töe Jaargang..
MAANDAG 3 AUGUSTUS 1925
No. 5012
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
jjr Leiden Ï9 cent per week 12.50 per kwartaal,
onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal,
snco per post f 2.95 per kwartaal.
Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné'a ver
ghaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
tteling. Afzonderlijke numanera 5 ct., met Geïllustreerd
idagsblad 9 lit.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I.
TEL. INT, ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 n POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT!
Gewone advertenlion 30 cent per regel.
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt bet
c dubbele van het tarief berekend. s
Kleine advertentlën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen wevden aangeboden of gevraagd, huur en vor»
hunr, koop en verkoop 10.50.
ft nummer bestaat uit twet
Geld en sociale maatregelen.
get is niet le ontkennen, dat vele sociale
jtregelen gold kosten, direct of indirect.
i\ïj willen toegeven: de meeste sociale
itregelcn.
"aar dal wettigt nog volstrekt niet de
ulusie, dal alle sociale maatregelen
fljaar zijn.
[aluurlijk knnuen al op de eerste plaats
jaïs kostbaar worden aangemerkt maat-
fler, die door het particulier initiatief
tlerf genomen, om eeu goede verhou-
l {e waarborgen bij den arbeid tus-
ïq werkgever en werknemer. Maatrege-
die van uitnemende sociale betee-
i'j kunnen zijn.
fear ook vele wettelijke maatregelen
loeven niet beslist geld te kosten.
De warme voorstanders van sociale wet-
ü'ig zouden hun eigen zaak schade be
ienen, indien zij iets dergelijks zouden
reien.
indien zij in liet bewind van den minis-
van financiën Colijn, premier ook van
nieuwe ministerie, dat bezuiniging
bestaande en waakzaamheid tegen ver-
x' uitgaven als eisch zal voeren jndien
ia dat bewind perse zouden zien stop-
:iig of achteruitzetting van de sociale
geving.
la* de onder het ministerie-Aalbere
jchüg doorgezette invoering van de be
ing der Christelijke beginselen van recht
liefde in het sociale leven —-daaraan
i worden vöortgearbeid. En al zou een
ledigen uitbouw daarvan, ongetwijfeld te
geld kosten in deze tliden, veel kan
Si ook nog gedaan worden zonder dat bet
üïocte financieel© offers eischt.
En wij wachten in deze do komende wet
ende periode met vertrouwen af.
BUjTgriLANP
België.
Duitschland en he) vredesverdrag.
rèaervelde's ig.a. verklaring
officio ol tegengesproken,
[et hericht via Berlijn uit Londen, vol-
j hetwelk de Belgische minisler van
itóiiidsche Zaken Vanderveldo in zijn
t aan Chamberlain in zake het veilig-
'ispact erkend zou hebben, dal Duitsch-
i gerechtigd is, binnenkort wijzigingen
li het Verdrag van Versailles te verlan-
ep grond van art. 19 van dat Verdrag
m de mogelijkheid van wijzigingen
i: Red.), wordt te Brussel offi-
tegengesproken.
Duitschland.
Nieuwe scènas in den Rijksdag.
Ié e communisten met geweld
v e r w ij d e r d.
d den Rijksdag, welke tengevolge van
langdurige zittingen .vermoeid en uer-
3 ia, kwam het Zaterdag lot schandaal-
Bes van zoodanigen omvang, als men
i?iK>g niet heeft, gekend.
Bij ~<?n conflict tussc-hen de communis
ten de socialisten greep de vice-voorzit-
Gre.ef scherp in. De communisten wil-
spreektijd verlengen en de voorzit-
liet onmiddellijk over dat voorstel
on, hetwelk verworpen werd. Nu
een groot tumult los.
lan liet rumoer "hamen ook een aantal
iaaJ-ilemocralen. deel en de voorzitter
fede, dat hij de afgevaardigden rilt do
zou laten verwijderen. Toen het tumult
beval de voorzitter den com-
Jadasch de zaal te verlaten. Deze
aan dit bevel geen gehoor, zoodal de
10 minuten werd geschorst. Na de
(opening weigerde Jadasch wederom de
W te verlaten en werd deswege voor 8
pogen uitgesloten. De voorzitter vroeg
thans te verwijderen en verklaar
baar Jadasch zich nog niet verwijder-
dat hij voor 20 zittingen uitgesloten
gekrijsch werd daarop nog luider,
(voorzitter kan zich niet meer vors la an-
fr makeu en men hoorde slechts, dat hij
peens den communis* Hoellein gebood
te verlaten. Ook Hoellein bleef zit—
Do voorzitter schorste daarop opnieuw
fitting. De publieke tribune werd ont-
en intusschen deed nien pogingen
ride communisten te bewegen vrijwillig
N lc gaan.
N duurde eenigen tijd alvorens de po-
v-1 -\lieen, want de beide in den Rijks-
agenten verklaarden, dat zij
opgewassen waren tegen de vele re-
communisten,
voorzitter verzocht teen alle afgevaar-
onnit de zaal te gaan en zcide tot de
Po'ilieagenlen, die ten slotte biiinen-
iea: Brengt de afgevaardigden Jadasch
(Hoellein naar buiten. Er ontstond daar-
soort gevecht tussehen de agenten
communisten. Jadasch volgde ten
slotte de agenten en verliet de zaal.
Daarop verschenen nog 5 agenten om
Hoellein weg te voeren. Deze slaagden er
echter niet in. hel cordon, dat do commu
nisten rondom Hoellein hadden gevormd,
te verbreken.
Ten slotte liet de voorzitter vier man der
veiligheidspolitie aanrukken, wien het ge
lukte. Hoellein weg le voeren. Deze riep
nog door de zaal: ,.Tk constateer, dat do be
lastingwetten met behulp der veiligheids
politie aangenomen worden." Terwijl hij
liet gebouw verlaat, zingen do communis-"
ton de Internationale en fluit de rechter
zijde.
De Duiische optanten
A an k o m s t e n v e r b 1 i j f l o
Schneidemühl.
De Duiische bladen hebben ellenlange
artikelen over de gebeurtenissen lo Sclmei-
demühl, in verband met de aankomst der
Duiische optanten uit Polen.
Afgaande op deze berichten schijnt de
ontvangst niet zoo schitterend le z:;*> ge
regeld. Er is een vliegloods als woning in
gericht waarin soms families, die bij
elkaar uit 30 personen bestaan, in kleine
kooien worden ondergebracht.
Zij,' die geen onderkomen kunnen vin
den, moeten, in den stroomenden regen
kampéeren.
Hot arbeidsbureau schijnt goed te func-
tioneeren, wijl men in staat is 200 van de
600 binnenkomenden onmiddellijk door te
zenden.
Het groot aantal kinderen, die den gan-
scheni nacht huilen zijn een plaag voor de
volwassen medebewoners, weshalve over
wogen wordt, om de kinderen in een kiu-
derheiin onder te brengen. "Wanneer ech
ter brand uitbreekt of valsch alarm gege
ven wordt is de ellende niet te overzien.
De menschen schijnen niet terneer ge
slagen te zijn en bobben ten volle besef van
de moelijkheden om voor ben een passende
positie te krijgen.
De staking in de Saar geëindigd.
De mijn werkers aanvaarden do
voors tellen.
De mijnwerkers in bet Saargebied heb
ben Zaterdag de voorstellen van den Minis
ter van Openbare Werken en de algemeen©
mijndirectie aangenomen. Hot werk zal
waarschijnlijk lieden (Maandag) hervat
worden.
Frankrijk.
De socialisten en Painlevc.
Léon Blum c.s. tegen
voortzetting dei steun politiek
De leden dor commissie, welke hel con
gres van de socialist'sclie federatie van de
Seine heeft aangewezen voor de opstelling
van een motie, in zake de kwestie van
steunverleening aan het cartel en dus aan
de regeering. konden niet tot oen accoord
komen.
Twee moties zullen nu aan hot aan
slaand socialistisch congres worden voor
gelegd. De eerste is geteekend door Léon
Blum en 22 anderen, terwijl de tweede
slechts 7 handi o ekenn gen draagt. De eer
ste motie is afkeorig van de steunpolitick,
daar de voorwaarden van het congres van
Grenoble niet meer vervuld zijn. Slechts
zou de steunpolitiek hervat kunnen wor
den ten gunste van een regeering analoog
aan die van Herrïot. Deze motie spreekt
zich ook uit tegen iedere deelneming aan
de regeering.
De tweede motie daarentegen spreekt
zich in principe voor deelneming uit.
Engeland.
De voorkomen mijnstaking.
Bezorgdheid voor deHoo komst.
De Vrijdagmiddag laat verkregen zeker-
lioid, dat de stopzetting van het mijnbe
drijf voorkomen is en het gevaar voor een
algemeene spoorwegstaking, welke daar
van misschien het gevolg geweest zou
zijn, afgewend, heeft een zucht van ver
lichting door Engeland doen gaan. Het is
intusschen bij dien eenen zucht gebleven.
De bladen sproken ernstige bezorgdheid uit
over de gevolgen, welke de subsidieverle
ning, waarmee Baldwin den vrede heeft
moeten koopen, op 's lands financiën en
meer nog op den toestand in de andere
industrieën zal hebben.
Het Labour-blad de „Dailv Herald1''
spreekt intusschen over de groote overwin
ning, welke ten gevolge van de solidari
teit der arbeidersbeweging behaald werd.
Het schrijven, waarin de mijnwerkersfede
ratie haar warmen dank betuigt aan den
Algemeenen Raad van het Trades Union
Congress en aan do leden, voor den promp-
len en volledigen steun, noemt de manifes
tatie van de solidariteit der vakbeweging
een prachtige belofte voor de toekomst. En
zoo zien het ook de bladen der andere rich
ting. doch wat voor Labour een belofte is,
wordt door hen al? een gevaar gezien, het
gevaar namelijk, dat ook de andere in
dustrieën. die onder depressie lijden, dat
zijn de staalnijverheid, de scheepsbouw en
de textielindustrie, een dergelijke steunver
leening zullen trachtten af te dwingen.
Oostenrijk.
Socialistische troebelen te Weenen.
Ee n gymnasiast vermoord.
De 21-jarige gymnasiast Joseph Moha-
pel is gisteren tijdens een socialistisch rel
letje door het gepeupel vermoord, omdat
hij geglimlacht had bij een min of meer
humoristisch incidentje, dat plaats had lij-
.dens do teraardebestelling van den eersten 1
soc.ialistischen burgemeoster van "Weenen
Reuman n. Dezo begrafenisplechtigheid
deed denken ar.n die welke in de dagen
voor den oorlog meermalen in koninklijke
kringen plaats hadden. Do fvmnasiast Mo-
hapel stond op bet bewuste oogenblik vóór
het monument voor Admiraal Tegethoff en
glunlachle toen een sociaal-democratisch
arbeider naar voren trad, mededeeling
deed van het voornemen oen monument ter
nagedachtenis van den overledene te doen
verrijzen en vervol eens trachtte een toe-;
spraak te houden: iets waarvan bij oven-
wel door zijn ^echtgenoot© werd Ip' -
houden. De sociaal-democraten, die Moha-
pel voor een nat ionaal-socialist hielden,
zónden hem daarop (e lijf zijn gegaan. De
aangevallene nam de vlucht, doch word
spoedig daarop omsingeld. Op een gegeven
oogenblik stortte hij. door een onbekende
met een mes gestoken, doodelijk gewond op
den grond. De rtolitie nam talrijke perso
nen in arrest, doch den waren dader bleek
men niet te kunnen vindon. Deze moord op
den jeugdigen zoon van een welvarend ko
lenhandelaar belooft, naar men te Wee
nen aanneemt, weinig goeds voor hef a.s.
Zionistisch Congres, dal daar zal plaats
hebben. Men vreest voor antisemlotische
relletjes.
Bulgarije.
Communisten ontvlucht.
Op bel Bulgaarsch© eiland Anastasia
nabij Bocrgas zijn 73 communisten opge
sloten. die in verband loet den aanslag op
de kathedraal te Sofia werden gearres
teerd. Dezer dagen hebben deze gevange
nen, die weldra voor de rechtbank moesten
verschijnen hun cipiers overvallen en zich
daarna in het bezit van lie't geheele eiland
gesteld. 43 hunner zijn daarop per sohip
gevlucht. De overigen weigerden hen le vol
gen. Van de gevluchte gevangenen ontbrak
elk spoor.
Syrië.
De ongeregeldheden.
Een aanval op Soeweideh
afgeslagen.
De operalies tegen do Drusen (bewoners
van Hauran, een gebied van 80 K.M. ten Z.
van Damascus), welke nood'ig waren ge
worden door de agitatie, die op plaatselijke
twisten volgde, verloopen op bevredigende
wijze, meldt Havas. Een bom uit een vlieg
tuig beeft 18 rebellen gedood. De rebellen
vielen den post Soeweideh aan. maar wer
den met bloedige verliezen afgeslagen. Ge
neraal Sarrail werkt in volkomen overeen
stemming met zijn Brrtschen collega, die
maatregelen beeft genomen om de Drusen
terug to drijven, die Transjordanië zijn
binnengedrongen.
Marokko.
De strijd met de Mooren.
Dreigende toestand bij
W e z z a n?
Naar gemeld wordt zou de foestand bij
Wezzan met den dag ernstiger worden.
Het beet, dat de opstandelingen de stad
vanuit do bergen -omsingelen. De rebellen
(en Oosten van Fez en ten Noordon van de
rivier de Wergha zijn bezig zich te ver
sterken.
Spaansclie successen.
Vijandelijke concentraties tussehen
Boelbaril en Tauriat zijn door Spaansche
colonnes aangegrepen en op 'de vlucht go-
dreven. De Spanjaarden hadden vijftig
dooden en gewonden, allen inboorlingen.
In den westelijken sector hebben de" opera
ties een bevredigend verloop gehad. Do
Spanjaarden telden bier een twaalftal doo
den en gewonden, waarbij drie blanken.
Britsch-lndië.
Mohammedanen en Hindoes.
Bloedlgo botsingen.
Incidenten tussehen Mohammedanen en
Hindoes hebben zich voorgedaan te Pa-
nipat (100 K.M. ten N. van Delhi), ter ge
legenheid van het Mohammedaansche Ma-
barram-feest. Duizend Hindoe-boeren, met
stokken gewapend, trachtten de Moham
medanen aan te «vallen, maar de politie,
met den hoofdcommissaris aan liet hoofd,
verhinderde een botsing tussehen de beide
groepen. Meer dan 300 Hindoes werden
gearresteerd. Een boofd-inspecteur en drie
brigadiers werden gewond. De kalmte en
bezadigdheid van de politie voorkwam een
verergering van den toestand.
China.
Bloedig loonconflict te Nanking.
Verscheidene dooden on
gewonden.
Vrijdagavond brak een loonconflict uit
bij do International Export Company to
Nanking. Er volgde een opstootje, waarbij
een Britsch onderdaan werd gedood. Naar
gemeld wordt, hebben de Engelscbeu op
de oproermakers gescholen en vier van hen
gedood en verscheidcnen gewond. Thans
bewaken Britsche zeelieden do factorij der
maatschappij. Do meeste Britsche Uowo-
nors zijn aan boord van de oorlogsschepen
gegaan. Eén hunner is gevangen genomen
en wordt in do uiversiteit opgesloten ge
houden.
Amerika.
Anarchistische moordplannen in Amerika.
Draadloos wordt uit Amerika gemold,
dat een zekero Norman Klein gearresteerd
is, wegens bedreiging van liet loven van
president Coolidge. Klein verklaarde, dat
in de hoofdkwartieren van do anarch is ton-
vereeniglng plannen waren gesmeed, om
Ford, Edison, Rockefeller en andere beken
do persoonlijkheden te dooden.
BINNENLAND
VERKLARING VAN MINISTER COLIJN.
Oorlog en Marine worden vereenigd.
Minisler Colijn heeft aan den Haag-
schen correspondent van de ..Times" do
volgende verklaring afgelegd:
„Is de politiek van de laatste twee ja
ren er een geweest van terughoudendheid,
nu dat de financieelo positie van Nodor-,
land verbeterd is en liet evenwicht van de
begrooting verkregen, kan do onderbroken
sociale politiek worden hervat, doch op
voorzichtige wijze. Daar een vermindering
van de staatsuitgaven evenwel op don
"voorgrond blijft slaan, ls een der gevolgen
hiervan, dat besloten is tot samensmelting
van Marine en Oorlog tot oen departement.
Ten slotte zal ocmor de verai-aigius .«n
Nederhindsch-Indië moeten komen te val
len onder het departement Koloniën.
Het nieuwe Ministerie
Morgen de beëdiging
Naar wij vernomen, zal de samenstel
ling van het nieuwe kabinet vandaag in
de Staatscourant worden bekend gemaakt.
Het ligt in do bedoeling, dat de Ministers
morgenmiddag 2 uur (en paleize Het I.oo
door H. M. de Koningin zullen worden
'beëdigd.
Nog dezen zelfden dag zullen de nieuwe
ministers, na aankomst te 's-Gravenhage,
de portefeuilles van hun voorgangers
overnemen.
Koninklijke Besluiten
Burgemeester
Bij Kon. Besluit is E. E. J. Hoolboom,
op zijn verzoek, met ingang vaifl October
eervol ontslag verleend als burgemeester
der gemeenten Aspcren en Ileukelum, met
dankbetuiging voor de diensten, door liem
als burgemeester bewezen.
Vragen van Kamerleden
Het Duitsche tarief
va n invoerrechten
De beer I.oviuk beeft den Minister van
Buitenlands^he Zaken de volgende vin
gen gesteld:
Is de Minister bereid mede lo deelon,
tot welke resultaten de aan H. Ms. verte
genwoordiger te Berlijn gegeven instruc
ties (vergadering van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal van 9 Dec. 1924) heb
ben geleid ten aanzien van de regeling
van het nieuwe Duitsche tarief van in
voerrechten.
De belangen van
bolasting-schuldigen
Het Kamerlid mevr. BakkerNort bad
de volgende schriftelijke vraag ingediend:
1. Is hot den minister ter oore gekomen,
dat de voorzitter van een raad van beroep
voor directe belastingen geweigerd heeft,
een belastingadviseur do gelegenheid te
geven om bij de mondelinge behandeling
van door hem ingediende beroepsscbriflen
zijn cliënten to vertegenwoordigen?
2. En is de minister niet van meening,
dat, wanneer de voorzitter van een raad
van beroep, den eenen belastingadviseur
wèl doch een anderen niet toestaat, cliën
ten als gemachtigde lo vertegenwoordigen,
bet gevaar van willekeur niet denkbeeldig
is, en de belangen van belastingschuldigen
kunnen worden geschaad, doordat zij
daardoor verplicht worden of zelf bon be
langen te verdedigen, waartoe zij niet al-
lijd in staat zijn, of zich door eep advo
caat of procureur te doen bijslaan?
3. Zoo ja, welke maatregelen denkt de
minister dan le nemen, opdat de voorzitter
van oen raad van beroep «aan belasting
schuldigen steeds zal toestaan zich bij do
mondelinge behandeling van hun beroep-
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Nieuwe scènes in den Duitschen Rijk*
dag. Een gevecht met de politie.
De Fransche socialisten an het kablnefc
Painlevé.
De Engelsche bladen over de voorkomen
mijnwerkersstaking niet enthousiast.
Een gymnasiast te Weenen vermoord
door socialiston.
Het Marconi-proefstation te Chelmsford
afgebrand, (Buiten!, Berichten).
BINNENLAND.
Persstemmen oyer bet nieuwe Minisf/-
rie (2do blad). De nieuwe Minister vart
Arbeid. (2do blad). Een verklaring van
Minister Colijn (1ste blad).
Mededeelingen van het Centraal Bureau
der K.S.A. (2do blad).
Voorwaarden om een bewijs van Neder-»
landschap te verkrijgen, (2de blal).
Emissie Kerkbestuur Noordwijk (Fi-
nancieele Berichten, 2do blad).
schrift to doen vertegenwoordigen door
dengene, die voor ben bet beroepschrift
heeft iugediend?
Hierop heeft de minister geantwoord:
lo. Van. de in deze vraag bedoelde wei
gering is den minister niets ter oore go-
komen.
2o. Uit bet antwoord op do eerste vraag
volgt', dut do minister niet kan beoordoo
ien of do volgens do wel voreischte zake
lijke redenen voor bet zich doen vertegen
woordigen door een gemachtigde aanwe
zig waren. Hij moet zich derhalve van het
uitspreken van een meening onthouden.
3o. De minister is van oordeel, dat do
behoefte aan wijziging dor bepaling, ver
vat in artikel 13 der wet van 19 December
1914 (Stbl. no. 564), gewijzigd bij do wet
van 23 Maart 1913 fStbl r.v 172), nmt
gebleken is.
Ziekenbuishouw le Amsterdam
Vier millioon gevraagd
B. on W. van Amsterdam stellon don
Gemeenteraad voor in te trekken zijn be
sluit van 17 Januari 1919 in zake den
bouw van oen academisch ziekenhuis en
bon te machtigen tot hot verbouwen en
uitbreiden van de vier stèenen barakken,
van de interne kliniek en van hot ketel
huis mot mnrhmcgcbouw, gelegen op het
terrein van liet Wilhelm!na-gasthuis, on
tot het op genoemd terrein slichten van
een laboratorium voor de pathologie, een
chirurgische kliniek, een observatiehut.*
voor besmettelijke zieken, een orthopacdi-
sclie kliniek, een polikliniekgebouw en een
dienstgebouw.
Hiervoor wordt, een predict van
f4.135.000 gevraagd.
Een debat zonder debaters.
Bij de behandeling van do psychopathen-
welten in de Tweede Kamer was een
amendement ingediend, boval lende het
voorstel, in de gevallen, waarin den toere
kening* vatbaren psychopaath om zijn ge
vaarlijkheid een beveiligücidsmaal regel
werd opgelegd, den rechter de bevoegdheid
to verleenen van de toepassing der tevens
toepasselijke straf af to zien, een on ander
ter beoordeeling van don rechter.
Het Katholiek Kamerlid, de heer v.
Wijnbergen, bestreed dit amendement, als
zijnde in strijd met de Katholieke beginse
len inzake strafrecht.
Kort daarna schreef do Nijmeegscho
hoogleeraar W. Pompo eon artikel in „Do
Nieuwe Eeuw", waarin werd betoogd, dat
de strekking van bedoeld amendement
geenszins in strijd was met de Katholieke
beginselen. Als wij ons niet vergissen,
werd daarbij de naam van den hoer v.
Wijnbergen in bet geheel niet genoemd.
Do lieer v. Wijnbergen heeft echter, on
getwijfeld, aanstonds den voor hom gereed
gezelten schoen aangetrokken, maar om
dien bij de eerste de beste gelegenheid weet
terug te geven. En in zijn radio-rede, daags
vóór do stemming op 1 Juli of dit do
meest geschikte gelegenheid was, willen
wij niet heoordeelen hpoft do lieer v.
Wijnbergen, zonder to gewagen van het
„Nieuwe Eeuw"-artikel, zoo 'ns en passaat
er op gewezen, dat den Katholieken begin
sel op strafrechtgebied in dezen lijd ook in
eigen kring gevaar bedreigt!
Deze rede beeft ook, hoogstwaarschijn
lijk, prof. Pompe gehoord. En hij zou het
'm wel 'ns anders zoggen! In „De Tijd"
van Vrijdag j.L schrijft prof. Fompe epn
artikel onder den titel: „Do Katholieke be
ginselen handhaven", waarin hij zegt bet
noodig lo oÓTdeelen, er op lo wijzen, dat
do Katholieke beginselen op strafrechtge
bied „van verschillende zijden" bij de be
handeling der psychopathenwetten niet
juist zijn voorgesteld. Van de radio
rede des hoeren Van Wijnbergen maakt do
i beer Pompe inet geen woord g v rg