DERDE NEDERLANDSCHE KATHOLIEKENDAG.
BEGROETINGSAVOND.
Dit jaar is aan de officieelo bijeenkom
sten en plechtigheden een begroetings-
'lavond voorafgegaan die uitnemend is
•'geslaagd!
Gisteravond om 8 uur begon de zaal van
den Dierentuin te 's-Gravenhage zich te
.vullen met een uitgelezen publiek.
De Katholieke kunstenaars Ninaber van
Eysden en Gerard Rutten hadden de groo-
te zaal met hun decoratieve kunst ver
fraaid, terwijl de neerhangende Perzische
tapijten met hier en daar een eenvoudige
bloem- en palmversiering een warm milieu
gaven aan deze begroetingsavond.
Onder de eerste bezoekers was Z. D. H.
Mgr. L. J. A. H. Schrijnen, bisschop van
Roermond, die vergezeld was van Mgr.
Bauduin.
1 De avond werd ook bijgewoond door
mr. J. A. N. Patijn, burgemeester van Den
Haag.
Voorts merkten we op de leden van het
hoofdbestuur mr. A. I. M. J. baron van
(Wijnbergen, prof. J. D. J. AengenenU mr
J. N. J. E. Heerkens Thijssen en mgr. prof
dr. J. H. E. J. Hoogveld; den Hoogecrw.
heer H. A. Th. van Dam, deken van Den
VjHaag en eere-voorzitter van het uitvoe-
Icrend comité, alsmede den voorzitter en
ftfeden daarvan, de heeren dr L. N. Deckers,
jtN. J. L. Kortekaas, H. J. Borghols, lid van
'Ged. Staten van Zuid-Holland, mr. R. B.
Ledeboer, advocaat-generaal bij den Hoo-
gen Raad.
Verder mgr. Taskin van Warmond, mgr.
v. Schaik van Culemborg, prof. Nolet van
iWarmond, pater Molkenboer O.P., pater
Kruitwagen O.F.M., pater dr. Gassianus
Hentzen, prof. dr. J. Witlox, eenige Ka
merleden, enz.
De avond werd geopend met het „Tu es
Petrus" van Elbert Franssen, voor 4-
etemmig gemengd koor, met begeleiding
van orgel en strijkkwartet, dat onder di
rectie van den Zeereerw. Heer pastoor W,
P, H, Jansen een uitstekende vertolking
yond.
Hierna werden enkele korte redevoerin-
1 gen uitgesproken.
Allereerst sprak dr. L. Deckers,
(voorzitter van het Uitvoerend Comité, een
Welkomstwoord, in 't bijzonder tot mgr.
Schrijnen, burgemeester Patijn, Deken v.
Dam, baron v. Wijnbergen en prof. Aen-
gonent, mr. Heerkens Thijssen den laat
ste als voorzitter van den Katholiekendag
in het Diocees Haarlem, wien spreker en
mede aan het geheel bestuur een woord
jvan dank brengt levens voor de milde wij-
ze waarop zij bet Uitvoerend Comité in
6taat hebben gesteld zijn gasten behoorlijk
[to ontvangen.
Na deze met applaus begroete rede nam
m g r Schrijnen het woord.
Jk dank het Katholieke volk voor zijn
volgzaamheid aan zijne bisschoppon, en ik
hoop en vertrouw, dat zulks ook in de toe
komst zoo zal blijven, dat gij zult blijven
luisteren naar degenen, die God over u
lieeft gesteld. Dan zullen we in eensge-
zindheid successen blijven boeken, als we
in het verleden hebben behaald, successen
als op het gebied van het onderwijs. Op
dezen Katholiekendag zouden we mogen
memoreeren, dat we in het gebouw van ons
Katholiek Onderwijs don sluitsteen heb
ben gezet, door de oprichting van de Ka
tholieke Universiteit. Aan dien sluitsteen
^ontbreekt nog wel het een en ander: nog
twee faculteiten wachten op invoering,
maar eensgezind en volgzaam zullen wij
ook het ontbrekende tot stand weten te
(brengen.
Ik bid den goeden God, dat Hij dezen
{(Katholiekendag moge zegenen.
Na het applaus op deze toespraak, be-
klom de heer m r. J. A. N. Pat ij n, bur
gemeester van 's-Gravenhage, het podium.
Gaarne, aldus de burgemeester, neem
(ilc mij de mij geboden gelegenheid te baat
om deze vergadering namens het Ha&g-
sclio gemeentebestuur te begroeten. Ik kan
do keuzo van den Haag voor don Derden
Katholiekendag begrijpen. Bij de jongste
volkstelling in 1920 bleken van de ruim
360.000 Hagenaars er meer dan 100 000
Katholiek. Als burgemester van een ge
meente, die thans voel meer dan 100 000
Katholieken telt, is het mij aangenaam de
Katholieke vertegenwoordigers uit hot ge-
heele land welkom te heeten. Van onze ge
schiedenis zijn die bladzijden het mooist,
waarop de vrijheid van geweten werd ge
il eet hiedigd, het zwartst zijn die, waarop die
vrijheid geweld werd aangedaan. In
's-Gravenhage heeft de Katholieke Kerk
altijd haar godsdienst kunnen uitoefenen,
zij het een korten tijd in kapellen van
vreemde gezanten. Groot is de ontwikke-
ling welke het Katholieks leven in de Re-
sidentie de laatste eeuw heeft meege
maakt. Tegenover de vier schamele kerk-
jes in het begin der 19e eeuw, tellen wij
er thans 18, terwijl er nog 5 in aanbouw
zijn. Op alle gebied vindt men teekenen van
'intens Katholiek leven. Ik zou kunnen wij
zen op het Katholieke Ziekenhuis, op de
Sint Vincentius-Verceniging, op het R.-K.
fiWeezentehuis en het Oude-mannen- en
(Vrouwenhuis. Vele andere instellingen hol
/jp.en mede do vele nooden lenigen, die in
een groote stad zijn opgehoopt. Vele groote
'Katholieke mannen hebben in Den Haag
,iun woonplaats gehad
j> Ik eindig met den wensch, dat deze
^Katholiekendag moge beantwoorden aan
vhet doel, dat zij er zich van hebben voor
gesteld, die er den stoot aan hebben gege-
|Ven en moge bijdragen tol verhooging van
•het geestelijk peil in de gemeente 's-Gra-
'{venhage.
Hartelijk applaus volgde op deze rede.
Dr. Deckers richtte vervolgens nog een
(bijzonder woord van welkom tot den
zeereerw. pater v. Rijckevorsel, pastoor v.
'«{Batavia.
Pater v. Rijckevorsel hield nu
(ieen toespraak, waarin hij Katholiek Ne
derland hulde en dank bracht voor hetgeen
liet door voorbeeld en steun op andere wij-
^zö voor het Missiewerk doet. Hij bracht
j^ver de groetenis van 130.000 Katholieken
4|it lot tropisch Nederland.
Met langdurig applaus werd deze toe
spraak begroet.
De Hoogeerw. heer Mgr. J. H. G. J a n-
s e n, kanunnik van het Aartsbisdom, sprak
vervolgons een enthousiast woord ten gun
ste van de kortelings in het Aartsbidom
gestichte broederschap van den H. Boni-
facius en Gezellen, welke zich ten doel stelt
de vereering te verlevendigen voor den H.
Bonifacius, den Groolen Nederlandschen
Cultuurdrager, tot verdieping van het
eigen Geloofsleven der Nederlaudsche Ka
tholieken en tot stichting van andersden
kenden.
Vervolgens voerden het koor en het
strijkkwartet een compositie uit van den
Zeereerw. dirigent, een toonzetting van
het gedicht „Een vrouwenhand" van D.
E. v. Heijst. De tenorsolo werd vervuld
door den heer P. v. d. Oever. Compositie
en vertolkers vonden luiden bijval.
De bezoekers verdeelden zich vervolgens
aan de in de zaal opgerichte buffetten.
Tot besluit van den avond werd 't „Jesu
dulcis memoria" van J. A. S. van Schaik
uitgevoerd door vierstemmig gemengd
koor A Capella met dubbel bezet solo
kwartet.
Laatste spreker was tenslotten overste
Verberne, die opnieuw getuigde van de op
rechte vredesgezindheid der R.-K. Officie
ren, inzonderheid der leden van A.R.K.O.,
en die daarop onder luid applaus hulde
bracht aan den Zeereerw. heer Pastoor
Jansen voor de praestaties van zijn koor,
welke zooveel hebben bijgedragen tot op
luistering van den avond.
DINSDAG.
Vanmorgen om half elf heeft Z. D. H
Mgr. H. v. d. Wetering, Aartsbisschop van
Utrecht, een Pontificale Hoogmis
opgedragen in de St. Jacobskerk aan de
Parkstraat.
De gezangen werden uitgevoerd
door do „Schola Cantorum" van het Groot
Seminarie te Warmond in vereeniging met
het Knapenkoor der Kerk van O. L. Vr.
van Goeden Raad, Directeur W. van Meel.
Al de heerlijkheid dezer schoone litur
gie die uitnemende en vruchtbare be
schavingskracht! werd hier ten toon ge
spreid.
Om half drie vanmiddag werd de eerste
algemeen© vergadering openings
vergadering gehouden in de groo
te zaal van den Dierentuin.
Evenals in de kerk was ook hier de op
komst zeer groot.
OPENINGSWOORD.
Het openingswoord werd gesproken door
den voorzitter Mr. A. W. J. Baron van
Wijnbergen, lid van do Tweede Kamer der
Slaten-Generaal.
Ten derden male worden de Katholieken
van Nederland als kinderen der Katholieke
Kerk door de Bisschoppon saamgeroepen
tot eenen Algemeenen Nederlandschen Ka
tholiekendag. en geven zij blijde aan die
roepstem gehoor, opdat de taak, die zij ah?
Katholieken en als Staalsburgers te ver
vullen hebben, steeds beter door hen moge
worden volbracht-
Wordt, wanneer wij letten op hetgeen
in verschillende kringen gesproken en ge
schreven wordt niet de indruk gevestigd,
dat hot ontzaggelijk wereldgebeuren dor
laatste jaren velen er toe gebracht heeft
bet verlpden als een afgesloten tijdperk te
gaan beschouwen, waarmede vrijwel geen
rekening meer te houden is, om het oog
slechts te richten op den nieuwen tijd, die
komen gaat dus vergetend de zoo be.-
hartigenswaardige wijze woorden van Dr.
Schaepman z.g. in de Chronica van 29
September 1900: „Onze tijd, ons heden en
onze toekomst, zit vast, maar onverbidde
lijk vast aan ons verleden, en zonder dat
verleden kan onze tijd niet bestaan, en is
hij niet te verstaan"?
Moet die vraag bevestigend worden be
antwoord, dan is daarmede, naar ik meen,
reeds gerechtvaardigd het voornemen op
dezen Katholiekendag in geheel bijzondere
mate een blik te doen werpen in dat verle
den, helder in bet licht te stellen de betee-
kenis van het Katholicisme voor de be
schaving op bet dierbaar plekje gronds.
dat we heden ons vaderland mogen noemen,
te laten zien, hoe de cultuur, die onze Ne-
derlandsohe natie bezit, gegroeid is ook
onder den invloed van het Katholicisme,
aan te toonen, dat bet Katholicisme én in
de middeleeuwen èn ook in den lateren
tijd op dp beschaving van ons Nederland-
sche volk een machligen invloed heeft ge
had.
Nuttig en noodig mag zulks heeten in
de eerste plaats voor ons Katholieken zelf.
Zeker, wij verklaren zóó vaak en zóó
plechtig ons bewust te zijn, dat wij het erf
deel onzer vaderen moeten bewaren en ver
dedigen, doch van dien plicht zullen wij
ons ongetwijfeld met meer insnnnning. met
meer toewijding, mof meer volharding kwij
ten, naarmate de beteekenis. de waarde
van dat erfdeel ons helderdpr voor oogon
staat, naarmate we beter beseffen, welk een
langdurigen, taaien, moeizamen arbeid '1
aan bef voorgeslacht gekost heeft, dat goed
fe verwerven om het te kunnen nalaten aan
ons. Kennis van bet verleden zal in ons
het besef verlevendigen, dat wij. juist als
Katholieken, een zoo heerlijke traditip te
bpwaren hobbpn: kennis van het verleden
zal in ons de liefde tot den arbeid vermeer
deren, dien we als Katholieken te volbren
gen hebben, als voortzetting van betgeen
door het voorgeslacht werd verricht, zal
ons, te midden van mogelijke beroering,
steeds doen onthouden, dat ook wij dien ar
beid in eendrachtige, ljefdcri.ike, broeder
lijke samenwerking zullen moeten volbren
gen, willen wij resultaten bereiken, waar
voor komende geslachten ons eenmaal
dankbaar zullen zijn.
Al worden onze besprekingen begrij
pelijkerwijze gehouden in eigen kring,
zulks befookent allerminst, dat wij iets te
verbergen zouden hebben voor onze niot-
Katholiekp landgenooten. Integendeel, op
priïs zal bef eesteld worden, indien zij de
gelegenheid benutten kennis te nemen van
het hier verhandelde. Overtuigd toch hou
den wij ons, dat, al gaat het hier gebodene
in de eerste plaats den Katholieken wor
den voorgehouden, de kennisname ervan
door onze niet-Katholieke landgenooten
ook dezen zal kunnen brengen tot een beter
begrijpen en dan ook tot een juister waar-
deeren van het Katholicisme als bescha
vingsfactor, hen zal kunnen doen inzien,
waarom wij als Katholieken maar ook als
goede vaderlanders tot duren plicht ons re
kenen onze beste krachten aan te wenden,
opdat bewaard worde en steeds tot verdere
ontwikkeling kome. hetgeen door pen Ser-
vatius, door een Willibrord aan deze lan
den werd gebracht. Overtuigd houden wij
ons, dat een wat dieper blikken in de be
teeken nis van het katholicisme onze niet-
Katholieke landgenooten tot het inzicht
zal brengen, dat zeer zeker op heden, nu
zoo ontzettend groote geestelijke gevaren
gansch de wereld bedreigen, een steeds
breedere ontwikkeling, een steeds ruimere
ontplooiing van het Katholicisme ten on
zent in niet geringe mate mede bevordert
den voortgang der ware Christelijke be
schaving, mede waarborgt orde en rust in
onze samenleving, mede sterkt en schraagt
de grondslagen van den koninklijken troon
Dankbaar is het hoofd bestuur, dat voor
de behandeling van een zoo moeilijk onder
werp. als het onderhavige, degenen, op wie
op grond van hun door degelijke studie
verworven kennis een beroep mocht en
moest worden gedaan, dat met de meeste
welwillendheid hebben beantwoord, maar
rin geheel bijzondere mate zij groote en
hartelijke danlc gebracht aan den man, die
nu ruim anderhalf jaar geleden het plan
wilde ontwerpen, en de waarlijk niet ge
makkelijke hoofdleiding bij de uitvoering
geheel op zich wilde nemen, aan Dr. Gor-
ris. Priester der Sociëteit van Jezus.
Uit de sobere gegevens, in het program
maboek neergelegd, is reeds af te leiden,
dat de komende dagen ons o.m. zullen doen
inzien, dat de moeilijke tijden van heden,
waarvan we zoo vaak spreken, heusch niet
de eerste zijn van dien aord: dat in vroe
ger eeuwen heel wat donkerder tijdvakken
zijn aan te wijzen, waarin niettemin door
zoovelen bewaard werd het Katholiek Ge
loof. En wanneer den komt vast te staan,
dat zulks vóór alles is toe te schrijven aan
het persoonlijk diep-godsdienstig leven der
Katholieken, aan het zich vasthouden aan
de Kerk, "aan het medeleven met de Kerk,
aan het grondig kennen van den gods-
denst. dien mpn beleed, aan het onderhou
den van den band tusschen Priesters en
geloovigen. dan ligt de les klaar open. die
we vóór alles in practijk te brengen heb
ben.
Indien het heil afhankelijk was van een
s&menstel statuten en reglementen, van or
ganisatie en reorganisatie, de hoogste trap
der volmaaktheid was ongetwijfeld reeds
lang door ons' bereikt. Wij weten echter
wèl beter. Neen. geliik ln bet verleden, zal
ook in het heden en in de toekomst, het
welslagen der taak, die wij als Katholieken
fe vervullen beld en, naast de onmisbare
hulp van Boven vóór alles afhankelijk zijn
van eigen godsdienstig, inwendig leven,
zonder hetwelk onenbare actie ons eer tot
na- dan tot voordeel strekkon zal, van een
grondig kennen en dientengevolge hartelijk
en daadwerkelijk beminnen van den Katho
lieken godsdienst, van een door- en door
Katholiek zijn onzer huisgezinnen, van een
blijmoedige onderwerping aa.n het Geeste-'
lijk en aan bef Wereldlijk Gezag.
Moge een blik in het verleden ons er toe
leiden daarvan steeds meer overtuigd te
worden en dienovereenkomstig te leven.
Met de bede, da.t God onzen arbeid moge
zegenen, vorklaar ik den derden Algemee
nen Nederlandsche Katholiekendag ge
opend.
HET KATMfWmsME
ALS HOOFDFACTOR IN OF
BESCHAVING VAN EUROPA.
Pater B. H. Molkenboer O.P
h'old vervolgens de eerste lezing.
Wij ontleenon aan dit mag'straal beloog.
waar:n de welsprekende redenaar zijn cbe-
pe overtuiging tol overtuigende uitdruk
king hraeht, het volgende:
Vóór alles is het noodig. dat wij ons zelf
kennen wi'len wij onze roep'ng, die tof de
voleincUng der tijden duurt, begrijpen en
nakomen.
Maar de vraag: wat wij zijn en dus
kunnen en moeien wordt onvoldoende
beantwoord, wanneer wij n:ef tegelijkertijd
weten, hoe wij "pworden zijn.
>Een overzicht van het Katholicisme als
hoofdfactor in de beschaving van Europa:
moet daarom als inle;ding op de mee" ge-1
detailleerde beschouwingen, die de vragen
de dagen komen, voorafgaan.
Spr. geeft dan een nadere begripsbepa
ling van het woord: beschaving.
Dr. Abraham Knvper heeft zich eens
met zijn kalcmrische kracht tegen het
woord beschaving verze'. Hii noemde het
een „onznnig''. een ..misbakken" woord.
Met „beschaving" meenen wH groei, b'oei
en verrijking van pen levend organisme,
maar oorspronkelijk o a. nog in de pen
van onze wakkere 4nna THns betcekent
het be-ooven. terwnl bet nu letterlijk, al
leen do nrvhartiscLe bewerking van een
doode plank uitdrukt.
Met ontw kkel:n<* voor bef fh(Rv;du. en
kuituur voor de menigte, schijnen wij di-
rekfor onze gedachten ;n verhand met de
■dee van dezen Katholiekendag te vertol
ken.
Ontwikkeling en kidtunr van hef geker
stend Europa treffen verstaanbaar het le
venspvoces. dat one werehldoel onder den
inv'oed van hel Katholicisme heeft door
leefd.
Het is zonder twijfel gemakkelijk, zich
;n eenzijdige opgeblazenheid over de mo
derne yprlichting met de schetferaars van
allerlei toekomstmuziek af fp wenden van
de oude Moederkerk als van 'n hulp onzer
jeugd, d:e ons nu komprom:ffeert; maar
de vraag dringt z;ch op. vat er van ons.
wat er van Eii'ona terecht gekomen zou
zijn, wanneer d:e Moederkerk met aan de
wieg der onmondige volkeren had gezorgd
en gebeden, wanneer haar zachte band de
ruwe instinklen eener ten kwide gene:gde
menscliheid niet getemperd en de latente
energieën met haar teederheid niet ge
koesterd had.
Intusschen is de omschepping van de
wereld door den H. Geest een proces ge
weest, dat eeuwen geduurd heeft en feite
lijk nog niet ten einde is. Al ontkennen wij
niet, dat er tusschen hel heidenscbe
struikgewas vruchten van blijvende waar
de voor de menschheid waren gegroeid
die de Kerk dan ook als door een natuur
recht, zegt S. Augustinus, zich geleide
lijk heeft toegeëigend het geheel der
vóór-Christelijke kuituur moest grondig
worden omgespit, wijl de evangelische leer
haar idealen stéV.e in juist het tegendeel
van wat de oude l/oschavin" had gestreefd.
Wat een verschil immers al aanstonds
tusschen een. blijmoedigen primitieven
Christen en den verfijnden paganisl!
Met een citaat van Fustel de Coulanges
uit zijn I.a Cité Antique toont spr. aan, hoe
het Christendom den omkeer teweeg bracht
van haat in .liefde, het kenmerk van de
nieuwe levensleer, en door de heidenen dan
ook direkt opgemerkt.
Wat een onoverzienlijke perspectieven
van vrede, eenheid, verdraagzaamheid, sa
menwerking, van individueel, familiaal en
maatschappelijk geluk l egen voor een we
reld. die nooit anders dan bij schaamteloos
egoïsme en grof geweldreeht geprospereerd
had, ir. de Christelijke liefde opeeslotenl
De leer der Moederkerk is geen dorre
abstractie en het dogma geen knedende
schroef, maar wat de Kerk onderr'chfend
zaait, en besturend kweekt, en bedacht
zaam plukt, dat is het leven, de rijke blooi
en de volle vrucht, n:et alleen van persoon
lijk geluk hier en hiernamaals, maar ook
van orde, vrede, rechtvaardigheid en dhr
vele deugden, die de menschelijke samen
leving verhinderen in een wildernis van
indiv.'dueele hartstochten en socia'.e wan
verhoudingen La ontaarden.
Daarom is het eenvoudig een historisch
feit, dat, a:s de Pausen van Rome hun
bisschoppen en priesters uitzonden, om het
ge'oof te gaan verkond'gen, zij meteen de
zaaiers uitzonden van de Enropeesche kui
tuur.
W e denkt, om één der voornaamste kui
tuur-elementen van de herboren mensch
heid te noemen, niet han den invloed der
Kerk op het familieleven?
Zoodanig kregen rle hooge opvattingen
der Kerk over het huwelijk de overhand,
dat het ook door den Staat a's e*n Sacra
ment, dus een heilige zaak werd geëerbie
digd. waarover dus de Kerk alleen het eerst
zeggingsrecht heeft.
Niet alleen door haar 'nuwflijks-wetge-
v:ng werd de Moederkerk de bescherms'er
van het familieleven, maar ook door a! die
schoone uitingen, waarmee zij bet dage
lijkse!) bestaan van den mensch met een in
tiem en zegenend licht omspon. Al de zoe
te aandoeningen, door Doop en Vormsel,
Communie en Oliesel in christel'jke harten
gewekt; al'e gebruiken daardoor met zoo'n
bonte en boeiende verscheidenheid in taal
en lied, dans en spel, literatuur en kunst
in gekerstende kringen inheemseti ge
maakt; heil'genvereering, naamgeving, ge
dachtenisviering van vreugde en rouw, vol
teeken en svmhool; al die spontane bloemen
der aamen'eving, welke de Folklore op
spoort en beschrijft zij zijn de cultuurele
menten van den huiselijken baard, onder
het kruisje met den palmtak opgebloeid en
voov de ^blijmoedigheid en st:leering van
het alledaagsche leven van onberekenbaar
belang.
Trouwen/j de hee'e Roomsehe lihu-~:e en
hiërarchie werkten beslissend en richtend
in op de konsiruetie van het privaat, ja
maatscliappeljk bestaan, zoodat de jongste
geschiedwetenschap, niet enkel van Katho
lieken, maar ook van mannen als Pijper
en Huizinga ten onzent. z:ch beijvert, om al
die lemenfen uit de onderlagen van onzy
tegenwoordige kuituur zich bewust le ma
ken.
De geseluedonis dier Kerk is nu danr.
om te bewijzen, dat zij de groote kwestie
van de sociale liefde en rechtvaardigheid
altijd zóó als S. Thomas en Leo GIII heeft
verslaan: door haar we'heraden optreden
tegen de slavernij, haar verzet tegen den
woekjr. begunstiging van den arbeid, be-
scherm'ng van de Zondagsrust, verdedi
ging van het eigendomsrecht, zorg voor het
algemeen welzijn, behartiging van de noo
den der armen en lijdenden in één
woord, om met Schaepman te spreken, door
„de gelukkige toepassing van de eroote be
ginselen van recht en vrijheid, door wier
mededeeling de Kerk de natiën verloste eii
tot vollen wasdom bracht.
Theoret'sch door haar zede'eer. maar
practisch vooral door haar wonderbare
heiligen, die uitnemende vrienden der
menschheid, heeft de Kerk het werk van
haren Stichter, die zich over de scharen
ontfermde en de broodkwestie van zijn da
gen met nr'rakeïen beslechtte, voortgezet.
De scherp-omlijnde denkbeelden, welke
de staatsidee van Leo X1IT kenmerken en
d:e, behalve van de Openbaring, uitgaan
van de wijsgeerige begrippen over oor
sprong en doel van den Staal, heeft de Ka-
thol'okc Kerk in de groote lijnen altijd ge-
hnhligd.
Als kuituur een schoone en zoete vrucht
van den vrede is. en als kuituur vooral het
uitzaaien van gedachten het bewerken van
den bodem der geesten bofpokent. dan ziin
de verd'ensten van de Moederkerk voor de
kuituur van Europa nipt te overzien
Van zelf denken wij aan het katholiek,
het evangelisch ascet'sme met zijn he-
ro'cke zelfbeperking en pvpt* heroïeke op
offeringen voor den naas'e. met zijn bloe
men van rayst'ek en geuren van heilig
heid! Welk een wereldomvattend stuk kul-
tuureeschioden's ligt er inderdaad niet op
gesloten in hel kloosterwezen, dat zoo oud
is a's het Christendom?
Tk spreek niet van de barre boete der
Kavthuizers. den geestelijken adpl der Be
nedictijnen de nolderworken der C'ster-
ciënsera, de blijmoedigheid der M nder-
brooders, *t apostolaat der Dominicanen, de
pedogagie van Ignatius' zonen; ik spreek
niet van comtemplatieve en actieve kloos-
terbru den, die achter tralies bidden of aan
ziekbedden waken, niet van tertiarissen,
broederschappen en geestelijke ridderoN
den, die in diep godsdienstig leven over.
vloed van energie wonnen, om hospitalen t«
bedienen, scholen te leiden, bruggen tt
bouwen, wegen te banen, me'aatschen t«
verzorgen, dooden te begraven, slaven t«
verlossen, heidenen te bekeeren enz. enz,
en al die vormen van naastenliefde te be.!
oefenen, die door Christus in de tweemaal
zeven werken van barmhartigheid zijn
aanbevolen.
Zoo is er, in de hoogere sferen. d:e den
geest veredelen, nog véél van reëele kul-
tuurwaardea, door de Kerk van Rome aan
Europa geschonken. Maar het gaat niet
aan, olk dezer elementen, hoe kostbaar en
leerzaam ook, te ontleden.
Daarom spreek ik U, wat mij overigew
wèl aan het hart gaat, niet eens over de
kunst met haar eeuwentrotseerende monu
menten in steen of hout, waarin de katho
lieke eeuwigheidsgcdachle zoo vaak haar
overweldigende uitdrukking heeft gevon
den.
En al'es wat een rijkontplooide liturgie
in die groofsche Godshuizen en in nede
rige dorpskerkjes heeft bege!e:d. gekweekt
of geregeld: de Mariakultus en de hedlgenj
vereering. kerkgezang en orgelkunst, het
mvsterie-spel en het vrome lied. de plasti
sche sier van beelden en altaarstukken, de
borduurkunst en de edelsmederij. het glaa
en hef mozaïek alles, alles van de rjke
Roomsehe ku'tunr komt voor onzen gerst
en wij gelooven vast, dat Europa daarmee
ge'nkkig is geweest en nog is.
De beteekenis van onze Moederkerk voor
de kuituur 7an Europa was beduidend, ia
van een overheerseheod belang. Maar de t
eenige vraag, die na deze-akademische be-
spiegeling klemt, is de praktische en kon- t;
krete: of die wonderbaarlijke vruchlbaar-
he:d nu raakt uitgeput?
Het antwoord geeft niemand m:nder dan
de Bron van alle leven zelf, de Stichter der
Kerk. Christus, die is gister^p, heden en in
eeuwigheid, en die zegt: „Ziet. ik ben met
u 1ot aan de vóleiding der tijden" Dan al- 1
leen, wanneer Hii terugkeert op de wolkei
van den hemel, nm Z'jn OogJt van zielen te
verzame'en in Zijn eeuwige voorrandschu- D
ren, zal de ku'-tuurfaak van het Kat holte w
cisme fen e'ndo zijn.
Katholiek Nederland, verstaat Uw (aak! j
God heeft de laatste drie jaar van Uw ge-
schieden-s trouw geteekend door drie fei
ten van grootsch kultureele beteekenis: da t
stichUng van een e:een Univers'teM. het
Eucharist'sch wereld kon gres en de h"M:g.
verkiarin-T van TTwen landgenoot den Ke-k-
leeraar Pc'rus Ganisius. Seh'jnt het niet
voorbeschikt, dat gij. na méér dan zeven B
magere jaren herleefd, een spade te ham
teeren hebt ?n bet mondiaV kn'tuurxLerk
van 't onsterfeUike "Romp?
Ingezonden ^tukken.
fBuilen VPTanfwoordnli'k'^'d dor Rcdn«>ti(A
Even recht zetten!
Mijn ingezonden stukje van j.l. Zaterdag j)
beoogde niet een bestuur verdacht te ma- i;
ken maar wel de aandacht van R. K.'ge- gj
organiseerden in Vak- en Standsorganisa- j
lies te vestigen op onze instelling „TTer-
wonnen Levenskracht., en een aansporing
om toch een lot te koopen. ft
Dit stukje heb ik noch als o. z v d.
nrnp.-clnb noch als bestuurslid van da ;e
Bond van Overheidspersoneel geschreven rj;
doch als persoon.
Dat ik geen vreemdeling in Jerusalem
ben. weet het bestuur van het pi. Comité
wel beter Ook ziin er van den Bond van
Overheidspersoneel twee afgevaardigden in
het pl. Comité opgegeven: dus wat dat be
treft bob ik mijn plicht gedaan. Wat de
prop.-club aangaat, wij hebben ceen loten I
gekregen en kunnen dus nu niets verkoo-
pen.
Maar dat daar gelaten, laten wii als
R. K. toch geen kwade trouw aan elkan-
der verwiiten. maar op alle mogelijke ma- 1
nieren elkander steunen en bijstaan om
onze mooie R ,K. zaak te dienen met M
woord en daad
Nu wat de raad aangaat, welke mij ge-
geven wordt door bet pl. comité: Tk b°n
mij er niet van bewust dat ik niet mijn
plicht heb gedaan voor de goede zaak;
en wat het heil zoeken in ingezonden stuk-
ken betreft, daar aan maak ik mij ook niet
te veel schuldig, daar ik steeds tracht op- i{
bouwende critiek te geven.
Dus nogmaals geen verdachtmaking van
het bestuur van bet pl. comité, maar de
propaganda voor H. L. was mijn. opzet Fn
hiermede sluit ik, en zal niet meer ant
woorden op cvontueele nog te plaatsen in- in
gezonden stukken, daar er anders mnor g
afbraak zou komen dan dat er opgebouwd
wordt.
U nogmaals dankend verblijf ik.
Hoogachtend:
j. v d. WFTJDEN.
Morseh weg nT
Mijnbeer de Redacteur!
Mag ik zoo vrij zijn, U èr even op te
wijzen, dat Uw blad aan mijn brief ph
verzoek aan den gemeenteraad pen ver-
keerde uitlegging geeft. Er wordt namel'ik
in mijn brief absoluut over geen schade
vergoeding gesproken: dit is een zaak voor 1
later. Mijn brief beeft een veel vprdef
strekkende beteekenis en zal wel op de
een of andere wijze publiek bekend ge-
maakt worden en, wat ik van harte hoop, -
in de eerstvolgende raadsvergadering open -
lijk behandeld worden.
Na verschuldigde hoogachting
A. VAN VEEN.
Hoogewn"id
VRAGEftBUS
De
V t a a g: Welke is de kortste weg j
auto van I.eidschendam naar Spanbroek?
Hoeveel K M? j.
Antwoord: Leidscbendam. l.eioej
Sassenheim, T.isse, Hillegom, BemchrnP i
Haarlem, Spaarndam. Zuidereinde. NoarV|
einde, Krommenie, Knollendam. Spijker-
boor, De Rijp, Schermerborn, Avenbo'-0'
Spierdijk, Spanbroek. Afstand. 89 K-^-
