Ie Gids van den Keizer
/rijdag 14 Augustus 1325
EEN JUBILEERENQE
MISSIE-CONGREGATIE.
(Gezelschap van 't Goddelijk Woord:
Steil—den).
Den Ssten September e.k. zal 't vijftig
iai: geleden zijn, dat 'n eenvoudig pries-
>r van 'n paar uur over de grens, te Steil
au de Maas, bij Yenlo, 'n Miss'eluiis be
rin. 't Was 't eerste in geheel Holland en
(iiilscliland.
Wat 'n verschil vóór 50 jaar en nu!...
óén v-as 'n gewone herberg genoeg voor
en Stichter en zijn eens to gezellen nu
laat er op dezelfde plaats 'n heel com-
!«x van gebouwen, waarin 'n 700 men
den "wenen en is 't Moederhuis van 'n
iroote Congregatie, die bij de 800 priesters
dl, in nagenoeg alle dcelen der wereld
lersproid Tóén was 't het eenigo missie-
luns in Holland en Duilschland; zelfs do
iaam ..Missiehuis" bestond nog niet en is
teerst aan Sleil gegeven ihans zijn er
n ons land alleen meer dan GO. Tóén werd
?!fs door hoogstaande geestelijken zoo'n
lichting voor onmogelijk gehouden
hans, nu er zoovele zijn, bloeien tocli alle.,
n een missiehuis behoeft dechts enkele
hren to bestaan, of 'i is reeds volop met
liu'enten bevolkt.
Zeker een gelukkige verandering! En
Hei], 't oudste missiehuis op Holland-
dien bodem, kan er zich op beroemen, 'n
liet .onbedivdenden invloed op die veran-
ioring ie hebben uitgeoefend, terwijl 't om-
ékcerd ook ruim van die verandering
poft geprofileerd, doordat 't in zóó korten
jfl (ol zoo hoogeu bloei is kunnen komen.
De Stichter.
In de ..Frauensirasse" (e Gocli, 'n paar
uir van Kevelacr, woonde legen 't' midden
er congé eeuw Gerard Jans-en. Hij was
n 't stadje bekend als de voerman op Ven-
5 en Nijmegen; als zoodanig was bij zijn
jool vader opgevolgd zijn vader was
iroeg gestorven. Van nature eenvoudig,
nis tig, soms zelfs streng, muntte hij
moral uit door 'n diepe godscliensiglieid
d kinderlijk Godsvertrouwen, 't Zelfde
au ook gezegd worden van z'n vrouw,
Inn a -Ca tbarina WeMesen. Ha ar zoon Ar-
cl zei later over haar: ..Móéder had een
pjzondere liefde voor 't gebed. lederen
borgen ging zij al vroor* naar de kerk om
jp zooveel H IT. Missen bij te wonen als
paar mogelijk was. Dea Zondag bracht ze
li;:- geheel in de kerk door; behalve 'n
tijdje dat ze thuis haar ontlrjt kwam
was ze van 's morgens vroeg
(ol omstreeks 11 uur in de kerk. Daarbij
nog twee tot drie uur in den loop
den namiddag.'' 't Gebeurde wel, dat
ie kinderen die al wat grooter werden,
laar zeiden: Moeder, ge bidt u nog door
(en Hemel heen!" Waarop zij dan ant-
ioordde: „Hoeveel moet ik voor u allen
an God en de H. Maagd vragen! Ik kan
liet alleen voor u zorgen!" 't Kan dan ook
rel verwonderen, dat wij bij den Stichter
an Steil denzelfden geest van gebed aan
heffen; "t schitterend voorbeeld der Moe
ier had 'n diepen indruk gemaakt op de
inderen.
't Huwelijk tusschen Gerard Janssen en
In na Wellesen was mei 11 kinderen geze
ten'!. waarvan er drie reeds aks kind stier
ende oudste der jongens. Arnold, de la-
ere stichter van .Steil, 'n jongen mot 'n
wak gestel, maar met 'n vluggen geest,
rok al spoedig de opmerkzaamheid van
apelaan Ruiter. Door d:ens aandringen
reeg Arnold, na vee! tegenstand thuis we
ens de kosten, eindelijk toestemming om
IP studie Ie gaan. „Had die goede lindaan
■el zoo aangehouden" - verklaarden zijn
roers later ..Arnold zou zeker
o er z ij n geworden net als
'iü Ar-htoreenvolgens bezocht hii nu de
FEUILLETON.
door René Bazin
P
Om vijf uur, toen bet regiment voorbij-
tok met schallende trompetten, geleid
éor den keizer, die Straatsburg wilde bin
"nrijden aan het hofd van zijn 15e artil-
tfie, voelde Charles Huber zich zoo onge-
?ld, dal hij nauwelijks de noodige kracht
k'zal om in een ambulancewagen te
Ëimen.
Men bracht hem naar hel militair Iaza-
Wli en de dienstdoende geneesheer, een
tjoote blonde man, zei zeer zacht, na den
ieko onderzocht te hebben:
Begin van longontsteking. Gevaarlijke
Ksfand. Zuster Francisca, den zieke niet
Walen.
Yin
ïcht dagen verliepen. Audouin had
ten kracht of lust meer om wandelingen
'maken als voorheen. Den lfion Januari
tjaf hij zich naar de kerk van Saint
■engoult.
Hij rustte een weinig uit op een stoel in
tl oude sombere schip, een gewoonte, die
Jtni den naam van clerieaal bezorgde on-
'tr de veteranen van het tweede keizer-
'ijk, Dan ging hij weer door fen zijdeur
?®r buiten, die met een galerij in ver
ding stond. Daar wandelde hij onder
gewelfde gangen, beschut tegen den
tod in een klein er kant tuintip schit-
rocforaatsschooï te Guch: d tarr i 't klein
seminarie van *1 bfadom Munster, De Gaes-
donk, 'n half uur buiten Gocli, vlak aan de
Nederlandst he grens. Arnold bleek al spoe
dig 'n goed student te zijn. maar geen
hoogvlieger: 'n bijzondere voorliefde had
hij voor wiskunde. Na zijn staatsexamen
in 1855 deed hij zijn intrede in 't convict
te Muns ter j 't z.g. Collegium Borromeüm,
en volgde er de philosophielessen aan de
academie. Na voltooiing van dien cursus
nog te jong om op *t groot-seminarie met
de theologie te kunnen beginnen, besloot
hij voor.'n tijd "naar de hoogeschool van
Bonn te gaan om er zich op de natuurvak-
ken toe te leggen. Als stuMomakker had
hij er Lamb. Lamers later directeur van
de Rijks H. B. S. in Den Bosch, de vader
van kapelaan Lamers in cM Hasselt te Til
burg cn den bekenden Dr. L mers, apothe
ker in Den Bosch. „lederen dag", vertelde
Janssen later, „gingen wij samen naar de
TT. Mis en allo veertien dagen ontvingen
we do H.H. Sacramenten."
Na zijn examen als 1 eeraar voor 't gym-
n as aim gemaakt te hebben, deed hij zijn
intrede in 't groot-seminarie le Munster,
om zijn theologie, waarmee hij te Bonn
reeds begonnen was, te voltooien.
Den loden Aug. 1861 werd hij priester
gewijd en Zaterdag daarop deed hij zijn
eerste H. Mis te Gocli.
Na zijn priesterwijding was hij verschei
dene jaren werkzaam als leeraar aan de
H. B. S. te Bocholt. Ondanks zijn vele les
sen was hij altijd nog bereid, de parochie
geestelijken te helpen. Opvallend is in de
zen tjjd zijn toenemende neiging tot 'i ge
bed.
In de school van apostolaat.
In de vacantie 1867 maakte hij toevnllg
kennis met 'n Jezuïet, Pater MaJfalli, di
recteur van 't Apostolaat des Gebeds -in
Duilschland en Oostenrijk. Wegens zijn
buitengewone vroomheid deed deze hem 't
voorstel, 't directeurschap van 't Aposto
laat voor 't bisdom Munster op zich te ne
men; 't geen Janssen deed. Die kennisma
king met 't Apostolaat des Gebeds was voor
liem van groote beLeekönis. Weldra was
zijn ijver zoo groot, dat hij er niet tegen
opzag, weken achtereen van de eeno pasto
rie naar de andere te trokken om de pas
toors met geestdrift *te sproken over Jt
Apotolaat en hun do oprichting in hun pa
rochies aan te bevelen, Na 'n paar jaren,
had hij nagenoeg alle parochies van 't b:s-
dom persoonlijk bezocht. Van af dien tijd
begint hij ook meer te ijveren uitvloei
sels van zijn eclit-apostoliscae gezindheid
voor de teruckeer der protestanten tot
lie Kerk, en voor do Missies. Weldra na
men deze liefdewerken hem zoozeer in be
slag, dat hij zijn Bisschop vroeg, als lee
raar ontslagen te worden om zich uitslui
tend aan zijn ander werk te kunnen wij
donOngetwijfeld waren 't verheven
motieven, die hem Y vast positie voor 'n
onzekere toekomst deden prijsgeven.
Hoezeer hij ook vol ijver was voor de
Missies, waarvoor hij geld inzamelde,
waarover hij artikelen schreef en brieven
van Missionarissen publiceerde (in de
Kleine Herz-Jesu-Bote, die h>j sinds 1874
uitgaf); hoezeer hij 't ook betreurde, dat
zijn land, in vergelijking met Frankrijk
zoo weinig voor de M'ss'es deed; toch
gingen er nog verscheidene jaren voorbij,
eer hij er toe overging zelf een Missiehuis
(o openen. Wel had hij er meermalen op
gewezen, dat 'a schande was voor Duilsch
land, nog geen enkel missie-seminarie te
bezitten, terwijl er in Parijs alleen vijf
waren; doch om zelf te beginnen, achtte hij
zich geheel ongeschikt. Eerst na lang
wachten, nadat al lang gebleken was, dat
niemand er toe zou overgaan, na veel ge
bed, meende hij in de omstandigheden Gods
wil te moeten zien, die hem aanspoorde,
zelf te beginnen. Maar, nu eenmaal 't be
sluit genomen was, zette hij ook door
ondanks alles
De Stichting.
Na eerst over 'n paar andere stukken
grond onderhandeld te hebben, werd dan
eindelijk '11 herberg gekocht te Steil aan
do Maas, van de familie Ronk. Reeds tevo
ren had rector Janssen door artikelen in
zijn eigen blaadje giften ontvangen: eerst
een van 'n dienstmeid uit Oostenrijk, wat
later in-eens 9000 mark uit 't Clarissen
klooster te Düsseldorf; uit Nederland
kwamen de eerste van eenige geestelijken
uit Limburg en u:t 't Fraterhuis te Til-
terend in het zonnelicht.
De oude kapitein hield van dit een
zaam plekje en iederen keer als de wind
een weinig hard waaide in do Moezel-
vlakte, was hij er te vinden. Reeds was hij
daar een uur lang en liep met een weinig
gebogen lichaam met vasten tred op en
neer. Terwijl hij de trappen afdaalde,
kwam een vrouw naar hem toe.
Veronica!
Haf Gij hier! Een telegram voor ons
beiden bestemd, 't Komt van Straatsburg.
Hoe bleek zijt ge, Veronica! Is hij
dood?
Neen! neen! zei ze levendig. Hij zelf
hoeft het telegram geteekend. Neen!
Zij hield het blauwe papier in haar han
den. Audouin, greep het en las hardop:
„Mijn peter en meter, ik lig zeer ziek
in het militaire hospitaal. Komt.
Charles Huber."
Hij verfrommelde het papier tot een bal,
die in zijn groote hand verdween en
sprak:
Laat eens kijken, 't Is misschien een
valsche tijding, een valstrik.
Veronica vroeg met het moedig aange
zicht eener moeder, die haar kind verde
digt:
Wat voor een valstrik?
Duitscïiers, die mij over de grens
willen hebben, Veronica, en die mij dan
duizenden kwellingen zonden doen onder
gaan. Dat is dikwijls voorgevallen.
Ha! zei Veronica, gij kunt dus zelfs
bij dit ongeluk niet redelijk zijn? Hier is
geen valstrik, 't is ons kind, dat sterven
.t.
burg. (Hierbij kunnen we nog verm h!en,
dat rector Jans-en later Vvr.-chillomlo ke
ren 'n bezoek bracht aan Superior Do
Beer on dat beiden 'n groote hoogachting
voor elkaar hadden).
Den 8sten September 1875 werd 't huis
officieel geopend. Rector Janssen hield de
feestpredikatie: „Wij weten wel," zei hij
o.a., „dal wo uit eigen kracht tot niets in
staat zijn, maar wij vertrouwen op
God... Slaagt ons werk, dan komt do eer
alleen aan Hem toe en zullen wo Hem er
voor danken; slaagt 't niet, dan zullen wo
ootmoedig op onze horst slaan en zeggen:
„Die genade Gods verdienden wij niet."
Werkelijk was er reden genoeg tol vrees
dat 'n n-iet zou slagen. In dien lijd was
in Duilschland de ..Kuituurkamp" in vol
len gang; de priesters waren niet eens vei
lig in eigen land. Was 't niet vermetel, nu
nog aan Missie te. denken? De giften
vloeiden in 'L begin zeer schaars, zoodat in
'I Missiehuis de grootste armoede heersch-
te. Toen de Rector. eens bezoek Ontving
van vier geestelijken, moest hij zelf blij
ven staan, omdat er niet meer stoel?n wa
ren! Nog erger w^s 't, dat de geest elj-
ken hem koel en wantrouwend behandel
den. Nauwelijks was er een -priester, die
iets van de nieuwe slichting verwachtte. In
Duilschland luidde 't oordeel: ..De goe
de man is naar Holland gegaan
om er van honger te sterven!'' In
Holland zei men: „Dat wordt c o n
Pruisisch bankroet! Ge zult 't
zien: binnen zes weken trekken ze weer do
bergen over!" Daarlrj: rector Janssen
was geen man mét een klinkenden naam.
Hij was van eenvoudige familie, en nooit
was hij iets geweest dan leeraar en rector
van 'n zusterklooster: hovend en. bezat hij
hoe groot zijn deugden ook waren
geen bijzondere, uiterlijke talenten; hij
was in 't geheel g en aangename, inne
mende persoonlijkheid Wat 'l ergste
van alles was: spoedig openbaarde zich
tusschen hem en zijn eerste volgelingen
'n pastoor. P. Bill, uit Luxemburg en twee
theologanten: Reidhert uit Tirol en Anzor
uit Beieron haddon zich bij hem aangeslo
ten 'n ernstig mcenihgsverschil over den
aard. van de stichting, 't Kwam zoo ver,
dat Bi'l en .Reichart Steil verlieten.
Geen wonder, dat velen zeiden: „Z'ezoo,
nu is 'i gedaan! Dal is 't begin van 't ein
de!" Maar rector Janssen,-zei: „God zij ge
dankt! Nu begin ik er iets van le verwach
ten!"
(Wordt vervolgd).
Buitenl. Weekoverzicht.
Wanneer wij lezen van een tornado in
Amerika of in een ander ver verwijderd
werelddeel, dan plegen wij dat voor ken
nisgeving aan te nemen. Tornado's zijn
daar nu eenmaal inheemsch, zooals de
aardbevingen thuis h o.oren in Japan en
bandjirs in Indië. Maar dat de gruwel der
verwoesting ook ons gematigd en bezadigd
landje treffen kan, dal hebben wij deze
week aan den lijve adesvonden. Dezen
keer behoorde het bericht van den ramp
nu eens niet thuis onder de rubriek „Bui
tenland" doch- onder „Binnenland." En
zoozeer waren wij onder den indruk van
hetgeen in het Oosten van ons land is ge
beurd, dat wi.i nauwelijks aandacht schon
ken aau het feit, dat de orkaan zich ook
heeft voortgeplant in het Noordon van
Duitschland, daar oveneens groote ver
woestingen heeft aangericht en eenige
slachtoffers heeft geëischt. Zoo groot is
de verslagenheid hier (e lande over het
geen in ouze onmiddellijke nabijheid ge
beurde de wervelstorm had evengoed
zijn weg over Leiden en omgeving kunnen
nemen dat wij geen oog hebben voor
heigeen verder op geschiedt. Wij meenen
integendeel, dat de aandacht van de go-
heelo wereld thans op ons land gevestigd
is en dat do wereld stilstaat om in ver
bazing en ontzetting naar ons te kijken.
Het is heel menschelijk om zoo te denken
en wij zijn bij iedere ramp, die ons per
soonlijk treft, steeds daartoe geneigd, of
schoon wij heel goed weten, dat do we
reld heelemaal niet stilstaat en dat h,et
buitenland niet of nagenoeg geen aan
dacht schenkt aan hetgeen hier voorvalt.
Alleen het Belgische koningspaar heeft
een telegram van deelneming gezonden
aan II. M. <le Koningin. Painlevé heeft het
te druk- met geruststellende verklaringen
Door oen sterkeren wil dan de zijne aan
zijn plicht herinnerd, kon de oude Audouin
niet weigeren.
Ik zal naar huis gaan, zei hij, mijn
hoed, tabak en legitimatiekaart nemen en
daar gij het wil, vertrekken. Ik vrees het
gevaar niet. Maar, zie eens, Veronica, hij
roept ons beiden; gij zoudt hem gaarne
zien; kom ook mee.
Hare oogen, die tot dan toe niet opge
houden hadden haar vader aan te staren,
keken droevig voor zich uit.
Neen, antwoordde zij, ik heb er over
nagedacht; de reis is te duur en mijn les
sen verminderen, ga alleen en spoedig.
Zij nam hem bij den arm en daalde de
trappen af van het klooster van S^int
Gengoult. Veronica versnelde den pas. Zij
hoorde noch zag iets, en sprak geen woord
Hij boog zich nu over haar heen en tracht
te haar aan te moedigen met do woorden:
Morgen reeds hebt ge nieuws, ik be
loof het ugij zult weten, hoe het met
onzen Charles, uw kind, gaat; ik beloof
het u.
IX.
Den volgenden dag om tien uur in den
morgen, legde kapitein Audouin denzelf
den weg af, die acht dagen vroeger, eerst
de keizer alleen en daarna door Charles
Huber geleid, had gemaakt. Hij kwam in
het rijtuig, dat hij in het station genomen;
had door de vier kwartieren van Straats
burg, over de bruggen en door de voor
steden. De koetsier hield sbil voor de poort
van een hospitaal dat dagteekende van
vóór den oorlog. Achter de omheining lag
een laan tusschen twee grasperken en daar
te geven over den opstand in Syrië, terwijl
van den anderen kant blijkt, dat de lue-
stand nog erger is, dan de ergste pessi
misten vermoedden. Briands hoofd loopt
om met beraadslagingen, besprekingen en
verklaringen over zijn Londensclie reis.
In Berlijn hebben de rijksdagafgevaardig
den in hun verlangen naar vacantia be
langrijke wellen er door gejaagd, zeer te
gen den zin der oppositie, die alle moge
lijke middelen tot obstructie te baat nam.
Ook hier interesseerde men zich meer
voor de stormen in den rijksdag dan voor
de orkaan daarbuiten.
Brialids reis. Do Fransche mi
nister van bnitenlandsche zaken Briaml
heeft in twee dagen heel wat opgeknapt
in Londen. Zooals men weet. ging hij met
Chamberlain confereeren over den inhoud
van liet Fransche antwoord aan Duilsch
land inzake de voaligheidskwestie. Daar
de standpunten van Frankrijk en Enge
land nogal uit elkander loopen, vraagt
men zich af, wat is er van beide zijden
toegegeven ,om de „volledige overeen
stemming" te bereiken, die gisteren be
richt werd. Men bedenke echter, dat deze
overeenstemming alleen bestaat ten op
zichte van Frankrijks antwoordnota en
geenszins omtrent het pact zelf.
Hot gaat in het bijzonder hierom, dat
Engeland zijn verantwoordelijkheden
slechts wil beperken tot de waarborging
van don status-quo in "West-Europa, dat
het hier die verantwoordelijkheid slechts
wil aanvaarden als met Duitscliland op
den grondslag van volkomen wedorkeerig
luid een waarborg verdrag kon worden af
gesloten en dat liet waarborgen verlangt,
opdat het ook in geval van moeilijkheden
die zich hier kunnen, voordoen, niet auto
matisch in een oorlog zou kunnen worden,
meegesleept. Daarentegen is naast de be
scherming van liet eigen gebied voor
Frankrijk een dor voornaamste-bedoelin
gen, welke moet worden bereikt: de hand
having van de Poolsch-Duil .Mie grens en
de voorkoming van Oostenrijks aansluiting
bij Duitschland. Maar ten aanzien hiervan
wil Engeland geen verplichtingen op zich
nemen, noch direct noch indirect.
Gisteravond zal Briand oen vergadering
van den ministerraad voor. Misschien dat
daarna iels meer definitiefs, dan tot nu
toe hekend, zal worden gepubliceerd. Men
zie voor oventuecle nadere gegevens onder
de rubriek „Buitenland."
Dat men hot trouwens niet overal in
Engeland eens is zelfs met de idee van een
veiligheidspact, bewijst do crilick van de
„Evening Standard", die schrijft:
„Hel is Frankrijk's dool oen krachtige
natie van 70 millioen menschen lot blij
vende machteloosheid te doemen, terwijl
'Duitschland tracht aan dit dwangbuis van
militaire ovorheersching cn diplomatieke
omsingeling le ontkomen. Frankrijk ge
voelt. dat zijn positie in Europa kunst
matig is en dat het mot zijn geringe be
volking voor de toekomst voortdurend
moet vreezen weer te verliezen wat hot
thans hoeft gewonnen. Engeland wor>=-M
zich slechts te verplichten tot garanties
voor het Westelijke, doch niet voor de
Oostelijke grenzen. Het zal echter moeilijk
vallen, al is het dan maar op papier, een
formule lo vinden, waarbij Engeland den
status quo in het Westen waarborgt, ter
wijl hot do vrijheid behoudt bij conflicten
in het Ooslon neutraal te blijven. Een der
gelijke beperking is in de praktijk piel
mogelijk. Indien een oorlog uitbreekt tus
schen Duitschland on Frankrijks bondge
noot en in liet Oosten, zal Frankrijk daar
in onmiddellijk worden betrokken, en daar
mee zou reeds de quaestic van den status
quo in hot Westen aan de orde zijn. Op
het oogenfolik is Frankrijk zonder het te
hebben gewild in twee koloniale oorlogen
betrokken. Dit zal Engeland te denken ge
ven, en geen enk.de Britsche regeering ken
een regeling onderteekenen. waarbij ec-n
vrij volk zich zou verplichten, zijn bloed
en zijn geld te offeren voor een zaak, die
noch liet hart noch het verstand van dat
volk raakt."
De opstand in S y r i Niette
genstaande alle geruststellende verklarin
gen van Painlevé en niettegenstaande alle
sussende berichten, welke Havas zich laat
seinen zelfs van een aartsbisschop, blijkt
de opstand in Syrië van zeer erosli-n-n
achter een gewelfde doorgang.
Een onderofficier kwam uit het wacht
huis.
Wat wilt ge?
Audouin begreep hem zonder Duitscli
te kennen en zei snel met de stem van oen
overste:
Ik wil Charles Huber zien die hier
ziek ligt.
Hij, die zich anders bij het zien van een
Duitscli uniform verontrustte, dacht op
dit oogenblik aan niets dan aan zijn Char
les, aan zijn kind, dat hem riep. Angstig
vroeg hij zich af: Leeft hij nog? Hoe zal
ik hem aantreffen? Wat is hom overko
men? Zal hij mij herkennen? Zal men ons
alleen ln ton?
De onderofficier deed eenigo slappen
naar oen tweede plein, beplant met aliovti-
boomen. Maar juist wilde een der zusters
van Niederbronn naar de ziekenzalen
gaan: hij ontsloeg zich van de karwei door
aan Audouin een teekea te geven om do
religieuze te volgen, die over de binnen
plaats liep. Hijzelf bleef dien vreemden
bezoeker nakijken, die met een ruiterman-
tel gekleed was. Het ging hem door het
hoofd, dat hij zoo iets als een vreemden
overste, misschien een generaal, in het
hospitaal toeliet, cn hij trok misnoegd aan
zijn grooten rooden baard.
Audouin steeg de trap op naar de eer
ste verdieping rechts. De hospitaalzusler
ging voor hem uit.
O mijn Charles! zei hij hardop, mijn
Charles!
De zuster zocht naar Fransche woorden
om den bezoeker nieuws te geven. Zij
kwam uit Silezië en was nog maar eenigo
maanden hier.
aard. Daar de I». vtdcoeK ude generaal Sar
rail een logo-man is en een vriendje v u:
Harriotwijt do rechterzijde in Frankrijk
do troebelen aldaar aan de ontacti.schu.
maal regelen van dezen bewindsman en.
eischt de rechtse!)e pers zijn terugroeping..
Het spreekt vanzelf, dat het linkscho kar
tel met hand en tand aan hom blijft vast
houden en op zijn beurt aandringt op te
rugroeping van maarschalk Lyauley uit
Marokko.
Het gaat den Fransehen dan ook niet
voorspoedig, noch in Syrië noch in Ma
rokko Telegrammen uit Marokko spreken
al weer van operaties, welke ten doel heb
ben do positie der troepen te „verbeteren"
door het front te verkorten. Wat niets an
ders heteekent dan: do terugtocht, en
heuseh niet vrijwillig!
Onder den druk van al deze narigheden,
gaan er weer stemmen op om een groot
deel van hot Fransche koloniale bezit
maar te verknopen, eenerzijds om aldus
aan geld le komen voor de aflossing der
oorlogssehulden, anderzijds om aldus nieu
we koloniale moeilijkheden te ontgaan.
Men behoeft deze denkbeelden niet ernstig
op te vatten. Van een verkoop van kolo
niën is in Frankrijk nog geen sprake.
Maar teekenend voor het heerschend pos
simisme is het toch wel, dat weer over
zulke denkbeelden wordt gesproken. Opge
merkt dient hier dan hij, dat Syrië een
mandaallaiul is. Hier kan in elk geval
van verkoop geen sprake zijn.
Men zou b.v. Madagascar, Indo-Ghina
en de Antillen willen verkoopen.
UIT OE PERS
DR. WITLOX' STELLING.
Kolonel Van Dam van Isselt hooft mot
verwondering kennis genomen van de redo
door dr. Witlox op den Katholiekendag go-
houden over „Do katholieken verkort in
hun burgerrechten, toch oprechte Neder
landers."
De uitstekende historicus had doen uit
komen, dat de Nederlandschc katholieken
ook in 1072 waren trouw gebleven en dat
zij zelfs tegenover den inval van den bis
schop van Munster Nederlanders hieven,
zooals bij de verdediging van Groninger
bleek.
En dit, terwijl juist in Groningen de tal
rijke katholieken aan harde verdrukking
hadden blootgestaan en in al de veroverde
plaatsen de bisschop terstond den katho
lieken godsdienst had hersteld.
De kolonel zegt dit met een glimlach lo
hebben gelezen.
Waarom? vraagt het „Huisgezin":
De Fransche krijgsvoering was
verre van zachtzinnig on de Mnnster-
sc.he bisschop een ongemakkelijk heer.
Toegegeven: do krijgsvoering was,
zooals ze in de heele zeventiende eeuw,
gedurende den dertigjarigen oorlog
en later, geweest is, barbaarse.li.
Maar men moet zich toch even in
denken, wat het voor de katholieken
Leteekende, een eeuw lang onderdrukt,
yc: 'gd, K de .rel gesteld te zijn,
om te beseffen, dat hun vaderlands
liefde ondanks alles groot moest zijn,
om weerstand te bieden aan do ver
lokking, hun geloof weer in volle vrij
heid te kunnen belijden, hun gods
dienstplichten openlijk te kunnen uit
oefenen, idjen zij zich togen hen, die
do bevrijding uit hatelijke handen en
boeien brachten, niet verzetten.
Kolonel Van Dam van Isselt be
grijpt blijkbaar niet, wat vrije gods
dienstoefening heteekent, noch hoe
helhaftig een volksdeel is geweest, dat
naast en met zijn onderdrukkers te
gen don vreemdeling partij koos.
Hoe vreemd dc kolonel tegenover do
kwestie staat, bewijstzijn kantteeke-
nirig hij do mededeoling. dat de bis
schop van Munster in alle veroverde
plaatsen terstond den katholieken,
godsdienst herstelde, den katholie
ken godsdienst „dier dagen"? vraagt
hij.
De katholieke godsdienst was in do
dagen van den bisschop van Munster
geen andere dan hij duizend jaar
vroeger was en nu nog is.
Het feit, dat bisschop toen tevens
staatshoofd was en desnoods leger
overste. deed aan het wezen van den
godsdienst niets af.
Dorfreliike vraagstukken, en andere,
Hij is nog hij kennis, zei ze. TT ij
vraagt gedurig naar u. Zijt gij zijn bloed
verwant uit Frankrijk?
Alleen een vriend. anfw»>ordd&
Audouin, oen vriend uit zijn kindsheid.
Madame, is hij erg ziek?
Ja
Een siddering liep door zijn lichaam en
koud zweet parelde op zijne slapen IT ij
zweeg. Traag beklom hij de treden. Itij
was zoo bleek, dat de zuster in de gang
van de eerste verdieping zich voor do
tweede maal omkeerde en zei:
Rust wat, mijnheer!
Maar hij, doof voor deze deelneming,
wilde een Duitsche zijn aandoening niet
laten blijken en zei:
Ga voort, houd u niet langer mét mij
bezig.
Na een vijftigtal treden kwamen zij in
de witte klaarto van een ziekenzaal.
In de zaal stonden acht ledige opge
maakte bedden. Dit bemerkte Audouin het
eerst. Toen zag hij opeens een militairen
geneesheer kort hij zich. Verwonderd en
als door gewoonte, groette hij als een sol
daat, door de hand aan zijn hoed le hroiv
gen. De dokter beantwoordde zijn groet
't Was oen jonge man, gekleed in een
langen, donkerbruinen mantel, bezet met
twee rijen koperen knoopen en een zwarte
broek met rood biesje. Hij was een hoofd
kleiner dan Audouin. Deze zeide ontroerd,
als was het in oorlogstijd:
Rustend kapitein, Charles Henri Mi
chel Audouin, vier veldslagen, dus een to*
gen u, een arm verloren in 1870. Tusschett
uw zieken bevindt zich Charles Huh'-i%
dien ik heb opgevoed. Mag ik hem zien»
(Slot volgt).
