3 Jaargang.
VRIJDAG 22 MEI 1925
No. 4950
De £eicbelie (Sou^cmt
NNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbeteling
den 19 cent per week f 2.50 per kwartaal.
Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaaL
er post I 2.95 per kwartaaL
[ustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver*
tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor-
r. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
ad 9 lit.
Drt blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen
I.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTiE 15
GIRONUMMER 103003 S POSTBUS No. II
nmer bestaat uit drie'
tUlTENLflNP
België.
)e regeeringsverklaring.
s wordt, de val van het
a b i n e t verwacli 't.
g hoeft Vandevijvere voor liet
parlement zijn xegeeringsver-
lorgelezen. Er was veel belang-
)e premier wees erop, dat deze
tot stand was gekomen 11a een
langer geduurd heeft dan ooit
is geweest. Dat zij in meerder-
katlioliéke parlementsleden be
lt doordat bet onmogelijk is ge-
niedewerking te verkrijgen van
len, waarop de kabinetsforma-
rijs gesteld. Wij zijn echter geen
'Lering. Wij willen ons slechts
"len met nationale belangen en
loodzakelijkbeden, zeide Vande-
builenlanclsclie politiek betreft,
i ons voor de gedragslijn van bet
r ilrnet to volgen. In de binnen-
willen wij den vrede op
terrein, vastgesteld door de
t partijen, eerbiedigen. Wat het
3 rogram betreft, teekent er zich
en aanwijzing uit de vorkiezin-
>t land wil zijn erfdeel aan mo
ving behouden en uitbreiden.
1 slot werd de rede van Vande--
endig toegejuicht door de ka-
ge vaardigden.
Ie afgevaardigde Max verklaar-
b liberalen San de rcgeer'ng niet
'ouwen kunnen schenken. Hij
volg op de motie voor: „De Ka-
egende dat liet kabinet, dat zich
voorstelt, door zijn samonslel-
ivoegd schijnt de moeilijkheden
aar vertrouwen niet ie kuhrfeh
ian de Tëgeerng."
ist Vandervelde verklaarde, dat
ig niet de democratische meer-
I rteeciHvoordigi. welke in de Ka-
t. De socialisten zouden dus te-
stemmen.
Van Severen stelde een motie
en in de rèereering voor.
.id lieden (Vrijdag") de de-
•t te zetten. Men acht bet zeker,
•er lig vandaag omver znl wor
pen. en een nieuwe h-imicsts-
in treden.
Duitschland.
mecraten en het kabnct-Luther.
tie van wantrouwen
v erworpon.
groote politieke debat in den
|Üs Woensdag, zooals te verwacb-
le socialistische motie van wan-
?r worp en en wel. met oen meer-
m 214 tegen 129 stemmen en
dingen. Voor de motie stemden
t( i socialisten en do communisten
ilkiscben, terwijl de democraten
g onafhankelijke Völkisclien zicli
fl ling onthielden.
«!ommunistiscbe motie
erd verworpen.
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone adverlentiën 30 cent gar rege»»
Voor Ingezonden Me de de el in gen wordt het
s dubbele van het tancf berekend. s
Kleine advortentlën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen woerden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en wrkoop 10.50.
levé te steunen. Een gedeelte van de oppo
sitie, n.l. vraagt ziob af, of bet niet beter
zou zijn een ministerie Painlevó te heb
ben, dat niet zoo openlijk, als Harriot zou
doen, aan de communistische cn socialisti
sche eisclien zal toegeven, en schoen 'van
plan te zijn eventueel het ministerie le
steunen. De Pravost de Laynay meent, dat
zulks vooral voor de toekomst zeer nood
lottig zou z:jn en de positie der oppositie
maar zou verzwakken en hij wil. dat de
erantwoordelijkheid. geheel aan bot kartel
wordt gelalen.
Engeland.
De veiligheidsvoorstellen.
De tekst van het Fra.nsche
antwoord.
De Engelsche ministerraad hield zicli
Woensdag bezig met het ontwerp der nota.
die Frankrijk als antwoord-op do Duitsche
eiligheidsvoorstellcn naar Berlijn denkt
te zenden. Naar verluidt, was de meerder
heid der ministers over de formnleoring
■an de Fransche tekst niet bevredigd, (laar
zij vreesden, dat de door Frankrijk voor
het afsluiten van een veiligheidspacl opge
stelde voorwaarden den regeeringen in Lon
den en Berlijn het voorzetten van de on
derhandelingen over deze kwesties aan
zienlijk zou bemoeilijken.
L'ord Allenby treedt af.
Als H o o g e Commissaris van
Egypte.
Lord Allenby. de Hooge Commissaris
van Egypte, beeft zijn functie neergelegd.
Chamberlain zeide in het Lagerhuis, (lat
lord Allenby reeds verleden najaar, blijk
baar na de vermoording van den Sirdar
generaal Stack te Cairo, verzocht had zijn
functie te mogen neerleggen, zoodra het
openbaar belang dat mogelijk maakte.
Zijn aftreden en de benoeming van zijn
opvolger boleekenen niet, aldus Chamber
lain, een verandering in de politiek der
Britsche regeöring nopens Egypte en den
Soedan.
Be ..Evejiinrr Ncavs" e-e.w3n vnr, pen
wenschte boon te gaan. omdat hij *jch in
verhand mei do gebeurtenissen in Egvpto
niet met de houding van de BriU"ho re-
geering dienaangaande kon ven.
Hongarije
Horthy, palatijn van Hongarije.
De ..Neue Freie Pr esse" verneemt uit
Boedapest, dat do Hongaarsclie re-eeriag
een wetsontwerp voorbereidt, waarbij het
ambt van rijksregent opgeheven wordt on
•in plaats daarvan de waardigheid van pa
latijn weder ingevoerd wordt. Horthy, de
tegenwoordige rijksregent, zou wegens
zijn onvergelijkelijke verdiensten tot. eer
sten palati jn aangewezen worden. Do oala-
tijn zal onafzethaar zijn. Wanneer de ko
ning onmondig is zal de palatijn van
rechtswege voogd zijn,
(De palatijn was in het Hongarije van
vóór do revolutie van 1848 de hoogste
waardigheidsbekleder in den staat na
den Ivoivng. De latere Hamburgers had
den steeds een lid van bun geslacht voor
dit ambt aangewezen. Na de revolutie van
18-48 was de waardigheid afgeschaft).
Het blad voegt, er aan toe, dat op deze
wijze do samenwerking van de Tsjechische
Katholieken met do geünieerde Roemenen
en de Slovcensche Ihelogische groep kan
verzekerd wordeu.
„Lidove Lisly" stelt voor het congres te
Ljubeljana le houden.
Turkije.
De progressieve oppositie in Turkije.
Drastische maatregelion
der regeering.
Het gevaar, dat sedert eenigen tijd de
Turkscho progressieve oppositiepartij bo
ven het hocsfd hangt, wordt dreigender.
De premier Ismed Pasja verklaarde in
een redevoering le Samsoen, waarheen hij
zich hegeven had ter in spec lie van een
spoorweg, dat de rcgcering alle vroeger
begane misdaden zal straffen.
Terzelfder tijd komt uft Diarbekr het be
richt. dat het speciale tribunaal aldaar
Fethi Bey, den secretaris van de progres
sieve partij, tot S jaar gevangenisstraf ver
oofdoeld heofc en de sluiting van alle pro
gressieve clubs lieeft gelast.
Naar gemeld wordt kwam bet tribunaal
van Diarbekr in het bezit van talrijke nieu
we documenten omtrent een wijdvertakte
samenzwering in verband met den jong-
sten opstand in Koerdislan. Minstens een
der progressieve leden van de Nationale
Vergadering (e Angora wordt genoemd als
behoorende tot degenen, die ijverden voor
de vestiging van een onafhankelijk Koer-
aistan.
Marokko.
De strijd met de Mooren.
Een Franse h offensief.
De Fransche troepen zijn overgegaan tot
het offensief, om do Riffsvan de Fransche
zone terug le drijven.
De troepen hebben een aanval geopend
op Taoumat, in welke richting de Riffs
zich bebbpn geconcentreerd. Het verluidt,
dat met de rogeerliïg te Madrid bespre
kingen gevoerd worden over een gemoen-
E e n wapcnstUstan'd mei de
Spanjaarde n.
De correspondent van de Times" te
Tauger seint:
Uit berichten, die mij heden uit Tetoean
bereiken, zou blijken, dat de Spaansche
militaire autoriteiten op instructies uit
Madrid wachlen om alle vijandelijkheden
tusschcn de Spaansolie strijdkrachten en
de vereenigde Riffs- on .Tabala-troepen te
laken en een wapenstilstand aan te gaan
Voorgesteld wordt, gedurende den wapen
stilstand onderhandelingen te voeren over
een definilieven vrede. Het schijnt, dat er
reeds overeenstemming bestaat over den
wapenstilstand, welke lot stand zal komen
op de volgende voorwaarden::le. Staking
van alle vijandelijkheden. 2e. Geen veran
dering in de. positie der Spaansche troepen
3. Opening van neutrale markten op 3 of
meer plaatsen nabij de Spaansche linies.
Frankrijk.
n aanval op de regeering.
M a v o k k o- a f f a i x e.
iunislen, die van den beginne af
el-Kiim op goeden voet hebben
j q openlijk zijn partij kozen en
J,j lie expeditie in Marokko heslre-
;n den laatsten tijd de socialisten
igenooten gekregen, daar deze
dat de communisten hun den
te de zeilen zullen nemen.
kwaardig is, dat thans de heele
-J een wedstrijd lioudt in heftige
de leiding van generaal
onder wiens verantwoordelijk
krijgsverrichtingen staan en die
civiele bestuurder is.
lijkt, zal dit Marokkodebat ver-
reeds a.s. Maandag in de ka
le orde komen en als gelegenheid
aangegrepen, om het ministerio
Ito doen vallen.
van socialistische als van com
bo zijde zijn interpellaties iuge-
cr i de regeering te vragen, op welke
aan de Marokko-affaire een eind
i.
:ertijd is van socialistische zijde
pellalae ingediend over de vraag,
ik wijze de regeering wil handelen
A ïwijzingen van den jongsten stern-
die door den totaal socialisti-
aad van Lyon herkozen is, wordt
socialisten zeer op den voorgrond
El i en hij laat zich dit welgevallen.
Ivost de Laynay waarschuwt de
er tegen niet het ministerie-Pain-
De militairs maatregelen in Hencarije
Eon protest der Kleine
Entente bij maarschalk Foc
De Joegoslavische minisfer van Birten-
landsche Zaken heeft in een interview het
bericht bevestigd van liet officieuze orgaan
..Vreme", dat de gezanten van de Kleine
Entente le Parijs aan maarschalk Focb
als voorzitter van het geallieerd militair
comité een protest overhandigden in ver
band met do Hongaarsclie overtredingen
•van de militaire bepalingen van het Vre
desverdrag- Naar verluidt vond de Kleine
Entente voor haar protest gronden in ze
kere posten van de Hongaarsclie bogroo-
ting.,
Albanië.
Een nieuwe revolutie?
De „Novosty" bevat een. telegram uit
Bari in Italië volgens hetwelk in Albanië
een nieuwe revolutie legen Achmcd Bey
Zogoe wordt voorbereid en wel door de
vroegeren minister-president Fan Noli,
die zich op het oogenhl'k in Italië bevindt,
Tusschcn Rome en Belgrado zijn voor
het geval van een nieuwe revolutie in Al
banië, onderhandelingen aan den gang om
de Albaneëscïie kwestie definitief op *n
lossen.
De Balkan.
De Kleine Entente.
De samenwerking tusschcn
Katholieken.
Het Tsjocho'-Slowakische blad „Lidove
Listy" lanceert de idee van een unionis
tisch congres, teneinde tusschen de ver
schillende Katholieke confessies uit de
staten der kleine entente de doorvoering
van de groote idee van de Heilige Cyril-
lus en Methodius voor te bereiden.
GROOTE 0DCN« «T.HT-MEETING
TE GOUDA.
Onder zeer veel belangstelling en be
gunstigd door het heorlijko weer van een
schoonen Meimaand-middag, is gisteren
het „D. O. N. K.'Merrein aan den
Graaf Florisweg te Gouda een groote
Roomsche Openlucht-Meeting gehouden,
eorganiseerd door do federatie van R. K.
Propagandaclubs in den Slatenkioskring
Gouda. Op deze meeting zouden als spre
kers optieden de Zeerecrw. -Pater Borro
raaeus de Groeve, do Zeerecrw. 'Pater
Proest O.P., Prof. Dr. Alph. Steger en Ir.
L. F. M. Feber.
Tegen het aanvangsuur heerschte er in
de nabijheid van en op het meetingsterrein
aan welks ingang het pauselijk geel
wit en de nationale driekleur wapperde
een groote drukte van de talrijke ver-
eenigingen en organist l ies, alsook van
zeer veel andere belangstellenden uit
Gouda en omstreken. Links op het terrein
waren twee spreekgestoelten opgesteld,
terwijl ook daar liet rood-wil-blauw niet
mankeerde.
hun in de dagen van den komenden strijd
te wachten stnat. Het doel dezer mee
ting noemt spr. drieledig en wel voor
eerst de bevestiging van do overtuiging,
welke noodig is, als men den strijd in
;aat in de verwachting der victorie, ver
volgens het vormen van een groote Room
sche weermacht en tenslotte het afroepen
van Gods zegen over do wapens en over
den le voeren strijd.
Vol enthousiasme herdenkt spr. do
roole voormannen Schaepman en Kuyper
hetgeen een luid applause deed losbarsten.
Ook al heeft het Christelijk bewind van de
afgeloopen jaren voor dezen of genen een
kleine teleurstelling gebracht, wat zijn die
teleurstellingen in vergelijking met do
ijke zegeningen door God in deze rcgce
ring aan ons en ons land geschonken.
In den komenden strijd hebben wij oen
plicht te vervullen tegenover God, onze
voormannen uit vroeger dagen en tegen
over ons vaderland. Ui leen le zotten,
waarin die plicht bestaat, wil spr. over
laten aan de redenaars van dezen middag.
Na het zingen van „Roomscho Blijd
schap" traden als eerste sprekers op Prof.
Dr. Alph. Steger en Ir. L. F. M. Feber.
Opening door ^en Hoogeerw.
Deken P. Wijtenburg.
Te circa 3 uur betrad de Hoogeerw. De
ken van Gouda een der spreekgestoelten
en opende de mooting met den Ghr. groet
..Geloofd zij Jezus Christus", waarop uit
aller mond het „in alle eeuwigheid" weer
klonk.
Gaarne, aldus spr.. heb ik de uitnoodi-
ging om deze groote Roomsche manifesta
tie te leiden aanvaard uit respect cn waar-
doering voor het schoone werk en den
edelen moed van (lie gnu-p van jonge man
nen met hun sympathieken leider, die
aan de Roomsche zaak hun beste krach
ten wijden. Spr. brengt hun een oeresa-
luut en verzekert hun zijn belangstelling
en daadwerkelijken steun bij all"S, wal
Rede Prof. Dr. Steger.
Op welke lijst moeten wij stemmen?
Zietdaar, de eenige vraag, die thans nog
belang heeft en daarom liet eenige puni,
dat wij behandelen zullen. Het gaat nu
niet meer om de keuze van persoon, het
gaat om do keuze van partij (l.w.z. liet
gaal om de keuze van beginselen, volgens
welke wij de politiek van het land in de
komende regeeringsperiode willen gevoerd
zien. De vraag: wat is politiek beantwoordt
pr. als volgt. Practisch wil politiek zog-
wetten maken, waarnaar de Staal
moet leven, die wetten uitvoeren, op die
uitvoering toezicht houden. Dit nu is het
•k van de Regeering en de Slaten-Ge-
noraal, voor liet grootste deel van het Ka
binet eii (le Tweede Kamer en op den
geest,
Invloed uitoefenen, omdat wu d
karakter van de leden van het Kabinet
bepalen.
Alvorens te bespreken, welke beginselen
liet staatsbestuur bij de uitvoering van
zijn taak in het maatschappelijk leven be
lmoren te leiden, zet spr. eerst in breede
trekken uiteen den oorsprong en het doel
van den slaat, zijn verhouding tot do
Tien Geboden of de Zedenwet, de geloofs-
verkondigingsvrijheid en de toepas
sing der zedelijke beginselen in de huwe
lijkswetgeving. Ook over de plichten van
den Slaat inzake hel onderwijs wijdt spr.
in den breede uit. Als slotconclusie van
zijn betoog zegt spr. tenslotte: onze poli
tiek moet principieel zijn, altijd en overal.
Wij, als Katholieken, hebben den plicht en
ons stemrecht biedt ons daartoe do gele
genheid. deel te nemen aan de keuze der
volksvertegenwoordiging, opdat het staats
bestuur niet in handen kome van mannen,
wier levensbeschouwing geen waarborg
biedt voor het waarachtig welzijn van den
Staat. Vergelen wij daarhij niet, wij zijn
niet allen verantwoordelijk voor degenen,
die wij zelf kiezen, maar ook tooi- hen,
die gekozen worden, omdat wii^ onzen
stemplicht niet verv uld hebben. K a t h o
lick stemmen houdt dus een dubbele
plicht in en moet op 1 Juli a.s. ons wacht
woord zijn, waaraan wij ons willen laten
kennen en erkennen. Christus is onze Ko
ning en wij. Christenen, zijn Zijne diena
ren, niet alleeü hij den huiselijken haard
en in liet openbare leven (daverend ap
plaus.)
Rede lr. Feber.
Alvorens den komenden stembusstrijd te
propageeren, is het ons recht aldus
spreker om rekenschap te vragen aan
de zittende Regeering, die wij zelf hebben
helpen vormen, voor wat zij heeft gedaan
en niet gedaan. Over de daden dezer Rc
gcering bestaat hij velen ontevredenheid
Maar men zij billijk en opbouwend in zijn
critiek. Do bedoeling is niet. recht te pra
len wat krom is. Maar men heeft niet het
recht van een Regecring het- inmogelijke
eisclien, omdat zij christelijk is. Zij lie
dan ook het onmogelijke niet kunnen
doen. Nederland niet kunnen onttrekken
aan de gevolgen van den wereldoorlog.
Maar wel verdient deze Regeering de
dank der natie >091- haar werk v,an eco
nomische reconstructie, voor de veiligstel
ling van den gulden, al kan men over be
paalde maatregelen, met het oog op dat
doel getroffen, zeker vftn meening ver
schillen.
De samenwerking dor drie rechlsetie
partijen is de moreel natuurlijke grond
slag voor een Regeering hier te lande.
Spr. gaat om dit aan te toonen. liet ont
slaan van *de coalitie na en wijst er in
liet bijzonder 011. dal d" kraclilsonlwikke-
ling der christelijke staatkunde in ons
vaderland voor alles mogelijk was door do
Katholieken, de eenigen. die hun eenheid
en geslotenheid iloor de eeuwen heen had
den gehandhaafd (luid applaus.)
Onze Geïllustreerde Pagina
De pholo-pagina bevat 0.111.: Prijsrehus
De brand te Vclscroord In de Kal ver
straat te Amsterdam Russische lutze-
inden en sloughi's.
HET VOORNAAMSTE NIEUWSr
BUITENLAND.
De Belgische regeering heeft haar ver
klaring Woensdagmiddag afgelegd. Van
daag wordt haar val verwacht
Maandag verwacht men een aanval van
links op de Fransche regeering.
In Marokko is het Fransche offensief
begonnen. Met de Spanjaarden zouden de
Riffs een wapenstilstand sluiten.
BINNENLAND
Een Kon Besl. inzake het gelijktijdig
waarnemen van uit 's Lands kas bezoldig
de ambten met het lidmaatschap van do
Eerste en de Tweede Kamer.
R.-K. Volksbond t°
Encycliekmeeting
Katwijk (3de blad).
Een Katholieke politieke meeting te
Gouda.
Te Amsterdam is gisteren een motor
boot met 12 personen gezonken. Drie per
sonen zijn verdronken. (Gemengde Go-
ichlen, 2de blad)
LEIDEN.
Vernieuwing van de Verversorug aan de
Oude Heerengracht. De kosten worden
op 62.000 gld. geschat. (Stadsnieuws. 2de
blad).
OMGEVING.
Brand te Nieuw-Vennep.
am niet democratisch genoeg vinnen,
de volgende regeeringsperiode dit program
wordt verwezenlijkt? Laat zij daarom ui
de Staatspartij blijven. Re democratische
gedachte is oen grootheid: spr. herinnert
aan Scliaepman's strijd voor die gedach
te; laat de ware democratie dan niet do
splijtzwam, maar het bindmiddel onzer
.art ij zijn.
Daarom, al zijn er fouten begaan, al :s
ook de partij nog geenszins volmaakt,
stemt op 1 Juli nummer coil van de lijst
der Katholieke Staatspartij (applaus.)
Hierna werd het „Wien Neerlands
Bloed" gezongen, terwijl vervolgens Pa
ter Borromacus do Groeve en Pator Proest
het woord voerden.
Rede Pater Borromaeus de
Greevc.
Re politiek is te onderscheiden in groot-
a\ klein politiek. Onder hot laatste moot
verstaan worden de politiek van kloino
persoonlijke belangen. Hiervan zal spr.
cclilev niet gewagen, doch wel van de
groot-politiek, op bet belang waarvan spr.
in korte trekken wil wijzen in verhand
met de a.s. verkiezingen. De a.s. verkie
zingsstrijd zal worden een strijd tusschen
Geel-Wit en Blauw-Rood en evenals in do
dagen van het Nationaal Euch. Congres,
vorig jaar te Amsterdam gehouden, zal
ook op 1 Juli a.s do loudspeaker en dan
(lie van de.stembus alles moeten ovcrhui-
zen door den kreet: „Geloofd zij^ Jezus
Christus in alle eeuwigheid". Sprekend
over den wereldvrede, waarom geboden 011
gesmeekt wordt hier en overal elders, be
weert spr. dat die wereldvrede niet zal
lot stand komen, als de Ghr. beginselen
niet doordringen in de parlementen. Der
halve moeten wij stemmen op een regee
ring, waar de Chr. 1>ogin-lon veilig zim
Na gesproken te hebben over het
streven van revolutionairen en liberalen,
schetst spr. de diepe ellende, (loor de re
volutie geschapen, en noemt haar een hel
op aarde, den strijd van broeder tegen,
broeder en van \ader tegen kind. En h-mn
dat alles zijn alleen bestand de Chr. be
ginselen. Alleen een huwelijkswetge\ ng
volgens Chr. gedachte is in slaat 0111 den
vrede te waarborgen. Spr. vraagt dan
welk besluit thans genomen moet worden!
En zelf daarop het antwoord gevend, ein
digt hij zijn enthousiaste rede met er op
te wijzen dat dat besluit geen ander mag
zijn, dan te stemmen op no. 1 van no
Roomsche lijst, opdat niet de leugen maar
de waarheid ovorwinno en '1 moge
zen Gud. Jezus Christus in alles oer eu
glorie (dnverend applaus.)
Rede Pater Proust,
De Eerw. spreker heg
lijk compliment aan Ro(
en vasten
sche Eenheid.
Wanneer volkomen
dan is 't nu, nu "t gaa
ouze partij, om het be
in mol een ha
msch Guuda i
l naar de Ro
nl.eid geboden
r,m 't prestige
