16e Jaargang. VRIJDAG 7 AUGUSTUS 1925 No. 5016 ®a Ceicbeive (Sou/tcvnk «ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling :or Leiden 10 cent per week 3 2.50 per kwartaal, j onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal, uncc per post I 2.95 per kwartaaL it Geïllustreerd Zondagsblad Is voor de Abonné's ver- ijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor tbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd ïdagsblad 9 Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen l Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT, ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 s POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Oowono adverlenliën 30 cent por rogoL. Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het s duobcle van het tarief berekend. s Kleine advertenfiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen werden aangeboden of gevraagd, huur en ver* huur, koop en verkoop 0.50. it nummer bestaat Kit twee laden. De Katholiekendag. Dc laatste dag van den Derden Neder- ndschen Katholiekendag is een zéér ooie dag geweest. Wij verwijzen naar het verslag; op deze hals daarbij enkele opmerkingen voe- E De sectie-vergaderingen van dezen der dag hadden een gelukkig samentref- van verscheidenheid in onderwerpen: ;loriseh.e wetenschap, kunst en missie-^ lie vonden in die secties hun eminente' tórdvoerders. Dp de slotvergadering, imposant door hartelijk toegejuichte en oprecht ver- rdc aanwezigheid van onze Bisschoppen terkelijke hoogwaard tgheidsbeklee- rs daar is breed-uit opgelaaid in ar volle schoonheid de zeer bijzondere [sprekendheid van den dichter van den araclijsvlook", Alphons Laudy. In door levend geloof gewekte geestdrift, in roerende geestvervoering, daar staande een ziener, met een voordracht, een jgingskracht, die hooge kunst mag hee- i. schilderde hij voor het talrijke ge- ir in de schoonste verve een toekomst één taal, één geloof, één Kerk, natie r ei wijl wij dezer dagen zooveel over de uur uit het verleden hadden gehoord, op zichzelf reeds een hei-lichtende wijzing is voor de toekomst, werden gedachten nu, in deze slotvergade- die toekomst als 't ware inge- ;d Was een uitstekend-geslaagde slot- gadering! En, heeft 't ons dezer dagen ik geschenen, alsof het deftige 's-Graven -e een looden last had neergelegd op f1 enthousiasme, dat maar niet hoog oprijzen, in deze samenkomst was toch waarlijk meer kleur en gloed, dan vorige. )e cultuur in het verleden en de Huur in de toekomst. Een ge- ikige vriendenraad deed ons besluiten, aflocp van deze- slotvergadering en 5r het sluitingslof even te bezoeken, de uwe Franciscaner-kerk, in de nabijheid n den Dierentuin, de kerk van St. [ehalis Bayron, waarover wij veel had- gehoord en gelezen, maar die wij toch laas, nog niet zelf hadden bezichtigd, 't niet in onze bedoeling liggen, om nu beschrijving van dit moderne-kiynst- rk te geven, maar alleen willen wij hier en, onzen Mijden indruk vastleggen: de Ifiolieke kunstenaars kunnen ook demon- teren. in verscheidenheid, onze cultuur van het heden.... Je cultuur van het hedenWij •eikten de plechtigheid in de kerk in de rits tra at nog juist toen daar door het erlijke bouwwerk van den architect P. ivpers het Te Deuin jubelde vary den inkunsténaar H. GuypersHulde dat zangkoor, dat den bezoekers van Derden Ka tbóliekeridag tot slot in dat ilïeme Te Deum en ook in het daarop- Igende Tantum Ergo zulk een heerlijke uieting wist te schenken En d^ Katholiekendag was met een iektende liturgische schoonheid geëin- BUiiTEISLAMD De Veiligheidskwestie. Het ontworpen pact. E e n.i g e b ij z o n d e r h e d c n. Dc ..Matin" geeft eenige bijzonderheden •-'-' het ontworpen veiligheidspact, gelijk door den Quai d'Orsay is opgesteld, en tarover Briand met Chamberlain van ge elden zal wisselen. Dit ontwerp bevat vier hoofdstukken, 'Icrscheidenüjk handelend over het 'Mand-pact, het Fransch-Duitsche, het oolsch-Duilsche en het Tsjechisch-Duit- De arbitrageverdrag. Deze vier vredes- Jrumenten, hoewel ieder een afzonder- geheel vormend en op zich zelf van ücht, zullen op één dag aangenomen en 'florteekend moeten worden, door alle be- ok^en mogendheden. Er*is alle reden om te nemen, dat het ontwerp te Londen tostig zal worden ontvangen. Dc „Petit Parisien" schrijft, dat Parijs Verwijld te dezer zake een antwoord zal i'lec :n de van Brussel ontvangen nota. België. Êen naspel van den moord op luitenant Graff. Twee stel t e r-d o o d-v e r o o r-d<e e 1 d e n voor dezelfde zaak. pc Belgische regeering staat voor een :';,-ate kwestie,'in verhand met dén in - begin der Roerbezetting op luitenant rah ge pleegden moord. Daarvoor zitten eenge mensehen. die wegens dat 1 floer den krijgsraad I" Aken ter dood 'ld zijn, gevangen, terwijl in de •gevangenis to Stettin eveneens eenige lie den opgesloten Zitten, die voor hetzelfde feit zijn ter dood veroordeeld. Er is sprake van, deze zaak om advies voor te leggen aan een gemengd Duitsch- Belgisch tribunaal. Duitschland. Duitschland en Polen. De o p t a n t e n-lc westie in den Pi ij k s d a-g. In den Duilschen Rijksdag kwam giste ren de kwestie der uitwijzing van de Duit- sche optanten uit Polen ter sprake. Een lange reeks van interpellaties was inge diend. Het vérs Is trekken de van deze was de inter pellatie der Völkischen, welke onmiddel lijk een onderzoek wenschen in te stellen naar de verantwoordelijkheid voor de slechte toestanden in het kamp van Sehnei- demuehl. Deze interpellatie richt zich in het bijzonder tegen derf Duilschen gezant to Warschau, Rauscher, die op het oogen- ■blLk, dat de uitwijzing begon, niet op zijn post aanwezig was. Verder wordt ln deze interpellatie verlangd, dat onmiddellijk de diplomatieke betrekkingen met Polen' worden afgebroken, alsmede dat allo zich in Duitschland bevindende Polen 'hot land worden uitgezet. Minder drastisch is de interpellatie van do sociaal-democraten, die voor de optan ten gocdo woningen en werk verlangen en voor hen, die in Polen den landbouw uit oefenden. kleine hofsteden. De Duilsch-nationalen hebben een inter pellatie ingediend, waarin zij aan de re-, geering de vraag stellen, wat zij gedaan 'heeft onf do' maatregelen der Poolsche re geering te verhinderen. Ook zij verlangen repressailles om de Duitsche inwoners van Polen tegen verdere dwangmaatregelen te beschermen. De communisten eisolien een mensch- waardig onderdak voor de vluchtelingen en bestraffing der schuldige beambten, die voor de slechte toestanden in Schneide- muehl verantwoordelijk zijn. Minister Stresemann beantwoordde deze interpellatie ook namens de Pruisische re geering. Hij gaf een historische uiteenzet ting van de onderhandelingen met Polen over dé kwestie der optanten. In het geheel moeten 27.000 Duitschers Polen verlaten. Reeds In Juni keerden er 8.000 naar Duitschland terug. Het Rijk heeft ongeveer 10.000.000 mark ter beschikking gesteld om den verdreven Duitschers te hulp te •komen. Men had verwacht, dat het meeren- deel der Duitschers reeds tegen midden Juli naar Duitschland zou terugkeer en, maar' de groote stroom zette eerst einde Juli in. De sterkste bezetting van het kamp te Schneidemuehl bedroeg ongeveer 7.000 zielen. Duizend woningen zijn reeds ter be- beschikking van de uitgewezenen gesteld. De Polen in Duitschland zullen op de zelfde wijze behandeld worden als de Duit schers in Polen. Wij heb! "en, zei de de" mi nister, het grootste belang erbij, dat onze maatregelen tegen de Polen in Duitschland duidelijk het karakter van repressailles dragen Gisteren i3 hel» bericht binnengekomen, dat de Poolsche autoriteiten den nog niet uitgewezen Duitschers bevolen hebben bin nen 45 uur het land te verlaten. Daarop heeft de Duitsche regeering onmiddellijk dezelfde maatregelen bevolen tegen de Po len, die zich nog in Duitschland bevinden. Onder- applaus van den gebeden Rijks dag wees dr. Stresemann erop, dat geen der geallieerde mogendheden iels tegen Duitschland ondernomen heeft, nu Duitsch land de economische vrijheid, die het door het Verdrag van Versailles had verloren en den lOen Januari herwonnen heeft, we der gebruik maakt. Polen echter heeft ge antwoord met invoerverboden en met de' uitwijzing der Duitsche optanten. De minister besloot zijn verklaring met dr. woorden, dat de geest, dio in Polen heerscht, niet de geest van Europecscho vrede is, maar de geest van haat en zelf zucht. Niet met een gevoePvan voldeden Mig, maar beschaamd, omdat zulke maatregelen noodzakelijk zijn, hoeft thans do Duitsche regeering de uitwijzing, der Poolsche op tanten binnen korten termijn bevolen. Do rede van den minister werd door de middenpartijen en ook door een gedeelte van de rechterzijde met applaus ontvan gen.. Do debatten eindigden met een demon stratie, die zelden in den Rijksdag voor komt. Alle partijen, met uitzondering van de communisten, verklaarden zich voor een motie, waarin de Rijksdag protesteert tegen de uitwijzing der Duitsche optanten uit Polen, die 'de overtuiging uitspreekt, dat door een zoodanige kwetsing der fun- damenteele rechten van den nvensch de vrede der wereld niet wordt gediend, on do regeering verzoekt alle noodzakelijke tegenmaatregelen te nemen. Viering van de Roer-ontruiming. De Reiehsbanner Sclr.varz-Rot-Gold vier de gi-teravond de bevrijding van de Roer. Togen 8 uur haddon zich voor liet staats theater ongeveer 13.000 leden in uniform opgesteld. Van do trappen van het theater hield de vroegere rijkskanselier, dr. Marx, een redevoering, waarin hij al3 Keulenaar de Reichsbauner dank bracht.Grooten dank zeide hij. is •Duitschland verschuldigd aan do arbeiders in het Rijnland. Gisteren, ging Marx voort, was het een'jaar geleden, dat de Duitsche afgevaardigden aan de on derhandelingen in Londen deel namttn. en de opvolger van Herriot heeft zijn woord volkomen gehouden. Wat zou daarentegen bereikt zijn, als gehandeld was naar het recept der lieden, die zich nationalisten noemen. De partijen der republiek, de sociaal-democraten, de democraten en het centrum hebben steeds de noodzakelijkheid van een verzoenende politiek ingezien en daardoor hebben zij de Roer kunnen bevrijden. Het handelsverdrag me! Spanje. Onderhandelingen afgebroken. De onderhandelingen te Madrid over een herziening van liet DuilschSpaan- sche handelsverdrag zijn gister plotseling afgebroken»omdat de Spaansche regeering do Duitsche voorstellen ongesc'hikt had ver klaard als grondslag van besprekingen. De Duitsche delegatie zou vandaag naar Ber lijn terugkeeren om nieuwe instructies te vragen. Te Berlijn verwacht men dat de onder handelingen weldra zullen worden hervat. Frankrijk. De Fransche oorhgsschulden. Hervatting der Londensche conferentie. Volgens de „Petit Parisien" zou Gail- !aux aan de eerstvolgende bijeenkomst van den ministerraad het antwoord op de Brit- scho nota omtrent de schulden voorleg den De onderhandelaars zullen daarna naar Londen terugkeeren om de besprekingen te hervatten. Intusschen zal in de eerste helft van September de Fransche *schuldcnmissie .naar Washington vertrekken, welke op dat oogenblik ook de stand der onderhandelin gen *met Engeland moge zijn. Ca'illauX is sterk voornemens, naar Washington te gaan, maar alleen wanneer aldaar de kern der kwestie zal worden be handeld. Betaling met koloniën. In de „Ere Nouvelle'', het orgaan van Gaillaux. stelt de heer José Germain voor, dat Frankrijk zijn bezittingen in de Antil len aan Amerika, en zijn eilanden in de Stille Zuidzee aan Engeland zal aanbieden als gedeeltelijke betaling der oorlogsschul den aan die twee landen. De schrijver van het artikel wijst er op, dat deze ver-verwij derde koloniën Frankrijk alleen maar last bezorgen en bij oorlog toch niet (e verde digen zouden zijn. Terwijl Amerika en En geland er nuttige bases, zoowel voor hun oorlogs- als voor hun handelsvloten zou den kunnen vinden. Germain meent, dat Amerika, in elk geval de West-Indische eilanden wel zal willen accepteeren, gezien de Monroéleer en liet Pan-Amerikanisme van den laatsten tijd. Hij raadt Frankrijk aan, zijn koloniale activiteit te concentree- ren op de ontwikkeling van het naburigo Noord-Afrika, in plaats van die :o verspil len over de heole wereld. Engeland. De subsidie aan de mijnen. Het Lagerhuis-debat. Het Lagerhuis was gistermiddag over vol, toen premier Baldwin de debatten over het door do regeering aan de mijnindustrie verleende subsidie opende en krachtig aan drong op aanneming der aanvullingsbe- grootiug van 10 millioen pond sterling in verband daarmee. Allereerst besprak Baldwin de omstan digheden, waaronder het mijnbedrijf ge durende de laatste dertien jaren heeft ge werkt. Meer dan eenige andere industrie •heeft zij zich regeeringsbemoeiing moeten laten welgevallen. Deze toestand bleek evenwel onhoudbaar te zijn, doch toen de mijnindustrie tenslotte de handen weer vrij kreeg, had zij met nieuwe moeilijk heden te kampen, welke in de laatste ja ren nog verergerden ten gevolge van de gedaalde steenkoolprijzen en de buiten- landschö concurrentie. De gemengde com missie die j.l. Maart bijeen kwam, om een onderzoek in te stellen, was éénparig van oordeel, dat de mijnindustrie er slecht voorstond, doch kon het over de middelen, om tot verbetering te geraken, niet eens worden. Met het oog op de ernstige werkloosheid en de zeer groote malaise in Engeland, zou •het roekeloos zijn geweest, de staking te la ten'uitbreken, indien dit kon worden voor komen. Land en volk zouden hierdoor nog verder zijn achteuii gegaan. De volksklasse zou ongetwijfeld'het zwaarst-zijn getroffen en zoolang er nog kans bestond, dat Ue' i.v.brekeu van den strijd kon worden ver meden, rustte op de regoering de plicht, alle eervolle middelen daartoe aan te wen den. Keer op keer is cr een onderzoek ia- gestéld, doch nimmer is er iets gedaan. De regeering achtte het zoowel eervol ala wenschelijk, aan do mijnindustrie geduren de een periode van negen maanden steun te verleenen, totdat een grondig onderzoek het parlement in slaat zal stellen, de noo- dige en wenschelijke middelen door te voe ren. Do cr11ek. De critiek werd geopend door MacDo- nald, den leider der officieele oppositie. Het subsidie wordt voorgesteld als een bijdrage aan de loonen, hoewel de bedoe ling is, tegemoet te komen aan de elschen der mijneigenaars. De mijnen werken op een ongezonde basis en de arbeiders wen schen organisatie der mijnen op een zoo danige wijze, dat behoorlijke loonen kun nen worden uitbetaald. Op principieele gronden maakte Mac- Donahl vervolgens bezwaar tegen do subsi dieverlening, hoewel deze volgens t hem onvermijdelijk was, daar de regeering'voor de keuzo stond een ernstig conflct te laten uitbreken, of de mijneigenaars om te koo- pen. De regeering had echter reeds in den aanvang van dit jaar moeten overgaan tot benoeming eener koninklijke commis sie. Het in te stellen onderzoek zal aan toon en. dat nationale controle over de mijnindustrie noodig is on dat ten slotte tot nationalisatie zal moeten worden overgegaan. De critiek van "Lloyd George, die her haaldelijk door interrupties van Labour wei\l onderbroken, richtte -zich voorna melijk tegen het feit, dat geen limiet is gesteld voor het bedrag, dat zal moeten worden bijgepast, terwijl feitelijk ook geen grens aan don duur der steunverleening is gesteld. Het huidige voorstel la het slechtste voorbeeld van nationalisatie. Garantie is verstrekt voor loonen en winsten, zonder dat controle of eenige' nadere beperking daar tegenover staan. In "elk geval zal moeten worden geëischt, dat tegenover garantie controle wordt gesteld. De de mocratie is ten ondergang gedoemd, aldus besloot Lloyd George, nis de regeering moet toegeven aan dwang van een min derheid. Nadat nog eenige sprekers liet woord hadden gevoerd, constateerde de minister van financiën Churchill, dat de regeering zich niet over het debat lxad" te beklagen. Er bleek weinig mconings verschil te be staan over den nood zakelijk en stap, ver leden week door de regeering genomen om een slaking in de mijnen te vermij den. Men was het er algemeen over eens, dat de verleden week getroffen regeling niet als definitief mag worden beschouwd, maar do regering vertrouwt er op, dat de commissie van onderzoek, die zal worden ingesteld, een oplossing zal vinden. Ton slotte word het regeeringssuhsidle aangenomen mot 331 tegen 10 stemmen. Marokko. De strijd met de Mooren. Binnenkort publicaties dor vredesvoorwaarden. Volgens de „Malin" is de Fransche re geering vftn plan, binnenkort den com pleten tekst te#publiceeren van de Fran- sche-Spaansche vredesvoorwaarden aan Abd-el-Krim. Zij wacht daarvoor pp do toestemming van Madrid. Fransche vorderingen. In do streek van Wezzan zijn de Fran- schen zes K.M. ten N. van Mzeroem voor uitgegaan. In de streek van Tafrant lub ben zij Fez-cl Bali bevrijd en Tafrant ge ravitailleerd. De luchtmacht deed aan deze operaties krachtig mee. De sector Is thans kalm. Syrië. De opstand. Berichten "over een Fransche nederlaag. Uit Amman (de hoofdstad van Trans- jordanië) wordt gemeld, dat bij de jongste schermutselingen in Syrië tusschen do Fransche troepen en de opstandige Dru- sen, de laatsten verscheidene Fransche kanonnen hebben veroverd, hetgeen hen in staat stelde Seia, do hoofdstad van Jebel Dras, in te nemen. Voorts wordt go- meld, dat de Drusen honderd kameelen hebben buitgemaakt, die beladen waren met munitie en proviand. De Fransche verloren een aantal dooden en gewonden en trokken naar Ezza (Eitha?) terug. BUBMEMLAMP MINISTER WELTER. „De beste keuze". Wij waren reeds eerder in de gelegen- icut e<*n overzicht te ge vu v>n de tneeuing HET VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND. De kwestie der uitwijzingen van Duit schers uit Polen voor den Duitschen rijks dag. Represaille-maatregelen. Het Lagerhuisdebat over de regeerings- subsidie aan de Britsche mijnen. De sub sidie goedgekeurd. Een Fransche nederlaag in Syrië. BINNENLAND. De Derde Nederlandsche Katholiekendag Sfot. (2de blad). Do nieuwe Minister van Koloniën. Onze Geïllustreerde Pagitia Do pliotopngina geeft to zien: Do eerste zitting van het nieuwe Ministorio De nieuwe Minister van Koloniën Baron v. Wijnbergen naar den Derden Neder- landschen Katholiekendag Op de nieuwe kaasmarkt te Bodegraven Het droevig auto-ongeluk to Wageningcn Kieken op het water. van vooraanstaande Indische persoon lijkheden over de benoeming van minister Weiter. Dit overzicht zou niet compleet zijn zonder het oordcel van den voorzitter van den Ondernemersraad voor Nedor- landsch-Indië. Het verheugt ons dan ook prof. Mr. M. W. F. Treub bereid te bob ben gevonden ons in grooto trekken zijn oordeel over do benoeming van minister Weiter mede te doelen. De benoeming van den hooi. Welter tot deparlementsclief van koloniën aldus oud-minister Treub is de boste die on der de gegeven omstandigheden en bij de huidige politieke constellatie geschieden kon. De heer Wolier is een ongemeen in nemende persoonlijkheid van groote be kwaamheid, die in de laatste jaren een zeer aanzienlijk deel had in het gouver nement van Jndië. Zijn benoeming bo'ee- kent, dat meer dan voorheen, een duide lijke lijn in de opvattingen en de politiek van den bewindsman aan koloniën zich afteekenon zal. Ongedecideerdlieid noch onduidelijkheid van beleid zijn van minister Welter te ver wachten. Vooruitstrevend, verliest de heer Weiter nochtans geen oogenblik de wer kelijkheid uit het oog. Doordat hij met bei de voelen op vasten bodem staat, is van hem geen politiek te verwachten, die geen rekening houdt met de waarachtige socia le en economische belangen van Indië Do beteekenis eener krachtige welvaart-poli tiek door aantrekking van liet voor Indië's opheffing noodige kapitaal wordt door lu-in ten volle beseft. Ook is liet zeker, d;il de defensitvvan Tndië niet door hom zal worden verwaar loosd oen defensie, die met hel oog op de te verwachten verwikkelingen in den Stillen Oceaan, in do nabije toekomsl probleem van urgente beteekenis belooft io worden. Komst in Nederland Bij hel Departement van Koloniën i-■ he den van het lid van den Raad van Ned. Tndië, den heer Weiter, telegrafisch be richt ontvangen, dat hij. ingevolge de hem ge ven opdracht in verhand met zijn,voor- gen omen benoeming tol Mini dm* vat Ko loniën, zich den 26slen Augustus n uit Tndië .mar Nederland zal 1 'men. Koninklijke hesluiten. Burgemeester. - li Kun. besluit van 4 dezer i.-. aan E. J. ten Raa, met ingang van I October, s. op zijn verzoek, eervol ontslag verleend al* burgemeester der gemeente Huizen (N.-Jf. UIT OE OWGEVJHG KATWIJK. Slachtplaats. Reeds lang was er \.ia do zijde der slagers te Katwijk a. d. Rijn een actie om vee uit andere plaatsen, toch behooreado tot den kring Katwijk, niet te Katwijk a. d. Rijn te laten verknopen voor een zacht prijsje, doch op do plaats waar het vee thuis hoorde. Thans i.s in zooverre aan dit verlangen voldaan, dat ook in Kat wijk aan Zeo een dergelijke gelegenheid ia gemaakt, zoodat het uit nood geslachte vee uit Katwijk aan Zee ook daar wordt ver- kocht. Nu nog een zelfde gelegenheid te Rijnsburgl De strandkiosken. De gemeenteraad nam dit voorjaar een verordening aan met algemeeno stemmenp waardoor het verbo den was op Zondag de strandkiosken open te houden. Thans ondervinden deze kios- houders do schadelijke gevolgen hiervan en hebben zij zich mot een verzoek tot den Raad gewend om deze verordening to wij zigen in dien geest dat dezo Zondags ge opend mogen blijven. In het request wordt er o.in. op gewezen dat het publiek naar do vergunningen wordt gebracht op die nu-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1925 | | pagina 1