16e Jaargang.
VRIJDAG 24 JULI 1925
No. 5004
0ABONNEMENT3PRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
0or Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal.
onze Agenten 2ö cent per week f2.60 per kwartaal,
ianco per post I 2.95 per kwartaal,
et Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
ghaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor-
staling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
indflgsblad 9 'jL
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT, ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 n POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gowone advertenliön 30 cent per regel.
Voor Ingezonden Mededeelipgen wordt het
s dubbele van het tarief berokend. r
Kleine advertontfën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen w«rden aangeboden of gevraagd, huur en ver*
huur, koop en verkoop 10.50.
it nummar bestaat uit twee
laden.
Reorganisatie R.-K. Staatspartij..
bekend, is er een Commissie, on-
voorzitterschap van mr. dr. Kooien,
er laak het is, plannen te ontwerpen in-
:e reorganisatie der R. K. Staatspartij
organisatie van den Algemeenen Bond
ii R. K. Rijkskieskringorganisaties in
Ierland).
Het R- K. Werkliedenverbond heeft nu
aangeboden gelegenheid, om de bedoelde
nissie wenschen bekend te maken,
onbenut gelaten. Het heeft aldus
■ijft het de mogelijkheid aangenomen,
ofschoon het uitdrukkelijk ver-
it op een andere Bisschoppelijke be-
ising niet het minst te willen vooruitloo-
i of invloed uitoefenen het Doorluch-
Episcopaat tegen concreet bepaalde me-
verking der sociale organisaties in een
Georganiseerde Katholieke Staatspartij
>n overwegende bezwaren zal hebben.
Ka dit vooropgezet te hebben, doelt het
bond eenige zijner wenschen mede. Wij
wijzen daarvoor naar de rubriek Bin-
land.
)p een der wenschen, door het R. K.
irklicdenverbond .naar voren gebracht,
rcffende de reorganisatie der R. K.
afspartij, willen wij hier de aandacht
tigen. Het Verbond pleit voor ,een „par
aad", „waarin ook zitting hebben de
itrale sociale organisaties van arbeiders,
dbouwers, middenstanders en werkga-
s", maar en hierop willen wij het
it doen vallen deze partijraad
ft dan volgens het Verbond zóó worden
cricht, dat de sociale organisaties zich
it direct met de Candidaatstelling of het
aanstellen van een advies behoeven in
laten.
leze laatste wensch naar beperking
den invloed der sociale organisa-
in den politieke n Partijraad ge-
«t, ons inziens, van een juist inzicht en
belpid van het Werkliedenverbond,
lisschien zullen er zijn, die verwijtend
!an>w.; Ze willeir Het zlcb gemakke-
mken. van 't onaangename werk wil-
zij zich terugtrekken, de vuile wasch
ien zij aan anderen over laten. Maar
verwijt is toch hoogst onbillijk,
aderdaad is de directe candidaatstel-
en het samenstellen van liet politiek
»s een onaangenaam werk een
jk, waarmede men zich moeilijk vrien-
i enmaar al te go ma k k e 1 ij k
an den kan ma ken.,
lar de vertegenwoordigers van de sociale
anisaties, zittend eventueel in een
itieken Partijraad, zouden zich die vijan-
niet slechts maken voor hun persoon
in ware het laf zich alleen voor dat on
deel der werkzaamheden van den Par
aad terug te trekken), maar ook en
irecrst voor hun organisatie! En dat zij
ks trachten te ontwijken, is niet alleen
recht maar ook hun plicht,
jaar onze bescheiden meening, wordt
r deze wensch ook gehandeld volgens
bedoeling van de Bisschoppelijke
dingen, welke voor sociale organisaties
terrein der politiek afsluiten, als een
:dio organisaties gevaarlijk terrein.
Is een sociale organisatie zich met de
tick bemoeit, mag zulks niet gaan ten
e liarer eenheid. Die schade wil ook
'ijpolij- er wijze het R. K. Werklieden-
K>nd niet beloopen vandaar zijn
endement" op den eventueel te vor-
Partijraad. waarin ook de sociale or-
ïsalies zullen vertegenwoordigd zijn.
BUüTEÜLftülD
De Veïligheidskwestie.
Het gacaniie-pact.
Briands antwoord.
Fransche minister van Buiten
bolle Zaken Briand, heeft het eerste
'gaand onderzoek van de Duitsche amt-
ird-nota in zake het veiligheidspact vol-
l Briand heeft een uitvoerig schrijven
fcht tot den Franschen gezant te Lon-
vraarin hij uiteenzet wat het resultaat
aa het critisch onderzoek der nota en
fin hij hem opdraagt, Chamberlain
'edeeling te doen van de talrijke reser-
dor Fransche regeering.
oa Franschen gezanteh te Warschau en
a? werd verzocht de Poolsche en Tsje
ch? regeeringen mede te deelen, dat
het Duitsche antwoord de moge
nd biedt onderhandelingen mot
kohland te openen, het niettemin op
D?rijke punten in strijd komt met het
fsche standpunt, eensdeels wat betreft
interpretatie van art. 10 van het Vol-
tondspacl, dat het optreden der toege-
?a staten ingeval van een conflict re-
anderdeels wat betreft de Duitsche
^okGaden in zake de arbitrage-proce-
Zes reserves.
iar verluidt, lieeft Briand zes reserves
I1
tegen de Duitsche antwoord-nota inzake
de veiligheidskwestie.
Zij betreffen de bezetting van het Rijn
land, de Duitsche opvatting van de arbi
trage, de sancties voor het in gebreke blij
ven ten aan'zien van het herstel en van de
ontwapening, de garantie van de arbitrage-
verdragen voor do Oostelijke grenzen en de
toetreding van Duitschland tot den Vol
kenbond.
Tsjecho-Slovakije en het waarborgverdrag.
Het blad „Ceske Slovo", hetwelk tot Be-
nes in betrekking staat, geeft de hoop te
kennen, dat Frankrijk onvoorwaardelijk
zal aandringen op het vrije roc-ht van door
tocht door Duitschland, om Tsj echo-Slowa
kije en Polen te hulp te komen, en op een
eventueel© conferentie dit standpunt zal
deelen.
België.
He! Vrouwenkiesrecht.
Opgewonden Kamerdebatton.
De kwestie van het vrouwenkiesrecht
voor do provinciale verkiezingen heeft gis
termiddag in de Belgische Kamer tot ta
melijk levendige incidenten geleid. De
kwestie kwam weer op het tapijt in ver
hand met de discussies over het wetsont
werp in zake de bepalingen voor de pro
vinciale verkiezingen, waarin geen sprake
is van het toekennen van het kiesrecht aan
do vrouwen.
"Een rechtsch afgevaardigde. Feuilljen,
herinnerde de socialisten er aan, dat. zij in
1921 den eereplicht haddon aanvaard, met
de rechterzijde voor het vrouwenkiesrecht
te stemmen. Deze plicht, zeide hij, is niet
nagekomen.
Vanclervelde, die zich in 1921 had ver
plicht voor het vrouwenkiesrecht te stem
men, nam daarop het woord. Vier jaar
lang, zei hij, hebben wij de vorige regee
ring gevraagd de kwestie aan de beslissing
van het parlement te onderwerpen. 'Do re
geering heeft dat niet gedaan uit vrees
voor een regeeringscrisis. Bi héb de rech-
tervzljde gGwaaxscliiuvil. Ik iu#o mi ar go-
fcegd, dat de zaak dan nog veel langer zou
worden uitgesteld. Men heeft niet naar ons
geluisterd. En thans is het te laat. De rech
terzijde ziet thans in het voorstel een mid
del, om aan de regeering moeilijkheden te
berokkenen. Wij zullen dat spelletje niet
meespelen. Het wetsontwerp, waarvoor wij
zullen stemmen, stelt de oplossing van de
vrouwenkiesrecht-kwestie tot later uit.
De premier Poullet verklaarde, dat de
ministers hij deze zaak vrij zijn in hun
stem.
Carton de Wiart (Kalh.) verklaarde, dat
het hem droevig stemt te zien hoe Vander-
velde zijn verplichtingen verloochent.
Ook Jaspar betreurde het gemak, waar
mee men eereplichten verzaakt. Dit betee
ken t, zèi hi'j, een aanval op ons parlemen
tair systeem en op de politieke gezondheid
van het land.
Deze woorden werden door de rechter
zijde ten zeerste toegejuicht.
Een socialistisch afgevaardigde, die Jas
par een comediant en een grappenmaker
noemde, werd tot de orde geroepen, even
als een andere afgevaardigde, die zich van
een waterfluitje bediende.
De communist Jaccpnolle verklaarde,
dat hij voor het vrouwenkiesrecht zal
stemmen, omdat dit op het program der
communisten staat, maar „niet omdat wij
van oordeel zijn, dat de vrouwen ons zul
len helpen de burgerlijke keet omver to
werpen".
Ka nog verscheidene andere heftige in
cidenten werd de stemming tot vandaag
uitgesteld.
Duitschland.
DE BUITENLANDSCHE POLITIEK
GOEDGEKEURD.
De debatten in den Rijksdag.
De Rijkskanselier aan het
woord.
In den rijksdag het was gisteren de
100ste zitting van den rijksdag en op de
lessenaar van president Loebe stonden
bloemen werden gisteren de debatten
over de buitenlandsche politiek voortgezet
en beëindigd. De sprekers der kleinere
partijen kwamen aan het woord en had
den slechts zeer weinig toehoorders. De
belangstelling en de volte in de zaal waren
echter weer algemeen, toen de rijkskanse
lier het woord vroeg, om nog eens kort op
de tegenwoordige actie in de buitenland
sche politiek namens de rijksregeering in
te gaan. Hij las zijn rede voor en toonde
daarmee groote waarde aan ieder woord
van zijn verklaring te hechten, die in het
hijzonder bij de rechterzijde levendigen
bijval vond.
Hij constateerde, dat de groote meerder
heid van den Rijksdag accoord ging met
het Duitsche antwoord aan de Fransche
regeering. De regeering trekt hieruit-de
conclusie, dat Zij met haar standpunt den
politiekcn wil van de groote meerderheid
van het volk tot uiting heeft gebracht. De
regeering wil door een doelbewuste act'e
voor de idee van een pact.de basis leggen
voor een blij venden vrede in Europa.
De regeering is in dit opzicht eensge
zind en zij zal dit doel met alle krachten
nastreven. Wij zullen echter bij alle ver
dere stappen voor oogen houden, dat de-
aelfde grondslagen ook tegenover Duitsch
land gelegd moeten worden. (Bijval van
'het gcheele huis). Alleen op de basis vau
wederkerigheid en gelijkgerechtigdheid
zullen wij een pact afsluiten. (Algemeene
instemming).
Wat artikel 16 aangaat, heeft Duitsch
land een volkomen en natuurlijk recht op
een .speciale regeling, Duitschland verlangt
op zijn minst don waarborg, dat het niet
een tloormarschgebied wordt voor acties,
welke voortspruiten uit den bewapenings
wedloop legen het Volkenbondsstatuut of
in het kader er van.
De nieuwe instelling van don Volken
hond voor controle der Duitsche bewape
ning is onaannemelijk.
Spreker eindigde met de woorden, dat
de regeering voor het verkrijgen van een
definitieven vrede alles zal doen wat in
haar macht staat.
De motie van vertrouwen
aangenomen.
Ten slotte werd de motie van vertrouwen
van de regeeringspurtijen iu stemming ge
bracht.
Eonige avondbladen melden, dat men als
tekst had gekozen: „De Rijksdag keurt de
buitenlandsche politiek van de regeering
goed" en dat hierop alle partijen, met uit
zondering van de rechts- en linksradicalen
zouden voorstemmen, maar het resultaat
was niet zoo gunstig. De motLe betoogde,
dat do Rijksdag „de nieuwe nota en de
daarbij afgelegde regeoringsverklaring
goedkeurde". Daarvoor waren slechts 235
afgevaardigden en wel de Duitsche natio-
nalen (met uitzondering van dr. Quaatz en
von Freytag-Löringhofen, die de zaal ver
lieten), de Duitsche Volkpartij en de de
mocraten. Daarentegen stemde oen kleine
regeeringspartij, de economiscken partij,
blanco, uit ontstc..miing over het feit, dat
ze niet tijdig van de plaunen van de rijks
regeering op de hoogte was gesteld. Te
gen stemden met 158 stommen de sociaal
democraten, de reehtsradicalefi en de com
munisten.
Engeland.
Da industrieele crisis.
„De goirden standaard te vroeg
hers te ld."
Do bekende schrijver J. M. Keynes geeft
in de „Evening Standard" zijn meening
over de oorzaken van de industrieele
crisis.
Een van de specifieke oorzaken van de
crisis noemt Keynes het feit, dat de gou
den standaard te vroeg hersteld is.
Amerika, aldus Kevnes, heeft overvloe
dige rijkdommen; Indic, de Dominions,
Frankrijk, Italië en Duitschland gaat het
vrij goed. De gezamenlijke productie is
waarschijnlijk grooter dan in eenig jaar
sedert 1914. Daaruit concludeert Keynes
dat de crisis in Engeland niet te wijten is
aan. een werelddepressie of aan een ver
minderde binnenlandsche consumptie. De
exporlvermindering is volgens hem een
voudig te wijlen aan het feit. dat de prij
zen der Britsche exporten op de interna
tionale markt te hoog zijn. Keynes wil dit
niet uitleggen door de simplistische ver
klaring als zouden de arbeiders te weinig
werken en te veel verdienen. De crisis is te
wijten aan het herstel van den gouden
standaard, waardoor de waarde van het
Pond Sterling tegenover de andere valu
ta's met 10 steeg, terwijl zijn koopkracht
niet veranderde.
De politiek die beoogde den wisselkoers
te verbeteren met 10 had tot resultaat,
dat de ontvangsten van onze exporlindu-
strieën met 10 daalden, zegt schrijver.
Indien de industrieën aan den anderen
kant de loonen, de vervoerkosten en de
plaatselijke belastingen eveneens met 10
zouden zien dalen, zouden zij natuur
lijk de prijzen kunnen brengen op de nieu
we Sterlingbasis, doch in aanmerking ge
nomen, hoeveel de industrieën noodig
hebben en hoevele arbeiders artikelen con-
sumeeren, die in het binnenland geprodu
ceerd worden, kan zulks onmogelijk ge
schieden, voordat de loonen en de uitga
ven der binnenlandsche industrieën even
eens met 10 °fo gedaald zijn. „Churchill's
politiek om den wisselkoers te verbeteren
met 10 was een politiek om ieders
loon te verminderen met 2 shilling per
V Pond."
Keynes geeft vervolgens statistieken die
dit moeten aantoonen.
Het conflict in de mijnindustrie.
De stakingsorder.uitgegeven.
De uitvoerende raad der mijnwerkersfe
deratie heeft besloten den mijnwerkers
instructie te geven den 31sten Juli den ar
beid neer te leggen.
De Britsche vlootplannen.
Het kabinet is thans tot overeenst-em-
ming gekomen inzake de vlootuitbreiding.
De minister van financiën, die slechts vijf
kruisers in 2 jaar wilde doen aanbouwen,
heeft thans toegegeven. Er zullen nu zeven
kruisers in twee jaar gebouwd worden.
EngelschFransche besprekingen.
Maandag zullen de besprekingen der
Engelsche en Fransche deskundigen over
de regeling der Fransche schuld aan En
geland te Londen aanvangen.
Rusland.
Contra-rcyolutionnaire actie.
Een spoorwegstation door
rebellen bezet.
Russische contra-revolutionnairen heb
ben een aanval gedaan op het Sovjet-
spoorwegstation te Kuszwüi tussclien
Kiëf en. Minsk en dit slation bezet. De
stationschef en verscheidene andere amb
tenaren, die trachtten het station te ver
dedigen, werden doodgeschoten.
Een aantal Sovjet-autoriteiten, dat het
station passeerde in den Kief-Minsk-ex-
press, werd uit den trein gehaald en ge
arresteerd. Onder de gearresteerden be
vindt zich de commandant van de derde
Sovjet-divisie.
De Sovjets hebben troepen gemobili
seerd om het station te heroveren.
Turkije.
Een nieuwe opstand in Koerdistan.
De .Matin" publiceert een bericht via
Londen uit Athene volgens hetwelk een
nieuwe Koerden-opstand zou zijn uilge
broken in het district Hanlanian.
Belangrijke militaire strijdkrachten zijn
derwaarts gezonden.
Volgens een nader draadloos bericht
hebben Turkscho troepen het gebied van
Chemdinan, nabij do Mosoelgrens, bezet.
De Koerdische opstandelingen zijn in
Mesopotamië gevlucht.
Marokko.
De strijd met de Mooren.
Nieuwe successen der Riffs.
De „Daily Mail" meldt, dat de kleine
Fransche post van Rihana veroverd is
door de Riffs. Eveneens wordt gemeld,
dat de Riffs de Fransche rost ie Raoouat
hebben genomen.
China.
Het bandietenwezen.
Amerikanen gedood en
- w eg g e v o e r d.
Ghineesche bandieten hebben den Ame-
ï'ikaanschen majoor Palmer gedood, die
in Noord-Mandsjoerije een boerderij ex
ploiteerde ten behoeve van de vluchtelin
gen uit de hongerstreken.
Tevens namen zij gevangen den even
eens op deze boerderij aanwezigen oog
heelkundige Howart, die verbonden is aan
het Rockefeller-instituut te Peking.
Een aantal andere buitenlanders wist
te ontkomen.
BIMHEHLABID
Dc Gemeentelijke Universiteit te
Amsterdam.
Prof. dr. J. E. W. Ihle.
Do gemeenteraad van Amsterdam heeft
gisteren benoemd tot gewoon hoogleeraar
in de zoölogie aan de gemeentelijke uni
versiteit aldaar prof. dr. J. E. W. Ihle, te
Utrecht.
R.-K. Ned. Boeren- en Tuindersbond.
Algemeone Vergadering.
Gisteren is te Haarlem de vergadering
van dezen Bond voortgezet, nadat voowif
do geestelijk adviseur, rector J. P. J. Kok,
een H. Mis had opgedragen in de St. Ba-
vo-Katliedraal.
De vergadering wordt bijgewoond door
dr. L. J. J. vau Riju, Nederlandsch gede
legeerde bij het Internationale Landbouw-
Instituut te Rome, den heer G. v. d. Heu
vel, onder-voorzitter van den Christelijken
Boeren- en Tuindersbond in Nederland, den
heer A. J. Loerakker, voorzitter van den
R.-K. Landarbeidersbond, en prof. L. van
Aken te Heeswijk.
De voorzitter zegt in zijn openingswoord
dat de vergadering van dezen dag als bui
tengewone vergadering is bedoeld. Aan
deze vergadering heeft men een propa
gandistisch karakter gegeven, omdat in
het bisdom Haarlem Lipt ledental, vooral
den laatsten tijd, sterk is achteruitgegaan.
Dr. L. Deckers, secretaris van den hond,
houdt een voordracht over de algemeene
beteekenis der R.-K. land- en tuinbouw
organisaties.
De R.-K. Lamlbouwvereenigingen zijn,
zoo zegt spr., niet aleen ten zegen van de
hoeren, doch van het geheele volk. Immers
(Ie boerenbonden beijveren zich algemeen er
voor, den jongen boeren en boerinnen lief
de in te boezemen voor hun geboorteplaats
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Briand heeft zijn meening te kennen ge
geven over het Duitsche antwoord.
Het vrouwenkiesrecht In België.
De buitenlandsche politiek in den Dult-
schen rijksdag goedgekeurd. Motie van
vertrouwen met 235 tegen 158 stemmen
aangenomen.
Een contra-revolutionaire beweging in
Rusland.
BINNENLAND.
Verbondsvergadering van het R.-K.
Werkliedenverbond (2de blad).
Vergadering van den R.-K. Bond van
Bouwpatroons (2de blad).
Vergadering van den R.-K. Boeren- en
Tuindersbond.
Er wordt ingesteld een commissie van
georganiseerd overleg In onderwijszaken
(Onderwijs,- 1ste blad).
OMGEVING.
De opening van het nieuwe Raadhuis te
Wassenaar.
Onze Geïllustreerde Pagina
Do photo-pagina geeft o.m. to zien: Laag
water te Arnhem Een mooi plekjo to
Delft De a.s. tentoonstelling te Waal
wijk. j
en voor hun bedrijf, waardoor de trek
naar de stad zooveel mogelijk wordt to-
SAuigegaan, waardoor de beste waarborg
is geschapen, dat de jeugd in do groote stad
niet van do kerk vervreemdt. Verder zor
gen de organisaties voor de noodige ont
wikkeling van de jeugd.
Hierna zegt spr., dat de gelederen van
den bond met een tienduizendtal boeren,
tot ongeveer 70.000 leden is teruggoloopen.
Het is de plicht van den boer, steeds,
naast het behartigen van zijn vakbelangen,
voeling te houden met ziju landarbeiders.
Vooral dient de R.-K. boer te zorgen voor
een goede verstandhouding tusschen werk
gever en werknemer; dat is Christenplicht.
Daarnaast wijst spr. op den plicht van den
sterke, om zich niet aan het vercenigings-
loven te onttrekken, omdat juist hij de or
ganisatie van den kleinen hoer sterk kan
maken. Hij mag zich niet buiten.de verschil
lende vereenigingen houden, omdat hij
meent, die voor zichzelf niet noodig te heb
hen. En daarnaast dienen ook de boerin
nen zich to vereenigen. In doze streken,
waar nog weinig van boerinnen vereenigin
gen is te bemrken, moot men zich naar het
Zuiden wenden, waar reeds sterke boorin-
nenorganisatics zijn.
Hierna houdt de heer J. J. G. Aniens,
directeur van den Limburgschen Land- en
Tuinbonwbond, eene inleiding over: de
economische beteekenis der R.-K. land- en
t u i n 1)0 uworga n i sa t ies.
Aan de hand van lichtbeelden maakt spr.
duidelijk, wat do Limlmrgscho Land- en
Tuinbouwbond doet voor verbetering van
liet raaterieele en sociale leven van zijn
leden.
Bij de sluiting der vergadering wijst do
algemeene geestelijke adviseur op hel vela
werk, dat het bestuur doet in het bolnng
van den R.-K. boer en tuinder. Vooral den
voorzitter prijst hij als don overmoeiden
werker van do hoerenhelangen.
Na dank to hebben gebracht aan de cen
trale boerenleenbank te Eindhoven voordo
onbekrompen wijze, waarop hij den bond
financieel steunt, en na den algem. bond en
do gewestelijke organisaties namens den
Haarlemschcn bond te hebben bedankt
voor den ondervonden steun, herdenkt ree
tor Kok tenslotte het vele werk, dat wij
len pater v. d. Elzen heeft gedaan voor
den Boerenbond en do R.-K. boeren.
Tenslotte dankt de heer Verheggen voor
de hartelijke ontvangst door den Haarlem-
schep Bond allen bereid.
Algemeene R.-K. Landbouwbedriffsraad.
Algemeene Vergadering.
Gistermiddag heeft to Haarlem do alge
meene vergadering van den Algemeenen
R.-K. LamlboUwbedrijfsraad plaats gehad
onder leiding van prof. L. van Aken, te
Heeswijk. Deze zeide, dat deze vergade
ring een bescheiden feesl'vergadering is,
daar de raad in 1925 vijf jaar bestaat. Hoe
wel nog weinig is bereikt, mag men liet
bestaan van den raad toch niet te laag
aanslaan. De solidariteitsgedacJito, welke
in den laatsten tijd wel eetojgszlns in do
knel is gekomen, is in stand gehouden door
den'raad, en dat is een reden om dankbaar
to zijn. Doel van den raad is de solidariteit
gedachte verder te propageeren.
Hierna gaf de adjunct-secretaris, mr.
H. van Haaslert, een beknopt overzicht
van-do werkzaamheden van den raad ge
durende de 5 jaren van zijn bestaan. Reeds
dadelijk begon men met liet samenstellen
van een (••■Heetiet arbeidscontract. Daar-
