ib'e Jaargang.
ZATERDAG 25 JULI 1925
No. 5005
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
Oe ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
7ior Leiden 19 cent per week 2.50 per kwartaal.
onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal,
ju co per post I 2.95 per kwartaal.
Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abönné's ver-
jjjgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor-
jlbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
jadagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zen- en Feestdagen II.
TEL. INT, ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 n POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT!
Gowone advertenliën 30 cent per regel.
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
2 dubbele van het tarief berekend. s
Kleine advertenliën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop 10.50.
lit nummer bestaat uit vier
iladen, waaronder het GeïU
tstrverd Zondagsblad.
Over den Kabinetsformateur.
j!s die gewestelijke Katholieke bladen,
j|ke: behalve dat aaj aelf gewichtige be
bouwingen wijdden aan het feit, dat rni-
isier Colijn als Kabinetsformateur is aan
tocht, ook nog kolommen over deze ge-
ptenis in de rubriek „Uit de Pefis* op-
imen als die bladen eens konden na-
n. hoe velen hunner lezers die lectuur
idiit-n genoten het wil ons, basck^iden-
i voorkomen, dat dit percentage hun dan
iél gering zou blijken.
Eu dat is o.i. niet te verwonderen.
eeste lezers toch wien niet reeds
j andere meening is opgedrongen. be-
ijpen als instinctief, dat gelijk wij
aandag in een driestar opmerkten het
int zoozeer van belang is, wie Kabinets-
rmafeur is, als wel w ie het m i n i-
lerie zullen vormen en vooral
p welk p r o g r a tnii et m i'n i s t ê-
ord t gekozen.
Als een bericht in een der bladen, „De
prlander'' juist is. dan heeft de R. K.
imerfractie er. naar het schijnt, precies
io over gedacht. Genoemd blad toch wist
ede te deeten, dat op de vergadering dei'
K. Kamcrclul) van j.l. Zaterdag de per
en van den Kabinetsformateur niet in-
Essie is geweest! (In genoemd Mad zelf
die persoon wel degelijk in discussie ge
lest!) En deze mededceling lijkt ons niet
waarschijnlijk.
Deze houding van de R. K. Kamerfractie
is o.i. de eenig-logisclie.
En, zooals wij gisteren nog in een ge-
die onzer oplage konden vermelden,
left de vergadering der R. K. Kamer
lede van gisteren zich eenstemmig
Bmigd met het ontwerp -program van
uister ColijSEn over die Kabinets-
anateur is nu zooveel heen en weer ge-
Itrcven! Ook ovox-Jj»— oi©i, tvn
Miyjclcitlev ZOU hebben getoond en
o R. K. Kamerclub eerder bijeen had
ooien, roepen! Er zijn politici en andere,
t alleen over politiek schrijven.
Wat zijt ge?
Mogen we 'ns een enkel woord schrijven
ons zelf, over onze courant?
Eon goede vriend merkte ons' laatst op,
hij niet goed wist, of hij ons al dan
bij de „democraten'' moest indeelen.
opmerking was, gelooven we, niet
loeld' als een „compliment, maar meer
een vriendschappelijke vingerwijzing,
in den vervolge -onze meening zoo nu
dan wat sterker le accentueer en, een
meer sprekende kleur te geven.
Wij zelf vatten deze bemerking echter
1 op als een compliment!
'ij zijn er steeds van overtuigd geweest,
degenen, die in vele actueele kwesties
oplossing hebben le geven of althans
arin voorlichting moeten schenken; die
3 de Katholieke beginselen hebben
le honden, uitstralend boven allo ver
sheid van inzicht tussc-hen de Katho
den onderling en dat is toch de taak
de Katholieke pers o nh e v o o r-
deeld moeten zijn, zoo volkomen
lelijk, en alle vooringenomen-
d zelfs de schijn ervan met
of andere „denkrichting" -of de een of
strooming ónder de Katholieken
Kt vermijden.
Onvermijdelijk is het soms en dan
j tot nu toe nooit geaarzeld het
doen het gedrag van Katholieken,
niet handelen volgens de Katholieke
liflïolen, onomwonden te veroordeelen.
ur ook daarom moet worden ontweken
soort vechtlust, die geloofsgenooten b.v.
hun „democratie'' of om hun „conser
ve" te lijf gaat, met een genoegen, als
!t een soort sport. Wij kennen helaas
een enkel Katholiek blad, dat er zulk
«•sport op na schijnt t'e houden.
Musschen gevoelen wij ons veilig bij
1 j i. Woensdag de bekende „oud-
ïoalist, prof. Geurts. in „De Tijd'1
neef:
Noch onder de „democraten" van be-
«aide aar voortdurend wisselende
locli onder de „conservatieven''
W hun onafscheidelijken scheldnaam:
iterlijk. noch onder de „voorhoede",
ch onder de ..achterhoede" van het
ifcolieke leger gedacht als een verza
ag van soldatenkop bevel van ver
tillende commandanten meer of min-
1 marcheerend, laat ik mij orga-
(eeren.
ook on s antwoord zijn 'aan bo-
NoviiJen goeden vriend.
Teer.
deugd van een kind. welke, zooals.
fit spreekt, niet "is gevormd door lang-
üofoiling, niet is g"ginnd op de
basis van stoere wilskracht die deugd
vooral is teer.
Teer is de onschuld, ook van een oude
ren, maar vooral van een kind, omdat zij
zoo gauw pijn lijdt bij de aanraking met
het kwade.
En dus zouden we mogen aannemen, dat"
de ouders groote zorg koesteren, om die
deugd hunner kinderen te bewaren om
die onschuld der kleinen te beschermen.
Goddank, vele ouders wel. Maar ande
en liet tegendeel schijnt eerder waar
le zijn.
Zoo'n bericht als dit b.v.:
Te Hoorn is een leerlinge, wegens
ónwclvoegelijke kleeding van de open
bare H. B. S. verwijderd.
Zoo'n bericht doet ons voor den geest
rijzen zoo vele dergelijke gevallen.
't Is schandelijk, hoe vele ouders
hun kinderen durven laten rondloopen,
alsof zij liet schaamtegevoel kostbare
gave! uit hun zielen willen jagen!
Dat toch tenminste alle Katholieke
ouders steeds mogen bedenken, dat dc on
schuld en de deugd hunner kinderen ozoo
teer zijn!
BUSTESiLAND
De Veiligheidskwestie.
Het Duitsche antwoord.
De „T emps" is niet voldaan.
De „Temps" acht de verklaringen van
Stresemann In den Rijksdag 'even weinig
bevredigend als de Duitsche -nota. Als
Stresemann verklaart, aldus het blad. dat
Duitschland een vredesoffensief in grooten
stijl begint, bedoelt hij blijkbaar een of
fensief tot herziening van den te Versail
les verwezenlijkten vrede. Daarom is liet,
dat de nationalist Westarp, die eenige da
gen geleden Stresemann nog heftig be
streed, thans diens antwoord goedkeurde.
Het pact, dat den territoriale» status quo
in'liet Westen moei garandeer en. Is nog
Rijksdag den terugkeer tot Duitschland
(door directe verdragen) van de gebieden,
die Duitschland moest teruggeven aan de
landen, die het er vroeger van had be
roofd.
Wat de sanctie-kwestie betreft, herin
nert de „Temps" er aan. dat Briarnl en
Chamberlain overeenkwamen, dat bet pact
in geen en deele de rechten zou mogen
aantasten, welke de geallieerden krachtens
de verdragen hebben.
Een giinstïg Italiaan sc lï
persoordéèl.
De „Gorriere della Sera" vindt 't Duit
sche antwoord op de Fransche nota-'in
bet algemeen goed, zakelijk en in verzoe
nenden geest opgesteld. Het blad is van
meening, dat voor beide landen wel een
bevredigende formule voor arbitrage zal
zijn te vinden. Duitschland handelt echter
verkeerd, voor toetreding tot den Volken
bond een uitzonderingspositie te verlangen
In den Volkenbond hebben alle leden ge
lijke rechten en de bond zou gijn grondslag
ondermijnen, door aan een van zijn léden
uitzonderingsbepalingen toe te staan. Het
blad spreekt de hoop uit, dat Duitschland
bereid zal worden gevonden,- op voet van
gelijkheid lot den Volkenbond toe te tre
den overeenkomstig het advies van den
bond van 13 Maart. Duitschland en Frank
rijk moeten inmiddels de onderhandelin
gen hervatten; de door hen te nemen be
sluiten zullen voor allen verstrekkende
gevolgen hebben. Een mislukking vaiwhet
veiligheidspact kan alleen tot een ramp
leiden.
Gereserveerde houding d e T
New Yorksche pers.
Ofschoon de New Yorksclie bladen de
oprechtheid van het Duitsche antwoord op
prijs stellen, zien zij er duidelijk het ver
langen in, dat Duitschland als gelijke wordt
erkend, „die vrijwillig een ruilhandel in
tegemoetkomingen met de geallieerden
drijft" zooals^de „New York Tribune"
bet uitdrukt.
De „Evening Post" vindt hel antwoord
een vernuftig pleidooi voor Duitschland's
herwinning van den rang van zedelijk-
gelijke. Het blad zegt voorts, dal wanneer
dat beginsel eenmaal voorgoed wordt or-
kond, het stelsel van het. Verdrag van
Versailles zal hebben afgedaan.
België.
Het vrouwenkiesrecht.
Naar een commissie verwezen
De Belgische Kamer móest zich gister
middag uitspreken over do kwestie of de
vrouwen het kiesrecht zullen bobben bij
-do provinciale verkiezingen in November
a.s. De vergadering was, evenals die van
eergisteren, uitermate opgewonden.
De hoofdelijke stemming over de vraag
of een amendement ten gunste van h
vrouwenkiesrecht in stemming zou worden
gebracht, had tot resultaat, dat, terwijl
16i stemmen werden uitgebracht (<le Ka
mer telt 187 Loden), mot 8l tegen 7i
stemmen en 9 onthoudingen werd beslo
ten, hel amendement naar een commissie
te verwijzen.
Aan de provinciale verkiezingen zullen
dus uitsluitend de mannen van 21 jaar
en ouder mogen deelnemen.
Dc socialisten en de liberalen hebben
tegen het vrouwenkiesrecht gestemd, de
kat holeken vóór. De regeoring had geen
stelling in deze gekozen en haar leden
vrijgelaten in hun stem.
De zitting werd gekenmerkt door zeer
levendige incidenten.
Duitschland.
Een nieuw financieel schandaal.
Dezer dagen werd de koopman Emanuel
Marx te Berlijn gearresteerd onder verden
king van contracten te hebben afgesloten,
waardoor de Reichs Monopol-verwaltung
voor zeer groote bedragen werd benadeeld.
Tegen een borgstelling van 2f>000 mark
werd hij op vrije voeten gesteld.
Deze zaak begint thans in een sensatio
neel stadium te treilen. Twee directeuren
van de Reichs Monopol-verwaltung Tielittz
en Horwilz zijn reeds door den rechter
van instructie gehoord. Ook een ander
hooggeplaatst ambtenaar van de' Reichs-
monopolverwallung, Wilde, wordt op bet
oogenblik door den rechter van instructie
gehoord. Genoemde ambtenaren zijn- ge
schorst.
Internationalisatie van den Rijn?
De „Tagl. Rundschau" verneemt van di
plomatieke zijde, dat Frankrijk van plan
op de lierfsivergadoring van de Rijn-
scheepvaarlconferentie voor te stellen, dat
de Rijn zal gelden als „hooge zee", dus als
stafenloos, zooda elk op den Rijn varend
chip het voorrecht der exterritorialiteit,
evenals een zeeschip, zal genieten.
FnnofanJ
De indusirieele crisis.
Het T r a d e s Union Congres-
bestuur wil met Bal d w in
onderhandelen.
Aangezien alle pogingen, om directe on
derhandelingen in het mijnconflict tot
stand te brengen, zijn mislukt, hebben de
mijnwerkers besloten, hun volmacht tot
onderbandelen aan het bestuur van het
Trades Union Congres ter hand te stel
len.
Het bestuur heeft aan Baldwin een brief
gericht, waarin het zich bereid verklaart,
onmiddellijk met den premier den toestand
in het mijnbedrijf le bespreken.
Stakingsincidenten,
te Bradford.
Do stakers in de textielindustrie te
Bradford sloegen gisteren de instructies
hunner leiders in den wind, om die fabrie
ken, waar geen loonsverlaging is toege
past, te laten doorwerken. Zij drongen de
poorten der betreffende fabrieken binnen,
en dwongen de werkwilligen eveneens het
werk to staken. Door de politie werden en
kele zoodanige pogingen verijdeld. De sta
kers wierpen met steenen, waardoor ver
schillende ramen werden verbrijzeld en
twee politieagenten gewond.
Rusland.
De pesl in Zuid-Rusland.
Reeds honder d do o d en.
In het gebied van de beneden-Wolga
heerscht de pest in onrustbarende mate.
De ziekte breidt zich uit ondanks d.e
krachtige pogingen, door de regeeringen
er tegen ondernomen. Vorige week kwa
men 31 sterfgevallen voor; daarmee kwam
liet totaal aantal dooden sinds begin Juni
op ongeveer 100.
Egypte.
De moord op Sir Lee Stack.
Het doodvonnis tegen de
daders bevestigd.
- Het Hof van Appèl te Cairo heeft het
doodvonnis tegen (le moordenaars van den
Sirdar bevestigd.
Marokko.
De strijd met de Mooren.
A b il-e 1-K r i rn s vredesvoor
waarden.
Naar gemeld wordt, zou Abd-el-Krim de
volgende vredesvoorwaarden aan Frank
rijk en Spanje hebben doen toekomen:
1. De Riffstaat zou erkend en door den
volkenbond gewaarborgd worden, met een.
statuur overeenkomstig dat van Afgha
nistan. Abd el Kriin zou den titel van emir
ontvangen.
2. De sultan van Marokko zou door den
Riffstaat als zijn geestelijk opperhoofd er
kend worden.
.3 De Zuidelijke grens zou de Noorde
lijke oever van de Wergha zijn. Het Dzje-
1 bal la-gebied zou bij het Riff ingelijfd wor
den evenals de steden Larachi, Arzila en
Tctoean.
4. Spanje zou Ceuta en Molilla behou
den. De ijzermijnen van Oro, op 15 kilo
meter afstand ten Zuiden van Molilla zou
den aan Spanje gelalen worden.
Een permanent leger, waarvan de
omvang door deskundigen zou moeten
worden vastgesteld, zou aan de regeering
van het Riff moeten worden toegestaan.
C». Volledige staking van alle panislanü-
tische propaganda in het Fransche pro
tectoraat van Marokko.
7. Abd cl Krim eischt geen' schadeloos
stelling.
8. Een gering crediet zou door den vol
kenbond toegestaan moeten worden om het
de regeering van liet Riff mogelijk te ma
ken zie li te vestigen en de moeilijkheden
van liet eerste jaar te boven te komen.
9. Spanje zou zekere faciliteiten vorlee-
nen om de spoorwegen Fez-Tanger en Me-
lilla-Tazu in bedrijf tc houden.
10. Abd el Krim zal do Fransche en
Spaansche gevangenen zonder losgeld te
rugzenden.
11. Alle politieke agenten zullen uit
Fransch Marokko terug getrokken worden
12. Do blokkade van den Riffstaat zal
opgeheven worden
De gevechten.
Het Frnnsclie legerboricht uit Fez meldt:
Bevestigd wordt, dat de vijand, die krach
tig teruggeslagen is bij Aim-Aicha en Aim-
Maatoef, en onder heftig vuur werd ge
nomen van-de Fransche artillerie van elk
kaliber, haastig naar het Noorden afdeinst,
waarbij de bevolking en het vee uit alle
dorpen (en Noorden van de lijn Djebel
Aghil-Taoenat-Seh Iï-adja worden meege
sleurd. De algemeene "toestand blijft over
liet geheelo front aanmerkelijk voortgaan.
Zuid-Afrika.
Het Aziaten-vraagstuk.
B ep c rk ing der Indische
bevol ki*mï-
n\Tawr:-»toto*.-w»n binnenl. zaken bCHR
ontwerp ingediend, waarin de politiek
der regeering ten opzichte van de Aziaten
ordt vastgesteld.
Het Aziatische probleem, zoo verklaarde
<le minister, is in Zuid-Afrika een bran
dend vraagstuk en bet betreft geen enkele
partij in het bijzonder. Het land kan
sleclits baat vinden bij een oplossing,
waardoor de Indisglie bevolking aanzien
lijk wordt beperkt.
De prins van Wales.
Zijn vertrek uit Zuid-Afrika.
De prins van Wales komt lieden te
Kaapstad aau, waarmee zijn reis door
Zuid-Afrika is beëinidgd. Woensdag ver
trekt hij aan boord van de „Repulse' uit
■Simonstown naar Zuid-Amerika.
China.
De onlusten in China.
De schade door de staking*
veroorzaa kt.
Volgons een bericht uit Shanghai aan do
„Chicago Tribune" raamt men do schade,
door de Engelschen tengevolge van de sta
king en den boycot in de laatste 6 weken
geleden op 25 millioen dollar, welke scha
de in hoofdzaak door de scheepvaartmaat
schappijen en spinnerijen wordt geleden.
De schade, door de Japanners geleden
wordt op hetzelfde bedrag geraamd, en ilie,
door de Chineezen geleden op 50 millioen
dollar, zoodal in het geheel een schade van
100 millioen dollar door de staking en den
boycot is veroorzaakt.
De Amerikaanscbe kamer van koophr
del in China heeft een verslag over den
toestand naar Washington gezonden, waar
in ook de noodzakelijkheid van samenwer
king met de overige mogendheden en van
streng toezicht op China wordt betoogd
Nieuwe aanval op Kant o n?
De politie te Sheung Sliui, 2 mijl van
de grens, telegrafeerde Donderdag om ver
sterkingen en kapitein Leary gaf -een half
uur nao ntvangst van het telegram ziju
manschappen beVel lot uitrukken. Men
vreest n.l. nieuwe aanvallen op Kanton.
BISSNE&JLAND
DE KABINETSCRISIS.
Omtrent den stand der kabinetscrisi
kan worden medegedeeld, dat de Anti-Re
volutionaire en Roomsch Katholieke Ka
merfracties reeds definitief antwoord zon
den op de vraag van den lieer Colijn, of zij
bereid waren op den basis van een door
dezen toegezonden werkprogram aan t
nieuw door hem te vormen kabinet ste
le verleenen, terwijl bet antwoord der
Christel.-Hist, fractie nog wordt ingi
wacht.
Iiï verhand met het voornemen van den
heer Colijn om over do beschikking der
ministerposten eerst besprekingen te hoi
don na ontvangst van het definitieve an
voord der fracties, blijkt uit den stand di
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
0e ^w.es*'e van ',e* vrouwenkiesrecht
in België is naar een commissie verwezen.
Een groot offensief is aangevangen in
Marokko. (Telegrammen).
BINNENLAND.
De kabinetscrisis Hoe vèr de onder
handelingen zijn gevorderd.
Vei bondsvergadering van het R.-K.
Werkliedenverbond (1ste en 2de blad).
Verslag Staatscommissie inzake de pro
ductie van gedistilleerd.
LEIDEN.
De Raad van State heeft beslist dat de
gemeente medewerking moet verleenen
inzake centrale verwarming R.-K. Scholen
crisis mitsdien, dat do berichten omtrent
personen, die aangezocht zouden zijn, van
allen grond ontbloot zijn.
Dc C.-H. en de Kabinetscrisis.
Een twee tl o vergadering
van de f r a c H o
,In het gebouw voor Christelijke Sociale
Belangen te Utrecht, zal boden de club
van C.-H. Kamerleden nog een bijeenkomst
houden in verband met den politieken toe
stand.
Koninklijke Besluiten.
R e c h t e r 1 ij k e m a c li t.
Bij Kon. Besluit van 23 dezer zijn bcw
noemd:
tot raadsheer in het gerechtshof te Den
Haag mr. I). Loddar, thans rechter in do
arrondissementsrechtbank te Rotterdam;
tot vice-president dor arrondissement^
rechtbank (o Arnhem, mr. dr. A. D. II.
Fockema Audreae, thans rechter in voor
tot rechter in do nrrondissomenfsrecht-
te Amsterdam mr. P. F. Swagerman,
thans substituut-griffier bij voornoemde
rechtbank;
te Tiel mr. W. J. Hofdijk, thans ambte
naar van het openbaar ministerie bij do
kantongerechten te 's-Gravenhage, Delft,
Alphen en Woerden, ter standplaats 's-Gra
venhage.
DERDE NEDERL. KATHOLIEKENDAG
4, 5 en 6 Augustus te 's-Gravenhane.
Het Inlichtingenkantoor van don Dorden
Noderlahdschcn Katholiekendag is geves
tigd in het gebouw van den Dierentuin aan
don Bonoordonhoutscheweg.
Tevens zijn aan genoemd adres ver
krijgbaar do kaarten voor niet-leden. Wan
neer kaarten schriftelijk worden besteld
dan moef gelijktijdig liet verschuldigde
bedrag overgeschreven of gestort worden
op Postrekening 36998, Kantoor 's-Graven
hago of overgemaakt worden per postwis
sel. In geen geval zullen kaarten verzonden
worden alvorens de verschuldigde geldon
ontvangen zijn.
Kaarten van 75 cents, toegang gevend
tot do Eerste Algemeene Vergadering
(Openingsvergadering).
Kaarten van 75 cents, toegang gevend
tol de Vierde Algemeene Vergadering
(Slotvergadering).
Kaarten van 50 cents, toegang gevend
tot één der andere Algemeene Vergaderin
gen.
Kaarten van 25 cents, toegang gevend
tot alle Sectie- en Nevenvergaderingen met
uitzondering van de Muziekvergadering en
de Kerkelijke Vergadering voor leden der
Derde Orde van St. Franciscus.
Kaarten van 50 cents, toegang gevend
tot de Muziekvergadering op Woensdag
middag 6 Agustus.
Kaarten, kosteloos, voor de Plechtige
Kerkelijke Vergadering voor de leden der
Derde Orde van St. Franciscus van dc
drie Jurisdicties in de Kerk van de II.II.
Antoni- en bodewijk (Boschkant).
Kaarten, kosteloos, voor de Pontificale
Hoogmis op 4 Augustus.
Kaarten, kosteloos, voor de' Pontificale
Hoogmis O]) öAugustus.
Kaarten, kosteloos, voor de Pontificale
Hoogmis op G Augustus.
Kaarten, kosteloos," voor hot Pontificaal
Lof op 6 Augustus.
N.B. Op alle aanvragen moet nauwkeu
rig vermeld worden, welke Kerkelijke
Plechtigheden en welke vergaderingen men
wenscht te bezoeken.
Men wordt in eigen belang aangeraden
niet lot liet laatste oogenblik te wachten
met het aanvragen van kaarten.
Hel Uitvoerend Comité.
R.-K. Werkliedenverbond.
V.e r b o n d s v e r g a d e r i n g.
Donderdagmorgen begon de vct-g.rl -r .g
le 11 uur. Nadat hel Bondslied wis e/ici-
gen, legden verschillende afgevaardigden
verklaringen af.
V. rvnleens w d de orondsh" met -!
meen- stemmen goedgek tird. De <>M-
