No. 4976
Bureaux: RAPENBURG No. 1G - LEIDEN
Jaargang.
DINSDAG 23 JUNI 1925
Ü)e Eaidóohz (Sou^oitt
gONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Leiden 10 cent per week f 2.50 per kwartaal,
oaie Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal.
Q per post fl 2.95 per kwartaal.
Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
aar tegen betatfng van 60 et. per kwartaal, bij voor-
aling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
igsblad 9 üt.
Olt blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 n POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT!
Gewone advertentlën 30 cent per regel.
Voor Ingezonden Mededeolingen wordt het
s dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen werden aangeboden of gevraagd, huur en ver»
huur, koop en verkoop 10.50.
pgmmer bestaat «Dit twee
Zij, dio zich met 1 Juli a.s. op
Leidscho Courant" wenschen te
neeren, ontvangen tot dien datum
ourant GRATIS.
woord van opwekking
de Roomsche vrouwen.
ili is ook voor ons, vrouwen, een ge-
re dag! Dan worden wij weer op
gebruik te maken van het recht,
Slaat ons verleent, om door het
Jet invloed uit te oefenen op ons
bestuur. Het zal dus mede van onze
afhangen, hoe wij in de volgende
iren geregeerd worden
gaat er om of de nieuwe regeering
jristelijke beginselen als richtsnoer
men bij zijn beleid of wel, dat Gods
en Gods wet daarbij niet zullen
gehoord
de zaak zoo staat, zal voor ons,
lieke Vrouwen, de keuze niet moei-
ioeven te zijn. Welnu, wij kunnén
Itnmen tot een Christelijk bewind
Katholieke Partij in de Kamer
sterke vertegenwoordiging krijgt.
k mee te helpen is onze plicht,
ook voor ons staat er veel op het
kan ons immers niet onverschillig
loc een regeering denkt over de
aving der Christelijke beginselen in
Rijkswetgeving, als van die in de
Hng
Christelijke regeering zal zich we-
senover den drang om de echtschei-
la vergemakkelijken. Het huwelijk
Kor ons-nooit zijn een burgerlijk con-
issch en twee partijen, dat om al-
Jiptlerren kan worden ontbonden,
rij welen, dat het een Sacrament is,
a onontbindbare band vormt tus-
man en vrouw. Daarom moet ge
worden tegen ontwrichting van het
•ken. omdat dat de onmisbare
Ja? vormt der geheele maatschappij
eens zal een Christelijke regeering
thlen der godsdienstige school be-
oi°n, omdat zij de gevaren beseft van
ivnpding zonder God. Niet. alleen
wii voor onze kinderen ontwikke-
an het verstand, maar ook hun oog
hunne eeuwige eindbestemming,
zijn er nog zooveel punten: de
toenemende openbare onzedelijk-
"iwstigt alle weidenkenden. Moet
isd daartegen niet met alle kracht
beschermd? Staat echter een re-
op het standpunt, dat de moraal
m vaste beginselen is gebonden, kan
Jan verwachten, dat het kwaad in
lonpl'wordt aangetast?
zijn enkele punten, die bewijzen, dat
de Roomsche Vrouwen niet on-
i"i? kan en mag zijn, wie de a.s.
m? zullen vormen.
mllen wij nu deelnemen aan den
ïstfijd in de komende dagen?
rallen in de eerste plaats op 1 Juli
üirxm op No. 1 van lijst 23 der Ka
lf Staatspartij op Mr. Dr. Kooien,
flninenten Voorzitter der Tweede
w wij kunnen nog meer doen: wij
propagandisten zijn voor de goede
jongeren onder ons geven hare
k aan de Propagandaclubs voor
is (toen werk te min, maar ook geen
b PTootsch. Tegenover het huisbe-
dat door de tegenpartij zoo ijverig
id wordt, stellen wij ons huisbe-
t menige moeder, gebonden door de
fes thuis, ziet geen kans, terwijl de
in het werk is, te gaan stemmen,
oil? werk doen wij, wanneer wij ze
in het huisgezin vervangen, zoodat
tor stemplicht kan vervullen. Weer een
lossen wij af hij een ziekbed of stellen
Miikbaar een oud moedertje of een
gevende naar het stemlokaal te
«'dan. Voor iedere Katholieke vrouw,
*ann voelt voor de Katholieke zaak',
.«el wat gelegenheid tot propaganda,
'Paar binnen of naar buiten!
^om aan den arbeid, laten wij be-
:jl> dat het niet gaat vóór of tegen
!Poch vóór of tegen Colijn, maar
°f tegen Christus!
dat mag ons niet onverschillig
1 Dus met moed en enthousiasme be-
'•a en als wij dan daarbij steun zoe-
toi feet gebed, dan kan het niet anders
Juli zal weer blijken, dat de Room-
'rouwen een groote, een machtige
'nor -• Katholieke Staatspartij!
ANNTE MFT.TFR.
V In eenheid op voor een rechtsche
regeering
In de rede, door dr. Cassianus Hentzen
O- F. M. gehouden op den politieken Land
dag jl. Zaterdag te Utrecht welke redo
een schoon exempel van welsprekendheid
mag worden genoemd trok hij de con
clusie: „Alle Katholieken moeten
stemmen Woensdag 1 Juli op de
1 i j s t dor Katholieke Staats-
p a r t ij."
En hij vervolgde dan :-
„Uit alles, wat ik zeide, zal het toch wel
duidelijk zijn, dat er maar ééne waarlijk
katholieke Staatspartij kan wezen. Ver
schil over practische en zeer concrete toe
passingen der algemeene beginselen blijft
mogelijk, maar daarvoor kan toch geen 1
andere principleele partij gesticht
worden? En daarbij: als er niet ééne ka
tholieke partij bestaat, hoe zal een gele
genheids-eenheid van diverse z.g. katho
lieke partijen voor die eiken dag wederkee-
rende eischen van christelijk staatsbe
stuur mogelijk zijn? Dat dit inzicht be
stond bij de z.g. Michaëlislen, en wel van
meetaf. is hun onbetwistbare eer en ver
dient openlijke hulde even goed als de af
scheiding der R. K. Volkspartij een volle
dig gebrek van juist inzicht in katholieke
staatkunde verraadt. God geve, dat onze
kiezers, vooral uit den arbeidenden stand,
zullen toonen een beter inzicht te hebben
dan deze dwalende „leiders"!
Onze Katholieken toch mogen in deze
dagen bedenken, dat de eenheid op po
li liek gebied hun hoogste goed is. De ho-
pelooze verwarring onder de Franscho
katholieken op politiek gebied beeft hen
tot de speelbal gemaakt van een brutale,
hun vijandige minderheid van het Fran-
sche volk. Alle godsdienstig enthousiasme
geeft, niets, als de staatkundige eenheid
ontbreekt; de overwinning der radicalen
bij de Fransche gemeenlcraad.s-verkiezin-
gen in het voorjaar, onmiddellijk na de
geweldige katholieke beloogingen, heeft
het smartelijk getoond. En leert onze eigen
geschiedenis anders? Hebben onze ernan-
cipatoren niet driekwart eeuw gehunkerd
naar katholieke staatkundige eenheid: die
eenheid, die alleen in staat bleek bij alle
wettelijke gelijkstelling de daadwerkelijke
gelijkheid, het eind der feitelijke onder
drukking van ons katholiek volksdeel, te
brengen? Verwerpen wij die eenheid niet
om materieele belangen. Het vaderland
zelve, in liefde waartoe wij voor geen
enkel Nederlander achterstaan, vraagt die
eenheid, omdat liet uiteenvallen van de
R.-K. Staatspartij liet einde zou inluiden
van ons groote goed, het parlementair
stelsel, dat onbestaanbaar is zonder
groote partijen.
Daarbij onderschatte men bij ons toch
niet het groote katholieke belang van een
rechtsche regeering. Zelfs al bleef de Eer
ste Kamer reclitsoh, dan zou er van geen
positieven invloed van het Christen
dom op onze Staatkunde sprake kunnen
zijn. En denk eens aan de macht eener
linksche regeering ten onzen nadoele.
Vooreerst bij de meeste benhemingen, die
toch voor zeer importante positie's van
haar afhangt. En vervolgens: is niet juist
de macht der regeering in den laatsten
tijd enorm toegenomen, doordat de wet
gevende macht wegens de uitgebreidheid
der Overheidstaak zooveel over moet la
ten aan de uitvoerende: hoeveel hangt
niet van de beslissing der Regeering af
in de regeling van het onderwijs, de so
ciale wetgeving.
Werkt en waakt daarom, Katholieken,
ook in uw sociale vereenigingen voor onze
staatkundige eenheid. Men moet het bis
schoppelijk verbod van de politiek in onze
sociale vereenigingen niet zoo uitleggen,
alsof het haar hetzelfde is of haar leden
z.g. staatspartijers dan wel volkspartijers
zijn! Onzo geestelijke Overheid zegent
onze eenheid en het woord van onzen
Aartsbisschop, op den Nijmecesch'en Kat
holiekendag gesproken, blijft ook voor
deze verkiezingen van kracht: Katholie
ken, het episcopaat rekent op U en ver
trouwt, dat gij allen uw stem zult uit
brengen op de ééne R.-K. Staatspartij!"
Aan hen onder ons, die eenige neiging
mocht gevoelen, om hun stem niet te ge
ven aan do R.-K. Staatspartij, maar b.v.
aan de R.-K. Volkspartij, zijn dit citaat
ter overweging aanbevolen! Als zij het le
zen met goed verstand en met gezette aan
dacht dan vreezen wij voor hun stem
niet. Voor hen zal dan vast staan, dat zij,
als Katholieken, niet anders kunnen
stemmen dan op do lijst der R.-K. Staats
partij.
De dure artikelen.
Het Comité van Verzet togen Protectie
tracht door advertenties in de bladen de
lezers op zijn hand te krijgen.
Zoolang die advertenties meer de aca
demische kwestie van voor of tegen be
handelden waren ze o. heel onschuldig.
Toen de verkiezingen meer van nabij in
zicht kwamen, begonnen die advertenties
langzamerhand een ander karakter te
vertoonen en beoogden ze de kiezers tegen
do rechterzijde op Ie stoken. Ze blijven
echter nog wel vrij onschuldig, omdat men
veronderstellen mag, dat de kiezers er niet
zóó gemakkelijk invliegen.
Het is een doorzichtig spelletje.
Gesteld immers, dat dit. soort actie
eenig succes zou hebben, zóó zelfs dat de
uitslag der verkiezingen er door bein-
vloed zou worden en dat wil wat zeggen;
daarvoor zijn tienduizenden stem
men noodigl dan nog heeft ze geen
nut. Want er is geen enkele partij, die. het
aandurft, straks liet Tarief weer omlaag
te schroeven. Het zou de dood voor ons
crediet zijn. Er zijn dan ook wel partijen,
die alles en nog wat heioven, maar ver
laging van het tarief, daarvan hoort men
niet.
De onwaarheid va.t deze antiprof ectie-
aetie is ook hierom zoo groot, wijl het co
mité het aldoor durft voorstellen, alsof we
hier met protectie fe Hoen hebben, terwijl
ieder weet, dat het slechts een fiscale ver-
hooging, een belastingmaatregel is. noodig
om de Slaafshegrooling sluitend te ma
ken.
Maar de onwaarheid dezer agitatie komt
Pfis heel goed uit, als men de klinkende
uitspraken eens wat nader bekijkt. Dan
blijkt de klok een Jcelijken barst te heb
ben.
Herhaaldelijk loos' 't comité uitspraken
als deze: d#ze en die artikelen
zijn belast, dus worden ze duur
der. Dat is je reinsle onwaarheid. Im
mers, 't gaat hier uitsluitend om artikelen,
die uit 't buitenland komen. Het behoeft dus
geen bewijs, dat artikelen, die ons land
zelf genoeg voortbrengt en waaronder ge
noog concurrentie beslaat, door dit Tarief
geen cent duurder zullen worden.
Als derhalve hol antitariefwot-comité
adverteert, dat „alle boven- en onderklee-
ding, schoeisel, petion, beddengoed, meu
bels, kachels, verlic' 'ij^smiddelen" enz.
duurder worden, dan geeft het zich over
aan minderwaardige demagogie. Niet
alleen weet het er niets van, of deze arti
kelen duurder zullen worden, maar er
ger; het moet weten, dat er verschillende
artikelen hij zijn, die zeker niet zullen
rijzen.
"Dit soort reclame van het antitariefwet-
ccmilé nadert op bedenkelijke wijze den
vork iezingsz wend el over het dure brood,
de dure petten, de dure klompen, die bij
vorige verkiezingen wel opgeld deden. Al
spreekt ze dan niet van klompen, ze gaat
toch even hard met den klomp te werk als
vorige antitarievers.
De kiezers zullen daarom wijs doen, ab
soluut niet te letten op bovenbedoelde
anti-tariefwet-actie.
En evenmin op gelijksoortige en gelijk
waardige voorstellingen in de socialisti
sche strooibiljetten.
Voor alle Katholieke kiezers en kieze
ressen niet één uitgezonderd geldt
het:
STEMT WOENSPAH 1 .HJLI
LIJST No. 23 KOOLEN.
De Katholieke lijst
is door hee! het land
LIJST 23.
In de geheele provincie Zuid-
Holland begint zij met den naam
KOOLEN.
Voor onze lezers in de Haarlem
mermeer (Noord-Holland) begint de
Kathol ie he lijst met den naam
BOMANS. Zij stemmen dus: Mr.
Bomans.
BU3TEMLAMD
De Veiligheidskwestie.
Het garantie-pact.
Het debat in het Engelsclie
Lagerhuis.
Algemeen wordt in de Britsche pers er
kend, dat het debat, dat Woensdag in het
lagerhuis over het veiligheidspact zal wor
den gevoerd, dezen dag tot een der belang
rijkste van de tegenwoordige zitting zal
maken.
De arbeiderspartij is voornemens, Mac
Donald op do verklaringen van Chamber
lain te laten antwoorden, terwijl ook Pon-
sonhy en Henderson het woord zullen voe
ren. .Namens de liberalen zal in de eerste
plaal3 Lloyd George spreken.
Een Poolse he verklaring.
In de commissie voor do huitenlandsche
aangelegenheden van de Poolsche Kamer,
verklaarde de minister van Buitenlandsche
Zaken, Skrzynski, dat het Fransche ant
woord op het Duitscho garantievoorstel een
groote stap is naar de veiligheid van Euro
pa. Het garantiepact vormt een interna
tionaal deel van de moreel© verplichtin
gen, welke Engeland op zich heeft geno
men gedurende do voorbereiding van het
verdrag van Versailles.' Het Fransche ant
woord is opgesteld in overeenstemming
met de Britsche regeering en bevestigt de
onmogelijkheid van een breuk in het
Fransch-Britsohe front.
Do houding van de Poolsche regeering
bij de besprekingen over het probleem der
Europeesche veiligheid Ls duidelijk. Duur
zaamheid en onschendbaarheid der vredes
verdragen vormen 'n vasto waarde; het al
gemeene front der geallieerden is gehand
haafd. Door het sluiten van het garantie
pact dat tweezijdig is, treedt Duitschland
uit .zijn noodlottige moreele isolatie van
na den oorlog en wordt derhalve een me
dewerker, die den wereldvrede gerandeert,
hetgeen een hegeeronswaardige en steun-
verleenende verandering zal zijn.
Om oen waker voor en schepper van ga-
garanties en den vrede te zijn. moet men
ophouden, verdragon vijandig gezind te
zijn.
België.
De Regeeringsverklaring.
De hoofdlijnen.
In een gisteren gehouden nrnisterraad
is de definitieve tekst van do Belgische re
geeringsverklaring vastgesteld, die, zooa1? j
gemeld, hedennamiddag in hot parlement J
zal worden voorgelezen.
Er worrlt o.m. in bepaald, dat alle u:l-
gaven ondergeschikt zullen gemaakt wor
den aan het evenwicht van do begrootin j
gen en dat de sociale en andere wetten
waarmede uitgaven zijn gemoeid, slecht.'
zullen goedgekeurd worden als de finan-
cieele toestand het toelaat.
Op militair gebied zou men naar een
vermindering van den diensllijd streven
van het oogénhlilc, dat de algemeene inter-
mitionale politieke toestand gunsl iger-zal.
geworden zTjn.
Voor de groote problemen van interna
tionalen aard zal de-politieke gedragslijn
der vorige regoering gevolgd blijven.
Duitscbland.
De „Jalirfausendfeier" in Rijnland.
Strenge bepalingen der.
Fransche bezetting.
Had de geallieerde bezetting tot nog toe
een doorgaans breed standpunt ingenomen
ten aanzien van do feesten Ier gelecrenheid
van het duizendjarig verhonden zijn van
Rijnland met Duitscbland, aan liet slot der
offiVeele viering te Coblenz is die anders
geworden.
Zaterdag zou naast de meer heslo'en vie
ring. waaraan tal van ministers, rijksdag
afgevaardigden, enz deelnamen, een pu
blieke demonstratie gehouden worden, aan
den z.g. ..Deulsclien Eek" aan den Rijn,
dus hij het kolossale standbeeld van een
der Duilsche ko'zers op den linkeroever.
Op het laatste moment is dit door de
Fransche bezetting, die haar hoofdzetel te
Coblenz heeft, verboden geworden, gelük
trouwens al wat op een publieke viering
lijken mocht, als samenkomsten in de stra
ten die het karakter eener nrUtaire para
de mochten hebben, rondtrekken van mn-
ziekcorpsen enz.
Niet alleen werd heel de publieke viering
verbóden, doch mede het zingen van pa-
triott'sche liederen als „Doutschland über
alles".
Per speciale aanplakbiljetten was dit
het volk alsnog hekend gemaakt.
De viering in besloten kring door de
1000 die van Dusseldorf en Keulen geko
men waren, had intusschen in goede orde
plaats. De stad Coblenz was rijk versierd.
Bij het vertrek der autoriteiten per spe
ciale Bijnhooten waren heel de stad en
omgeving aan den Rijn verzameld en
wuifden tienduizenden de vertegenwoordi
gers van het offc'eelo Dnitschland en van
Prirsen geestdriftig toe.
Een Duifsche „orbekende soldaat".
Do burgemeesler van Keulen heeft be
kend gemaakt, dat binnenkort in de Kathe
draal bijgezet zal worden het stoffelijk
overschot van een onbekenden soldaat als
een nationalo Duitscho herinnerng aan
den groolen. oorlog.
Frankrijk.
De positie van het kartel.
D e socialisten aarzelen nog
Het was gister nog niet zeker, of in de
kamerzitting van lieden het Marokko-de-
bat zou plaats hebben, aangezien de kar
tellisten hun interpellaties hebben terug
genomen. Het is evenwel mogelijk, dat de
communisten hun interpellatie handhaven,
terwijl Painlcvé verklaard heeft het de
bat onmiddellijk to zullen aanvaarden.
De reden van dit alles is, dat de socia
listen het nog steeds niet me! elkaar eens
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Ook Duitschland krijgt z'n „onbekenden
soldaat."
De positie van het Fransche kartel. Da
aarzeling der socialisten.
Een vechtpartij in den Litaiischen
Landdag.
BINNENLAND.
Oeconomische moeilijkheden tusschcn
Nederland en Duitschland.
Wegenverbetering in de Haarlemmer
meer (2de blad).
Onze Geïllustreerde Pagina
Do photopagina geeft o.m. te zien: net
openluchtspel lo Leiden Het carosserie-
concours te Schevcningen Do opvoe
ring van: „Naar 't u lijkt" van Shake
speare.
zijn, of zij het kartel moeion verlaten of
niet.
Zij hebben nu tusschen do socialistische
kamerleden en do leden van do partij'ei-
ding en de belangrijkste parlijorganen een
referendum uitgeschreven over de steun-
politiek en over de handhaving van liet
■kartel. Er wordt over drie moties gestemd,
een van Renaudel, dio liet kartel w»1 1:i-
eenhouden. doch den .steun van de socia
listen aan het kabinet Painlovó afhankeli jk -
wil stellen van bepaalde voorwaarden.
Daarentegen wil Compere Morel in elk ge-"
val de steimpolitiek opgeven on de socia
listen hun volkomen vrijheid laten terug-»
nemen. Een derde motie drukt een midj
denstandpunt uit en is ingediend door Vin
cent Auriol.
DTPc- tenmilug gaat- -rotrrttl
standpunt Renaudel en dat van Compère
Morel, die ongeveer gelijken aanhang heb
ben. Eerst wanneer de socialisten lint over
hun houding eens zijn geworden, kan er
een belangrijk kamerdebat over do kartel-
kwestie verwacM n
*31 J**
Een vechtpartij in den Landdag.
In den Litausclien Landdag kwam het
gister bij de behandeling van de nieuwe
perswet, waardoor do pers aan de open
bare jurisdictie wordt onttrokken en aan
de administratieve macht onderworpen zal
worden, tot zeer vinnige woordenwisselin
gen tusschen de oppositie en de regeering.
Het tumult riam tenslotte een zoodanicren
omvang aan, dat do voorzitter de hulp
van de politie moest inroepen.
Twee afgevaardigden der oppositie, die
het regeringsontwerp aan een vernieti
gende critiek hadden onderworpen, wer
den van do zitting uitgesloten, en toon zij
weigerden de zaal te verlaten, door de po
litie met geweld verwijderd. Toen ook Ie
voormalige president, dr. Grinius, de cv ij-
ze voorvechter der Litausche vrijheidsbe
weging, die jaren lang in Russische ker
kers lieeft gesmacht, van de zitting word#
uitgesloten, nadat hij het optreden van
den voorzitter tegen de oppositie bad ge
hekeld, ontstond een woeste voolilpariü.
Do afgevaardigden dor oppositie en do
christelijke democraten stormden op Gri
nius los. Hij werd in liet strijdgewoel ern
stig gewond. Met behulp van een ver
sterkte politiemacht worden de afgevaar
digden der oppositie, die dr .Grinius toe
juichten en het volkslied aanhieven, ten
slotte uit de zaal verwijderd. De vechtpar
tij werd* evenwel in do couloirs voortgezet.
In Kowno heerscht in verband met
deze voorvalen en inzonderheid wegens de
mishandeling van dr. Grinius door de
christelijk democraten een zeer opgewon
den stemming, welke zicli reeds heeft ge
uit in verschillende protestdemonstraties.
Roemenië.
Dreigende hongersnood in Bessarabië.
Naar uit Boekarest aan de „Matin"
wordt gemeld, is do oogst van Bessarabië
volkomen mislukt en valt er hier en daar
in dit land reeds een begin van hongers
nood te constateoren. Delegaties van hoe
ren uit de honger.-treken trekken door het
land op zoek naar voedsel van hun dorns-
genooten De regeering beefl reeds e n
crediet uitgetrokken van 200 millioen bi
tot organisatie eener sleunaclio en er is
een regceringscomrobsio in'p-.-h-ld tot be
strijding van den nood.
Niettegenstaande dat de oogst in h -t
overige Roemenië niet slecht is c--v,
moet er dit jaar toch heel wal graan wor
den ingevoerd en is alle uitvoer streng
verboden. Ju ren lang is Ro< oi'-nié h i*
een belangrijk uilvoorland van gr urn ^e-
woest.