16ö Jaargang. VRIJDAG 5 JUNI 1925 No. 496! 9e £eiebehe 6ou^a/nt pe ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden flö cent per week f2.50 per kwartaal. onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaaL Franco per post f 2.95 per kwartaaL get Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné'a ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd JSondagsblad 9 -St. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen II. Bureaux: RAPENBURG No. 1G - LEIDEN TEL. INT, ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertentfön 30 cent per regel. Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het n dubbele van het tarief berekend- s Kleine ndverfenffën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver huur, koop en verkoop 10.50. pit nummer bestaat uil' drie bladen. 7 Tegen den Godsdienst, Op de propaganda-vergadering der S. D. A. P., Woensdagavond te Leiden ge houden (zie onder Stadsnieuws), zeide de Communist Knuttel in het debat, dat hij dea godsdienst alleen goed vond om de mcnsolien onwetend te houden. Natuur lijk over zulk 'n uitspraak van een aanhanger van het stelsel, d>f.t Godsdienst haat en daarmede gepaard gaande roof en moord schrijft in het program van actie, dat het waar mogelijk uitvoert, verwon deren wij ons geenszins. Het Communisme is een stelsel van schrikwekkende Gods diensthaat en afschuwelijke Godslastering Dat behoeft geen betoog meer; de feiten verkondigen het allerduidelijkst. En daarom ook willen wij hebben een r e ch t s ch e regeering, die k r a ch t e n s haar beginselen sterk staat tegen over hot. Communisme. De heer Duys zeide in boven bedoelde vergadering, dat er van het Chris- 1 e 1 ij k-z ij n der huidige regeering niets bemerken is geweest. (Moest hij van zijn standpunt bezien, zich daarover niet ver heugen?). Maar zou Troelstra in Novem ber 1918 niet een héél wat hetere kans hebben gehad bij zijn revolutiepoging,als daar niet was geweest een Christelijke regeering? De S. D. A. P. scheldt en tiert wel op het Communisme, maar zij kan toch krach lens haar beginselen zich er niet prin- ipieej tegenover stellen. Ook niet inzake de verhouding van het Communisme tegenover den Godsdienst. In dat opzicht zijn Communisme en* S. D. A. P. óók broertje en zusje het wat brutaler en lomper broertje naast het zusje, dat wel wat zachtzinniger en be deesder optreedt, maar het toch ten slotte met haar broertje heel en al eens is. De heer Duys zeide op de vergadering ran j.l. Woensdag, dat hij niet wilde de- Moeren met dr. Knuttel over den Gods dienst en dat. hij de uitspraak van dr. Knuttel als zou den Godsdienst alleen goed om de menschen onwetend te houden met nadruk wilde tegenspreken. Wat mooi, nietwaar! De heer Duys neemt het voor den Godsdienst! Ja wel m de zaal waren waarschijnlijk ook nog zieltjes te winnen, die Godsdienstig gezind zijn! Tegen den Godsdienst al is het op verschillende wijze en in verschillende male zijn Communisme en S.D.A.P. En 'daartegenover onze kracht gezocht^ in een zoo sterk mogelijk Katholieke afvaardi ging in de Tweede Kamer! "bubtewlahp De Veiiigheidskwestie. De onlwapeningsnota. De gezanten van Engeland, Frankrijk, Italië, Japan en België hebben gistermid dag aan den Rijkskanselier de collectieve nota overhandigd, waarin de geallieerde regeeringen de Duitsche Rijksregeering in kennis stellen met de maatregelen, waar van zij de ontruiming van het Noordelijk .Rijnland zouden afhankelijk stellen. Het veiligheidspacf. Het a c c o o r d tussch'en Engeland en Frankrijk. In Duitsche politieke kringen bestaat eenige voldoening over bet feit, dat de Fransclie regeering inzake de veiligheids- kwestie zich heeft moeten aansluiten bij liet Britsche standpunt. Alleen de kwestie van de mogelijkheid van het transport van Fransche troepen over Duitsch grondge bied, wanneer eventueel de Fransche hond genooton in het Oosten, Polen en Tsjecho Slowakije in oorlog geraken, brengt eenige ongerustheid. Men vreest, dat Frankrijk alleon op deze voorwaarden het Engelscho Standpunt inzake de vaststelling van de Westelijke grens voor Duitschland heeft aanvaard. „Voss. Ztg." ziet in .dé berichten uit Londen een volledige Engelscho diploma tieke overwinning op Frankrijk. Volkenbond. De Intern, wapenhandel. Publïciteitsvoorsch'riften. Do algemeene commissie der volken- bondseonferentie inzake den internatio nalen wapenhandel besloot gister eenstem- rn'" (';:|t ook op wapenzendingen van het moederland naar de koloniën en in het al- gonieen tusschen de gedeelten van een- zelfden souvereinen staat de openbaar- noidsvoorschriften der conventie van foe- Dassiug zullen zijn. Mr. Doude van Troostwijk verklaarde, oi de Nederlandse.he delegatie in d n" der eenstemmigheid zich tegen °ze bepaling niet langer verzeilen wil, ofschoon zij van meening blijft, dat in een conventie betreffende internationalen wa penhandel een dergelijke regeling niet op haar plaats is en ofschoon ook de juridi sche commissie eenstemmig in beginsel het N e d e r 1 a n cl s c h standpunt voor juist had verklaard. België. De Ministércrisis. De houding der liberalen. In een gister gehouden vergadering van de liberale politici is duidelijk de weg aangetoond, dien Poullet voor de samen stelling van een nieuwe regeering zal moeten bewandelen. Zij liehhen n.I., na langdurige bespre kingen een motie aangenomen, waarin wordt verklaard, dat zij geen deel willen uitmaken van een driepartijdige regeering. Poullet zal dus met de socialisten alleen moeten onderhandelen. De katholieke parlementsleden, die gis teren eveneens vergaderden, spraken an dermaal hun vertrouwen in Poullet uit. Dat geschiedde echter voor dat het be sluit der liberalen hekend was. Vandaag zullen zij een nieuwe vergadering houden, omdat er verscheidene onder hen zijn die absoluut niet voor een katholiek- so cialistisch samengaan zijn te vinden. Anderzijds wordt van Waalsch-socialis- tische zijde bezwaar gemaakt tegen een Katholiek-socialistische regeering, die door een katholiek Flamingant zal wor den gepresideerd. De a.s. Zaterdag te houden socialisti sche vergadering, samen met de vergade ring heden der Katholieken, zullen de be slissing brengen, of men al dan niet naar een Katholiek socialistische regeering gaat. Duitschland. Het geval Hoefle. Een artsenvergadering. Gisteren hebben de artsen van groot- Berlijn een vergadering over het geval Hoefle gehouden. Er waren zoo wat 1500 belangstellenden present. Op scherpe wijze werd geprotesteerd legen de instructie voor gevangenisartsen, waardoor deze tot willoozo werktuigen van de gerechtsdie naars gemaakt worden. De vergadering verlangde verder dat alle rapporten, door gevangenisartsen opgesteld, door een commissie van onafhankelijke geneeskun digen nog eens herzien zullen worden. Frankrijk. Caillaux' belastingplannen. Verzet der socialisten. Gistermorgen hebben de besturen der vier groepen van liet cartel gezamenlijk vergaderd ten einde verschillende vraag stukken van de hegrooling en in liet hij zonder de nieuwe belaslingontwerpen van Caillaux te onderzoeken. Zooals hekend zijn de socialisten met de voorstellen al lerminst ingenomen. Na een levendige dis cussie is gistermorgen besloten, da! de gedelegeerden van hef cartel zich met Painlevé en Caillaux in verbinding zullen stellen ,ten einde dezen op de hoogte te stellen van de - verschillende tegenwerpin gen, die geformuleerd, en van de ver schillende wijzigingen, welke voorgesteld zijn. Tegelijk zullen zij de regeering vra gen zoo mogelijk de groote lijnen van haar financieele saneeringsplannen mede te deelen. Uit de besprekingen is vooral naar vo ren gekomen, dat de groepen der meer derheid het betreuren, dat de regeering tot de indiening van het ontwerp-Caillaux dat een soort afkeuring van den tot nu toe door liet cartel tot stand gebrachten financieelen arbeid inhoudt, machtiging heeft gegeven, alvorens met do vertegen woordigers der meerderheid, die het mi nisterie-Her riot heeft ondersteund en waaruit de tegenwoordige regeering zelf is voortgekomen, onderhandeld te hebben. Bij gebrek aan deze voorafgaande over eenkomst zullen de afgevaardigden trach ten een accoord tot stand te brengen voor de opening van de openbare besprekingen van liet plan door de Kamer. Men meent, dat Caillaux voor wijziging van-zijn voorstellen te vinden is. Dit is noodzakelijk, daar te verwachten is, dat de socialisten zich intransigent zullen toonen. Engeland. Een Britsche Toel-Ank-Amen. Bi.i werkzaamheden in een kapel van Sherborï&e Abbev hebben arbeiders 'cristeren do doodkist ontdekt van koning Elfhelbert. die in 895. hegraven was. Etthelhert was een broeder van-koning Alfred Italië. Matteotti-herdenking. Dwarsboomen der fascisten. De secretaris-generaal der fascistische partij, Farinacci, tracht het voornemen der oppositie om voor Matteotti op 10 Juni a.a. een herdenkingsplechtigheid op touw te zetten, te dwarsboomen, door aan alle fas cistische afgevaardigden instructie te ge ven, zich op dien dag naar Rome te he geven en aan de demonstratie voor Mat teotti deel te nemen. Het plan bestaat daarbij, door fascisti sche sprekers aan de afgevaardigden der tegenpartij de lijst der vermoorde fascis ten te doen voorbehouden. Farinacci wil, dat geen enkele fascistische afgevaardigde om welke reden dan ook, zich verontschul digt voor eventueel wegblijven en verlangt, dat zij zich met hun visitekaart op 9 Juni 's avonds of uiterFjk 10 Juni 's morgens bij hem zullen melden. Bulgarije. Nieuwe arrestaties te Sofia. Ongeveer 250 arrestaties hebben gister plaats gehad ingevolge do huiszoekingen te Sofia. Ongeveer 10 pet. van het aantal per sonen, dat gezocht werd, is gevonden, waaronder twee Russische agenten. Beweerd wordt, dat het doel van de actie der autoriteiten was, te zien hoe Sofia kan worden doorzocht zonder hulp der solda ten. Deze zijn echter rond de stad ge posteerd, welke lieden volkomen rustig was. Rusland. De Bolsjewistische agitatie onder de Mohammedanen. De diplomatieke medewerker van de „Daily Telegraph" wijst er op, dat volgens de Engelsche meening een groot offensief der bolsjewisten in alle Mohamraedaansche landen gelijktijdig is aangevangen, waar door van den anderen kant een belangen gemeenschap der betrokken landen, aller eerst Frankrijk en Engeland, ontstaan is. In Marokko, Tunis, EgypTë, Perzië, Irak en Afghanistan is activiteit van Moskou'- sche afgezanten geconstateerd. De Emir van Afghanistan schijnt onlangs ter ver dediging tegen bolsjewistische opstandi ge ondernemingen een dringend beroep op Frankrijk en Engeland te hebben gedaan. Griekenland. De Patriachaatskwestie. D e a.s. v e r k i e z i n g. De H. Synode lieeft, naar de „Time- uit Gonstantinopel seint, besloten om binnen ongeveer 20 dagen de verkiezing van een nieuwen oecumenischen patriach te hou den. De Turksclie pers is reeds een campagne begonnen tegen liet deelnemen aan de ver kiezing door de metropolieten, die hun dio cees huiten Turkije hebben, daar volgens deze bladen de stemminj^al uilloopen op de verkiezing van een patriarch, die bijzon der Grieksch gezind is. Perzië, Onrustige toestand. In Oost-Perzië hebben de Baruchstam- men de belangrijke stad Mirjawa aan den Nuski Durban-spoorweg aangevallen en be zet, terwijl Kkwasli op 90 mijlen West waarts, waar Perzische troepen lagen, eveneens door opstandelingen is aangeval len. In Noord-Perzië is de toestand iets verbeterd, hoewel deze nog steeds roerig blijft. Tijdens een nachtelijken aanval heb ben de xegeeringstroepen 30 opstqudelin-r gen gedood. China. DE ONRUST IN CHINA. De toestand nog ernstig. De staking te Sjanghai breidt zich nog steeds uit, maar reeds valt een zekere re actie hij vele arbeiders op te merken. Do politie heeft invallen gedaan in verschei dene roode centra, waar zij talrijke bolsje wistische geschriften vond. Sommige per sonen zijn gearresteerd. Gisteren bleef het rustig. De openbare diensten functionee- ren nóg steeds goed. Twee dingen zijn llians duidelijk, lo. dat de slaking hoofdzakelijk het gevolg is van terrorisme, en 2o. dat de he we ginr' -vrij wel geheel uit de handen van de studenten is overgegaan in die van een gevaarlijker en onbekender leiding. De Ctiineescke koop lieden zijn ongetwijfeld uitermate geneigd tot onderhandelingen, doch zij durven on der de gegeven omstandigheden de verte genwoordigers van de leiding der builen- landsclie concessies zelfs niet bezoeken. De overkomst van den regeerin"sgeclele- geerde, admiraal Tsai Ting-kan. en den onder-minister van Buitenlandscke Zaken Tseng, zal wellicht eenige verlichting kun nen brengen, daar heiden mannen zijn van erkende reputatie. Doch er zijn in China to veel machten, die het gezag van de regeering beknibbelen, en hoewel de toestand heflrt" uiterlijk kalm is. kan hij z'cli elk oogenblik in'ernstige richting ont wikkelen. Dp Britsche kruisers „Diomedes" en „Carlisle'' liggen reeds voor Sjanghai en hebben sterke detachementen matrozen aan wal gezet. De kruiser* „Dispatch" met een duikboot-eskader en een kanonneerboot zijn naar Sjanghai onderweg. Vierhonderd man infanterie van het garnizoen van Hongkong staan gereed om naar Sjanghai te vertrekken. Sjanghai zelf is waarschijn lijk voldoende in de macht der mogendhe den. doch de toestand in het binnenland geeft reden tot groote ongerustheid. Na de ordelijke hetooging, gisteren door de studenten te Peking gehouden, tracht ten zij, maar zonder succes, de Kamer van Koophandel over te halen tot het pro- clameeren van de algemeene staking. Een nota van de mogendheden, in ant woord op liet Ghineesche protest tegen de wanordelijkheden te Sjanghai, werpt, naar Reuter meldt, de verantwoordelijkheid op de opstandelingen en dringt er hij de Ghi neesche regeering op aan, een geest van verzoening aan den dag te leggen. Labour steunt de stakers te Sjanghai. Tegen de Britsche militaire interventie in de stakingskwestie te Sjanghai is uit naam van de Britsche vakvereenigingen een protest gepubliceerd door den voorzit ter en den 2den secretaris, van den Alge- meenen Raad van het Trades Union Con gres. Het luidt als volgt: „Een oproep om steun is gezonden aan de Britsche'georganiseerde arbeiders door het stakingscomité, dat de arbeiders te Sjanghai vertegenwoordigt, die in een hef tig conflict met hun werkgevers zijn ge wikkeld. Men deelt ons mede, dat Britsche gewapende troepen worden gebruikt tegen de stakers. Veel bloed is reeds vergoten. Veel arbeiders te Sjanghai zijn reeds ge dood en gewond. „Het is onze vanzelfsprekende plicht als vertegenwoordigers der Britsche vakbe weging, gehoor te geven aan dit op ons ge dane beroep, en alle mogelijke pogingen te doen om de Britsche gewapende interven tie tot staan te brengen, welke gebruikt wordt om onze medearbeiders te vertrap pen, die er naar streven zich grootcrc eco nomische vrijheden to verzekeren. „In naam van don Algemenen Raad van het Trades Union Congres liehhen wij ons schriftelijk tot den premier gericht, en er op aangedrongen, de Britsche gewapende troepen uit Sjanghai terug te trekken. „De Algemeene Raad zal begin van do volgende week bijeenkomen oui den toe stand onder het oog te zien. Wij hopen, dat wij dan in slaat zullen zijn, een be vredigend antwoord van den premier over te leggen." Groot- opzien is in politieke kringen go- wekt door het feit, dat de Russische gezant te Peking, Karachan, de Chineesclio re geering de deelneming van do Russische regeering heeft overgebracht met het over lijden van de te Sjanghai bij de onlusten doodgeschoten Ghineesche arbeiders. Vol gens particuliere berichten uit China neemt de vijandige beweging tegen de vreemdelingen in alle groote Ghineesche steden van dag tot dag toe. Overal melden do consuls, dat Sovjet-agenten en Chinee- sohe communisten," die ruim van geldmid delen zijn voorzien, de volksmassa opzwee- pen en vooral de organisaties der koop lieden ter deele door omkooping trachten te bewegen, een levensniiddeVnboyeol te-, gen de Europeanen te beginnen. Tot nu toe is nog niet besloten lol een gemeenschappelijke actie van Frankrijk, Italië. Japan, de Vereenïgde Staten en Groot-Brittannië, maar de regeeringen de zer landen slaan voortdurend met elkaar in verbinding en houden elkaar op de hoogte van de door ieder genomen stap pen, zoodat ieder oogenblik tot een ge meenschappelijke actie logen China kan worden overgegaan. BIWW^MLAWP WAAR MOET MEN 1 JULI STEMMEN? Voor hen, die niet thuis zijn. Het is ons gebleken, zegt „De Voor hoede", dat 7iiet alle kiezers weten, wat men doen moet als men elders dan in de plaats, waar men op de kiezeuslust slaat, wil stemmen. Wij willen daarom nog eens kort uit eenzet len, hoe deze zaak geregeld is. Ieder kiezer of kiezeres, die op den slem dag, l Juli, niet op de plaats, waar hij op de kiezerslijst voorkomt, aanwezig denkt- te kunnen zijn, kan zijn verlangen Ie ken nen geven om ergens anders te stemmen. Wat moet hij daarvoor doen? Hij gaat naar de secretarie in zijn ge meente, pf naar de secretarie van een wil lekeurige gemeente, -en zeg! daar dat hij 1 Juli, in" Amsterdam, of Blokzijl of Uit huizen of waar dan ook wil stemmen. Hij geeft dan tevens een nnuwkourjg adres op in Amsterdam, Blokzijl of Uit huizen, waar zijn oproepingskaart moot worden bezorgd. Dit moet hij vóór 14 Juni doen. Komt hij na 14 Juni dan is 'l te laat on zal hij moeten stemmen in de plaats, waar hij op de kiezerslijst staat. HET VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND De nota inzake de Duitsche ontwapening is gisteren te Berlijn overhandigd. De Belgische liberalen tegen een minis- terie-Poullet. De onrust In China. De Engelsche arbei ders protesteeren tegen de onderdrukking der relletjes. Hittegolf in Amerika en Engeland. (Rui- tenlandsche Berichten). BINNENLAND. Mededeelingen van het Centraal Bu reau der K. S. A. (3de blad). Onze prijsvraag (2de blad). Onze Geïllustreerde Pagina De photopagina geeft o.m.: Prijsvraag Do Noordpoolreiziger Amundsen (2 kiekjes) Het eerste rotor-jacht Do troebelen in Bulgarije (2 kiekjes). Too- ncelspelers. Hoeft men die kennisgeving aan een gemeente-secretarie gedaan, dan ia men verder van de zaak af. Ter secretarie zorgt men wel voor de rest. Op den slemdag vindt men in de plaats, die men hoeft opgegeven, zijn oproopings- hiljet en kan daarmee gaan stemmen op den candidaat, dien men verkiest. Door deze regeling is ieder in de gele genheid gesteld zijn stemplicht uit Ie oefenon. Kon het vroeger voor zakenmensehen, handelsreizigers enz., of voor kiezers, dio sinds 1 Febr. naar een andere gemeente waren verhuisd, nog wel eens lastig zijn aan de stemming deel te nemen, omdat men moeilijk in de plaats kon zijn, waar men op de kiezerslijst voorkwam: die moeilijkheid is thans geheel vervallen. Ieder Nederland,scli kiezer kan, als hij er een kleine moeite voor over heefl. stem men waar liem dit op den stemdag het beste uitkomt. De Burgemeester van Leiden hoeftter kennis gebracht, dat op Maandag 8 en Donderdag 11 Juni a.s. de Gemeente-Se cretarie, afd. Algemeene Zaken (Kamer 10) des avonds van 8'10 uur geopend zal zijn, uitsluitend tot het doen van aan gifte voor lion, die gebruik wenschen ie maken van de bevoegdheid om in plan.is van in de gemeente, op welker kiezerslijst zij voorkomen, in oen andere gemeente aan de stemming deel te nemen, De Kamer-President. In liet jongste Kamer-overzicht van de „Nederlander" lezen wil- „Opnieuw heeft Mr. Kooien de Kamer een jaar geleid. Op een moeilijk na te volgen wijze. Flink, doortastend, ener giek. altijd de situatie helieerschend. slu-» wend en zakelijk. Govvaardeotd door ieder." Het is niet alleen van cluv-liislorisehe zijde, dat aldus aan rnr. Koolen's leiding hulde wordt gebracht. Rechts en Links zoo zegt hol ..Cen trum" mogen in "'./milten met elkander van gevoelen verschillen, in <le waardeering van de wijze, waarop dozo katholieke afgevaardigde de vereodöriagen presideert, zijn zij volkomen eensgezind. Minister Aalberse en de verkiezingen. Naar „De Tijd" bericht, zal de politieke landdag, die de Prov. Bond van R. K. Kiesverenigingen in Overijsel op 13 Juni a.s. te Almelo zou houden en waarvoor Minister Aalberse als spreker was nitcro- noodigd. niet doorgaan. Minister Aalberse wenselit hli.ikb.inr vasl te houden aan hot gebruik om gedu rende zijn Ministerschap niet als sproke^ in politieke vergaderingen op te treden. Het Koninklijk gezin in Zwitserland. Een der berichtgevers van het „IIbid. in Zwitserland meldt, dat liet Koninklijk gezin gistermiddag in den besion welsland te Luzern is aangekomen, verwelkomd door drie leden van den Kanlonalen Raad, den president van de „Vérkehrsverein Luzern" en den president van de scheco- vaartmaatschapplj „Luzern", welke haar groote stoomboot „Wilhelm Toll' Ier be schikking van do hoogo bezoekers had ge stold. Het salon van de boot was ver sierd met een rijke verzameling zeldzame rozen en planten. De Koningin liet de vr- billende autoriteiten aan zich voorstel- Kehrsilen, waar de Kon. familie ver toeft, is, zegt de Tijd, een van die lieve dorpjes op ongeveer oen half uur afstand van Luzern, aan het Vierwoudstodonumer, in de nabijheid van den Biirgensioek. een bergtop per tandradbaan en lift te bom-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1925 | | pagina 1