17e Jaargang.
DIMSO&G 6 OCTOBER 1925
No. 5065
3)e SekAódie (Sou/vcvnt
De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal.
Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal.
Franco per post I 2.95 per kwartaal.
jjet Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver-
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct.. met Geïllustreerd
1 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertenliën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt liet
dubbele van het tarief berekend.
Kleine adverlenliën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver-
liuur, koop en .verkoop 4U.50.
Oit nummer beataat uit twee
bladen.
ZONDAGSBLAD
De weekabonné'-s worden er aan her
innerd dat het abonnementsgeld op het
Zondagsblad, 4e kwartaal, groot 50 cent,
heden betaald moet worden.
De Administratie.
De dame en haar kleeding.
In „Het Volk" heeft de heer Schaper
bet over de wintergenoegens cler rijken en
hij schrijft dan o.m.:
De hals en komedies der rijken na
deren. De winter is voor hen de tijd
van de genoegens. In de helverlichte
balzalen zal de half-ontkleede dame
uit de „lioogero" kringen rondzwieren
met „kavalier" op de maat der mo
derne, rammelende dansmuziek.
Wij meenen, dat er toch ook nog wel
rijken zijn, die er andere wintergenoegens
p na houden!
Intusschen is liet, helaas, niet tegen te
spreken, dat de mode, waarop de heer
Schaper doelt, als hij schrijft over de „half
cnfkleede" dame komt uit en hoogtij viert
de wereld der „hoogere" standen en
vóóral uit en in die standen, die zich gaar
ne als de „hoogere" beschouwd willen zienl
Natuurlijk is dit geen algemeen ver
schijnsel; gelukkig niet.
En zeker onder de standen, die het
praedicaat „boogerc" zooals we dat dan
in ons maatschappelijk spraakgebruik ver
staan waarlijk verdienen, zijn er, ge
lukkig, vele uitzonderingen. Dezulken ge
ven een goed, een zeer verdienstelijk
voorbeeld!
Voor wat Leiden betreft, denken wij hier
aan een hoogst-geplaatste en zeer res
pectabele vrouwe, die, waar zij ook kómt,
even elegant als decent verschijnt;
wier verschijning bewijst, dat een „gesloten
cosluum" waar en wanneer clan ook gedra
gen, ai et ais uit cie mode zijnue v> vi
llen beschouwd.
Vele andere dames, die wat afkomst en
j»iitie betreft wel eenige treden lager op
den maatsehappelijken ladder staan, zou
den goed doen, met zich zulk een voorbeeld
een les te doen zijn, hoe gracieuse kleeding
zedige kleeding niet. behoeft uit te sluiten;
V Over ontwapening.
Over ontwapening is met ons, Ka
tholieken, heel goed te spreken.
Wij, Katholieken, moeten als zoodanig,
vooraan staan in het streven naar
inkrimping van de bewapening, waar
eii voor zoover mogelijk; wij
móeten streven naar internationale ont
wapening.
Maar wij kunnen het niet verdragen,
als de socialisten hier te lande, wanneer
het over ontwapening hebben, een
aanslaan, alsof zij op dit gebied al
heel wat zouden hebben gepraesteerd!
En zij beliooi'den eigenlijk, wanneer zij
over ontwapening spraken, te fluisteren,
gelijk iemand, die in het huis eens ge
hangene het woord strop moet noemen!
Want: inzake ontwapening zijn de da
den van de socialisten elders zoo hèèl
[anders dan hun woorden hier.
Ter illustratie daarvan willen wij ons
Téroorloven, hier een pittig artikeltje van
den zeereerw. heer Goulmy uit „De Maas
bode" over te nemen:
,.In ons land hebben de socialisten, die
hier de macht niet in handen hebben, den
vol over de ontwapening en dienen
ar voorstellen toe in.
In andere landen, waar zij wel over de
macht of althans over een groote macht
beschikken, ontwapenen zij niet, integen
deel.
Neem bijv. Tsjecho-Slowakije, de nieu
we republiek, welke dus niets had, wat op
een eigen leger geleek.
De president der republiek is socialist.
In den Senaat en de Kamer 164 socia
listen en nog 29 communisten d.i. 193
aanhangers van de ontwapening.
Socialisten in het ministerie o.a. de he
inde Benes. Derhalve algeheele ontwa
pening.
Mis!
Eene Fransche militaire missie ter op
lichting van een leger, en een verplichte
militaire dienst van 14 maanden; een
reserve-dienst van 14 weken; een vre-
deseffectief van 120 150.000 man, zie
daar de socialistische ontwapening in de
Praktijk!
België is ook een voorbeeld van socia
listische ontwapening. Na den "Wereldoor
log baden in dit land telkens meerdere
socialistische ministers tegelijk op; in
de oude Kamers waren 120, in de nieuwe
Earners 129 socialistische mandalen, be
dovens sedert April 1925 nog 2 commu-
omtisefie. Er wordt over alles en nog wat
gespr,kon. maar over ontwapening is men
lr muisstil.
Geen wonder het vredes-contingent was
in het jaar onzes Heeren 1925. de troepen
in Duitschland medegcrekend, maar....
82.300 manschappen. Ook eeno marine
aanschouwde het levenslicht en telde
thans 36 eenheden.
In Frankrijk hebben de socialisten al
heel lang heel veel te vertellen: een socia
list was al president van de republiek;
de socialist Briand eenige malen minis
ter-president: de socialist Millerand
nota bene minister van Oorlog; de Ka
mers tellen thans buitengewoon veel so
cialistische mandaten.
Dus ontwapening! Aanstonds! Mis!
Vredes-effectief: 698.000 manschappen,
34.228 officieren, totaal: 732.228 men-
schen onder de wapenen in plaats van
ontwapening.
Maar Nederland moet ontwapenen. Ko
men er evenwel socialistische ministers,
dan is Nederland ook vrij van ontwape
ning, dan vergelen de heeren al hun oude
plunje. Dan worden zij net als de socialist
Millerand, die als minister niemand min
der dan den Tsaar van alle Russen te
Cherbourg ging verwelkomen en uit zijne
handen aanvaardde het grootkruis van de
Orde van Alexander Newsk!
En waaruit zijn de hoven aangegeven
cijfers?
Uit den „Almanach de Gotha" voor
1925, dus niet uit de eerste de be.Go,
niet uit een verouderde bron".
Inderdaad, leerzame cijfers!
BUITENLAND
De Veiligheidskwestie.
DE CONFERENTIE VAN LOCARNO.
De eerste bijeenkomst.
Een gunstig begin.
De conferentie van Locarno is r ven
geopend met een toespraak van Chamber
lain tot alle journalisten waarin hij duide
lijk moeite deed een vriendelijke atmosfeer
te sdmppen en__e_r den nadruk op legde,
worden behandeld. Hij deelde mee, dat geen
voorzitter gekozen zou worden, zoodat al
len gelijkelijk samen praten konden. Ge
vraagd waarom hij slechts van vijf deelne
mende mogendheden sprak en of de Polen
en Tsjechen niet meededen, verklaarde
Chamberlain, dat hij zich slecht kon voor
stellen, dat een finaal accoord te Locarno
bereikbaar was zonder hen.
De Duitschers verzekeren, dat zij 'zich
wel niet zullen verzetten tegen het plaats
nemen der Polen aan de conferentietafel
als luisteraars, maar dat zij den Polen het
recht ontzeggen deel te nemen aan de dis
cussies over het Rijnpact.
Niettegenstaande het gebruikelijke opti
misme van den eersten dag voorziet men
hierover binnen enkele dagen, wanneer de
Polen aankomen of hun deelneming onder
werp van discussie is geworden moeilijk
heden.
Inmiddels vingen de rechtskundigen gis
terenmiddag het onderzoek aan van het
cntwerp-garantiepact, dat bestaat uit elf
korte artikelen en waarin Frankrijk en
Duitschland en België en Duitschland
eikaars grenzen en vrede garandeeren, van
welke twee verdragen Italië en Engeland
garant blijven met de verplichting samen
gewapend op te treden tegen wie, het ver
drag schendend, een ander aanvalt: Enge
land en Italië maken onderling uit wie aan
valler is en in geval zij het oneens zijn,
maakt de Raad van den Volkenbond het
uit.
Over de arbitrage zegt het ontwc-rp-pact
niets, daar dit een onderwerp van andere
verdragen worden moet. In een der artike
len wordt wel 'gezinspeeld op Duitschland's
oostgrenzen. Het laatste artikel zegt, dat
het pact eerst in werking treedt, nadat
Duitschland lid geworden is van den Vol
kenhond.
Een persoon, die gisteren aan de confe
rentie deelgenomen heeft, verklaarde, dat
hij den indruk gekregen had, dat alle deel
nemers met den wil bezield zijn tot overeen
stemming te komen en dat het pact van Lo
carno binnen tien of twaalf dagen gesloten
kan worden, indien het den Engelschen en
Italianen lukt de Franschen te doen afzien
van de garantie van Polen's grenzen en de
besprekingen en het pact tot den Rijn te
beperken.
Deze eerste bespreking verliep zonder
een enkel incident en de toon bleef tot het
einde uiterst hoffelijk en hoopgevend.
Een officieel communiqué.
Aan het einde van de eerste bijeenkomst
werd het volgende officieele communiqué
gepubliceerd:
„Als basis der onderhandelingen is het
te Londen ontworpen veiligheidspact geno
men en voorstellen, met name van de Duit-
sclie, doch ook van de Fransche 'delegaties,
welke daarop betrekking hebben, zijn zon
der debat naar de besprekingen der juristen
verwezen, die hedenmiddag en morgen zul
len plaats vinden. Over enkele der artikelen
van het ontwerp waaromtrent reeds alge-
i beele overeenstemming bestond, zal geen
debat plaals vinden, terwijl andere voor de
plenaire zitting blijven voorbehouden, spe
ciaal de kwestie van Duitschlands toetre
ding tot den Volkenbond."
Een S o v j e t -1 o e li. o o r d er in de
b u u r t.
Naar te Locarno verluidt, is een zaakge
lastigde der Sovjet-regeering te Pallanza
aangekomen, om de verliandoliügen der
conferentie van nabij gade te slaan.
Het Duiische standpunt.
Verklaringen van Luther
en S t r e s e m a n n.
De Duitsche delegalie te Locarno had
Zondagochtend de internationale dagblad
vertegenwoordigers tot een bijeenkomst uit-
genoodigd. Dr. Luther zeicïe o.a.: Het Duit
sche memorandum van Februari besloot
met de hoop uit te spreken, dat men op
denzelfden goeden wil van de zijde van do
onderhandelaars van alle naties zon kun
nen rekenen. De moeilijkheid, waarin
Duitschland zich bevindt, zoo zeide hij, is
dat het ten deele bezet en ontwapend is en
dat het omringd is door buren, die niet
ontwapend zijn. Wij zullen echter al het
mogelijke doen om hij te dragen tol de pa
cificatie van Europa, welke noodig is voor
den economischen wederopbouw.
Over het onderhoud met Tsjitsjerin te
Eerlijn sprekende, herinnerde dr. Strese-
ïnanu, de,minister van huitenlandsche za
ken, er aan dat Tsjitserin vóór alles in
Duitschland kwam om een geneeskundige
behandeling te ondergaan. Hij profiteerde
natuurlijk van zijn reis om in Berlijn en
Warschau besprekingen te houden. Wij
bespraken, aldus de Rijkskanselier, alle
economische kwesties, die de heide landen
interesseeren. Voor de eerste maal poogden
Duitschland en Rusland een handelsver
drag te sluiten. Wij stieten op moeilijkhe
den, voortspruitend uil de verschillen in
onze stelsels. Wij ondrrleokendon nochtans
een accoord onder voorbehoud van de rati
ficatie door den Rijk.-lag. Laat men dit
flCCOOi'd ooi-»-- porTTT pCnmCtw -
of het;'LJytëd&aandc aan de conferentie
van Locarno. Het is integendeel een proef,
die Duitschland neemt, waarvan de andere
mogendheden profijt zullen trekken.
Wij hebben ook nog andere kwesties met
Tsjitsjerin besproken, zoo vervolgde Stre-
semann, in 't hijzonder de positie van
Duitschland. met betrekking tot den Volken
hond en het Veiligheidspact. Ge kent het
erschil van standpunt der Duitsche en
Russische regeeringen.
Wat onze in ons memorandum van Fe
bruari vastgestelde politiek betreft, wij
houden daar aan vast. Ik betreur dat een
edeelte van de pers het heeft voorgesteld
alsof Duitschland verplicht was zich hetzij
naar het Westen heizij naar het Oosten te
or-iënleeren. Duitschland is een groote na
tie, welke moet trachten met een zoo groot
mogelijk aantal naties economische betrek
kingen aan te knoopen teneinde zijn buiten-
landschen handel te ontwikkelen en de in
Londen aangegane verbintenissen te kun
nen nakomen. Alleen om deze reden hebben
wij met Rusland over een handelsverdrag
onderhandeld. Wij kunnen inderdaad een
factor van een wergelijk gewicht niet ver-
waarloozen, wanneer het er om gaat de
schade te herstellen, die de oorlog aan de
geheele wereld heeft veroorzaakt.
De oriënteering der Duitsche politiek,
zoo besloot. Stresemann, is Europeesch en
is er slechts op gericht voor Duitschland
geen bevoorrechten toestand te scheppen,
maar een positie, welke aan die der overige
naties op het continent gelijk is.
Dreigbrieven aan Luther en Stresemann.
Bij het vertrek der Duitsche delegatie
naar Locarno waren uitgebreide voor
zorgsmaatregelen getroffen.
Naar thans het „Berliner Tageblatt"
meldt is dit geschied in verband met tal
rijke anonieme dreigbrieven, die Luther en
Stresemann hebben ontvangen. In deze
dreigbrieven wordt gezegd, dat diegenen
die het pactverdrag zullen onderteekenen
niet levend het doel hunner reis zullen
bereiken. Ook in Locarno waren uitgebrei
de voorzorgsmaatregel genomen, ten ein
de de Duitsche delegaties te beveiligen.
Duitschland.
Massa-uitsluiting in Selizië.
Als protest tegen de arbitrale
uitspraak.
De directies der steenkoolmijnen in Ne-
der-Silezië hebben met ingang van giste
ren allo arbeiders, ten getale van circa
dertig duizend, uitgesloten, als protest te
gen het bindend verklaren door het rijks
ministerie van Arbeid der arbitrale uit
spraak, waarbij een loonsverhooging van
zeven procent aan (1e arbeiders is toege
kend.
Polen.
Roode spionnen in Wolhynie
gearresteerd.
De Poolsche politie arresteerde in Wol-
1 liynië nabij de Sovjetgrens 80 roode spi
onnen, waaronder verscheidene Sovjet-
beambten. Tevens nam zij belangrijke do-
cumenlen en paspoorten in beslag.
Griekenland.
Geheel Griekenland in staat van beieg.
Papanastasioe voor den
k r i j g s r a a d.
De Grieksche regeering heeft den leider
cler Republikeinsche Unie, Papanastasioe,
en de heide directeuren van het blad „De-
ïnocrali" in staat van beschuldiging ge
steld, daar de Republikeinsche Unie een
proclamatie heeft uitgevaardigd, waarin
wordt geprotesteerd tegen de ontbinding
van het parlement. De drie beklaagden
zullen voor den krijgsraad terechtstaan.
Het bericht van dezen stap heeft groo
te opwinding veroorzaakt, daar Papanas
tasioe en de huidige minister-president
Pangalos hij het uitroepen der republiek
en kort vóór de revolutie nog nauw heb
ben samengewerkt.
Intusschen heeft de regeering Pangalos
over geheel Griekenland den staat van be
leg afgekondigd. Tot dusverre gold de uit
zonderingstoestand alleen voor den Pelo-
ponesus, Saloniki, Athene en Attica. «Se
dert gisleravond is de pers onder preven
tieve censuur gesteld.
Het feit dat Papanastasioe voor een
krijgsraad zal terechtstaan, heeft zulk een
opwinding veroorzaakt, dat naar wordt
vernomen, ervan zal worden afgezien,
thans ook nog den vroegeren minister-pre
sident Kafandaris voor een uitzonderings-
rechtbank te brengen. Tegen de hoofdre
dacteuren der bladen, die zich in hun cri-
tiek niet matigen, zal voortaan niet ge
rechtelijk worden opgelreden, doch men
zal zich ertoe beperken, de betreffende bla
den te verbieden, Door de regeering wordt
zelfs verklaard, dat aan de partijleiders
vrijheid van spreken zal worden toege
staan.
De militaire leider der revolutie van
nastasiue uiwc6vu,,.-, -•
handeling zijner zaak voor den krijgsraad
aanwezig zal zijn. Zijn houding wordt zeer
belangrijk geacht.
Syrië.
Plaatselijke ongeregeldheden.
Een Drusenleider biedt zijn
onderwerping aan.
Hamad Bey Atrasj, een der voornaam
ste leiders van den Drusenopstand, heeft
zijn onvoorwaardelijke onderwerping aan
geboden.
Ongeregeldheden van zuiver plaatselij
ken aard, waarvan nomaden de voornaam
ste aanstichters schijnen te zijn, braken
te Hama uit. Alle maatregelen zijn geno
men om de orde te herstellen.
Marokko
Het Spaansche succes bij Alhucemas.
Krim naar het Zuiden gevlucht
Uit Tanger wordt gemeld, dat de Spaan-
sche overwinning bij Alhucemas volkomen
schijnt. Abd-el-Krim is naar het Zuiden
gevlucht en het laatste bericht omtrent zijn
verblijfplaats was, dat hij zich bevond te
Boeham, in Djehel Hainmoem, ongeveer 12
mijlen van Ajdir, waar hij, naar men zegt,
zijn verdedigingsmaatregelen treft.
Abd-cl-Krim zendt aan de stammen geen
opdrachten mc-er, om contingenten naai
het Rif to zenden, doch in plaats daarvan
dringt hij er hij hen aan, dat zij hun eigen
gebieden zullen verdedigen. Nog steeds
belooft hij, het Spaansche leger te zullen
verslaan en al het oorlogsmateriaal te
zullen veroveren. Zijn huis te Ajdir is
vrijwel onbeschadigd gevonden, dit in te
genstelling met de herhalade berichten, dat
het ten gevolge van het bombardement to
taal vernield zou zijn.
Gemeld wordt voorts, dat zijn corres
pondentie is gevonden en men hoopt, dat
deze correspondentie grondig zal worden
onderzocht, waardoor veel licht zou kun
nen worden verstrekt, ten aanzien van
huitenlandsche invloeden, die op den Rif-
leider zijn uitgeoefend,
Volgens een telegram uit Madrid is de
Spaansche genie begonnen met den aan
leg van de haven te Alhucemas.
Amerika.
Een langdurig conflict bijgelegd.
Het geschil tusschen de metselaars- en
den stucadoorsbond, hetwelk vier jaar heeft
geduurd en naar schatting in New-York
andere steden contracten tot een bedrag
van 250 millioen dollar te looi- heeft doen
gaan, is thans beëindigd door de ondertee-
kening van een overeenkomst, volgens wel
ke het bouwwerk terstond zal worden her
vat.
Het geschil was ontstaan ten gevolge
van de eischen der tegenover clkaaT
staande honden, om ieder bij uitsluiting
bepaalde soorten werk uit te voeren.
De crisis in Chili.
Uit Santiago de Chili wordt gemeld, dai
alle partijen besloten hebben, Emiliano
Firueron tot gemeenschappelijk candidaat
voor liet presidentschap dor republiek te
stellen. Deze heeft de candidatuur aan
vaard. In het geheele land heerseht rust.
M u i t e r ij
Volgens oen bericht uit Buenos Aires is
geslagen ."T'rêkVï/eiiV er- wiIad
particulier hotel gevangen gehouden wor
den,
HET VOORNAAMSTE NljtUWS.
BUITENLAND.
De conferentie te Locarno is gisteren
onder gunstige omstandigheden begonnen.
Eenige artikelen van het Rijnlandpact zijn
reeds aanvaard.
De staat van beleg in Griekenland afge
kondigd. Papanastasioe voor den krijgs
raad.
In Chili zou muiterij zijn uitgebroken en
de president gevangen genomen zijn.
Een Finsche torpedoboot met 50 opva
renden vergaan in de Botnische Golf. (Bui
tenlandsche Berichten).
BINNENLAND.
De collectieve arbeidsovereenkomst in de
bouwbedrijven en in het schildersbedrijf
(2de blad).
De voornaamste bepalingen van het nieu
we Melkbesluit (L. en T., 1ste blad).
Onze Geïllustreerde Papina
De photo-pagina geeft o.m. Ie zien: Nog
een tweelal kiekjes van 3 Oclober te Lei
denDe bloemen- en vruchtenfentoon-
stelling te Tiel Minister Rulgers te Pa
rijs Sonsbeek in herfstpracht.
BINNENLAND
Koninklijke besluiten.
Burgemeesters.
Bij Kon. besluit is benoemd tot burge
meester van Zandvoort H. van Alphen,
met toekenning van gelijktijdig eervol ont
slag als burgemeester van Westzaan, en.
tot burgemeester vau Berger J. K. Doorn
hos, met toekenning van gelijktijdig eervol
ontslag als burgemeester van Westerbork.
Bij Kon. besluit is benoemd tot burge
meester van Oosl- en West-.Souburg jhr.
II. A. van Doorn
Posterijen en Telegrafie.
Benoemd tot directeur van het post- en
telegraafkantoor te Vlissingen .T. van der
Bend, thans te Appingedam; tot idem fo
Dokkum W. J. Meyer, thans te Veghel;
tot idem te Hoofddorp-Haarlcra-
m er me er J. Slothouwer, thans te Sas
sen heiin.
Tot idem to Ter.Apel S. Tiemersma,
thans hoofdcommies der posterijen en te
legrafie.
De Indologische Leerstoelen te Utrecht.
Veertig studenten voor Leiden
en acht voor Utrecht.
Van de studenten, die de Indologische
opleiding hier te lande wenschen, hebben
naar de N. R. Grt. meldt, Van de 48 aange
wezen jongelieden 40 Leiden voor de studie
gekozen en 8 Utrecht.
Zilverbons.
De minister van financiën maakt be<
kend dat in*do maand September hij de
Algemeene Rekenkamer zijn overgebracht
500 000 stuks onbruikbaar geworden zil-
verbons a 2.50 van den hij Kon. besluit
van 14 Juni 1918 (St.bl. no. 357) bepaal
den vorm.
De zomertijd.
De gemeenteraden van Harenkarsepl,
van Heen vliet en van Zijpe hebben beslo
ten, adhaesie te betuigen aan het adres
van Zoeterwoude aan de Tweede Kamer
om afschaffing van den zomertijd.
Herderlijk schrijven van Z. D. H. den
Aartsbisschop aan de Geloovigen
van Twenthe.
Zondagmorgen is in alle kerken van
Twenthe een brief voorgelezen van Z.D.H.
den Aartsbisschop over de misbruiken
bij bruiloften en welke hoofdzakelijk be
staan in de uitgebreidheid van hel getal
genoodigden, in de toename van hel drenk
gebruik en in de verlating van het uur van
vertrekken.
Na de gevolgen van deze misbruikc-n
opgesomd to hebben en gewezen te hebben
