1/e Jaargang. ZATERDAG 14 NOVEMBER 192b No. 5099 Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN &IMMEMLHMP 3)c Eaid&ohd (Bou^omt Oe ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal, jij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal, franco per post I 2.95 per kwartaal, jet Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen II. TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertentiSn 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt hot dubbele van het tarief berekend. Kleine adverlenliën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, buur cn ver- huur, koop en verkoop IU.50. git nummer bestaat uit vijf lijden, waaronder het Geïl. hjtreepd Zonriagblad. „Potsierlijk" en „zeer leerzaam". Ia ,,De Nieuwe Rott. Crt." die zich in iezo dagen weer o zoo groot toontl (hrijft een zekere Vivian Brantsen uit Volbergen een stukje, dat de redactie zon- iyr kantfeekening opneemt het -ligt trouwens gehéél in de lijn van de door haar ill over de Kabinetscrisis gegeven be bouwingen! Deze heer schrijft: „Men hoort vaak beweren, dat een goed Roomsch-Katholiek onmogelijk een goed Nederlander kan zijn. Hoe dit ook zij, de gisteren dank zij dr. No- lens geprovoceerde ministerieele cri sis getuigt wel op eclatante, ondubbel- 1 zinnige wijze, dat, wanneer de belan gen van het vaderland in conflict ko men met. die van den Paus, het pause lijk belang primeert en dat de R.-K. i staatslieden slechts op voorwaarde van een „Le Pape avant tout" bereid bevonden worden hunne diensten ter beschikking van liet vaderland te stel len. In dit opzicht-is deze potsierlijke crisis althans zeer leerzaam!" Men staat verbaasd over de brutaliteit, raarmpde zoo'n Wielbergsche m'nheer de narheid durft verdraaien. Eerstens 't Gezantschap bij 't Valicaan is belang van den Paus alleen! Hoe dik- rij|s zal dat nog inoefen worden herhaald! -Een liberaal ministerie heeft het in- esleld; een n i e t - K a t h o 1 i e k minis- rvan Buitenlandsche Zaken heeft steeds nclitig 't voortbestaan ervan verdedigd! En wij willen bijv. herinneren aan wat, óór de indiening van het ontwerp tot in- telling van pen gezantschap bij het Vati- lan, prof Van Hamel in het weekblad De Amsterdammer" schreef met een ver- ijzing naar de opheffing Van ons gezant- ;i hii don H. Stoel in 1872: I „Men heeft zich toen in tweeërlei opzicht vergist. Voor verweer tegen de gevaarlijke kanten van ultramontanis- iiie en clericalisme was deze verbre king zeker eerder een falikant middel. 13n het Pausschap is gebleven, wat velen meenden, dat het met het verlies van den Kerkelijken Staat zou ophou den te zijn: een instelling ook van in vloed in de wereldstaatkunde. En dus is ook voor ons land diplomatieke ver binding gewenseht." Dat liet gezantschap bij het Vaticaan, iel is een belang van den Palis, 1 o s van el belang van het vaderland, staat dus »rop! Maar wij kunnen hierbij nog, op de rcfde plaats, opmeuken, dat men onder de e.'le vaderlanders kan worden gerekend, wijl men zich toch als Katholiek niet ut frrieven!.En grievend, héél grie- tnd, is geweest de 'wijze waarop in en uilen de Kamer het gezantschap bij el Valicaan door anti-pnnisten is be- hden geworden: en diezelfde anti-papis- in hebben feitelijk in de Tweede Kamer de iding geveven bij de stemming over het tienib-ment-Kersten. IWaarliik deze crisis i s ..notsierlijk", maar niet door onze schuld: deze crisis is per leerzaam".althans voor ben, die pren w i 11 e n, hóe benopen, boe potsierlijk" is een anti-panisme, dat te- kroonl pen vertegenwoordiger bij den H. waar 20 groote naties vertegenwoor- hebben; die leeren willen, waartoe Rpolitiek kan voeren, als zij zich niet door pkore beweegredenen laat leiden, gelijk p bet amendement-Kersten bijv. de poli- pi van de Vrijz.-Democraten. Vernaderinaen van de R.-K. Kiesvereeniqinqen [Do bekende propagandist de heer B. Th. FWo'f schrijft in ,,De Tijd" volgend in bonden stukje. ..Zou het niet gewenseht zijn, nu de ?roofo liberale pers (de rest zal wel vol- ten) poogt de huidige cris's toe'le sclirij- T«n aan „een booze bui" van Mgr, No- dat alle R.-K. Riesvereenigiingen in ««Mand zich binnen den kortst mo- tdijken tijd uitspraken, dat zij eensee- tD'l slaan achter hun eminenten le'der j de vier afgelreden ministers. Laat tel bestuur van den Bond van R. K. ■^svereemgingen het initiatief daartoe I temen. j U: zon willen aanraden, dit onverwijld j* doen. Ik ben er van overtuigd, dat tel geheele Katholieke volk snakt naar II te gelegenheid zich uil le spreken over grievende bejegening, welke.het j.1. Jtenadag is aangedaan". Jjpschipn. zoo schrijft hij er bij. willen Katholieke bladen bovenstaande Ï:Jnemen het ojser, maar. niet vrij met het daarin voorgestelde pMbiseeren! De bedoeling respecleeren wij. maar wij zien van het houden van vergaderingen, als door den heer Do Wolf bedoeld, do noodzakelijkheid noch do wenschelijkheid in. Misschien zijn wij in deze opvat ting wat couservatief do S. D. A. P. had, als haar zoo iets was overkomen, als ons, al over heel het land protestmeetin- gen georganiseerd! maar wij kunnen, toch, hoe wij het ook bezien, voor het denkbeeld des liecren De Wolf niet warm worden. En nu denken wij nog niet eens aan het gevaar, dal dergelijke vergaderingen mot zich meebrengen, het gevaar n.l., dat, bij een niet voor haar taak berekende leiding, anders-denkenden onnoodig zouden wor den gekwetst, d.w.z. meer zouden worden gekwetst dan door het constateeren van de objectieve feiten gesclredt Dat is een bijkomstigheid van de zaak. Maar, in zich beschouwd, zien wij ook van de best-ge leide „protest"-vergaderingen, 'althans v o o r 1 o o p i g, de noodzakelijkheid of -wenschelijkheid niet in. Iets anders is, dat de Katholieke kiezers bij voorkomende gelegenheden, als zij vergaderen, uitspreken, dat zij eens gezind aoliler hun leider staan. Iets anders is natuurlijk ook, dat de Katholieke pars duidelijk en klaar uiteen zet, hoe deze crisis is ontstaan, zoodat bij hare lezers daaromtrent geen misvatting meer kan beslaan. V Niet generaliseeren. Wanneer de gemoederen verhit zijn, is het. w meestal geen aangename taak, een nuchter woord te spreken. En nu willen wij niet zeggen, dat de gemoederen van het Katholieke volk ver hit zijn door wat er j.l. Woensdag dn do Tweede Kamer is voorgevallen.* Geens zins! De Katholieken zijn teleurgesteld, zijn gegriefd. En dat is voor iederen nadenkenden, bezadigden toeschouwer ook volkomen verklaarbaar. Wij zouden zelfs willen zeggen: men móet dat mét ons mee voelen! Doch misschien is hier en daar on der de KaIholieken wel een slemming, in getreden, die men wel zou kunnen aan duiden als een. verhitting van de gemoe deren. En daarvoor willen wij al is het nvsseh'en ook overbodig waarschuwen. Wij moeten kalm blijven; wii moeten onze waard:ge houding trouw blijven; wij mogen uit het gebeurde geen ongemoti veerde gevolgtrekkingen maken Een ongemotiveerde gevolgtrekking zou b.v. zijn, dat de Protestantse he coali tiegenooten an tip an isme in hun optreden hebben getoond. Want, eer stens, de Anti-revolutiona:ren bebben juist bij de beslissing van j.l. Woensdag man moedig het anti-p'apisme den rug toege keerd. En, vervolgens, wij zijn er van overtuigd, dat ook vele Ghrs'e'bjk-Hisfo- rischen in den lande het ontreden van bun partijleider in de Tweede Kamer af keuren; wij willen alsnog vertrouwen, dat daarvan ook zal worden bl:jk gegeven ja, misschien zijn or onder de leiders zelfs al, die, nu zij de gevolgen van hun daad z:en, deze ook op z'chzelf betreuren. In ieder geval, wij moeien voorzichtig zijn met generaliseeren, met veralgemeenen. .Dat zijn w'j verplicht ten opzichte van anderen; maar ook zou het niet in ons eigen belang zijn! BU3TFSILAND Duitschland. De Duitsche ontwapening. De laatste bezwaren. De intergeallieerde militaire controle commissie heeft kennis genomen van het Duitsche antwoord aan den Gezanten- raad en heeft terstond haar technische opmerkingen aan Berlijn doen toekomen. Volgens aanwijzingen uit geallieerde bron, komen deze op het volgende neer: Het verdrag van Versailles kent geen opperbevelhebber nóch een wederinvoering van een chef van den generalen staf met slechts technische bevoegdheden. De geal lieerden vragen wettelijke vastlegging van het verbod voor vereenigingen om militair onderricht te ontvangen. De geallieerden houden vol, dat de politie geen tweede le ger mag vormen, waardoor, gezien de mi litaire organisatie, bewapening, geoefend heid van kader en officieren, de Rijks- weer verdubbeld wordt. Ten slotte verlangen de geallieerden dat de verbintenissen bij de politie voor het leven zullen zijn en niet voor twaalf jaren en dat het aantal in kazernes onderge brachte politiemannen niet moer dan 35.000 zal bedragen. Frankrijk. De financieele crisis. De tegenvoorstellen van Loncheur. De voorstellen welke Louchcur Uad in gediend beoogden een ruime conversie van de staatsschuld over een bedrag van 115 milliard franc; totale consolidatie van de schuld op korten termijn; een bijzondere heffing over dertig in plaats van over veertien jaar en vermin dering van de annuïteit van 15 tot 10%; Voorts hiermede niet slechts amortisa tie van de vlottende, doch ook van een groot deel der geheele staatsschuld. Deze" amende in enten, die meer de opval ling der socialisten dan do regeeringsvQor- stellen naderen, hebben groote beroering verwekt. Léon Blum heioogde, dat de so cialisten in een onmogelijke positie zou den worden gesteld, wanneer zij tegen do voorstellen-Loncheur moesten stemmen. Als gevolg van de besprekingen ver klaarde Louchcur daarna, dat hij zijn amendementen intrekt op drie na, welke de regeering heeft overgenomen. De socialistische Kamerfractie heeft gis termorgen weer vergaderd tor bespreking van de door Loucheur ingediende amen- -dementen. Hoewel 'de belangrijkste dezer amendementen, zooals wij boven mede deelden, tijdelijk van de baan zijn, kan men verwachten, dat zij bij liet openbaar debat in do Kamer weer te 'voorschijn zullen komen. Mol het oog hierop en ten einde Loucheur niet als kampioen van so« cialistische denkbeelden te laten poseeren, zullen de socialisten naar alle waarschijn lijkheid ook hun door Léon Blum inge diend tegen-onlwerp handhaven. Verder zal Vincent Auriol drie voorstel len bij do Kamer indienen, die ten doel hebben do kapitaal vlucht, die weer neiging toont toe to nemen, te verhinderen. Met name zou daarbij de regeering worden aan gezocht, de hulp van den Volkenbondsraad in te roepen orn opnieuw mot zijn finan cieele afdeeling de internationale malaise, het tegengaan van belasting-fraudes en de internationale controle op den banken on der de oogen le zien. Italië. Het complot tegen Mussolini. Toch represailles? De secretaris-generaal van de fascisti sche partij, Farinacci, heeft zooals wij meldden, de aanhangers van het fascisme geprezen om hun discipline die gemaakt zou hebben, dat er geen gewelddaden plaats hadden na de ontdekking van het complot tegen Mussolini. Volgens „l'Oeu- vre" hebben er echter wel degelijk repre sailles plaats gevonden. Te Brescia zijn de bureaux der bladen „II Cittadino" (libe raal) en „La Provincia" (Volkspartij) ver nicld. Ook verschillende advocatenkanto ren zijn verwoest. Te Parma zijn de oud- minister Micheli (volkspartij), de advo caat Venlurini (unitair socialist) en ver scheidene andere personen door stokslagen gewond. Hct«bnroau van het socialistischs oud-Kamerlid Alberlelli is eveneens ver nield. Voorts zijn verwoest de kliniek van professor Braga en de kantoren van'drie advocaten, een notaris en een ingenieur. Tc Novara is de drukkerij van een so cialistisch Mad in' brand gestoken. Ook to Milaan is het kantoor van oen advocaat vernield. Te Forli hebben de fascisten een demonstratie gehouden te gen den prefect, beschuldigd van welwil lendheid tegenover de vrijmetselarij; zij hebben eAn bom geworpen in een zaal van de prefectuur. Farinacci eischt onder drukking der oppositie-pers. De „Cremona Nuova", het orgaan van Farinacci, eischt onder het opschrift „Het volk vraagt van zijn regeering de grootste energie tot do uiterste grens", de ont binding van alle bladen der constitutio- neele oppositie. Het artikel verklaart dat liet fascisme communistische tegenstanders kan dulden, doch geen constitutioneele op positie. „De regcering", zegt het blad, „is thans in staat te doen wat-haar goeddunkt Het doet er niots toe, of in het buitenland vreemdelingen die zich met Italië's tegen standers vereenzelvigen, een keel opzetten: wij zullen hen laten schreeuwen! Thuis zijn wij do baas! Wij doen wat wij willen! De massa vraagt om de onderdrukking van de deze bladen; de Popoli", de „Mondo" en de „Coriere della Sera'. Dat de regeering zonder dralen optrede •tegen de peeudo-constitutionalisten en hun pers, energiek, onmiddellijk, en op fas cistische wijze!" Do emigranten de aanstichters? Officieel wordt gemeld, dat het onder zoek, dat is ingesteld naar het complot te gen Mussolini aan het licht heeft gebracht, dit alle détails van het complot zorgvul dig waren uitgewerkt iD het hoofdkwar tier van de Italiaansch-e emigranten to Parijs, die tevens voornemens waren de Itabaansche regeering met geweld omver to werpen. Voor dit doel was een omigran tenlcgioen genaamd „Garibaldi-legioen van de Seine" georganiseerd. Mussolini heeft de Kamer op 18 Novem her voor een buitengewone zitting bijeen geroepen teneinde een beslissing te laten nemen over een nieuwe wet waarbij het Italiaansche burgerschap wordt ingetrok ken voor Italiaansche emigranten en hun eigendommen kunnen worden geconfis queerd. Aanslag op een Italiaansch kruitmagazijn. Gisternacht is een aanslag op het groote militaire kruitmagazijn bij Udine verijdeld. Do samenzweerders slaagdon er niet in, de wacht te overrompelen, die weliswaar bij het vuurgevecht, dat zich ontwikkelde, ernstig gewond werd, maar de onbekenden toch op de vlucht dreef. Portugal. Het proces tegen de revolutionnairen. Allen v r ij g e s p r o k e n. De rechtbank te Lissabon heeft allo be schuldigden in verband met de rovolulion- nairo beweging van 19 Augustus vrijge sproken. Spanje Het complot tegen het directoire. Barcelona en Madrid in Slaat van Beleg.. Uit Parijs wordt gemeld, dat do steden Barcelona en^Madrid in verband mot het complot tegen het Directorium in staat van beleg zijn verklaard. Bulgarije. De hurgemoèster van Sofia vermóórd. Een persoonlijko wraak neming. Het Buig. Tel. Ag. meldt: De burgemees ter van Sofia Madjarof, de zoon van den gewezen gevolmachtigden minister Madja rof, is gisterenoclitend vermoord. De moord is een persoonlijke wraakneming van een vroegcren geineenlo-amblenaar, die door den burgemeester uit zijn ambt was ontzet. De moordenaar pleegde zelfmoord op de plek van de daad. Uit Sofia wordt ons nog gemold, dat de burgemeester zich op weg naar zijn huis 'bevond. In de nabijheid van hot stadhuis wachtte de kort geleden ontslagen directeur der stedelijke badinrichtingen hem op on vuurde verscheidene schoten op hem af. Polen. Het Poolsche kabinet treedt af. De saneer i n gskwestie do oorzaak. De Poolsche premier Grabski lidbft giste ren zijn ontslag ingediend. Dientengevolge hebben de overige leden van het kabinet eveneens besloten af te treden. Grabski motiveert zijn ontslag in de eer ste plaats met de vertraging in'de behan deling der saneeringswolten in den Pool- sohen Landdag en de oppositioneele hou ding van bijna de helft der parlementaire partijen. Daarnaast is hij bij het nemen van zijn besluit boinvloed door liet con flict "mot den president der Bank van Po len. Als onmiddellijke oorzaak moot de hernieuwde val van de zloty worden be schouwd. Arabië. De strijd tusschcn de Wahabieten en emir Ali. R e positie der li e i 1 i g o graven. De Engelsche missie, die onder leiding van sir Gilbert Clayton een poging heeft gedaan om in den strijd tusschcn Tim Saud sultan van Nejd en leider der Wahabieten, (■enerzijds, en koning Hoessein, van den Hodjaz. en zijn oudsten zoon en opvolger, emir Ali, anderzijds, te intervenieeron, is, aldus wordt uit Kairo aan de „Times" geseind, uit Djeddah weer naar Kairo vertrokken. Do interventie schijnt niet het resultaat te hebben opgeleverd, dat men er zich van had voorgesteld, al zouden sir Gilbert Clayton en Ilin Saud een overeen komst hebben getroffen betreffende han gende quaesties tusschcn Irak en Nejd, cioch wel is thans komen vast te staan, dat Ibn Sauds strijdbenden alle graven te Mekka hebben verwoest, met Hitzondering van de Groote Moskee, waarin do Kaabah ligt, en ook lo Morlino bet graf van Hamza, don oom van den Profeet, met kanonvuur hebben verwoest. Voorts is vastgesteld, dat beide partijen -naar den vrede verlangen, docli dat Ibn Saud hardnekkig weigert den Hedjaz te verlaten zoolang (le Hasiemietische fami lie niet vertrokken is. Hij is bereid er in toe te stemmen, dat een van do voorname sjerifs heerscher wordt, doch niet eens lid der Hasjcmietiseho familie. - Daar emir Ali hoe langer hoe meer gebrek krijgt aan geld en levensmiddelen, beschouwt men zijn onderwerping aan Tbn Sauds eisclien slechts -als een quaes tic van tijd. China. De burgeroorlog. Een verwoede strijd Een communiqué te Mookdcn maakt melding van een telegram van Tsjahg Tsoeng Tsjang, don Mandsjoerijschen HET VOORNJUUNSTE NIEUWS. BUITENLAND. De financieele crisis in Frankrijk. De fascisten eischen onderdrukking der oppositie-pers. De burgemeester van Sofia vermoord. Het Poolsche kabinet afgetreden. BINNENLAND. De Kabinetscrisis Persstemmen (2de blad). Er bestaat vrij groote zekerheid, dat ook de vijf overige ministers hun ontslag zullen aanvragen. (1ste blad). Tot chef van den Generalen Staf is be noemd de generaal-majoor P. J. H. v. d. Palm, commandant der le Divisie. (Leger en Vloot, 4de blad). commdiulant van ITsoechow, inhoudende, dat de troepen van Moekden ca. 2000 min «urn dooden verloren in een hevigen strijd rond Hsoochow. Yiuhslen en Koets jen. Do vijandelijke verliezen worden op twee bri gades geschat. Iïet telegram voegt er lrj: In afwachting van verdere instructies bob-» ben wij een defensieve houding aangeno men. V o r s t e r k i n g van het Jap a^n scho sm q 1 d ce 1 De Japanscho torpedojagers „Soemira" en „Hisji" zijn gisteren van Sasebo uit gevaren met bestemming Tsingto «ter ver sterking van het zich daar bovindoide Ja panscho smaldeel, dat tot taak heeft Ja panscho levens en eigendommen in Sjan- tung le beschermen. Nog twee torpedojagers liggen oud or stoom om op eerste order te kunnen ver trekken. Amerika. Het accoord tusschen Italië en de V. S. Een lago rentevoet. Omtrent hot tot stand gekomen accoord .tusschen do Italiaansche en Amerlkaan- sclio schuldenoomm'ssio kan nog het vol gende gemeld worden: Het standpunt van senator Smoot, den minister van Handel, Hoover, en nog tweo anderen, had gedurende conigen tijd een accoord onmogelijk gemaakt. Dezer (lagen werden do Amcrkanon het echter onderling eens. Zij kwamen tot een compromie, dat aan de Italianen werd voorgelezen, met het verzoek, er dbn vol genden dag op te antwoorden Dit ant woord werd met spoed opgesteld, waarop de Amerikanen een onderhoud hadden mot den minister. Bij hun terugkomst in liet ministerio van Financiën lroldeh do beide commis sies een vergadering die 1 uur duurde. Na af'oop woml toon bekend gemaakt, dat een basis voor 'overeenkomst, was gevon den. Nader wordt gemeld, dat het totaal-bo* drag in 02 jaar zal wo'don afbetaald. Do eerste vijf jaar wordt geen internet belaa'd, de daarop volgende 10 jaar bedraagt do rentevoet 1/8 pet., dan groeit li'j ge'© <1 - lijk tot 1 pet blijft zoo van 1950 tot 1080 en wordt ten slotte voor do laatste zeven juar 2 pel. DE POLITIEKE TOESTAND. Fantasieën in de linkschc pers. De parlementaire rodaclcur van „Do Maasbode" o.m.: Ln verband met do ontslagaanvrage der vier R.-K. ministers doen do meest fan tastische berichten de ronde. „Het Handelsblad" spant hiorin do kroon, ma$r daarbij is de wonsch de va-> der van de gedachte. Nu alles aan stukken ligt, niet het minst door de schuld van don Vrijhe'dsbond, suggereert men zichzelf aan liberale zijde, dat het nog wel terecht zal komen. Aan do ministeries, waarvan do minis-1 ters geen ontslag hebben aangevraagd, wordt natuurlijk doorgegaan met den bo- grootingsarhoid. Dat kan ook niet anders; eerst als deze ook ontslag zouden aanvrat gen, is er van stopzetten sprake. De b(M groot ngsarboid staal echter geheel stil aan de vier departementen der Katholieko ministers. Zullen alle Ministers entstaq aanvragen? Dat de politieke»locstand niet in liet reine gebracht zou zijn, door hot niet in willigen van het ontslag door II M. de Koningin, is zeer begrijpelijk, a's men slechts even de geschiedenis nagaat. Toen het ministerie gevormd werd, js e.r wel degelijk over de k\v stio van hot ge zantschap gesproken. De min'stor van Buitenlandsche Zaken wensebto hot go- zantsehap te behouden. Aan de Christ©* lijk-Historisohen, die hun vrijheid ten op* zich te van (lezen post wenschten tc behou den. was het bekend, wat do gevolgen zou*

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1925 | | pagina 1