17e Jaargang.
MAANDAG 2 NOVEMBER 1925
No. 5Q88
iABON N EM ENTSFRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal,
onze Agenten 20 cent per week S2.60 per kwartaal,
co per post 1 2.95 per kwartaal.
Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver-
'baar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor-
betaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
idagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen
I.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
DE ADNTERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone adverlenliën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
dubbele van het tarief berekend.
Kleine adverlenliën, van ton hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop IO.50.
I nummer bestaat uit twee
OePaus over de vrouwenkleeding
Osservatore Romano", hetr officieus
a'ansche orgaan, geeft ons een getrou-
.van een rede, welke onze H. Va-
,1UD XI verleden week Woensdag hield
de afgevaardigden der Vrouwenbon-
die ook ten Vaticane op audiëntie
tijdens het Internationaal Congres,
„een allerheerlijkste redevoering, door
ld van Vaderlijke vreugde en bezorgd-
,,Wij zijn zeer gelukkig, dierbare
ki, U te zien, U te groeten en Wij
opgewekt door de schoonheid van het
awspel dat zich aanbiedt aan Onze
i pii aan Ons hart." In deze toe-
li brengt de H. Vader eenige voor-
punten uit de Congresbesprekingen
Toren. Waar wij hier niet de lieele
bnnen weergeven, beperken wij ons
slgeen Paus Pius XI zeide over de
ling: hot heeft geen commentaar noo-
Jaar van den anderen kant hebben
h uw program een andere zaak be-
I, welke in zoo gelukkige betrekking
met uw Christelijk ideaal n.l. den
welken ge wilt gaan aanbinden, zoo
•lig, zoo machtig, zoo godsdienstig,
onzedelijke mode, die een ware
is voor een zoo groot aantal vrou-
irelke zich Christen noemen en den
rteiijken naam onteeren. Wij verheu-
!3S dat We U zoo geheel accoord zien
imet een Onzer zwaarste zorgen. Dat
ondert mi.i wel niet in het minst, maar
stoch altijd een troost uw gevoelens in
snsleniming te vinden met een der
wenschen van Ons hart, met een
betoogen. waaron Wij telkens, als We
gelegenheid toe hebben, willen terug-
diepte, het helder inzicht in het
lelijk leven worden tot stand ge
itdoor een solide kennis van de chris-
pwaarheid. Gij hebt er bij uw arbeid
ijs de ondervinding van. Niets is zoo
ikt om in de zielen edele en waar
buiten te doen ontkiemen dan de
k in het sclioone, het groote, het edel-
!ige. Daarom willen wij U in hcrinne-
kengen. U alleen, heel in vertrouwen,
peciaal punt wat betreft den strijd
a gij In^on dn onze'' mode wilt
ingen. Wij hebben immers bemerkt
ras het afkeergevoel tegen de min-
aardige mode te kort schiet, zelfs
war men hef het minst zou verwach-
8 tófs in de huizen van opvoeding,
toch christelük zijn en gaarne zoo
1 md worden. Wij vereeten het nooit
l Religieusen zien om haar te vra-
f zij opvoedinesinrichtineen bezitten,
haar meestentijds bevestigend ant-
1 slaan wij het nooit over haar aan
den, voet hii stuk te houden wat be-
If Curislolijke zedigheid in de klee-
fd wel tot eiken prijs Soms heb-
1 fij ons hooren antwoorden dat de
j b dan haar dochters willen terug-
Welnu, dat hindert niet, de chris-
Wh ei denheid in de kleeding moet
b geleerd, met nadruk en tot eiken
fn Wii willen dat het voorbeeld uit—
sde religieuze Katholieke opvoedings
l Wen moet heeinn<m met "3e jong-
in de harten te doen wortel schie-
b "eest van doned. het gevoel van
iiilsnroelijke waardigheid van de
eliike ziel.
Sük juist in naem ook der mensch-
moef men strijden voor de eerbare
Bianr bovenal moet dat" omwille der
iehoid van den naam Christen,
tói dragen de snoren van het Bloed
rinssovs. nch i 11 eren d getui een ivoor
tóge bestemming die ons wachtt.
in# hoe Uwe tegenwoordigheid ons
leeft geopend in 't volste vertrouwen,
't misschien niet gedaan hebben
T llpl""» me col-ia or of ellen ondnrp
komst Wij ziin zeker dat Wii onze
m liohhen toevertrouwd aan de
tMonrhoidsfers om het doel te be
dot wü altijd voorstellen, de
Tan God, de eer van onze "Fleer Je-
Wstns, het heil der zielen".
Nat Pauseliik woord ook in ons
^rklinken. En mogen er weer niet
"kn zijn, die meenen, dat de Pause-
*-naaping wel heel mooi is. maar
a aiet van toemssing op haar
BUITENLAND
Ouitschland.
Tegen Locarno.
aationalen onverzoenlijk.
_rlijn wordt gemeld, dat de oppo-
buitsch-Nationalon tegen het
Tan Loearno in den laatsten tijd
is verscherpt, dat ook de Volks
eer op hijlegging der crisis
^i'sch-Nationaal correspondenlie-
1 antwoord op de verklaringen
van het rompkabinet Luther, waarin wel
iswaar een vergeefsche poging wordt ge
daan, de interpretatie der kabinetsverkla
ring te wijzigen, doch hetwelk anderzijds
een verdere vastlegging der partij ten
aanzie^ van de afsluiting van het verdrag
van twearno beteekent.
Het orgaan van Stresemann. de „Tag-
liche Rundschau" schijnt zieh bij deze op
vatting neer te leggen en constateert, dat
oen bijlegging der crisis wel niet meer
mogelijk zal zijn. Het heeft wel geen zin,
het verdrag van Locarno tot leuze voor
Rijksdagverkiezingen te maken, maar het
Duilsche volk is nu eenmaal onpolitiek.
Het centrumsorgaan, de „Germania" zet
nogmaals haar program uiteen. Het blad
acht nieuwe verkiezingen bedenkelijk. Het
is van oordeel, dat het onmogelijk is, met
de oude regeering-Luther, ook wanneer
deze met vertegenwoordigers der linker
zijde zou worden aangevuld verder te wer
ken. De .,Germania" wenscht een regee
ring uit de groote coalitie, waartoe Luther
dan evenwel niet zou behooren.
Een referendum?
In enkele politieke partijen wordt 3e
mogelijkheid overwogen van een referen
dum over het verdrag van Locarno. De
Duitsch-nationale „Tag" wijst er echter
op, dat volgens de arlikels 73 tot 76 vau
de grondwet de regeering ln geen geval
het initiatief tot het houden van een re
ferendum kan nemen. Dit Techt heeft al
leen de Rijkspresident. Hij kan dit doen
indien de Rijksdag een wet heeft aan
vaard waarmede hij zich persoonlijk niet
kan vereenigen. Ook het tegendeel is mo
gelijk.' De Rijkspresident kan ten opzichte
van Locarno besluiten de bevolking in
staat te stellen zich door een referendum
voor of tegen het verdrag uit te spreken
mits de Rijksdag vooraf de ratificatie zou
•hebben geweigerd. In elk geval moet aan
dit referendum oen stemming in den Rijks
dag voorafgaan. Zelfs indien 1/19 deel
van het kiezerskorps een referendum ver
langt moet toch nog eerst de Rijksdag een
besluit nemen De regeoring zou dus al
leen den Rijkspresident kunnen uitnoodi-
gen te besluiten tot het organiseeren van
een referendum mits vooraf de Rijksdag
zou hebben geweigerd de verdragen te
ratificeeren. Indien nu de bevolking zich
door referendum voor de verdragen mocht
uitspreken zou zulks tevens de ontbinding
van den Rijksdag beteekenen. Dientenge
volge zou het, aldus de „Tag." practi-
scher zijn onmiddellijk nieuwe verkiezin
gen te organiseeren zonder vooraf een
referendum te houden.
Frankrijk.
Painlevé's financieele plannen.
Caillaux' principes de
grondslag.
In een onderhoud met de „Matin" heeft
Painlevé verk'aard, dat hij binnen een
week zijn financieele voorstellen zal in
dienen. De regeering beschikt, ondanks de
betaling van aanzienlijke vervallende be
dragen in Juli en September, nog over 2
milliard bij de Banque de France en heeft
reeds 4 milliard terugbetaald.
Painlevé deed uitkomen, dat de regee
ring zal uitgaan van de twee principes,
die ook den grondslag vormden van de
plannen van Caillaux, te weten le. de
permanente amortisatie door middel van
het aanboren van speciale hulpbronnen,
voornamelijk de verworven rijkdom; 2e.
het in het leven roepen van een autonoom
amortisatie-fon3s.
Oostenrijk.
Een ultimatum aan de Bondsregcering.
Het bestuur van het „Deutscher Beam-
tenverband" in Oostenrijk heeft, na lang
durige onderhandelingen met den Oosten-
rijkschen Bondskanselier Ramek besloten,
tot de regeering een ultimatum te richten.
Hierin worden de eischen betreffende uit
betaling van een extra halve maand sala
ris in December 1925 en twee maal een
halve maand in 1926 herhaald. Indien de
regeering Zondagmiddag vóór 12 uur niet
had geantwoord, zou Woensdag 4 Novem
ber de staking aanvangen.
Omtrent de tactiek, welke bij de staking
zal worden gevolgd, verluidt, dat eerst de
bestuurs- en douane-ambtenaren in sta
king zullen gaan. Daarentegen zullen de
ambtenaren bij de Posterijen en Telegrafie
en die bij de Spoorwegen nog niet staken.
De gestelde eischen waren door de re
geering van de hand gewezen met de me-
dedeeling, dat zij niet over de benoodigde
middelen beschikt en dat zij onder alle
omstandigheden moest vermijden, dat het
jaar 1925 met een deficit afsluit.
Ramek heeft een langdurig onderhoud
gehad mot den commissaris-generaal van
den Volkenbond, mr. Zimmerman. Men
neemt aan, dat laatstgenoemde reeds rap
port aan den Volkenbondsraad heeft uit
gebracht ten aanzien van den ernstigen
toestand, die uit een zoodanige staking
voor Oostend ijk zou voortvloeien.
Ingezonden Mededeeling,
AMSIERDflMSCHE ANfHRIICIEI-MIUIIOT'.
Heerensingel 34/35 - Tel. No. 1523.
PRIMA KWALITEIT-VERZEGELDE ZAKKEN
*0178
Tsjecho-Slowakije
Nationalisme en godsdienst.
Onder bedreiging met boeten tot 10.000
Kr. of gevangenisstraf zullen de katho
lieke pastorieën voorlaan op den staats-
feestdag van 28 October de Tsjecho-Slo-
wakischo vlag uit moeten steken.
Op grond van dezelfde verordening kun
nen do katholieke geestelijken er op reke
nen, dat zij op den eerstvolgenden feest
dag van Hus oveneens zullen moeten
vlaggen.
Joego-Slavië.
Een politieke aanslag?
Ontvoering naar Albanië.
Een ernstige politieke misdaad heeft
plaats gehad in West-Macedonië. aldus
wordt uit Belgrado gemeld. Op 24 October
werd een automobiel, waarin bisschop Ni-
kolaj Veliniirowitsj, een van do hoogste
Joegoslavische geestelijken, van Dibra
naar Ochrida (beide plaatsen aan de Al-
baneesche grens) zou reizen, aan den
oever van de Drin (de grensrivier) gevon
den, ongeveer 20 K.M. van Stroega (ten
N. van Ochrida) met het lijk van een gen
darme, die een priester en den districts-
gouverncur van Ochrida in den auto ver
gezeld had Do bisschop was op het laat
ste oogenblik verhinderd geweest, af to
reizen.
Men neemt aan, dat de priesters en de
dis trie ts-gouverneur levend door de ban
dieten over de rivier naar bet Albaneesche
gebied zijn vervoerd. Men is er tot dus
ver niet in geslaagd, bun verblijfplaats to
ontdekken.
Het bericht beeft groote opwinding ver
oorzaakt en de Joegoslavische pers wijdt
veel aandacht aan de zaak. Er hebben den
laatsten tijd geruchten geloopen over de
herleving van het z.g. Kossovo-comité, een
Albaneesche anti-Joegoslavische organisa
tie, welke uit Macedonisch Bulgarije steun
ontvangt. Men neemt aan. dat de mis
daad begaan is met het doel Joego-Slavië
met de Albaneesche regeering in moeilijk
heden te brengen en om den terugkeer
van het Fan Noli-regime in Albanië te
vergemakkelijken, dat de beste betrekkin
gen met de Macedonische revolulionnairen
onderhield.
De pers, die tot nog toe geneigd was,
zich aan do zijde vau Bulgarije te scharen
in het Grieksche-Bulgaarsche conflict, is
na dit geval veel minder sympathiek te
genover Bulgarije komen te staan.
Rusland.
Froense overleden.
Froense, de volkscommissaris voor oor
log, is overleden.
Vasiljowitsj Froense is in 1885 te Pasj-
kent in Turkestan geboren, studeerde aan
het technologisch instituut te St. Peters-
burg, kwam daar, toon hij 19 jaar oud
was met de bolsjewiki in aanraking en
werd deswege weggejaagd. Later is hij
wegens zijn politiek optreden tot 8 jaar
dwangarbeid en verbanning veroordeeld.
Tijdens don oorlog- in 1915, begon Froense
een soort sol datenraden te vormen. Na de
Octoborrovolutio. kreeg hij eon commando
op het Zuidelijke front. In 1921 werd hij
militair commissaris in de Oekraine en
opperbevelhebber over alle daar aanwezige
strijdkrachten. Vervolgens voerde tij" in Si
berië een leger tegen Koltsjak aan. Later
werd bij lid van het centraal-comité der
Russische communistische partij en van den
raad van landsverdediging. Toen nu het
conflict van de partij met Trotsky steeds
scherper werd, word Froense in 1924 als
assistent in de leiding van het commis
sariaat van oorlog aan hem toegevoegd,
waarbij hij tijdens een „ziekteverlof" van
Trotsky kans zag de zaken zelf ter hand
to nemen. Nadat Trotsky voorgoed uit het
oorlogsrommissariaat was verwijderd werd
Froense in Januari van dit jaar zijn opvol
ger als commissaris van oorlog.
Froense was dezer dagen geopereerd aan
een maagzweer. De operatie scheen aan
vankelijk geslaagd te zijn. doch thans komt
't bericht van zijn overlijden
Turkije.
De quaestie van Mosoel.
De missie - Laidoner op haar
plaats van bestemming.
Het secretariaat van den Volkenbond
heeft bericht ontvangen, dat de missie-Lai-
donor, belast met bet toezicht op de hand
having van den status quo der voorloopige
grens in liet gebied van Mosoel, op haar
plaats van bestemming is aangekomen.
Syrië.
Dc opstand der Drusen.
Een actie der. Arabieren.
Volgens den correspondent van de -,Chi
cago Tribune" to Damascus zijn documen
ten ontdekt, welke bewijzen, dat or een pan-
Arabische beweging bestaat, welke legen
Frankrijk, Engeland en Italië is gericht, en
ten doel heeft de islamitische bevolking te
bevrijden en de Europeanen uit Azië en
Afrika te verdijven.
Het middelpunt van deze beweging moet
te Uniro ziin gevestigd.
Een der eerste gevolgen van het bombar
dement van Damascus door" do Franschen
is do oprichting van politieke afdeelingen
ender de Arabieren geweest, waarbij zich
reeds 3000 man hebben aangesloten, dio
allen zwaar bewapend zijn. Het oogmerk
dezer afdeelingen is. zich van den winter in
verbinding met de Drusen te stellen en te
gen de Franschen een guerilla-oorlog te
onderhouden.
Perzië
Tegen den sjah
Do dynastie afgezet
Het Perzische parlement te Teheran
heeft- met een meerderheid van 80 op 85
stemmen een motie aangenomen, dat het,
ter wille van het nationale welzijn, do re-
geerende dynastie der Kajars afzet en de
voorloopige regeoring, onder do constilu-
'tioneele en nationalo wetten toevertrouwt
aan Rezo Khan, den eerste nïinister. Do
motie geeft aan de nationale vergadering
de conslitutioneelc macht om tot de invoe
ring eener permanente regeering over te
gaan, door wijziging van verscheidene
grondwets-artikelen.
China.
De verwarring In China
Sootsjaufoo geplunderd
Do berichten over den militairen toestand
in China spreken elkaar tegen. Eoncrzijds
wordt gemeld, dat Soen Foeang-sjang, de
leider der Tsjekiang-troepen, do strijd
krachten van Kwangsoo verdreven heeft
en zich in het bezit heeft gesteld van de
spoorlijn tot Peng-Poe.
Een der leiders van de Mantsjoerijsche
troepen daarentegen, Sjang Soeng-sjang,
heeft naar Peking geseind- dat hij ten
Zuiden van Soetsjaufoe een overwinning
heeft behaald en dat Soen Foeang-sjang
zicli met zijn leger naar Peng-Poe heeft
moeten terugtrekken.
Volgens een Reufer-berlcht zou een di
visie Mantsjoerijsche troepen aan het mui
ten zijn geslagen en Soetsjaufoe hebben
geplunderd. Daarna zouden deze troepen
zich hebben teruggetrokken, waarop do
strijdkrachten der Vereenigde Pronvinciën
Soetsjaufoe bezetten.
Tsjang Tso Lln in het nauw
Volgens een bericht uit Peking is de
toestand van maarschalk Tsjang Tso Lin
op liet oogenblik zeer hachelijk.
Het is den agenten van zijn tegenstan
ders gelukt do tucht in zijn leger te onder
mijnen. zoodat hij niet meer kan vertrou
wen op de troepen, die in liet .Tang Tsje
gebied staan.
Volgens sommige berichten moet de
Christelijke generaal Feng aan Tsjang
Tsjo Lin den oorlog hebben verklaard. Ook
moet de gouverneur van de provincie Ho-
nan. zich hij de Jang Tsje coalitie hebben
aangesloten.
BINNENLAND
De begreoting van Buitenlandsche Zaken
voor 1926.
De dure instelling.
Naar de Eerw. heer Goulmy van bevoog
de zijde verneemt, is het Permanente Inter
nationale Hof van Arbitrage te 's-Hage van
1914 tot 1920 nooit en vanaf 1920 viermaal
derhalve in 11 jaar 4 maal in actie ge
weest.
Allo deelnemende landen dragen tot on
derhoud van dit Hof bij. Nederland 3300
jaarlijks.
Naar aanleiding van een en ander vraagt
de eerw. lieer Goulmy in de „Msb.": „moet
in dezen tijd van bezuiniging, voor die
paar zaken een Internationaal Bureau, te
vens Griffie van het Hof- blijven bestaan
met een secretaris-generaal, naar wij mee
nen, op een salaris varf 12.000, een eer
sten secretaris, een tweedon secretaris
(deze post vaceert)? Kon de Griffie van dit
Hof, met vier zaken in 11 jaar nie econo
mischer waargenomen worden en daardoor
de bijdragen van alle landen dalen? Wij
mogen dat toch gerust vragen. Elke dui
zend gulden op onze begrooting en op die
van andere landen, moeten door belasting
verkregen worden."
Reorganisatie van het leger.
Plannen van minister
L a m b o o y.
„Het Volk" deelt liet volgende moe over
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
De Oostenrijkschc beambten hebben eert
ultimatum aan de regeering gesteld.
Dc Russische volkscommissaris van Oor
log Froense is overleden.
De Perzische dynastie afgezet.
Een mijnramp in Wesifalen, waa ze
venen arbeiders zijn omgckomei Bui-
tenlandscho Berichten, 2de blad).
Spoorwegongelukken in Zweden. Duitsch-
land en Normandië (Buitenlandsche Be
richten, 2do blad).
Max Linder, de bekende film-komieh
heeft een einde aan zijn leven gemaakt.
(Buitenlandsche Berichten, 2do blad).
Een vliegtuig neergestort, waarbij drie
dooden en twee ernstig gewonden (Lucht
vaart, 2do blad).
BINNENLAND.
Plannen voor reorganisatie van het le
ger (Isto blad).
Het collectief contract in het Schilders
bedrijf (2do blad).
Overleden is prof. der Kinderen, directeur
van de Rijks-Academio van Beeldende
Kunsten (Laatste Berichten).
de plannon van den Minister >an Oorlog,
den heer Lambooy, inzake legerorganisatio.
Volgens liet blad wil do minister een le-
gercommando invoeren, ongeveer als in
Indië- waarbij dan liet departement van
Oorlog zijn orders geeft aan den comman
dant en dezen do verdere uitvoering wordt
opgedragen.
indien bij den minister het. verlangen
om „doorstrooming" te bevorderen, mocht
voorzitten, zou, volgons het blad, ontslag*
aanvrage van een aantal oppevofficioren,
o.w. luit.-generaal M. D. A. Forbes Wells
cn twee divisie-commandanten, te wachten
zijn.
Voorts zou do minister het leger naar
huitonlandsch model willen inrichten.xwaar
door het aantal compagnieën wordt ver
minderd.
Ook de Pionslplichtwot-v. Dijk zou wor
den gewijzigd, waartoe het teruggenomen
ontwerp (wijziging) thans hij het Departe
ment van Oorlog in bewerking is en binnen
niet te langen tijd aan de Kamer tor behan
deling zal worden aangeboden.
O.a. zouden de eenige zoons van den
dienstplicht worden vrijgesteld.
To Haarlem Is in den leeftijd van
65 jaar overleden de lieer Mr. F. Wille-
kes MacDonald, zeer bekend advocaat.
Slechts enkele dagen geledon was zijn echt
genoote, mevr. nillekos MacDonaldRcyn
vaan. dio lid van den gemeenteraad was,
gestorven.
Do gewone audiënties van de minis
ters van Arbeid, Handel en Nijverheid en
van Onderwijs, Kunsten en Wetensehap-
pen zullen a.s. Donderdag niet plaats
hebben.
OE RMM "TREEK
BODEGRAVEN.
Gemeenteraad.
Onts'ag onderwijzeres. De bc*
grooting. Waardeering voor den
Burgemeester.
Vergadering op Zaterdag 31 October, dos
voormid/dags half 10. Voorz. Mr. C. A.
van Dobben de Bmijn. Aanwezig alle le
den.
De voorz. opent met gebed en verzoekt
den secretaris de notulen te lezen welke
zonder op- of aanmerking worden goedge
keurd.
Ingekomen stukkon Goedkeuring door
God Sta'en van het raadsbesluit van 7
Sept.. om een gedeelte van het batig sal
do van de rekening '24. te bestemmen voor
den dienst 1925. Idem van de verordening,
rogelende het ontslag van gehuwde onder-
wijzeressen.Tdem van aankoop van grond.
Idem van de gasconcessic. behoudens op
merking omtrent een technische wijziging.
Voor kcnn:sgeving aangenomen; Het ver
zoek om eervol ontslag van den Directeur
der Ambaoh'steekensohool togen 1 Jan.
'20 B. en W. stellen voor dit ontslag to
verleenen om aan B. en W. op te dragen
e en nieuwen functionaris op fe roepen. De
heer Bn. Batelaan oordeelt het meer ge*
wen^clit. dat de lieer Spijker voor den duur
van dezen cursus aanblijft. De voorz.
merkt op, dat nu zijn opvolger een goed
loopenden cursus overneemt en dus spoe
diger ingewerkt zal z.ijn. Het voorst l van
B. on W. wordt z. h. s. aangenomen.
Verzoek van de marktmeester en assi
stent-marktmeester, om hun salaris mot
ingang van 1 Jan. '26 to verhoogen. Mo-«
