16e Jaargang. OINSD&G 15 SEPTEMBER 1925 No. 5048 Bureaux: RAPENBURG No. 1C - LEIDEN 3)e SioAdódtui (Bou^cmt De ABONNEMENTSPRIJS bsdraagt bij vooruitbetaling Voor belden 19 cent per week 12.50 per kwartaal. Bij ome Agenten 20 cent per week 12.00 per kwartaal, Franoo per port 12.93 per kwartaal. Het Geïllustreerd Zondagsblad te voor de Abonnffe ver krijgbaar tegen betaling van 60 et per kwartaal, by voor- eitbetaling. Aükonderltjke nummer» 6 et, met Geïllustreerd ïoadagsblad 9 4t Dit blad verschijnt eiken dag uitgezenderd Zon- en Feestdagen L TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II Oit nummer bestaat uit twee bladen. •t' De Troonrede. De Troonrede, waarmede de periode der niouwo regeering is aangevangen, opent in menig opzicht een klaar perspectief. De regeering wil zijn: Christelijk. En zij verklaart positief kort en duidelijk: „Zoo voor bestuur als wetgeving blijft handha ving van de christelijke grondslagen van ons volksleven richtsnoer." En zij spreekt in de paragraaf over het koloniaal beheer uitdrukkelijk van haar „zedelijke" roeping. En in verschillende paragrafen toont zij, gelijk een chistelijke regeering past, open cog te hebben vóóral voor de noodon van hen, die, zelf zwak, haar bescherming noo- dig hebben. Positief is eveneens de verklaring, dat het gevaar voor do ontwrichting van den toestand van 's Lands geldmiddelen als afgewend kan worden beschouwd. Maar dat dit niet, nog volstrekt niet, wil zeggen, dat dio toestand geen bijzondere zorg meer vereischt, blijkt uit de even positieve ver klaring, dat dringend geboden zijn „ver eenvoudiging van den Staatsdienst", „waar mogelijk inkrimping van Staatsbemoeiin gen" en „de uiterste soberheid", terwijl met het oog op de nieuwe wetten, welke van de Regeering zijn te verwachten, wordt klaard: „Voorzieningen, die omvangrijke geldelijke offers van de schatkist vorderen, dienen dan ook vermeden te worden." Men lette hier echter op het: ,.omvan r ij k c." Want vrij aanzienlijke geldelijke offers van de schatkist zullen waarschijnlijk wor den gcëischt door de aangekondigde her ziening van de „geldelijke verhouding lus- sclien Rijk en gemeente." Vrij aanzienlijke geldelijke offers zullen zeker worden geëischt door de in overwe- 1 ging zijnde voorzieningen betreffende de zorg voor de groote verkeerswegen, wan neer deze overwegingen in daden zullen worden omgezet. En. ten slotte, zal ook de sociale wetge ving vrij aanzienlijke geldelijke offers vragen. De sociale wetgeving wordt niet stopge- zet, of naar achteren gedrongen zal zelfs verder worden afgemaakt en voltooid in de door minister Aalberse uitgestippelde j richting; natuurlijk „geleidelijk" er zichtig", gelijk wij het ook niet anders kunnen en mogen verwachten. Dit zal Inaar vermoed mag worden, hier en daar I cenige bevreemding en teleurstelling wek- j ken, maar in onze kringen over het alge meen waardeering en tevredenheid!. De Arbeidswet 1919 zal." naarmate de (.economische toestanden in ons land dit raogpliik maken, verder beliooren te or don doorgevoerd. Invoering der ziekle- wet is g e b o d e n. En verder zal de wette lijke regeling van het collectieve arbeids contract worden bevorderd, de volkshuis- vesting zooals de woningwet die heeft ge dacht, bliiven verzorgd. En ten slotte ver nemen wij met bijzondere voldoening, dat I„maatregelen tot uitbreiding van werkge legenheid" in overweging zijn Hier willen wij' den wensch uitspreken, dat die over weging niet al te lang moge duren. Deze sociale paragraaf moet ook de ,,de- BJOcratyf van rechts kunnen bevredigen althans zeker voor den eersten tijd, af wachtend de uitwerking er van en wat nadien, gezien de omstandigheden, verder zal kunnen worden ter hand genomen. Voorzichtig en min of meer bedekt waarom niet „liet kind bij den naam ge noemd"?wordt in het vooruitzicht ge steld een gedeeltelijke herziening, in casu verbetering, van de salarissen van de amb tenaren e. a. Er wordt nl. in de Troonrede pezoed: „Blijft de financieele toestand zich gunstig ontwikkelen, dan zal, naast ver achting der aan de burgerij opgelegde Ias- jten, ook verzachting van enkele der in de gaafste jaren genomen maatregelen in over- «".1" finnen worden genomen." Wij willen hopen, dat hef geld daarvoor ■ndordaad zal worden gevonden en het pu zeer verheugend zijn, als het gevonden perd nit het resultaat van het verder in de [troonrede toegezegde streven naar „ver- aging van de militaire uitgaven". Betreffende het onderwijs heeft de regee- »uig het blijkbaar noodig geacht, fe getui- SRcn van haar beslist voornepjen, om do Biondwetlelijke financieele gelijkstelling te ■andhaven. Dat een voorstel zal worden I aan fot wijziging van de schoolgeldhef- zal, ïneenen wij, menig gemeentebe stuur verheugen. I 01'der spreekt de Troonrede over veel niet. welke toch wol in de ko- F"nde periode nan de orde zullen komen. BiVo 1 blijkbaar niets willen aankon- livnf1 niot vast staat of waarom- w men het in de regeeringspartijen nog jelicel eens is. Mmpathiek is het dat de Troonrede o» angt niet. na dankbaarheid te heb- ui gesproken voor do ongetwijfeld Ion- I "•onin^ die het Nederland.^ he %iue n z'jn ^vallen, innige deelne- do sP^ken met de slachtoffers Mnd n ^0nnIamP in de afgcloopen V Bondsvoorzitter Van Wijnbergen De heer Van Wajuhe.rgein Wjemsoht nitet opai'ieiuw -a-ls voorzitter van. dein AJlg\ Bond van R.-K, Ri jkskiaskrimgorganisaties to worden gekozen. aldus he't communique van de hes'taursvcrgad'eriinlg vaai idetn Bond, eflidans an di-t blad opgenomen. 't Zou niiet bevreemdend zijn, wanneer n u, in deze dagen, de waar doering voot wat de heer v. Wijnbergen i'n genoemde functie heeft verrich't algemeen izoiu zijn. Niet, omdat de waardeeiiing' tijdens baron, vaai Wijnbergen's voorzitterschap atgemoen is geweest maar men zot bij dergeilijke .gebeurtenissen do rnan- schon ia hun oordcelen wel 'iils meer vear- keeren! En in dit gevail zou zulks al heel v klaarbaar zijn. Wie toch rustig overziet en deze ■tijd is wel geschikt, om rustig over de po litiek van het verlëdene te schouwen,- beter dan de maanden, welke een verkiezing voorafgaan. ifat door den ^eer v. Wijn bergen juist i.n zijn kwaliteit van Bonds- vorzi tter is gedaan, móet daarom groote waardeeriaig hebben. Zeker, wij zul'an ook nu niet ontken nen, dat de Bondsvoorzitter wel 'ns wat erg weinig scheen te willen weten vain geven en nemen, van plooien en strijken.., Maar wo.t allereerst wordt gevraagd van iemand, die' leiding geeft, en die lei ding geeft op zulk 'n voor name plaats als do Bondsvoonzitter, n.l. dat h:j weet wat hij wil, krachtig vatebh audit aan wat bij alls zijnde in bepaalde omstandigheden het lielangrijhsle wil handhaven of doorvoe ren-, daarbij voor het minder belangrijke de teugels wat losser latend, om anderen gelegenheid te geven eisen verlangens verwezenlijkt Ie zien deze leiders-oigen schappen zijn de persoonlijk- hc id van tien heer Van Wijnber gen op onmiskenbare wijze aanwezig en heelt hij tijdens ziijn voonzdbt-e'nschap ge toond te bezitten. Ove,r wat in bepaalde omsfandigihedcn het belangrijkste w'as en w a t het minder belangrijke, over de w ij z o waarop de Voorzitter heit bel:ainigrijilv.s'[i0 met tracht, valsllhlield, ton natuurlijk verschil van inzicht bestaan en is ook, zoo als bekend, in den Joop der j er- ren meen! ngsv er schil in den Bond voorge komen. Maar dan was het immer zoozeer te respecteeren in: den heer Van Wijnher- gen, dalt hij vaai zijn tan't steeds op een waardige wijze zich stelde tegenover dogenen, dlie ''t niiet met hem eens waren van den anderen kant kon dêthelaas, niet altijd worden gezegd; wij denken liiier aan feiten, d:e de bekende motie van af keuring op een der laatste vergaderingen van de.n Leidschen Kieskring hebben doen geboren worden. In een zeer moeilijken en zeer wooliee® 'Uijcl heeft baron van Wijnbergen liet voor- z:,ttersohap van den Bond bekleed on: be waard is.gebleven de eenheid van den Bond en daarmede do eenheid van do R. K. Staatspartij. Dat allerbelangrijkste feit mag nu met oprechte voldoening zoowel door hem z^lf als door het Ka'hohoke kie zerscorps wo"den geconstateerd! De 'lieer v. Wijnbergen bovendien hopft als Bondisvoorzllter om ziin persoonlijke kwaliteiten als eerlijk, nobel mensch en waar Kathob'eb onze partij c-p een wijze vertegenwoordigd waa.rop wij trotsöh, waarvoor wij dankbaar morden zijn! Moge het Ka ('holleko volk baron Van Wijnbergen nag velo, zeer vele jaren be- h ou den en ook waardeereu als een z' in cv beste voormannen on leiders in de poktiok. WilTElLfflO Volkenbond. De vergadering van den Bond. Hot horstel van Hongarije. Gistermorgen is de Assemblée wederom bijeengekomen. Do vertegenwoordiger van Uruguay, Buero, verklaarde allereerst, dat zijn land een groot vertrouwen heeft in de toekomst van den Volkenbond en diende vervolgens, namens zijn rogeering, een resolutie in. Hierin wordt de Volkenbondsraad uitge noocligd, een diepgaande studie te maken 'an Jiet statuut van het Permanente Hof van Internationale Justitie, daarbij reke ning houdend met het door het Hof ver- iclüe werk en de daarbij opgedane erva ringen, alsmede met de meeningen der parlementen, van geleerden en andere er bij betrokken kringen, opdat zijn jurisdic tie nog meer algemeen zal worden aan vaard. De Hongaarsche gedelegeerde sprak zijn groote voldoening uit over het welslagen van het wederopbouwingswerkin Hon- garijc. Vervolgens verklaarde hij, dat Hon garije, in verband met de eenige maanden geleden door de Britsche regeering tegen over liet protocol aangenomen houding meende, dat het niet op zijn weg lag tus- schenbeide te komen in .een debat, waarbij de groote mogendheden het niet eens zijn Spreker zeide, de uitspraak van BenesJ lo onderschrijven, dat er nog wel eenige tijd zal verloopen, voordat men door mid del van bijzondere verdragen tot hetzelfde resultaat zal kunnen komen als door het protocol. Voor dat deel van Europa, voegde hij hieraan toe, hetwelk ik vertegenwoordig, ^;ie ik niet de mogelijkheid van regionale verdragen. Ontwapening zal aan Honga rije veiligheid brengen. Om der wlile van de rechtvaardigheid moeten wij komen tot een algemeene ver mindering der bewapeningen, want een eenzijdige ontwapening door Hongarije opent de poort voor vernedering en onrust Vervolgens stelde de afgevaardigde van Iatauen voor, een speciale commissie in het leven te roepen, welke tot laak zal hebben een ontwerp voor een algemeene conventie tusschen alle bondsleden op stellen, waarbij hun rechten en plichten ten opzichte dor minderheden worden vast gelegd. De vertegenwoordiger van Bulgarije, hierna het woord verkrijgend, verklaarde, dat Bulgarije steeds de voorkeur zal ven aan een algemeen pact, waarin ver plichte arbitrage is opgenomen. De voorstellen van Denemar ken en Nedorland. Het blijkt, dat het Deensche voorstel betreffende de bemiddelingsprocedure van liet Haagsche hof weinig weerklank te Gcnève vindt. Daarentegen is het Neder- landscke voorstel betreffende het rapport der juristencommissie aangenomen. DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT'. Go won o advorlentl8n 30 cent por regel. Voor Ingezonden Mededcelingen wordt het s dubbele van het tarief berekend. s Kleine advertontfën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen werden aangeboden of gevraagd, huur en vei* huur, koop en verkoop 10.50. Duitschland. DuitschFransche toenadering. De Mo n z i e te B e r 1 i j n. De Monzie, de Fransche minister van onderwijs, is te Berlijn aangekomen, waar hij op het miuisterie van buitenlandsche zaken werd verwelkomd. De Monzie is de eerste Fransche minister, die sedert het uitbreken van den wereidoorlog een bezoek brengt aan de Duitsclie hoofdstad. Hoewel het bezoek niet officieel is, is men er in officieel kringen van overtuigd, dat het de DuitschFransche toenadering zal bevor deren. Een triomftocht van den ex-kroonprins De ex-kroonprins Wilhelm heeft een triomftocht gemaakt door de slagvelden van 1914 in Oost-Pruisen, waar hij door de bevolking enthousiast is ontvangen. Frankrijk. De gevolgen der bankstaking. De actie der Communisten. De talrijke bankbedienden, die niet op nieuw zijn aangenomen, waaronder allen die gestaakt hebben bij het Credit Commer cial do Franco en bij de Crédit du Nord, hebben een vergadering gehouden, in de werkbeurs te Parijs. Een groot aantal bankbedienden, die ontslagen zijn wegens het deelnemen aan de relletjes of wegens professioneele fouten, hebben zich bij hen aangesloten. Deze vergadering was op louw gezet door de Parijsclie confederatie, die poli tiek neutraal beweert te zijn. Evenwel ble ken alle woordvoerders communisten, waarop het bestuur besloot de vergadering op tc heffen, daar het niet de communisti sche ophitserij voor zijn rekening wilde nemen. De communisten maakten zich toen van de vergadering meester en wilden haar voortzetten,-waaraan een einde werd ge maakt door den directeur der werkbeurs, die de alarmschei in werking stelde, waar door geen enkel spreker meer verstaanbaar was! Na ontruiming der zaal vertrok men naar do zaal „Ferrer", doch met hetzelfde gevolg. Ook daar maakten de commuuis- ische woordvoerders zich van de verga dering meester, waarop ook die zaal ont- uimd werd. De staking is opgeheven, doch de sta kers zijn nog slechts voor een gedeelte naar hun oude plaatsen terug. De direc teuren onderzoeken -op het oogenblik de /ragen tot wedorindiensttreding; doch geen hunner wilde verzekering geven, dat allen zullen worden teruggenomen. Intus- schen hoopt men dat binnen weinige da gen en tengevolge van 't optreden van mi nister Durafour, een meer conciliante houding zal worden aangenomen, waarbij bijvoorbeeld alleen ontslagen zullen blijven zij, dio aan do relletjes hebben deelgeno men of over wier diensten te klagen viel. Oostenrijk. De financieele saneering. Mr. Zimmerman is optimistisch In de tweede commissie van de Volken- bondsvergadering beeft mr. Zimmerman gistermiddag een overzicht gegeven van den vooruitgang met betrekking tot het fi nancieel herstel van Oostenrijk. De groote j krachtsinspanning van de regeering en do offervaardigheid van de Ooslenrijksche natie, zijn thans beloond door de resolu tie van den Volkenbondsraad op 10 Sep tember j.l. Mr. Zimmerman noemde die resolutie den beslissenden stap naar de geleidelijke opheffing van het controlestelsel, dat nu sinds 1922, toen de Volkenbond zich het lot van Oostenrijk aantrok, van kracht is geweest. De rede van mr. Zimmerman was ove het algemeen optimistisch^van toon. Het budget van Oostenrijk wordt echter, paar hij zeide, nog gedrutet, door groote uilga ven voor de salarissen eir pensioenen der beambten. Dit noemde mr. Zimmerman een van do ernstigste factoren iit den toe stand van de begrootiog. Daarentegen zijn de uitgaven voor het leger lager dan in andere landen, terwijl Oostenrijk minder rente heeft to betalen voor staatsschuld, welke groolendeels is verdwenen ten ge volge van de depreciatie dor valuta. Do toestand van Oostenrijk wordt gun stig beïnvloed door het gebruik van een groot deel der herstel-leening voor kapi taaisuitgaven, welk een bepaald productief karakter moeten, dragen. Mr. Zimmerman meent dan ook, dat de toestand van de Oostenrijkscho bcgrooting gunstig afsteekt bij dien van andere Euro- peesche staten. Spreker stond uitvoerig stil bij de kwestie der economische ont plooiing van Oostenrijk, welke nauw sa menhangst met het economisch herstel van goheèl Europa. Do voorzitter der tweede commissie, prof. Van Eysinga (Nederland) wenschte mr. Zimmerman geluk met 't buitenge woon gelukkig verloop van het herstel, bij welke gelukwenschen zich de afgevaardig den van Engeland, Italië, Frankrijk, Tjse- cho-Slowakije, Joego-Slaviê, Oostenrijk er de rapporteur der commissie, Michelet aansloten. Syrië. De Drusenopstand. Uit Jerusalem wordt gemeld, dat de Fransche troepen zich in Fransch-Syrië concontrecrcn, doch dat het algemeene of fensief tegen de Drusen is uitgesteld tot de komst van generaal Gamelin. Doze is ii middels te Damascus gearriveerd. Marokko. De strijd met de Mooren. Een bulletin van Primo de R i v e r a. In een over geheel Spanje gepubliceerd officieel bulletin, deelt Primo de Rivera, de nabij Tctoean op de Djeballa-stammen behaalde Spaansclie overwinning in de volgende bewoordingen mede. Onze opmarsch werd gisteren bij het krieken van den dag voortgezet. Wij zagen geen doodo vijanden liggen. Er vielen niet veel schoten te lossen. In den belegerden post van Koedian Ta har, 5 mijlen ten Z. van Tolocan, werd 'l garnizoen ontzet en van drinkwater voorzien. Een uur later hielden onze troepen oen triomfeerenden intocht in Tetoean, door alle bewoners geestdriftig toegejuicht, terwijl in de ker ken een Te Deum werd gezongen. Wij hadden geen grootere voldoening kunnen bedenken op den verjaardag van het di rectoire dan de behaalde overwinning, die in hel gcheelc Djeballa-district eon kalmeerenden invloed zal uitoefenen. Gedurende lien dagen heeft de Spaan sclie verdedigingslinie de aanvallen weer staan van 300 Riffs, die voorzien waren van machinegeweren en tien kanonnen, De besto verdediging was de heldhaltig- heid der verdedigers. Do ontzetting van den post Koedian Tab ar zal oen gunstigen invloed hebben op den algemeenen toestand en het daar vergoten bloed zal veel verder bloedver gieten besparen. Een ander communique zegt, dat do te genstand van den vijand geheel gebroken is. Er waven 100 dooden bij den vijand, terwijl vele gewonde en ongedeerde vijan den krijgsgevangen werden gemaakt. Oolc ielen honderd geweren in Spaanschc anden. Een groot offensief op handen? Naar Havas uit Fez meldt, schijnt het orige offensief nog niet „het" groote of fensief geweest te zijn, althans er wordt een groot offensief aangekondigd, waar aan Fransche en Spaansclie strijdkrach ten zullen deelnemen. Men gelooft, dat liet doel van het offen sief zal zijn, tot het hart van het vijan- olijk hii-d door te dringen. China. Kentering in China. e haat tegen de vreemdelingen neemt af. De toestand in China is in zooverre ver- tord. dat do agitatie tegen vreemdelin- on vermindert, terwijl handel en scheep- lalleugs hervat worden, konlerinc ten b' 1M de portie HET VOORNAAMSTE NIEUWS. buitenland. De Fransche minister de Monzie I, Berlijn. Mr. Zimmerman over herstel van Oostenrijk. het financieel In China schijnt een kentering in den toestand te komen. BINNENLAND. De opening van de gewone zitting der Staten-Generaal. De Troonrede. Bestuursvergadering van den Alyem. Bond van R.-K. Rijkskieskringorganisaties Mr. A. baron van Wijnbergen treedt als voorzitter af; jhr. mr. Ruys de Beercn- brouck opvolger. Een pro.st-vergadering tegen het bande- rolle-systeem. georganiseerd door Klein- fabrikanten In de Sigarenindustrie (2de blad). Benoemingen in het Bisdom Haarlem. (Kerknieuws). OMGEVING. Een beschouwing over den siraatweg van Haarlem naar Den Haag. (2de blad). Onze Geïllustreerde Paeina De pliolo-pagina geeft photo's van het Middendamterrein te Amsterdam; de 37ste Algem. Vergadering der Nederlandsche Heidemaatschappij; onze dahlia's in het buitenland; wandborden, vervaardigd ter gelger,heid van het fioO-jarig bestaan van Amsterdam en het jubileum van den Zui- velbond; het wrak van liet verbrijzelde Amerikaa nsoho bestuurbare luchtschip Shenandoah. plaats te danken aan het krachtig optre den van don militairen gouverneur van Tientsin tegen wanordelijkheden, ten tweede aan do uitputting van do bolsir- wislische propaganda, maar vooral na a het feil, dat iedere Chinees, die wat he* zit, do aanhoudende herrie moede is ge worden en naar normale toestanden l,rug verlangt. Hoe zwaar de verliezen in do laatste drie maanden ook voor de vreem delingen geweest zijn, China zelf heeft een oneindig veel grootere schade geleden. In het binnenland duurt do oude strijd poort. Een treurig toeken des tijds is, dat Jeng-Hsishan, de modelgouverneur van Sjausi, wiens goed bestuur gedurende 14 jaren overal werd geroemd, thans met rdrijving wordt bedreigd door zijn roo- naburen van Honan on Sjensi. .Teng- Hsi-shan heeft onlangs zijn leger belang rijk versterkt, maar door een overnacht kan hij tot onderwerping worden dwon gen, in wolk geval de eenige Chineesehe provincie, die lot dusverre vrij was van euvelen zooals opium, etc. ten prooi zal va Hon aan militairen, die geld noodig hebben voor do betaling van hun troo»<en tot versterking der pro-bolsjewistise.hö macht van den Christen-generaal Fen« oran'dcring te Kanton op til. Uit Hongkong wordt gemeld dat lo Kanton wellicht spoedig een verandering in den toestand kan ontstaan door fle groote eerzucht van Tshin^-kai-siet- dio aldaar een onbeperkte dictatuur uitoefent. Hij heet voornemens (o zijn, voortaan in acht meer te zullen slaan op de Russen Ier plaatse, dio zich vermoedelijk zullen gaan verzetten. Een eerste uitbarsting schijnt reeds to hebben plaats gehad, want, naar gemeld wordt, weigerde te Kanton een compagnie Chineesehe kadetien do bevelen op te vol gen van haar commandant, een Russi- schon generaal, dio werd doodgeschoten. De belhamels zijn gearresteerd. Troepen van het voormalige leger van Tsjon Tsjoong-ming veroverden plotseling Swalau en verdreven het kleine Kanton- scho garnizoen. Men verwacht, dat Swa- tau weldra voor don handel zal worden opengesteld, althans lijdelijk. In verband met dit bericht meldt do ,Times"-corrasponfli»nt te Sjanghai, dat generaal Tsjen-T.sjoeng-ming, die te Kan en tegenstander was van wijlen Soen Yat-son, en te Sjanghai rustig leefde, naar Hongkong is vertrokken. Zijn terug keer naar het Zuiden kan alleen bcteoke- nen, dat hij de bolsjewisten te Kanton gaat beoorlogen. BIHHEftLANa Opening Staten-Generaal. Hare Majesteit de K"o n i n g i n# vergezeld van Zijno Koninklijke Hoogheid den Prins der Ncdern landen en voorafgegaan dooT de Com- in-vei i ii d" v srgaèereaal. De hrer J. J. G. baron van Voorst tol Voorst, die het voorzitterschap be kleedt. opent, nadat de Ifd-n der Pta'en-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1925 | | pagina 1