ie Jaargang.
WOENSDAG 11 NOVEMBER 1925
No. 5096
5)e Setcbdre (Sou/to/nt
gONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal,
rue Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal,
o per post I 2.95 per kwartaaL
Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver-
jsï tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor-
jjng. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
pblad 9 ct
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT; ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone adverlenlISn 30 cent per regel
Voor Inbonden Mededeelingen wordt het
duubelo van het tarief berekend. s
K'oine advertenl.ën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, buur en ver
huur, koop en verkoop fO.50.
fpiinei* bestaat sit teres
K. S. A.
u deze dagen zoo geklaagd wordt
Jk. S. A. in ons land. is 't mis-
g0ed even te wijzen op de manier,
ide K. S. A. in Amerika werkt,
j)e Nieuwe Eeuw." Zij hield on-
algemeene vergadering en daar
e heilzaam de actie is der „New
Welfare Conference", zooals de
joidt van deze top-organisatie. Ze
iesluurd door zeven bisschoppen
der zes onderafdeelingen heeft
een bisschop aan. het hoofd. Er
departement van administratie,
toezicht houdt over de andere af-
o, en tot haar voornaamste taak
voeling te houden met de regee-
jnr allo aangelegenheden. waarbij
fLe belangen betrokken zijn. Zoo
e positie van do priesters en
Haïti weten te verbeteren en
geregeld in contact met buiten-
i bisschoppen. Bijzonder veel
gakt deze afdeeling van immigra-
a. Zelfs is zij officieel immigra-
ilschap. Veel werk maakt dit „par-
van verbeteringen op het immi-
Ellin Island. Het departe-
m onderwijs verzamelt gegevens
Sa katholieke scholen, geeft advie-
jab een Centraal Bureau, en staat
ie met do regeering. Zo voert op
legen anti-katholieke wetsontwer-
lodt contact met katholieke studen-
niet-katholieke universiteiten, en
irt het godsdienstonderwijs op de
Het departement van publica-
lileratuur is het agentschap voor
ie publiciteit. Het departement
pving is diligent om iedere anti-
e beweging te signaleeren: be-
nti-katholieke ontwerpen zijn dit
il aangenomen. Verder voert deze
krachtige actie om het voort
van het ongeloof te stuiten. Het
neut van sociale actie omvat o.a.
sle charitas. Het departement, van
nganisaties bestaat uit de grootste
ingen, o.a. de National Council of
i Men, waartoe 1103 afdeelingen
l De bisschop-conferentie heeft
een zevende departement in te
dat alle gelden voor de missies
inistreeren en verdeelen.
ever genoemd weekblad.
uilen in Nederland wel niet gauw
S. A. a la Amerika krijgen!
ten deele en bescheidenlijk," in
i in werking, op dat Amerikaansch
jebouwd, zoo'n K. S. A. kan -er
»k bij ons zijn! 't Is en blijft
ie overtuiging, dat voor de 90-
clie een centrale gewensckt èn
:elijk is; en dat vervolgens die
toevalligerwijze, doordat zij b.v.
reau heeft, ook heel veel dienst zal
doen voor wat niet onder de so-
wordt begrepen: charitatieve
itieke actie.
K. S. A., boe dan ook, moet er
Daarvan zijn trouwens vrijwel
overtuigd. Als nu maar door ge-
over de vraag hoe intusschen
heele K. S. A. verdwijnt!
BUSY F HL® MD
Duitschland.
I Monarchisten in Beieren.
otrolocrbare sensatio-
neele geruchten,
dersche minister-president bevindt
bet oogenblik te Berlijn, waarheen
kanselier hem uitgenoodigd heeft
prekingen met de minister-presi-
for verschillende landen te kunnen
Zoolang hij daar vertoeft, is er
kans, dat er te München een amb-
uededecling zal gepubliceerd wor-
0 de monarchistische samonzwe-
tlke daar op touw heet te zijn ge-
tt'Ük geeft zulks aanleiding tot
*arring en de wildste geruchten,
hierin wegwijs te worden, dient
verschillende Putsche uit elkaar
BL
fate is die, welke Emil Ludwig
roe en welke daarin bestond, dat
whisten verleden jaar het plan
'een kroonprins door den Beier-
«nddag met eenvoudige meerder-
11Memmen tot staatspresident te
®K)emeii. Een rijksminister zou
hebben, dat de rijksweer zich
&val onzijdig zou houden. Ludwig
Jpegedeeld met dien rijksminister
bedoeld' te hebben, waarop de
Ztg." dezen laatste ijlings op-
om inlichtingen vroeg. Dr. Gess-
^de, dat hij zich alle door hem
gevoerde gesprekken niet meer
kon, dat de keuze van een
staatspresident een zuiver locale Beier-
sche aangelegenheid was, waarin noch de
rijksweer, noch de rijksministers zich te
mengen hadden en dat hij in elk geval
voor zijn persoon en niet in naam 9an het
geheele rijkskabinet gesproken heeft.
Een publicatie van de Telegraphen-
union, brengt Ludwig's onthulling even
eens tot minder sensationéele proporties
terug, terwijl ook de burgemeester van
"Neurenberg, die door Ludwig in het ge
ding was betrokken, zijn bemoeienis met
een en ander ontkent.
De tweede Putsch, waar het om gaat,
bestaat, voor zoover dat nu to overzien
is, uit een bezoek .hetwelk graaf Soden,
een der raadgevers van den. kroonprins,
gelijk gemeld, bij minister-president Held,
bij generaal Kress, commandant van de
rijksweer in Beieren, -en bij overste Seif-
fer, commandant van do Beierscho politie,
gemaakt heeft, en waarbij hij dezen hee-
ren vroeg, welk standpunt zij tegenover
een monarchistische samenzwering zou
den innemen. Alle drie heeren hebben op
onmiskenbaar duidelijke wijze verzekerd,
dat zij een Putsch onmiddellijk in elkaar
zouden slaan.
Inmiddels circuleeren natuurlijk een
groot aantal niet te controleeren sensatio-
neele berichten rondom dit centrum, dat
vrijwel vast schijnt te staan. Zoo weten
sommige bladen al de ministerlijst van
het nieuwe koninkrijk over te leggen, als
ook do lijst van personen, die gevangen
genomen zouden worden, den naam van
den nieuwen perschef, de nieuwe hoofd
stad, de namen van de couranten, die de
beweging zoHden steunen, enz.
Om in de geldschaarschte te voorzien,
zou er" een nieuwe orde ingesteld worden,
waarvan men de eerste klas kon bekomen
tegen betaling van 100.000 Mark. de twee
de a 50.000 mark, enz. Wat hiervan waar
is, ligt natuurlijk in het duister. In elk
geval verdient een artikel in de „Allge-
meino Rundschau" vermelding, dat voor
het bekend worden van deze Putsche ge
publiceerd werd en waarin een der best
ingelichte schrijvers van Beieren uit
drukkelijk waarschuwde voor de gevaren
van eventueel op touw te zetten monar
chistische relletjes, uitgaande van krin
gen, die zich onvoldoende rekenschap ge
ven van de situatie, waarin op het oogen
blik Beieren en het rijk verkeeren.
Luther en Stresemann naar Londen.
Mits de nevenkwesties zijn
o p g e 1 o s t.
Naar het „Berliner Tageblatt" ver
neemt, hebben Luthér en Stresemann be
sloten op 1 December a.s. het verdrag
van Locarno to onderteekenen, vooropge
zet dat de toegezegde consequenties voor
de z.g. „nevenkwesties" zullen zijn verwe
zenlijkt. Mocht dit niet het geval zijn, dan
zullen heiden hun ontslag indienen.
Het parlementaire probleem zal eerst
tol oplossing worden - gebracht, zoodra ze
kerheid over bedoelde consequenties zal
zijn verkregen.
Uitsluiting in de Metaalindustrie.
De bond van melaalindustrieelen heeft
besloten allo metaalbewerkers in do dis
tricten Mainz, Wiesbaden, Rheingau en
omgeving den 16en a.s. uit to sluiten.
Door dezen maatregel zullen ongeveer
15.000 arbeiders getroffen worden.
Frankrijk.
De financieele crisis.
Painlcvé's val wordt
verwacht.
De geheele dag is gisteren doorgebracht
met onderhandelingen zoowel in de com
missie van financiën" als in A verschil
lende politieke groepen.
Bij de linksche groepen zit vooral de
wensch voor het kartel te Tedden, doch de
tegenstelling tnsschen de socialisten en de
radicalen wordt van uur tot uur grooter,
aldus de Parijsche redacteur van do
„Msb."
De commissievergaderingen hebben tot
groote incidenten aanleiding gegeven en
hoewel men nog steeds vasthoudt aan de
plannen van de regeering, zijn alle onder-
deelen reeds vrijwel verworpen of wel
aangenomen op een wijze die de moge
lijkheid open laat ze in de kamer te bren
gen, om ze aldaar te verwerpen. Zoo wer
den artikelen aangenomen met vijf stem-
nipn voor tegen 23 onthoudingen.
Een poging van Leon Blum om het ef
fect van de stemming van eergisteren,
waarbij de socialisten zich volkomen te
gen de radicalen keerden, te verzachten,
ping niet op, zoodat Bokanowsky do betee-
konis van do nieuwe stemming wist toe
tc lichten.
Er hebben ook tusschen afgezanten van
het kartel, in het bijzonder Malvy, weer
nieuwe besprekingen met Painlevé plaats
gehad, en men heeft hem zelfs gevraagd
met geheel nieuwe plannen te komen,
waarop Painlevé mededeelde, dat zulks
onmogelijk was en dat hij dan liever op
liet slagveld viel.
Het denkbeeld w%rd ook geopperd om
te beproeven door middel van een inter
pellatie een uitspraak van de kamer te
krijgen, waarop de partijen van het kartel
haar eenheid zouden kunnen herstellen.
Doch ook dat werd afgeweken. Men ver
wacht nu, dat toch a.s. Donderdag het
geen nog overeind bleef van de plannen
van Painlevé, met een algemeeno be
schouwing van den rapporteur voor do
kamer zal worden gebracht.
In de wandelgangen van de kamer is
men echter overtuigd, dat het ministerie
Painlevé niets anders overblijft dan heen
te gaan
Men meent, dat de opdracht tol kabi
netsformatie gegeven zal woiulen aan
Briand
Italië.
Het verijdeld complot tegen Mussolini.
Nieuwe arrestaties.
De „Innsbrucker Nachr." meldt, dal in
verband met het aanvalsplan Pegen Mus
solini in allo „steden van Zuid-Tirol talrij
ke arrestaties zijn uitgevoerd.
Meer dan honderd personen, o.w. zaken
lieden, ambtenaren, onderwijzers en gees
telijken werden gevangen genomen en of
naar de prefectuur of naar den karabiniers
post overgebracht.
Een groot deel der gearresteerden werd
echter wegens.het onlhreken van elk bewijs
spoedig weer vrijgelaten.
Volgens berichten uil Rome hebben de
fascisten in verschillende steden van Italië
daden van geweld gepleegd om hun veront
waardiging over den aanslag op Mussolini
te uiten.
Te Brescia hebben zij dc drukkerij, waar
twee bladen der oppositie gedrukt werden,
bestormd.
Te Triest werd zelfs het Ooslenrijksche
consulaat niet ontzien. Men was vertoornd,
dat daar do vlag niet ter eero ven Musso
lini'was uitgestoken. Officieren van de mi
litie wisten echter to beletten, dat hot Oos
lenrijksche wapen werd afgerukt.
Ook do woning van hot gëmeonteraads
lid Zamata werd geplunderd, waarbij ver
schillende kostbaarheden en geld gestolen
werden.
Ongeveer 100 plunderaars zijn in hechte
nis genomen, terwijl de prefect een scherpe
terechtwijzing van de regeering heeft ont
vangen.
De resultaten.
Het is de moeite waard na te gaan de re
sultaten, welke Mussolini met zijn aanslag
bereikt beeft. Hiervoor worde geciteerd,
wat door Farinacci gezegd wor/ll in oen
manifest, waarin bij de fascisten geluk
wenscht met de betoonde discipline. Hij
zegt a.o.: ,J)c vrijmetselaren zijn verplet
terd, hun loges door militairen bezet, de
socialistische partij ontbonden en vier be
langrijke socialistische kranten horst".
Spanje
De agitatie tenen bet d:re;!cire
Het voorbeeld van Mussolini.
Do Spaansche gezant te Berlijn bevestigt
bet bericht uit Madrid omtrent de arresta
tie van verschillende officieren van bet
garnizoen aldaar, w.n. den commandant
Magada, wegens bun agitatie tegen bet
Directoire.
Syrië,
De gucriüa in Syrië.
Binnenkort do beslissende
slag te verwachten?
Volgens een telegram van den correspon
dent te Cairo van de Liberie" wijst het
wijst liet nieuws, in do laatste 24 uur ont
vangen, er op, dat do beslissende slag in
Syrië op het punt staat te beginnen. De
rebellen-leider Bakri tracht door onver
wachte aanvallen de Franschen van hun
hoofddoel, Horas, af te leiden. Maandag
nacht bad een nieuwe, lievige aanval op
Damascus plaats, toen 1600 rebellen dooi
de Fransche stellingen in het Oosten van
de stad trachtten te dringen. Gedurende
meer dan een uur word or hevig gevochten.
Op een oogenblik gelukte het den opstan
delingen de Fransche linies in de Straat
genaamd „de rechte" door te breken, doch
oen vinnige tegenaanval, vergezeld van
vernietigend macbinegoweervuur, dreef de
rebellen terug met achterlating van vele
dooden.
Ten Zuiden van Damascus wordt de
laatste dagen voortdurend zwaar kanon
gebulder gedmord. Is dat het voorspel van
het groote offensief, dat generaal Gamelin
tegen Bakri voorbereidt? Men vermoedt van
wel, want de troepen waren reeds enkele
dagen geleden gereed cn wachtten slechts
op het sein om den strijd aan te vangen.
De opstandige troepen tusschen Homs en
Damascus worden langzamerhand omsin
geld en de rebellenhoofdman Bakri zal
geen wijziging kunnen brengen in de plan
nen van generaal Gamelin. Het Fransche
commando schijnt slechts te wachten op
den terugkeer van den generaal, die Sar-
rail tc Beiroet uitgeleide heeft gedaan, om
dan den beslissenden slag toe te brengen
De benoeming van Henry de .Touvenel tot
hooge commissaris is door de Syrische
notabelen met groote voldoening ontvangen
China.
Een verwoede veldslag
Fong verslagen
Uit Peking wordt gemeld, dat do legers
van generaal Feng en van Tsjang Tso Lin
in een verwoed gevecht zijn gewikkeld nabij
Peking. De Mantsjoerijsche troepen zijn
verslagen.
De „Times" meldt nader uit Peking: .De
strijd, die verscheidene dagen geduurd
heeft en aanzienlijke verliezen tengevolge
had aan beide kanten, is geëindigd met
een nederlaag van Fopg. Een regiment
cavalerie van Tsjang Tso Lin bevindt zich
op oen afstand van 25 mijl van Peking.
Uit Shanghai wordt gorrmld, dat (strijd
krachten uit Moekden zich uit de provincie
Kiangsoe terugtrekken en dat de Tsjekiang
troepen Tlsoechowfoe en Itaieiiow hebhen
bezet.
Woe Pei Foe, die belangrijke verster
kingen ontvangt, heeft verklaard, dat de
strijd uitsluitend tegen do Mansjoerijsehe
troepen wordt gevoerd.
De be.-ren vluchten naar Shanghai, len-
c:nJ:* a.-.n gedwongen inlijving hij het leger
te ontkomen.
Te Swatou is opnieuw een boycot op
groote schaal tegen Engelsehe goederen
begonnen.
Do terugtrekkende troepen plunderen
volgens do ontvangen hericlilen. en schie
ten op hun eigen officieren.
KAMEROVERZICHT.
Eerste Kamer.
De Bioscoopwet wordt heden in de
afdeelingen bchande d.
Do Eerste Kamer vergaderde .gis!or-
avond onder vooi-zilterschop van baron
Van Voorst tot Voorst.
Ingekomen waren de geloofsbrieven van
liet nieuw benoemde lid, don heer H. Ame-
link, te Utrecht, den opvolger van hel af
getreden I'd, den lieer De Waal Malefijt.
De commissie van onderzoek, bestaande
uit do heeren Blomjous, De Muralt en Po
lak, adviseerde bij monde van eerstge
noemde, (ot toelating, waarmede de Kamer
zich vereenigde.
De heer Amolink werd vervolgens dooi
den griffier binnengeleid en legdo de ver-
eischte eeden af, waarna hij plaats nam.
De voorzitter memoreerde hierna de
ontslagn.' ming met 1 November van den
heer Goedhart als directeur van den steno-
grafischeiv dienst van de Stalen Generaal,
en wees er op dat het oogenblik om rust to
nemen voor hom gok omen was.
Namens dc Kamer dankte spr. hem voor
zijn moeilijken, nuttigen cn gewichligen
arbeid in 't belang van het land verricht,
en wenschle hem nog een langen levens
avond toe. (Applaus).
Daarna sprak hij den nieuwcn^direclcur
van den- dienst, den heer Steger, toe, en
wensch te boni geluk met zjn l>enoemiBg,
die hij aan zijn ijver en plichtbetrachting
te danken heeft. (Applaus).
Ten slobto deelde d(? voorzitter mede,
dat de centrale afdeeling besloten heeft,
den volgenden ochtend elf uur in de afdee
lingen (e onderzoeken, de wetsontwerpen:
bestrijding, van de zedelijke en maatschap
pelijke gevaren van do bioscoop; goedkeu
ring van het op 0 December 1924 te 's-Gra-
venhago tusschen Nederland en Honga
rije gesloten handelsverdrag met daarbij
behoorend protocol; aanvulling en verhoo
ging van hoofdstuk X der Slaaisbegroo-
ting voor 1024; (verschil'ende onderwer
pen); ontginning van liet steenko'en-
veld bij Vlodrop, en dat oin twee uur iu
do openbare vergadering aan dc orde ko
men de wetsontwerpen: wijzig'ng van art.
30 van liet -B. W. en herziening der fail-
lissemer.'lswet.
De vergadering werd daarop verdaagd
tot hedenmiddag 2 uur.
Tweede Kamer.
Echo uit den crisistijd. Voortzetting
politiek debat. Begrooting van Oorlog.
Het gezantschap hij den Pauselijken
stoel.
In do Tweede Kamer-zitting van j 1.
Vrijdag is aan de orde geweest de kvves-
ite-Wentink in verband met diens ver
zoek om volledige vergoeding van de
door hem geleden schade, wegens het in
beslag nomen in 1917 van een hem too-
behoorondo partij zeep. De meerderheid
van do Kamer-commissie, welke deze
aangelegenheid heeft onderzocht, was van
meening, dat er geen aanleiding was om
de geleden schade te vergoeden, de min
derheid echter meende, dat wel degelijk
do heer Wenlink schadeloos gesteld dien
de te worden.
Tijdens de discussies stolden de heeren
Oud en Duys voor, om de conclusie van
het verslag dor commissie aldus te lezen:
„De Kamer zegt de Regeoring dank
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND
Sensationeele geruchten omtrent mo«
narchistische actie in Beieren.
De financieele crisis zal, naar verwacht
wordt, de val van Painlevé spoedig ten ge
volge hebben. Een telegram meldt evenwel
overeenstemming in het kartel.
De aanslag op Mussolini en de gevolgen.
In China is generaal Feng (de z.g,
<,Christen"-gencraal) verslagen.
BINNENLAND.
De Algemeene Beschouwingen over de
Staatsbegroting voor 1926 en de Bcgroo-
ting voor Buitcnlandschc Zaken. Amen
dement tot afschaffing van het Gezant
schap bij het Vaticaan. (Kamerverslag, 2do
blad, en Kameroverzicht, Jslo blad).
De Eerste Kamer behandelt heden de
Bioscoopwet in de afdeelingen (Kaïner
overzicht, leste blad).
Overleden is Kanunnik Mr. P. C. Wij-
tenburg, oud-deken van 's-Gravcnhage.
(Kerknieuws. 1ste blad).
voor voor de verstrekte inlichtingen en
verzoekt haar tc willen nagaan of er
grond is om in do door adressant geleden
schade tegemoet te komen."
Over dit voorstel staakten echter de
stemmen (3838), zoodal in de boden-
middag gehouden Tweede Kamerzitting
opnieuw mocsl gestemd worden.
Het resultaat was, dat dit voorstrd m-t
47 legen 34 steramen werd a&ngenom
zondat deze aangelegenheid nog nader zal
worden onderzocht.
Mol de linkerzijde stemden vóór do
Olii'-Hislorisehen Rutgers van *Rozrn-
hui-g en Lovrnk, de R; K Muller en >an
Rijckevorssol, do heer Zandt (Stuatl Uo-
rer. Partij), de heer ijngheek (Tferv.
Staatspartij), alsmede mr. Arts (R.-K.
V. P.)
Daarna ia h< l polilick debat voortge
zet.
De financieele spreker van de christe-
lijk-hislorischen, jlir. Rutgers van Ro-
zonburg, hield oen zwaar-pessimistisch
beloog en van dp rede van mr van Gijn,
do financieel© specialiteit van den Vrij
heidsbond, kan al niet anders worden «-
tuigd. De derde groote redevoering, van
mr. Heemskerk, was de belangstelling
van Regeoring en Kamer waard.
Tot slot heeft dé heer van Rnppard het
laatste kwartier, dat do Vrijheidsbond nag
aan spreektijd had, gebruikt, door to
pleiten voQï een Ministerie .van Landbouw
handel en nijverheid. Deze drie zaken hliO-
ren bij elkaar. Door landbouw te brengen
bij binnenland.sehe zaken, wat een zuivT
administratief departement is. heeft men
een groot deel van ops volk, dat landbouw
beoefent, stiefmoederlijk bedeeld, aldus
deze spreker
In de avondvergadering is do begroe
ting van buitcnlandschc zaken behandeld.
De bekende anti-papislischo van do
coalitie-partijen afgescheiden heeren Ker
sten en Zandt hebben een amendement in
gediend. waarvan de bedoeling is, het
Noderlandsch gezantschap bij den Pause
lijken Stool op to heffen!
Dr. Nolons .heeft duidelijk verklaard,
wat de gevolgen zouden zijn, als hel amen
dement werd aangenomen.
De Chr.-Historischcn hebben blijkbaar
niet zelf mot zulk 'n amendement durven
komen doch zij zullen nu er vool
stemmen. Ook do sociaal-democraat Vlic-J
gen verklaarde, er voor te zullen stom
men! Heden wordt over het amendement
gestemd. (Zie eventueel Laatste Berich
ten.)
Koninklijke Besluiten.
P o s t or ij e n en t o 1 e gr afi e.
Bij Kon. besluit is aan E. A. Bongo-
naar, directeur van liet post- en telegraaf
kantoor tp Bussum, op zijn verzoek, als
zoodanig eervol ontslag verleend.
De gewone audiëntie van don mi
nister van justitie zal Vrijdag a.s. niet
plaats hebben.
KERKNIEUWS
MGR. P. C. WIJTENBURGt
Dinsdagavond om half negen is in huizo
„Duinrust" te Overveen, in den ouderdom
van 77 jaar, overleden do Hoogeerw. Heer
Mgr. P. C. Wijtenburg, oud-deken en.
pastoor van 's-Gravenhage.
Sinds oenige dagen was Mgr. Wijten
burg lijdlendc aan bronchitis en hij werd
Maandag voorzien van do H.H..Sacramea
ten der Stervenden. Hij is zacht cn kalm
overleden.
Deken Wijtenburg heeft in zijn lang
priesterleven het Bisdom Haarlem zeer
vele en verscheidene diensten bewezen,
die door Bisschop en Paus oo eervolle wip
