syrië grooto uitbreiding heeft
vorkregenMen vreest dat de beweging zal
overslaan naar Transjordanio en Pale
stina
De Jouvenel zal na zijn bezoek ir
Londen spoedig naar Bcyroct vertrekken
Generaal S a r r a i 1 in F r a.n k r u k
Zaterdag is generaal Sarrail te Mar
seille aangekomen, waar hij begroot werd
door den burgemeester dier Blad. den heer
Mangin.
Tegenover de hem ondervrng'-nde jour
nalisten wilde generaal Sarrail zich rerst
niet uitlaten, maar ten slotte gaf hij lo
konnon, dat naar zijn meening de Drusen
en de Pan-Aarahieren met Abd-el-Krim
één geheel vormen, en dat de laatste ge
beurtenissen in Syrië de bekroning ziiri
van de opstanden in Marokko.
De Engelschen noemde Sarrail Fr. nk-
rijks vrienden en bond genoot en. De Mu
zelmannen hebben flinken steun verleemt
Perzië
Het nieuwe bewind.
Do constitutioneel©
verkiezingen.
Het ,tJournal" meldt uit Teheran, Hat
de constitutioneelc verkiezingen zonder
incidenten hebben plaats gehad. Alle pro
vincies hebben zich uitgesproken vóór do
troonbestijging van Riza Khan.
Tsjnng-Tso-Lin retireert.
Oni don vrede to bow «iron.
Tsjang-Tso-lin's troepen nabij Peking
worden reeds teruggetrokken terwijl
eenige Mandsjoerijsche troepen, dio on
langs van Moekden te Tientsin zijn aan
komen, ook weder naar Moekden zijn
vertrokken.
Bovendien hebben de autoriteiten lo
Moekden hol hoofdkwartier van .hun le
ger verplaatst van Tientsin naar oen punt
zestien mijl Oostelijker gelegen.
D<*.o troepenbawogiügcn, dio blij'.h ar
een terugtrekken van Tsjang Tso-lin be-
teekencn, hebben in builonlandsche krin
gen groote verrassing gewekt.
Nog wordt gemeld, dat Tsjang Tso-lin
oen. telegram heeft gezonden aan don pre
mier Toean-Spi-joei, waarin gezegd wofdt,
dat hij bereid is ten einde don vrede lo
bewaren, zijn troepen van Sjantoeng en
rondom Peking terug te trekken naar
Tientsin en verder noordwaarts.
Van hst Vaticaan
De Consistories.
De Kardinaalsbenoemingen.
Een particulier telegram uit Rome
méldt aan de „Msb.":
Op 14 December a.s. zal hot geheime
consistorie gehouden worden.
Tot kardinaal zullen gecreëerd word«n:
Z.Exc. mgr. Cerretti, do nuntius to Parijs,
ZF.xc. mgr. füasparri, nuntius in Bra
zilië, mgr. O'Donnell aartsbisschop Van
Armagh, en prmaat van Ierland benevens
mgr. Verde, secretaris van do n. Congre
gatie der Riten.
In een ander particulier telegram wordt
nog meegedeeld, dat de n. Vader in het
openbare consistorie van 17 December den
kardinaalshoed zal opzetten bij de aarts
bisschoppen van Sevilla en Granada, dio
in het consistorie van .30 Maart van dit
jaar zijn gecreëerd, benevens bij de nieu
we kardinalen.