De Katholieke lijst
LIJST 23.
16e Jaargang.
VRIJDAG 19 JUNI 1925
No. 4973
Se (Bow^a/nt
ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
0r Leiden f 9 cent per week f 2.50 per kwartaal,
onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal,
tfoco Per P08t 2.95 per kwartaal*
et Gefllostreerd Zondagsblad ia voor de Abonné's ver
ghaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor-
ietaling. Afeonderlijke nummers 5 ct,, met Geïllustreerd
-Ll-J Q
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT, ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 X POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentlën 30 cent per regel.
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
z dubbele van bet tarief berekend. 2
Kleine adverlentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen wwrden aangeboden of gevraagd, huur en ver»
huur, koop en verkoop 10.50.
nummer bestaat uit' drie
aden.
p Zij. die zich met 1 Juli a.s. op
iLeidsche Courant" wenschen te
onneeren, ontvangen tot dien datum
courant GRATIS,
Staatspensioen en
Ontwapening.
He! liet oog op de vrijgevige verkiezings-
n der Nederlandscbe gociaaldemocra-
is het de moeite waard, de aandacht
vestigen op hetgeen thans in België
irvalt.
gij onze Zuiderburen hebben de sociaal-
nocraten namelijk met een overwegende
erderheid van vijf-zesde besloten aan
regeering de3 lands te gaan deelnemen.
Ed het ligt voor de hand, dat men er
België ook socialistische verkie-
giieuzen op na houdt, en de heeren nu
wou Ie staan voor de realiseering daar-
Oj» twee daarvan moet de aandacht
tdoa gevestigd, n.l. op het staatspen-
ien en op hetgeen de Belgische sociaal-
aoeralen inzake ontwapening voorstaan
le! reeds publiek geworden ontwerp-
wringsprogram gewaagt van het voor-
1 om een staatspensioen in te voeren
i 720 francs per jaar.
hl klinkt nogal gewichtig. doch in
to'eilandsche waarde omgerekend betee-
>nl het een pensioen van 86,69 gulden
[jaar, of f 1,67 per week.
Op den keper beschouwd is het dus heel
[heel erg sobertjes.
Kan dat eigenlijk nog wel pensioen ge
tuid worden? Een buv~^-r :k armbestuur,
hier met zoo'n fooi dorst komen, zou
wal'es en nog wat worden ui (gemaakt!
üra, dan hebben de ouden van dagen
'fïa Nederland heel wat meer aan de
Ign van het Christelijk Bewind.
IFrjlcn Minister Talma bracht in 1912
premie vrije ouderdomsrente van 2 gul-
en van 3 gulden voor den gehuwden
en vrouw: welke bedragen in 1319
wnraisier Aalbcsc tot 3 en 5 gullen
iv.'eek werden verhoogd.
Wij zijn hier al jaren lang veel verder
do Belgische socialisten nu pas willen
Ikn do ontwapeningskwestie, waarover
sociaal-democrat en hier in Nederland
1 mond zoo vol hebben.
In België hebben'de socialisten op dit
it ook hun verlangens, maar dio be-
kn zich tot verkorting van den dienst-
van 13 op 6 maanden. Een niet-
Wan°rijke verkorting wel-is-waar, doch
i hébben hier in Nederland sedert 1921
«keen d'ensttijd van 5maand.
Haar nog frappanter is, dat de Bel-
Ssbc'aMsten de enorm groote militie-
h'ing widen handhaven, die volgens de
1 minstens 55 000 man bedraagt, maar
don regel veel honger is. dit jaar zelfs
-ri man
'hl daartegenover onze jaarlijksohe
hiiffi van 19 500 man, die, aangevuld
H het verlies wegens afkeuring, sterf-
f''ü.pn on7. dev vorige lichting, om-
wkfi 23 000 man bedraagt.
En d!0 groote legorformatie blijven de
rich e socialisten handhaven; terwijl
D" pavtijgenoolon hier op hoogen toon
Hgpeiiing eischen.
Over zulk© enorme inconsequenties s'ap
in de sociaal-democraten eenvoudig heen
Maar een andere vraag is, of do Neder-
'i'lsolio kiezers daarvan gediend zullen
;in?
Mri staat wel. dat onze katholieke k!e-
Pii speciaal onze Boornsche arbeiders,
onwaarachtigheid met een minach-
schouder-ophalen zullen voorbij gaan
MoEöïsken met do voor België enorrn-
|Oftte legermacht, diensttijd enz., zijn we
!('r in Nederland al een stevig eind naar
ontwapening op weg.
Als do Nederlandsohe sociaal-democra-
liun Belgische partijgenooten er toe
W'tlen brengen ons te volgen, zullen wij
morgen, dat we een goed eind vóór
jen.
katholieken zullen inzake verminde-
- van bewapening een goed voorbeeld
'Ken geven; 'daar kan men op aant
C. J. KDTPER.
Zoo spoedig mogelijk invoering van bet
zevende leerjaar, mede in verband met
do Arbeidswetgeving.
3. Voortgezet herstel en behoud van het
financieel evenwicht.
Verlaging allereerst van die belastin
gen, welke het zwaarst op de on- en min
vermogenden drukken, of de noodzakelijke
kapitaalvorming het meest tegenhouden.
Meer vrijstelling of aftrek voor groote
gezinnen.
Geleidelijke afschaffing van indirecte
belastingen op eerste levensbehoeften.
Vermindering van de successiebelasting
bij vererving in de rechte lijn en in de
eerste graden van bloedverwantschap.
Invoering van verteringsbelastingen op
middelen van gemak en weelde.
Herziening van het Bezoldigingsbesluit
voor zoover daarin onbillijkheden of on
juistheden voorkomen.
4. Krachtige medewerking met de plan
nen van den Volkenbond die met de
voorstellen van Benediclus XV volkomen
overeenstemmen ter oplossing van in
ternationale geschillen door scheidsrech
terlijke uitspraken en ter gelijktijdige en
wederzijdsche vermindering van bewape
ningen.
5. De organisatie van leger en vloot
dient beperkt If zijn tot hetgeen noodza
kelijk-is voor de handhaving der neutra
liteit en de verdediging der onafhankelijk
heid binnen de grenzen door even-
tueele internationale regelingen te stellen.
Zoo mogelijk samenvoeging van de de-
parlementen van Oorlog en Marine.
6. Bevordering van zoodanige ontwikke
ling der arbeidswetgeving, dat steeds meer
do regelingen betreffende de arbeidsver
houdingen in bedrijf en onderneming ge
troffen kunnen worden door de organisa
ties van werkgevers en werknemers, al
of niet door speciaal daartoe gekozen col
lege's, behoudens goedkeuring en toezicht
door de overheid binnen de grenzen door
de wet gesteld.
Wettelijke regeling van de collectieve
arbeidsovereenkomst, inclusief de moge
lijkheid tot verbindend-verklaring.
De uitvoering der sociale verzekeringen
worde, voor zoover mogelijk, opgedragen
aan de samenwerkende organisaties van
werkgevers en arbeiders. Met dien ver
stande, dat de Staat aansprakelijk is voor
do uitbetaling dor schadeloosstelling en
dat beroep openstaat op een buiten de
partijen van overheidswege aangewezen
rechter.
Doorvoering der Arbeidswet 1919, naar
mate de economische toestand dit mogelijk
maakt.
7. Do belemmering van de vrijheid van
godsdienstoefening, nedergelegd in artikel
123 van het Regeeringsreglement voor
Ned.-Indië, worde weggenomen.
8. Meer overheidszorg voor bet behoud
van de schoonheid van stad en land.
Tegen het moderne heidendom.
De machten van het moderne heidendom
bedreigen de christelijke grondslagen van
onze samenleving gevaarlijker dan ooit.
In onzen tijd dringen van alle kanten
op de redenen, die ons moeten bewegen,
om ons in alles beginselvast te gedragen,
om onze staatkunde in christelijke stijl op
te trekken.
Wij zien toch, dat het gemis aan een
levensbeginsel de massa dreigt mee te
sleuren in een verwildering van zeden, wel
ke ontstellend is, te bezielen met een haat
tegen Kerk en Godsdienst, welke satanisch
mag heeten.
Welnu, daartegenover moeten w>ij in de
staatkunde ons kunnen wapenen; Kerk en
Godsdienst hebben, zoo zagen wij het dezer
dagen zeer juist in de „Msbd." uitgedrukt,
een „staatkundig schild" noodig.
Wij mQeten de samenleving verdedigen
tegen do in al haar uitingen doordrin
gende godsddenstloosbeid en zedeloosheid.
Onze strijd gaat tegen het moderne hei
dendom.
STEMT WOENSDAG 1 JULI
LIJST No. 23 KOOLEN.
HET PROGRAM.
f .^dhaivng en doorvoering 'der
Wü„ beginselen jn <je huwelijks-
pjSévmg.
Handhaving en doorvoering der
,.,1P gelijkstelling van openbaar en bij-
onderwijs.
Is door heel hel land
In do geheele provincie Zuid-
Holland begint zl| mei den naam
KOOLEN.
Voor onze lezers in de Haarlem
mermeer (Noord-Holland) beginl de
Katholieke lijst mei den naam
BOMANS. ZIJ stemmen dus: Mr.
Bomans.
HET VEILIGHEIDSVRAAGSTUK.
Publiceering der Documenten.
Het Duitsche voorstel en het Fransche antwoord.
HET DUITSCHE VOORSTEL EN
HET FRANSCHE ANTWOORD.
Het Berlijnscho voorstel.
Gisteravond zijn tegolijleertijd te Lon
den, Parijs, Berlijn en Brussel de Duit
sche en Fransche nota's inzake het veilig
heidsvraagstuk gepubliceerd.
Het Duitsche memorandum, waarin het
denkbeeld van een veiligheidspact werd
ontwikkeld, zegt, dat bij de overweging
van do verschillende mogelijkheden, wel-
ko op het oogenblik voor de regeling van
het veiligheidsvraagstuk bestaan, van de
gedachto kan worden uitgegaan, die ten
grondslag lag aan liet in December 1922
door den loenraaligen Duilschen kanselier
Cuno gedane voorstel.
Duitschland kan zich b.v. aceoord ver
klaren met een pact, waardoor ue bij den
Rijn belanghebbende landen, in hoofdzaak
Frankrijk, België, Italië, Engeland en
Duitschland voor een langen termijn zich
verplichten geen oorlog te voeren, terwijl
de Vereenigde Stalen daarbij als trustee
zouden kunnen optreden.
Daarnaast zou een afzonderlijk ver
drag tussclien Duitschland en Frankrijk
kunnen worden gesloten, zooals er iri: do
laatste jaren met verschillende staten
reeds gesloten zijn.
Ook ten opzichte van alle staten is
Duitschland bereid, dergelijke verdragen
te sluiten.
Voor Duitschland is eon pact aanneme
lijk, waardoor de boziltoostand aan den
Rijn wordt gegarandeerd. Een zoodanig
pact zou kunnen luiden, dal alle bij den
Rijn belanghebbende staten wederkeerig
do verplichting aangaan, om den tegen-
woordigen bezitstoestand aan den Rijn on
veranderd te handhaven, dat verder de
staten gemeenschappelijk of wel iedere
slaat afzonderlijk het nakomen van dezo
verplichting waarborgt en dat iedere
handeling, welke tegen deze -verplichting
indruischt als een gemeenschappelijke
zoowel als een eigen aangelegenheid zal
worden beschouwd.
In denzelfden zin zouden de verdrag
sluitende staten de verplichting kunnen
waarborgen betreffende do demilitarisatie
van do Rijnzone, waartoe Duitschland
zich in art. 42 en 43 van het vredesver
drag van Versailles heeft verplicht.
Ook zouden met een zoodanig pact ge
paard kunnen gaan afspraken van boven
aangegeven strekking tusschen Duitsch
land en al die staten, die van hun kant tot
zoodanige afspraken bereid zijn.
Echter bestaan er nog andere mogelijk
heden, om tot een oplossing te geraken.
Zoo zou b.v. de hieraan ten grondslag
liggende gedachte op oen of andere wijze
met een ander voorstel gecombineerd kun
nen worden.
Overigens zal in overweging moeten
worden genomen, of liet niet raadzaam zal
zijn, het veiligheidspact zoodanig op te
stellen, dat het als voorbereiding dient
voor een alle staten omvattende wereld-
conventie, naar den trant van het door
den volkenbond opgestelde protocol ter
vreedzame regeling van internationale ge
schillen en dat het pact, indien een zooda
nige wereld conventie lot stand komt, daar
door vervangen of daarin verwerkt zal
worden.
Het antwoord van Frankrijk.
Het Fransche antwoord, zooals door de
Engelsche regeering goedgekeurd en
Dinsdag j.l. aan Stresemann overhandigd
bestaat uit een kort protocol en zeven pa
ragrafen, waarin de voornaamste punten
zijn opgenomen, waarover een voorloopige
overeenstemming noodzakelijk schijnt als
grondslag voor verdere toekomstige onder
handelingen.
In de eerste paragraaf wordt aange
toond, dat do geallieerde staten gebonden
zijn door het coArenant van de volken
bond; dat geen over eens lemming kauwor
den bereikt, tenzij Duitschland ook de
zelfde verplichtingen en rechten verkrijgt
door toe te treden lot den volkenbond op
de voorwaarden, vastgelegd in de nota van
den raad van den volkenbond van 13
Maart j.l.
In de tweede paragraaf wordt vastge
steld, dat het zoeken van waarborgen niet
mee kan brengen eenige wijziging van de
vredsverdragen en dat de te sluiten over
eenkomsten geen herziening -moeten mee
brengen of in do practijk zouden uilloopen
op een wijziging der voorwaarden, vast
gesteld voor de aanvraag.
Derhalve kunnen de geallieerden in
geen geval afstand doen van liet recht om
zich te verzetten legen het niet nakomen
in eenig opzicht van do bepalingen van
deze verdragen, zelfs indien de desbetref
fende artikelen hen niet direct zelf betref
fen.
T11 paragraaf 3 betuigt de Fransche re-
geering haar voldoening óver het feit. dat
ieder denkbeeld van oorlog tusschen de
eontracteercnde staten met betrekking tot
1 liet Rijnland wordt verworpen en voorts
wordt verklaard, dat België onder deze
staten moet worden begrepen.
Voorts wordt er in liet Fransche ant
woord op gewezen, dat het pact van geen
invloed kan zijn op de bepalingen van het
vredesverdrag betreffende do bezetting van
het Rijnland of op de uitvoering der des
betreffende voorwaarden in de Rijnland-
overeenkomst.
Par. 4. handelt ovér de voorgestelde ar
bitrageverdragen ter waarborging van een
vredelievende regeling van juridische of
politieke conflicten en zegt, dat Frankrijk
van opvatting is, dat een dergelijk arbi
trageverdrag een natuurlijke aanvulling
van hot Rijnlandpact zal zijn.
Wat Frankrijk en Duitschland betreft,
zou 't verdrag moeten gelden voor alle ge
schillen en geen ruimte moeten laten voor
een dwaugactie, tenzij een dergelijke actie
ondernomen zou worden in overeenstem
ming met de bepalingen van de tussclien
de partijen van kracht zijnde verdragen
of van 'I Rijnlandpact of volgens de door
partijen gegeven waarborgen, hetzij geza
menlijk of afzonderlijk voor een verdrag
van arbitrage.
Een arbilrageverdrag van dezelfde strek
king, tusschen België en Duitschland, zal
eveneens noodzakelijk zijn.
Ten einde dezo twee verdragen ten volle
tot gelding te laten komen, moet liet na
komen daarvan verzekerd worden door
een waarborg van allo of ten minste ver
scheidene der mogendheden die ook deel
hebben in de territoriale waarborgen, ver
vat in het Rijnlandpact, zoodat dezo waar
borg onmiddellijk in werking zal treden,
indien een dor partijen weigert het geschil
aan arbil rage Ie onderwerpen, de arbi
traire uitspraak te aanvaarden of in laat
ste instantie tot vijandelijke maatregelen
overgaat.
Indien een der eonlracleerende partijen,
zonder nog tót vijandelijke maal regelen
over (0 gaan in gebreke blijft, zijn ver
plichtingen 11a te komen, zal de raad van
den volkenbond voorstellen welke slappen
gedaan moeten worden; om liet verdrag to
doen nakomen.
In par. 5 wordt voldoening betuigd over
DuitscliTands bereidwilligheid 0111 derge
lijk arbilrageverdragen te sluiten mot alle
stalen, die daartoe geneigd, zijn en de op
vatting der geallieerden uitgesproken, dat
de vrede van Europa niet volledig ge
waarborgd zal kunnen zijn, bij 't ontbre
ken van dergelijke overeenkomsten tus
schen Duilseliland en zijn naburen.
Par. 6 bepaalt, dat niets in de voorge
nomen bedragen afbreuk mag doen aan de
rechten en verplichtingen, verbonden aan
het lidmaatschap van den volkenbond on
der het covenant van den bond.
Par. 7 stelt vasl. dat alle fe-sluilon over
eenkomsten gelijktijdig van kracht zullen
worden en onder toezicht van den volken
bond moeien staan.
Voorts wordt daarin gezegd, dat groote
voldoening zou geven, indien Amerika deel
zou willen nemen aan het werk van den
algemeenen vrede, en de algemeene veilig
heid en bovendien wordt om antwoord
van Duilseliland verzocht, waardoor het
begin der onderhandelingen mogelijk zal
worden.
Dc besprekingen te Berlijn.
Do Fransche antwoordnota op het Duit
sche veilighoidsvoorstel is tot dusver nog
niet in een kabinetsraad behandeld, daar
do Rijkskanselier en de andere ministers
ter bijwoning van het Rijnlandfeest afwe
zig" zijn. Evenmin is de nota het onder
werp van besprekingen geweest in de poli
tieke partijen of met de ministers dor
Duitsche landen. Al deze besprekingen
zullen eerstr de volgende week plaats vin
den, daar de Rijksregecring zelf door de
ophelderingen der vele moeilijke proble
men in de nota eenigen tijd noodig heeft.
Deze moeilijkheden zijn in de eerste plaats
van juridisc.hen aard.
Duitschland.
Het Dawes-plan.
Een "rapport van den agent-
goneraal.
De agent-generaal voor do betalingen,
voortvloeiende uit het horstel, on de com
missarissen en trustees, die krachlens het
plan-Dawes zijn benoemd, hebben aan de
commissie van herstel een rapport over
gelegd over de uitvoering van het plan-
Da wps in de eerste acht maanden van hun
werkzaamheid. Het eerste stadium blijkt
aan de verwachtingen te beantwoorden
Do betalingen, die tot nu toe in het eerste
jaar hebben plaats gehad. zijn. tot op den
dienst" der hnilen'andscbe leening na, bijna
geheel in Duitschland gedaan; de grootste
post belieft de leveringen in natura tot
een bedrag van 277 millioen; dan volgen
1Ó9 mil!i< en. betaald aan bezetlingskoslen.
Ten slotte verklaart de n gent-generaal,
dat do twee belangrijkste dingen, n.l. lie:
HET VOORNAAMSTE NIEUWS*
BUITENLAND.
De Duitsche veiligheidsvoorstcllen en
het Fransche antwoord daarop gepublH
ceerd.
Een rapport over do werking van het
Dawes-plan.
De Fransche Socialisten willen het ka*
binet-Painlevé niet langer steunen. Een
ultimatum van Caillaux.
Men vreest dat Mgr. Taccone bij de
troebelen in China is vermoord.
La Follette overleden.
Roald Amundsen en zijn tochlgenooten
op Spitsbergen teruggekeerd. (Buiten-
landsche Berichten, 3e blad).
BINNENLAND.
H.M. de Koningin heeft in Zwitserland
een klein auto-ongeluk gehad.
Een voor-ontwerp van wet betreffende
de stichting van een burgerlijken genees
kundigen dienst (3de blad).
Onze Geïllustreerde Pagina
De plioto-pagina geeft o.m.: Het auto-
ongeluk bij Gouda Bestuur Ned. Bond
van Bloembollenhandolaren Een drij
vende pneumatische gj'nan-oli'val.n-.
evenwicht in de Staalshuislioiyl'ng en li t
bewaren van de stabiliteit van do Mark,
werden bereikt. Bij do uitvoering van het
pla.n-Dnwes gingen de geallieerden en
Dili (soli1 and en ook allen, die er mee lo
maken hadden, in pen vriendel'jkon. tegc-
moellconienden, loyalen geest te werk.
Frankrijk.
Dc pos'tle van het kartel.
De s ó-Q ia-listen en do
r 0 g e r i n g.
Het kartel van de linksclic pa; tijen
schijnt inderdaad z:ju laatste uur-te heb
ben bereikt, schrijft de ..Msb."
De kamer hooft gistermiddag zich uitge
sproken voor het ui elk geval opheffen van
de kieswet van 1919.
Toen daarna moest gestemd worden over
de vraag, in welken Zin do comni ssio een
nieuwe wel zal voorstellen, holzj naar het
beg'nsel van de moord rlipidsvevkiozinrea
bij dsIrielsvevdeo!i 11 g. het/.'j voor de even
redige vertegenwoordiging, vroegen do so-
cia'teten een onenbare stemming..
Met 295 tegen 265 stommen wérd do
evenredige vertegenwoordiging verworpen.
Vermoedelijk hebben behalve de commu
nisten en de socialisten een lameh'jk 'teel
van rechts voor de evenredige vertegen
woordiging gestemd.
Deze uilslag was voor de social - én e.-n
groot© teleurstelling en zij deed de maat
overloopen, temeer, daar toch de stemming
der laals'e dagen reeds zoo ongunstig ws
en voor ld uren d vergaderd werd over de
vraag, of hel kartel al of niet mo 1 .or
den voortgezet.
G:fiteren hebben dan ook de social:st.ï-
scho kamerfractie en de parl'j'eoVnY aan
de O'c ige kavlelleden doen we'en. dat de
soc'al'sten hun vrijheid terugnemen en.
niet meer dg bedoeling hebben de -
politiek voort te zetten len nanz'op van het
kah:net-Pa;hlevó.
Zoo do radicalen het kartel weivriien to
behouden, dan hebben zij een ministerie
op te leveren, dal geheel beantwoord' aan
liet gemeenschappelijk program en de re-s
goer in esverkl a vi n g. bii hel optreden van
het kabinet Harriot gegeven mn.w. een
terugkeer tot de pol'fiek van Harriot.
Dn besnvek:nrren hebben v ""h
len avond voortgeduurd en >n bride Vam-»
pen doet men alle mogelijke moe:te. de
breuk in liet kartel tegen te houden
Het zal echter wel niet morrri 'V rim,
nog een uitweg te vinden, in elk geval heeft.
Pa:n'evé. zoo hij zich van het kartel K1
wil maken, wel voldoenden aanhang, om
zijn ministerie nog oen tijd lang slaande
te houden.
De socialisten zijn ntet alleen kwa.a 1,
dal de radicalen hun in den steek 'aten op
de kwo.slte van de oven red i"e ver'egon*
woordiging. doch hun groote Ie bezwaar
gaal vooral legen de be'ariineplannen an
Caillaux.
Zeer waarschijnlijk zal vandaag een
nieuwe interpel'alte <n de kamer kommi
over de Marokkozaak.
Een ultimatum van Caillaux.
Uit Parijs wordt vernomen, dat minister
Caillaux de financioele Kamereomm -sie
heeft doen weten, dat de regeering. tenzd
het parlement gedurende de maand Angus*
(us bijeenkomt ter beliande'irc der vorn ve*
stelde finaneieeJe ni.iatc.«ten. zal aftre
den.
