WOENSDAG 15 JULI 1925 No. 4996 Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN 16e Jaargang. G"— 3)e Cckidclve (Sou/iwnk De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal. Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal. Franco per post 1 2.95 per kwartaal, pet GeïlliiBlTeerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 oL per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ei, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ItL Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen L TEL. INT, ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 s POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Oowono advorlentidn 30 cent per regel. Voor Ingezonden Mededeelingen wordt hot s dubbele van het tarief berekend. s Kleine adverlenllën, van ten hoogste 80 woorden, waarin betrekkingen w<*den aangeboden of gevraagd, huur en ver huur, koop en verkoop 10.50. Qit nummer bestaat uit twee bladen. Een Jaarboek. Wij hebben liicr voor on3 liggen bet vijf- do Jaarboek van het R. K. Centraal Bu- I reau voor Onderwijs en Opvoeding di recteur dr. Th. Verhoeven. Dit jaarboek bevat wederom een schat aan gegevens, van uitnemend practische I vaarde voor ieder, die moet belangstellen in het onderwijs, in welke zijner vertakkin- gen.oolc. Een schat ook aan 'lessen, van heel bg- zondcre beteekenis voor iederen katholiek, ffie dan ook. Leest bijv. eens deze cijfers. In 1916 telde Nederland 1057 R.K. scho len. met 6280 onderwijzers en 218.071 leer* Jinecu- ..r In 1925 waren deze cijfers gestegen tot 1803 scholen, met 9713 leerkrachten en 325.086 leerlingen. Onder de 1803 scholen zijn er 1554 la- pciv, 125 U. L. O. en 124 M. U. L. O. scho- e Aan de 1803 R. K. Bijzondere scholen moeten ingevolge de wet verbonden zijn 7769 leerkrachten; in werkelijkheid zijn 0713 Stemmen deze cijfers niet iederen Katholiek tot blijdschap en dankbaarheid? Vanmorgen hebben wij in Leiden bijgc- roond de inwijding van de uitbreiding der Zusterscholen aan de Haarlemmerstraat - wederom een uitbreiding van onze katholieke scholen in Leiden, en een, die wederom noodzakelijk geweest was, omdat het aantal kinderen, voor wie de ouders Katholiek onderwijs verlangen, zich steeds uitbreidt. God zij dank, dat aan dat verlangen kan worden voldaan. En die knicsoorige critici onder ons, die maar steeds onverschillig zijn voor „de politiek"' laten zij eens bedenken, dat de gelukkige toestand, waarin ons onderwijs verkoelt, dat de financieele gelijkstelling voor wat betreft het lager onderwijs to dan ken is aan de rechtsclie politiek en zij kunnen, dunkt, ons, niet anders dan zich met ons verblijden over den stembusuit- fclag van 1 Juli, die ons weder een recht sclie regeering zal brengen. Dat prachtige Jaarboek leert ons veel Den voorstanders van het bgzoncler on derwijs wordt wel eens verweten.een stre ven naar kleine scholen. 'Uit de hier gege ven cijfers blijkt, dat er hij de Katholieken juist een streven bestaat om bet aantal kleine scholen te beperken. Be. zeer kleine scholen 5;ijn bij ons uitzondering. Voor 47 scholen is er maar één door de wet ver plichte (dat wil zeggen, door het Rijk be taalde) leerkracht; in werkelijkheid zijn er echter slechts 7 scholen met één leerkrhcht. De voorbeeldige en zegenrijke werking ?an het Centraal Bureau richt zich ook op act voorbereidend.-, het nijverheids-, het hndr en tuinbouw-, liet handelsonderwijs, hot middelbaar en hoogcr onderwijs, enz. Ook i daaromtrent bevat het lijvige boek- deel alle gewenschte, interessante gegevens. BUITENLAND De Veiligheidskwestie. He! waarborgverdrag. Oneonigli.eden met Stresemann? Het Duitsche antwoord op de nota van Bi'iand zal vermoedelijk de volgende week worden verzonden. Heden bespreekt het kabinet het ontwerp. Daarna komen de minister-présidenten der bondsstaten aan de beurt en ten slotte moet de commissie Tan bui tenia ndsche zaken haar meening nog zeggen. Als dit alles geschied is, kan de nota in zee gaan. Voor zoover reeds bekend is, zullen be halve de Duitsche volkspartij ook het cen- 'rum, de Beiersche volkspartij en de ooco- "omische voreeniging de builenlandsche Politiek van de regeering blijven steunen. Pe houding van de Duitsch-nationalen is intusschen nog uiterst vaag. Een deel hun- "or, wier orgaan de Deutsche Zeitung is, Toort een principicele oppositie tegen den 'ijksminister van buitenlandsche zaken Stresemann en daarom ook tegen diens Politiek. Deze groep verwacht geen heil Uu onderhandelingen met de gewezen banden. Zij richt echter haar actie vrij- *®1 uitsluitend tegen den persoon van dr. Blresomann en wordt daarbij gesteund •joor do volksclien. Do tweede groep wil "{om redenen van binnenlandsche poli- lielc en van ooconomischen aard het ka- ,CIU Ul-UUllUXIllSUIH 'net Luther in elk geval aan het bewind "Jt en de derde groep, die het grootste Veelte van de Duitsch-nationale Rijks- ogloden telt, weet nog niet wat zij wil; zij c'{'u zich nog niet voor en nog niet t c' garantieverdrag uitgesproken, c jin verscheidene politieke kringen s in kringen van de oppositie is men 1 meening. dat het heengaan van Stre semann thans zeer nadeelig voor Duitsch- land zou' zijn, daar zijn heengaan de po gingen zou bemoeilijken van de Duitsche regeering tot het verkrijgen van een in ternationale conferentie, waaraan de Duitsche gedelegeerden met dezelfde rech ten als de gedelegeerden van andere sla- ten zouden deelnemen. Dr. Stresemann schijnt zijnerzijds vast besloten niet vrij willig het veld te ruimen. Hij kan rekenen op den steun van de Duitsche volkspartij, die reeds meer dan eens te kennen heaft gegeven, dat zij de buitenlandsche poli tiek van haar leider goedkeurt. Duitschland. Beieren en bet Rijk. In de gisteren gehouden plenumzitting an den Beiersclien landdag teekende mi nister-president Held, in tegenwoordig heid van het heele kabinet, vóór de be handeling der agenda, in oen lange ver klaring verzet aan tegen de voorgenomen regeling van de financieele vereffening tusschèn het rijk en de landen, alsmede tegen de voorgenomen controle op de fi nancieele operaties der landen en gemeen ten. Scheidemann. In de plaats van Scheidemann is de de mocraat dr. Stadler tot eerste burgemees ter van Kassei gekozen. Scheidemann woont thans weer te Ber lijn en gaat wederom actief aan de politiek deelnemen. Engeland. Het conflict in de mijnen. Do mijnwerkersconferentie te Scarborough. Op het mijnwerkerscongres te Scarbo rough is gebleken, dat C.ook, de secretaris der mijnwerkersvereeniging, zijn telegram, waarin bij aanvankelijk geweigerd heeft met de mijneigenaars op den grondslag van „een open vraagstuk" te onderhan delen, verzonden heeft op eigen hand. Hij heeft over deze fout heel wat te /hooren gekregen. Ook in ander opzicht was het congres te Scarborough de moeite waard. Er wer den n.l. algemeene beginselen behandeld en daarbij deed een der leden het voorstel om een internationale mijnwerkerssta king af te kondigen zoodra er een poli tieke toestand ontstaat, die tot oorlog zou kunnen leiden. Daarop deelde Robert Smillie mee, dat het Internationaal mijn- werkersverbond op handslag besloten heeft, dat de mijnwerkers, als de kapita listen in de verschillende landen hun volken wederzijdsch tot den oorlog zouden ophitsen, zouden weigeren oorlogstuig te helpen leveren. Te Scarborough is voorts vastgesteld, dat er op het oogenblik van de 799.312 georganiseerde mijnwerkers 314.939 werk loos zijn. Van elke drie man verdienen er twee minder dan 40 shilling per dag. De minister van arbeid deelde gisteren in het Lagerhuis officieel overeenkomstige cijfers mee. Daaruit blijkt hoezeer de steen koolindustrie achteruit gaat. Verleden jaar waren er op het laatst van Juni 29.700 werkïoozen, op hèt laatst van Oc tober bedroeg dit cijfer 129.924 en eind Juni van dit jaar 314.600. De arbeiderspartij iu het parlement heeft een telegram gezonden aan het con gres, waarin zij den strijd der arbeiders voor een- behoorlijken levensstandaard goedkeurt en meedeelt, dat zij Ramsay Mac Donald, Clynes, Henderson en Max- (on heeft aangewezen om zicli ten alle tijde ter beschikking van het congres te stellen, dat op den vollen steun der partij kan rekenen. Men verwacht, dat het hof van onder zoek, dat door de regeering ingesteld is, Vrijdag zijn werk zal beginnen. Uit het bovenstaande blijkt echter, dat er nog eenige kans is op een hervatting van de rechtstreeksche onderhandelingen tusschèn eigenaars en arbeiders. De Britsch-Russische betrekkingen. Rakofski heeft nog geen succes De Russische zaakgelastigde Rakofski is gister door den minister van buiten landsche zaken, Austen Chamberlain, ontvangen. Er wordt in goed ingelichte kringen betoogd, dat deze conferentie niet het minste positieve noch negatieve suc ces heeft gehad. Chamberlain heeft do levendige bezorgdheid van Engeland ver tolkt in verband met do anti-Engelsche propaganda door de derde internationale in Azië. Opnieuw is van Engelsche zijde betoogd, dat de regeering bereid is, de Russische voorstellen ten aanzien van do hervatting der onderhandelingen in wol willenden gee3t te onderzoeken, doch dat dergelijke onderhandelingen slechts dan het gewenschte resultaat kunnen hebben, indien de Sovjet-rogeering er toe zou kun nen besluiten, op de in nauwen samen hang met haar slaande derde interna- 1 tionale invloed uit te oefenen in dien zin, dat de propaganda tegen den staatsvorm of do economische belangen van een der tweo verdragsluitende naties, zooals na drukkelijk in de Eugelsch-Russische over eenkomst bepaald, zal worden gestaakt. Klaarblijkelijk zijn door Rakofski geen omlijnde voorstellen voor de verbetering der Engelsch-Russische betrokkingen ge daan. Rakofski heeft er zich mee verge noegd, Chamberlain's verklaringen dienaan gaande aan te hooren en deze aan Moskou over te brengen. Door den minister van Oorlog werd gis ter in het Lagerhuis verklaard, dat de bolsjewistische' agitatie in het kamp van Aldershot en andere troepenkamoeraenten hij do regeering in onderzoek is en dat hij zich in verband daarmede verdere ver klaringen tot een later tijdstip moot voor behouden. Joego-Slavië. Hei cordeel over de aansluiting van Oostenrijk hij Duitschland. ïn antwoord op een interpellatie in het parlement van den afgevaardigde Smo- dei, verklaarde de Joegoslavische minister van Buitenlandsche Zaken dat elke vorm van toetreding van Oostenrijk tot Duitsch land buiten het kader dor verdragen een ernstige inbreuk op de verdragsbepalingen zou zijn, in welk geval Joegoslavië na Iuur- lijk niet onverschillig zou kunnen blijven. Wat betreft de campagne door de Duit sche bewoners van het Joegoslavische Al pengebied gevoerd ten gunste van een toe voeging van die gedeelten aan Oostenrijk, verklaarde de mhvsler, deze campagne op het oogenblik niet au so.rieux te.nemen; in dien zij echter een ernstiger karakter zou aannemen, zou de regeemig verplicht zfjn de noodige maatregelen te nemen ter ver zekering van den vrede, en de veiligheid der natie. Griekenland, Onregelmatigheden in de ondersteuning van Grieksche vluchtelingen. Een paar maanden geleden heeft een deel van de Grieksche bladen een aanklacht fgeuit tegen enkele leden en ambtenaren van de commissie van den Volkenbond, die belast ds met de uitkeering van onder steuning aan de vluchtelingen in Grieken land. Minister-nrosident Panealos heeft thans een nader onderzoek gelast. Tegen een ambtenaar van de commissie is reeds een klacht wegens verduistering van gel den, die voor de vluchtelingen bestemd wa ren, ingediend. Dit fe:t heefUaanleiding ge geven tot wrijvingen tusschèn de Grieksche regeering en de commissie. Volgens den correspondent van de Vossiclie Zei tun i* ie Athene is een conflict niet uitgesloten. De commiss;e van den Volkenbond stelt zich namelijk op het standpunt dat de Gr^V- sche regeering geen recht heeft zonder haar toeslemming een klacht (erren een haver medewerkers in te dienen. Zij dre-ert zelfs onmiddelMjk het land te zullen ver talen als het onderzeek niet wordt gestaakt. Pangalos verklaarde intusschen aan den correspondent van do Vossiclie Zeitung, dat de eer van het land en de onfed'baar- ho'd van de rechtspraak de voortzetting van liet onderzoek cischen. Pangalos kan niet gelooven dat de groote Westersch mogendheden en speciaal Engeland en de Vereenigdo Staten. d'o zooveel hebben bij gedragen tot het lenigen van den econo misch en nood van de vluchtelingen, zouden dulden dat ernstige onregche^heden werden doodgezwegen. Polen. De regeering en de Joodsche minderheid. Tusschèn de regoouïng en do Joodsche nationale nvnderheid is een soort compro mis tot stand gekomen, waarbij de Jood sche minderheid toezegt zich tc zullen plaatsen op het standpimt van loyaal Poolsch onderdaan, en do overheid om naar vermogen tegemoet te komen aan de Joodsche wenschen op cultureel gebied, Als uitvloeisel van die toezegging heeft de regeering Zaterdag reeds verschillende maatregelen besproken, o.a. betreffende bet gebruik van de Hebreenwsche taal en de oprichting in bepaalde gevallen van la gere scholen met sabbathviering enz. Marokko. De strijd in Marokko. Abd-e 1-Krim bereidt een nieuw offensief voor. De „Matin" verneemt ui't Wiesbaden, dat de divisie Marokkanen, die in do buurt van Landau (Palts) gotagerd is, naar Ma rokko ingescheept is. 'Het blad meldt ook dat Abd-el-Krim een nieuw offensief te~en Fez voorbereidt. In de bergkoien van Oert- zag hebben de Riffs versterkte posities in genomen. Een broeder van Abd-el-Krim voert er liet bevel. Het „Berliner Tageblatt" ~°eft den Na tionalisten «fl Duitschland d-m raad, zich niet te vroeg en te zeer te verheugen ov het verloop der r;e3.-urteni>sea in Marok ko. Frankrijk zal volgons het blad een vol komen overwinning behalen on M-ol- Krim. Alle Duitsche militaire experts zijn liet er over eens. dat de Fransciie troepen den toestand weldra in bedwang zullen hebben. Intusschen blijkt uit de -^ 'ste borlch- ten uit Marokko dat Abd-el-Krim zijn front voortdurend tracht te verlengen, en dan de zwakste punten daarin uitzoekt, zoodat hij de vliegende colonnes der Fran sehen steeds bezig houdt. De bladen vernemen uit Casablanca dat drie vergeefsehe pogingen zijn gedaan, om het vliegkamp in brand te steken. China. De vliegtocht MoskouPeking. Van de zes vliegtuigen, welke 10 Juli naar China vertrokken, zijn er Maandag vier te Peking aangekomen. Een der vlieg tuigen liep aan de Ghineesche grens lichte schade op en de tweede moest in de woes tijn van Gobi dalen. De vlucht moest de capaciteiten van de Russiche luchtvaart demons!roeren en zou tegelijk een bewijs van sympathie voor het Ghineesche volk zijn. (Enkele dagen geleden is in Duitsche bladen vermeld, dat de vliegtuigen van Duitsch fabrikaat zijn en dat de vliege niers Duitsche aviafeurs zijn, die in liet Russische leger hebben dienst genomen.) Australië. Een Zeeliedenstnking uitgebroken. Door de zeelieden Js gisteren besloten in staking to gaan. Alle schepen aan de Australische kust zullen worden .stil ge legd, zoodra zij de havens zijn binnenge- loopen. De staking zal waarschijnlijk 4000 man omvatten en veel schade zal aan duizen den worden berokkend, die niet onmiddel lijk in betrekking staan mot de scheep vaart. Reeds zijn 11 schepen in verschei dene havens opgelegd en bijna 800 zeelie den buiten werk. De regeering heeft maatregelen geno men om de noodzakelijkste diensten in stand te houden. BINNENLAND De schildersstaking in Den Haag. Opheffing? Naar wij vernemen, hebben de christe lijke en R. IC. bouwarbeiders-honden, waar toe de stakende R. K. en christelijke schil dersgezellen behooren, besloten de voor stellen der patroons, waarbij een tariefre geling binnen eon maand in uitzichf is ge steld, te aanvaarden, en dus de staking op te heffen. Waar de adviezen der gezamenlijke hoofdbesturen der betrokken werklieden organisaties luidden deze voorstellen aan te nemen, is te verwachten, dat ook de mo derne schiilderscrezeMenhond die Donder dag vergadert tol opheffing der staking zal besluiten. De staking heeft met elkaar drie maanden geduurd. Ncord-Zuid-Hollandsche Tramweg Mij. Aan het verslag over het dienstjaar 1924 ontkenen wij: De ontvangsten'der lijnen Scheveningqn LeidenKatwijk en Noordwijk gingen door het in exploitatie nemen van het baanvak Scliovoningendén Haag en bet eleclrrficeeren der lijn VGravenhage VoorburgLeiden aanzienlijk vooruit. Wij moenen de Leste verwachtingen van de uitkomsten dezer lijn te mogen blijven koesteren, ofschoon dpor de doortrekking van de lijn dor H. T. M. van 's-Gravon- hage naar Wassenaar tot Leiden, een der de verbinding tusschèn VGravenhage en Legden zal worden geschapen. De ontvangsten der lijn Leiden—Heem stede daalden nog steeds tengevolge der concurrentie van autobussen. De achteruitgang van het aantal reizigers op de l'jnen HeemstedeSchoten en Ver- wuiftOverveon is hoofdzakelijk te wij- ton aan den onfjunstigen zomer. Het goederenvervoer ging in opblengst door hot staken van dit vervoer op" de lijn VGravenhageHeiden en van de «mheele exploitatie der lijn HaarlemAlkmaar aanzienlijk achteruit. Doch ook overigons is er achteruitgang niet te ontkennen. De stijging dor totale exploitatiekosten houdt in do eerste plaats verband met de uitbreiding van het bedrijf met de lijn den Haag S. S.—Scheveningen en de in ge* bruikneming Ier e'cctrVho lijn VGraven hageLeiden. De balans per 31 December 1921 ver meldt: in het debet: onuitgegeven aand. f 1.000.000, stoomtramweg Heemstede Leiden f401.347, stoomtramweg Haarlem. Alkmaar f 40.700. eleclr. tramweg T,el- denKatwijkNoordwijk f 1.077 182, olec* trische tramweg te Leiden f 355.587, eleclr. tramweg Haarlem f616308. e,ectr. t*am- 1 weg Haarlem He.-msMe f 330.431 doctr. HET VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLANO. Het conflict in de Engelsche mijnindus* trie. Groote overstrooming in Korea. (Bul* tenia ndsche Berichten): BINNENLANO. Vergadering Hanzebank Bisdom Haar lem (2de blad). Vergadering van gemeentelijke en partt* culiere bioscoop-commissies te Delft. Einde van de schildersstaking te VGra venhage? Huurverlaqing voor woningen Sn del mijnstreek (2de blad). tramweg Haarlem (grens)Overveon f108.233, rollend materieel f3.455.728, in ventaris f469.110, magazijngoederen en brandstoffen f825.816. effecten f 572.185, waarborgfondsen f39.217, belogdo reserve* rekening f 29.553v belegde vernicuwingsro* koning f63.445, belegde reserve weduwen- en wjeezenfonds E. S. M. f 10.024, kassa en kassiers f229.877, diverse debiteuren f153.981, Maatschappij lot Exploitatie van Staatsspoorwegen f480.224. Maatschappij lot Exploitatie van Tramwegen f 1.568 581, werken van wijziging en uitbreiding E. .S. M. f81.798. werken van wijziging en uit breiding E, N. E. T. f28.755, diverse eigen dommen f45.958, exploitatierekening f 5.909; en in het orediet: kapitaal f2 500 090, 4y* pet., obligatie-leeming f2 076.000, re serverekening f57.420, afschrijvingsre kening f592.430, vernieuwingsrekouing f798.849, vernieuwingsfonds f104.332, fonds voor rol tand materieel f 143.614, uit gelote obligation f2000, renterekening 41» pet. obl-ig. leening f4320, reserve weduwen* en weezen fond-s E. S. M. f20 275, pensioen* fumUen f571.380, diverse crediteuren f021.448, Eleclrsche Spoorweg M;j. f1000 814, Eerste Nod. Eloctr. Tram-Mij. f44.108, Holl. IJzeren Spoorweg Mij. f 2.04-0.112, interest f5351, exploitatiere kening f 145.509, dividend f 00.000, belas-» ting f5430. De winst- en verliesrekening slaat: Debet voor: interest f231.136, vernieu wingsfonds f24,288, fonds v rollend ma* terieel f69.114, verntauwingsrekcning f44 555. stoomtramweg Haarlem—Alk maar f219.214, eleclr. tr^iwog Lchlrii Katwijk—Noordwijk f2132, aanleg elec- frisebe tramwegen f28 103, Mij. tot Expl. v. Staatsspoorwegen lijn Den Haag—Sclio voningen f0531, Eleclr. Suoorweg-Mü. bin AmsterdamHaa riem f 11.701Eerste Ned. Eeleetr. Tram-Mij. saldo ver'ica f20.633. rollend materieel f50 480 inven taris f 5159. .magazijneooderon (9305 u:l- keering M. E T.. volgens overeenkomst f 700J, .afsclirijvingsrokoning f20 542. .il- do winst f 173 772. te verdoelen als vo'gl: dividend 4 pet, f 00.000, betast!u" 1*4.30, uitkeering E. S. M. volgens n •in.-.t f108 342; on Grediet voor: exp'oMaliergl en'ng f713.790, brnndstotaubs'die 1923 f 123.879, 11 u ren f 3551k oersrek ening f12,015, bouwgrond E. S M. f83 499. Bioscoopcomnrssies. J a a r 1 ij k s c h e vergadering. GtLsteren is le Delft de jaarlijksche ver gadering van de veroeniging van leden van gemeentelijke en particuliere bioscoopcom* nvssies in Nederland gehouden. Het hoofdbestuur van ita veree- Ig'ng kwam gistermorgen ongeveer 9 uur ir. tiet Stadhuis bijeen om ©enige huishoudelijke zaken te bespreken. Om 10 uur werden het bestuur en do Itvi don, die voor de vergadering te Delft ge* knmen waren door den burgemeester van Delft, mr, G. van Baren, officieel ontvan* gelegd op den volksgeest, en de bioscoop! gelegen op den volksgeest, en de bioscoop* commisies trachten de gevaren le koeren. Zij geven veel tijd en toewijding, maar oogsten weinig dank voor baar keuringen. Haar werk is negatief, ze willen afweren kwaad en gevaren, die dreigen, in hol bij* zonder de gevaren, die do jeugd bed rei* gon. lie voorzitter van de "voreeniging, dr W. W. van der Meulen, weihouder van Den Haag, dankte voor de ontvangst. Do leden maakten vervolgens oen wan* deling door de stad en brachten een be* zoek nan de Oude en de Nieuwe Kerk en aan de aardewerkfabriek de Porceleynen Fles. Daarna werd de algemeene vergadering gehouden. De aftredende bestuursleden de .heer H. P, Jordons, Groningen; mej. Bertram, Roermond en de heer dr, W. W. van der Meulen, 's-Gravenhage werden herkozen. Vervolgens heeft de heer S. G. Verburg uit Rotterdam de repliek voorgelezen v m den lieer S. de .To Ez. na - -.ee-i van de diseus-ie owr de inleiding «n het

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1925 | | pagina 1