16e Jaargang.
VRIJDAG 15 MEI 1925
No. 4945
9e- £eicbelve (Bou^o/nt
Oo ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal.
Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal.
Franco per post I 2.95 per kwartaal.
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 4L
OH blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I.
Bureaux: RAPENBURG No. 1G - LEIDEN
TEL. INT, ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
Qi
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiön 30 cent per regel.
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
s dubbele van het tarief berekend.
Kleine^ advertentiön, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen w«*den aangeboden of gevraagd, buur en ver
huur, koop en verkoop 10.50.
Dit nummer beslaat uit drie
bladen. -
BUITEMLAHD
België.
Het nieuwe kabinet.
De rrgeeringsverklaring.
Hel nieuwe kabinet is gisteren voor de
eerste maal bijeen geweest, om "de bewoor
dingen vast to stellen van de ministerieels
verklaring, die Woensdag a.s. aan het
parlement zal worden voorgelezen. De
verklaring zal nadruk leggen op het feit,
dat de regeering geen partijpolitiek zal
voeren, doch zich er toe zal beperken, de
begrootingen en zekere dringende ontwer
pen te doen aannemen. Zij zal ook na
druk leggen op de noodzakelijkheid van
een groot publiek debat, aangaande de po
litieke en parlementaire situatie.
Guitschland.
Drukke dagen voor Hindenburg.
Het zijn drukke dagen voor rijkspresi
dent Hindenburg, deze dagen, van den
morgen tot den avond gevuld met ontvang
sten, besprekingen, voordrachten en zoo
voor Is. Gisteren was het corps diploma
tique aan de beurt en daarna verschenen
do staatssecretarissen. Bij beide ontvang
sten hield Hindenburg een korte toe
spraak.
Het schijnt echter, dat hij tegen de ver
moeienissen van zijn ambt beter opgewas
sen is, dan men over liet algemeen had
verwacht. Voor ontspanning maakt hij
des morgens en des avonds een wande
ling door het prachtige park achter zijn
paleis. Vanmiddag beeft hij den president
van don Rijksdag, LÖbe, een tegenbezoek
in diens woning gebracht, en daarna de
vertegenwoordigers van - de Duitsche pers
ontvangen.
Vandaag geeft Hindenburg, naar aan
leiding van bet bezoek der staatspresiden
ten en minister-presidenten der Duitsche
landen, de eerste officieele lunch, waaraan
63 personen zullen deelnemen.
Naar we vernemen, zou Hindenburg
voornemens zijn. Zaterdag en Zondag
door te brongen i» het kleine jachtslot,"
dat door het Rijk indertijd ten behoeve
van rijkspresident Ebert is aangekocht.
De bankschandalen.
De toestand der gebroeders
Barrnat ernstig.
Hot „Berl. Tag." verneemt, dat de toe
stand van Julius Barmat .zoo ernstig is,
dat zijn familie heeft besloten hem on
danks liet feit, dat hij uit de voorloopige
hechtenis is ontslagen, nog - tijdelijk in de
Gharité te laten blijven, waar hij onder
behandeling van prof. Kraus en prof.
Bonhöffer is.
Julius Barmat is op het oogenblik ab
soluut niet in staat om te worden geboord.
Natuurlijk wordt hij thans in de Gharité
niet meer als gedetineerde behandeld. Ook
zijn broeder Henri, die zich nog in preven
tieve hechtenis bevindt, moet er zeer ern
stig aan toe zijn.
Een protest van het Conti
Een deputatie uit liet Centrum
r u m.
heeft
bij het Pruisische ministerie van justitie
geprotesteerd togen de schandalige toe
standen in het huis van bewaring te Moa-
bit, die tengevolge van het geval-Höfle ïn
de commissie van onderzoek uit den Land
dag aan liet licht zijn gekomen.
De minister van jusitie deelde mede,
dat hij den gevangenisdokter had ge
schorst en gaf te kennen, dat ook tegen
over de rechterlijke instanties zal wo-rdon
opgetreden.
In parlementaire kringen achtte men
bot niet buitengesloten, dat tegen den
rechter van instructie dr. Nothman een
strafvervolging wegens meineed zal wor
den ingesteld. Hij had n.l. voor de com
missie van onderzoek verklaard nooit te
genover Hüfle iets omtrent den duur van
de te verwachten straf te hebben aange
duid. Intusschen is uit de dossiers ge
bleken, dat Nothmann officieel en schrif
telijk heeft verklaard, dat in de zaak-Höfle
op een gevangenisstraf van vijf jaar kon
worden gerekend.
Engeland.
Uit het Lagerhuis.
Het vraagstuk der
werkloosheid.
Clynes heeft gisteren het debat over de
werkloosheid geopend en daarbij gezegd,
dat er nog ongeveer 1.250.000 werkloozen
rijn. hetgeen 150.000 meer is dan een jaar
geleden onder de Labourregeering. Hij
oefende critiek op de regeering omdat zij
in gebreke was gebleven maatregelen voor
te .«lellen in staat om den luiidigen nood
*o lenigen.
Clynes beantwoordend, zeide de minister
van arbeid, Sir Arthur SleelMaitland, dat
de regeering zoo snel mogelijk plannen tot
leniging der werkloosheid bevorderde.
Sprekende over de malaise bij de scheep
vaart verklaarde hij, dat een der redenen
hiervoor het feit was, *lat de scheepsbouw
voor en tijdens den oorlog druk bezig was
en dat toen de oorlog geëindigd was, do
heele wereld een overschot bad boven de
tonnenmaat, die feitelijk noodig was voor
het vrachtvervoer. Dientengevolge was
het scheepvaartbedrijf slap en was er
stagnatie gekomen in den scheepsbouw.
Slechts geleidelijk, naarmate de bestaande
schepen versleten raakten, zou er verlich
ting komen in den wercldscbeepsbouw.
De groote reden, waarom die cijfers van
dit jaar nopens de werkloosheid zoo hoog
bleven was de toestand in het mijnbedrijf.
De cijfers der werkloosheid in de steenko
lenmijnen waren Verleden jaar April
25.000 en jn April van dit jaar 139.000.
Dit verschil van aanzienlijk meer dan
100.000 vertegenwoordigde schier bet gc-
lieele verschil tusschen de werkloosheid
van dit en van verleden jaar.
Italië,
Pelgrims lastig gevallen.
Naar Rome reizenden pelgrims uit Tirol
is het verboden om zich te Bozen kort op
te houden. Aan vorstbisschop dr. "Waitz
(den hulpbisschop van Brixen), werd de
reis onmogelijk gemaakt.
De pelgrims trein reed in snelle vaart
het station Bozen voorbij, waar fascisten
begonnen te joelen.
Op de groentenmarkt te Bozen werd de
Djiitsche graaf Toggenburg uitgejouwd.
(Wij wijzen er hierbij op, dat de oorzaak
van dit incident zuiver oen gevolg is van
do TtaliaauscliOosten r ijk sche politieke
rivaliteit in hot grensgebied van Italic en
Tirol, welk laatste land krachtens liet
vredesverdrag een gedeelte aan hot Ap-
penijnsche schiereiland moest afstaan. An
dere bedevaarttreinen loopen daarom in
dit-opzicht niet het minste gevaar.-)
Joego-Siavië.
Een grensincident.
Het blad ..Rjetsj" meldt uit Negotin,
dat Woensdag 30 Bulgaarsche soldaten
onder aanvoering van een officier in hot
Joegoslavische grensdorp Zrnosavoc zijn
binnengedrongen en de buizen aan den
ingang van het dorp mot geweersalvo's
bobben beschoten. De hoeren beantwoord
den het vuur, gesteund door 2 grenssol
daten. De strijd duurde eenige uren,
waarna de Bulgaarsche soldaten zich weer
over de grens terugtrokken. Bij hun terug
tocht wierpen de Bulgaren eenige bom
men naar het huis van den leider der boe
renpartij Atanasof, waardoor dit vernield
werd- Atanasof'zelf liep ernstige verwon
dingen op, zoodat men aan zijn herstel
twijfelt. Twee andere buizen werden in
brand gestoken. Behalve Atanasof zijn
geen slachtoffers te betreuren.
Het ministerie beeft oen streng onder
zoek ter plaatse doen instellen.
Bulgarije.
Onrustige toestand.
In de buurt van Pazardiik zijn roover-
benden opgedoken, die de bevolking terro
riseerden en een bedrag van in totaal
400.000 levra's afpersten.
Troepenafdcelingen zijn uitgezonden, om
de benden te achtervolgen. Er heeft reeds
een botsing plaats gehad, waarbij 7 ban
dieten gedood zijn.
Men verwacht dal de roovers zich spoe
dig zullen jnoeten overgeven, daar zij van
alle kanten nagezet worden.
Rusland.
Het Derde Raden-Congres.
In het groote theater van Moskou werd,
naar de „Vossische Ztg." meldt, Woens
dag het derde bondseongres der sovjets
geopend. De geheelc zaal was met rood
gedrapeerd en er waren twee duizend ge
delegeerden opgekomen.
Het corps diplomatique woonde de
plechtigheid in de tsarenloge bij.
Toen Trotzki de zaal binnentrad werd
hij met langdurig en stormachtig applaus
toegejuicht. Hij werd in het presidium ge
kozen.
Punt één van de agenda, de opname
n.l. van de republieken Uzbekistan en
Turkmenistan in den bond, werd aange
nomen.
Deze eerste zitting, aldus de correspon
dent van de „Vossische Ztg.", vertoonde
een geraffineerde reclamemakerij voor de
volken van het Oosten en een sterk den
nadruk leggen op het bondgenootschappe
lijk karakter van de sovjet-staten.
De gedelegeerde? van Usbekistan en
Turkmenistan verschenen in schilderach
tige nationale costumes en hielden plech
tige, maar onverstaanbare redevoeringen,
die uitbundig werden toegejuicht.
D.iglooners van Boekara brachten een
door kinderen geteekend portret van Le
nin, dat enthousiast werd gezoend.
Een afdeeling Kubankozakken verscheen
met geborduurde vaandels met reusach
tige zonnebloemen, met welke men in Rus
land zeer dweept.
Rvkof en Kalinin werden tot eerekozak
ken benoemd.
Voor het eerst verscheen er ook de ge
zant van een vreemde mogendheid in het
congres om een toespraak te houden. Het
was de vertegenwoordiger van de Mon-
goolsche republiek en men ziet hierin een
A'oorteeken van de spoedige toetreding van
Mongolië tot de sovjet-unie.
Rvkoff hield een rede waarin hij o.a.
uitvoerig over de betrekkingen met
Duitscliland sprak, die zich, naar hij ver
klaarde, tot nu 4oe door een vriendschap
pelijke verhouding en een wederzijdsch
begrip voor eikaars belangen, waardoor
indertijd ook het verdrag van Rapallo tot
stand kwam, kenmerkte.
Rusland's streven is het ook bij de nieu
we regeering in Duitscliland trouw te blij
ven aan liet beginsel, om zich in geen en
kel geval in binnenlandsche aangelegen
heden te mengen.
Duitscliland voert op bet oogenblik on
derhandelingen met de entente, die wel
licht niet zonder invloed op de betrekkin
gen tusschen Duitscliland en Rusland zul
len blijven.
Rykoff verklaarde verder, met betrek
king tot de verkiezing van Hindenburg,
dat er geen reden bestaat, om aan te ne
men, dat deze verkiezing een ongunstigén
invloed zal hebben op de vriendschappe
lijke betrekkingen tusschen Duitscliland
en sovjet Rusland.
Marokko.
De strijd met de Moorcn.
Gecensureerde berichten.
In Frankrijk is. naar men weet, de een
suur op de berichten uit Marokko inge
steld, zoodat het ware verloop van den
strijd, dien de Franse tien tegen de Rifka-
bylen ondeP Alxl cl lvrim voeren, moeilijk
is na te gaan. Wel blijkt uit dat alles dat
de Franse-hen stevig aanpakken en voor
nemens zijn definitief met do rumoerige
en onbetrouwbare stammen af te rekenen.
De Franschen hebben een front van 300
K.M. te verdedigen. In Marokko, evenals
in Frankrijk, heeft men er zich over ver
wonderd zoo zegt de correspondent van
de „Matin" te Rabat dat dé gebeurtenis
sen benoorden de Ouergha elkaar zoo snel
zijn opgevolgd. Men vermoedde niet dat
de Rifs, die tot dusver, met uitzondering
van enkele stammen, in goede verstand
houding met de Franschen schenen te le
ven, den oorlog zouden verklaren en
Fransch gebied zouden binnendringen.
De waarheid is dat Abd el Krim beneveld
is door zijn succes tegen de Spanjaarden,
die sedert de nederlaag bij Anoeal in 1921
en den terugtocht van Primo de Rivera
geen kracht meer hadden om te reageeren
Het Petit Journal" schrijft dat men
moet erkennen in Abd el Krim een zeer
ernstige tegenstander te hebben en geens
zins een of ander hoofd eener roovers-
bende Om zich daarvan bewust te worden
is het voldoende vast te stellen dat Abd el
Krim zich 'aan de door maarschalk Ly-
autey gevolgde methodes inspireert en ze
met oen onbetwistbare handigheid in toe
passing brengt. Hij heeft afgezanten ge
zonden naar de stamhoofden, die de Fran
sell en tot dusver trouw waren en hij
heeft zich na zorgvuldig geleide onderhan
delingen van hun steun verzekerd. De win
termaanden heeft hij gebruikt om in de
bergen paden aan te loggen, bruggen over
de bergstroomen te slaan en telefoonver
bindingen met zijn hoofdstad Adjdir te in-
stalleeren.
De bolsjewistische invloeden schijnen
bij de jongste gebeurtenissen niet te zijn
uitgesloten. De „Echo de Paris" herinnert
aan het interview van den Franschen
communist Treint met de „Iswestia", 4
Jauuari j.l., waarin deze zeide: Wij steu
nen de beweging der Marokkanen tegen
het Fran sche kapitalisme.
China
De politieke onrust.
Ts j ang-t s o-lin rukt op naar
Peking.
In de laatste veertien dagen heerscht er
groote bezorgdheid onder de bevolking
van Noord-Ckina, ten gevolge van berich
ten. dat Tsjan-tso-lin met zijn troepen
naar Peking oprukt, waar Feng-yoe-siang
de christen-generaal, zijn troepen heeft
gostationneerd. Het schijnt zeker te zijn,
dat aanzienlijke troepenafdcelingen van
Moekdcn onlangs in de omstreken van do
hoofdstad zijn aangekomen, maar alge
meen wordt verwacht, dat generaal"Feng
do stad Peking zonder gevechten door
Tsjang- tso-lin zal laten bezetten.
Er gaan geruchten, dat sommige aan
hangers van Feng zijn omgekocht om een
neutrale houding aan te« nemen. Dienten
gevolge zou Feng niet sterk genoeg zijn
om tlians te rechten, zoodat hij zich met
een vreedzame ontwikkeling in Noord-
west-China zou tevreden stellen.
Van het Vaticaan.
Breuk tusschen Litauen en het Vaticaan.
De gezant uit Rome
teruggeroepen.
Gemeld wordt, dat ten gevolge van de
onmogelijkheid om de standpuuten van
het Vaticaan en Litauen te verzoenen, Li
tauen zijn zaakgelastigde bij het 'Vaticaan
heeft teruggeroepen. Litauen is van oor
deel, dat zijn nationale belangen benadeeld
zijn door de clausules in het concordaat
van liet Vaticaan mei Polen, welke betrek
king hebben op de diocese van Wilna.
BINNENLAND
TWEEDE KAMER.
Overzicht.
Regeling Werkzaamheden. De Drank
wet. De Zuiderzee-wet.
Nadat de Kamer in een half uurtje
haar huishoudelijk budget voor 1926 had
behandeld een werkzaamheid, welke
steeds met gesloten deuren geschiédt
kregen we de regeling der werkzaamheden.
Nog steeds worden nieuwe wetsontwerpen
aan de agenda toegevoegd en thans wer
den de militaire pensioenwetten en het
plan tot mijnontoigening op de dagorde'
geplaatst.
De Voorzitter heeft ec-liter geen voorstel
gedaan om het ontwerp lot afschaffing
der staatsloterij op de agenda te plaatsen.
Met spoed was een nota van wijziging
ingediend op hef ontwerp tot wijziging der
drankwet, conform gisteren aangeno
men motie-Staalman. In het ontwerp zijn
thans alleen blijven staan de bepalingen,
die betrekking hebben op de z.g. logemenls
vergunningen.
Van rle amendementen, door den lieer
Rutgers ingediend, is dienovereenkomstig
ook eéA'deeVÏngefrokkeh. Tcgéri de andere
had de minister geen bezwaar, zij werden
zonder hoofdelijke stemming aangenomen
De thans aangenomen wijziging bepaalt
o.a, dat bij algemeenen maatregel van be
stuur eischen worden gesteld, waaraan
logementen mopfen voldoen, om in aan
merking te komen voor den verkoop van
sterken drank alleen aan logeergasten.
Minder vlot ging liet met het wetsont
werp tot regeling der tegemoetkoming aan
de Zuiderzeevisschers en de beoefenaars
van me! de Zuiderzeevissckerij verband
houdende bedrijven of beroepen wegens de
schade, welke de afsluiting der Zuiderzee
hun mocht berokkenen.
Het wetsontwerp beoogde schadevergoe
ding in den vorm van gratis nijverheids
onderwijs en opleiding tot een ander am
bacht, van geldel ijk en steun bij omvor
ming of verplaatsing van bedrijven, van
credietverleenlng voor omzetting van iiet
tot dusver uitgeoefende bedrijf, van gelde
lijke tegemoetkoming aan hen die niet in
staat zijn in lnra onderhoud te voorzien;
alles op advies eener generale commissie,
welke op haar beurt zal worden geadvi
seerd door plaatselijke eomité's.
Veel bewondering oogstte liet voorgestel
de niet. Velen vonden liet te weinig.
De lieer Duys (S.D.A.P.) sprak van
„schriel", „krenterig", „vernietiging van
bestaan" en vooral was een schandaal,
(lat de 'arme Zuiderzcegemeenten ook nog
zullen moeten meebetalen aan do schade
vergoeding.
Den heer van do Bilt- (R. K.) was j
het voorgestelde tegengevallen. Hij had
meer verwacht ten aanzien van de on-
derwijsverstrekking, van de tegemoetko
ming, van de credietverleening.
De lieer Rutgers van Roseiiburg
(G.-H.) voncl de rede van den lieer Days
wel wat teveel verkiezingspropagandis-
tiscli maar was het wat de zaak zelf be
treft, er toch vrijwel mee eens.
De lieer van Voorst tot Voorst
(R. K.) betoogde, dat niet voldoende aan
dacht is geschonken aan de nevenbedrij-
ven, wilde dat vooral land- en tuinbouw-
onderwijs zou worden bevorderd en dat
de boerenleenbanken zouden worden be
trokken bij de credielverleening.
Wat de wenschelijkheid vooral van
land- en tuinbouwonderwijs betreft, bleek
de heer Ebols,(V. B.) bet eens met den
heer van Voorst tot Voorst.
Lang vooral was liet klaaglied er
werden er vele gezongen van den heer
Duymaer vanTwist (R. K), die zijn
toorn over te groote schrielheid gister
reeds had gedemonstreerd door te stom
men tegen het ontwerp betreffende de Zui-
derzeeverdedigingswerken.
Ook de hoeren Dresselhuys (V. B.)
en Snoeck Henkemans CC. H.)
voegden zich bij het koor der klaagzan-
gers.
Eri de 'Kamer li. t de Minister v.
S waay geheel alleen staan bij de verde
diging van het wets-uitwerp. Geen der le
den sprak een woord ten gunste van het
voorstel.
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND
De toestand der gebrs. Barmat. Een
protest van het Centrum over de tocstan-<
den in het Huis van Bewaring.
Het Raden-congres in Rusland.
De politieke onrust in China.
BINNENLAND
De Zuiderzeedcmping in de Tweede Ka
mer (Kameroverzicht).
Het Koninklijk Bezoek aan Amsterdam.
De laatste tijdelijke tentoonstelling tfl
Heemstede (2de blad).
LEIDEN
De opening van de tram Den Haag
WassenaarLeiden.
OMGEVING
Een beschouwing over de Heimans
wetering cn 's Molcnaarsbrug. (Rijnstreek,
2de blad).
Onze Geïllustreerde Panina
De photo-pagina bevat om.: Prijsvraag
Ter Bedevaart naar Rome Koninklijk
Bezoek aan Amsterdam Von Hinden
burg Lord Milner.
Z.Exc. toonde zich niet bijzonder lego-
moetkoinend jegens de critici. De Minister
vreesde, dat veel verder gaan dan het
voorgestelde financieele gevolgen zou me
debrengen. die niet te overzien zouden
zijn en derhalve wellicht niet te dracen
zouden zijn. Overigens bleef hij erbij, d it
hetgeen do Regeering voorstelt, indenkt a l
voldoet aan de billijke eischen der billijk
heid. Slechts deze concessie werd gedaan,
dat de Minister zich bereid verklaarde
met Minister Ruys te overleggen over het
wekken van belangstelling voor en het
geven van onderwijs in land- en tuinbouw
kunde aan de kinderen der belaud.■■!»-
benden, die dan in de nieuwe Zuid. r/.«-e-
provincie hun beslaan zouden kunnen vin
den. Voor liet overige verwees ZijnFxe.
de klagers en vragers naar de toekom-1.
De Minister verwacht, dat de Generale
Commissie, op grond der ervaring, welke
zij zal opdoen, later wel zal komen met
voorstellen. En daar kan dan over worden
gepraat.
Reeds kwamen gisteren verschillende
amendementen in behandeling.
Hef eerste van den lieer Duys. dat ook
gemeenten wilde betrekken in de schnd -
looss lel lingen, werd per saldo ingetrok
ken. Waar het ontwerp spreekt van tege
moetkoming aan personen, was het niet op
zijn plaats in deze wet.
Over een tweede amendement, door
den minister onaannemelijk verklaard,
zou heden worden beslist.
HET KONINKLIJK BEZOEK AAN
AMSTERDAM.
De audiëntie van gisteren, die. zooiU
Lekend is, dit jaar voor het oerst een an
der karakter draagt dan vóór dezen, en
waarop slechts verschijnen vereenigingen
cf particulieren, die bepaalde belangen
lebben voor te dragen, hun dank willen
betuigen of den wonscli te kennen hebben
gegeven, aan de Koningin te worden voor
gesteld, werd hedenmorgen bezocht doop
besturen van vijf vereenigingen en eon M-
ial particulieren. De vereenigingen waren:
Joodscho Invalide, de Maatschappij
Apollo (Ondersteuningsfonds voor behoef
tige toonkunstenaars, hunne weduwen en
weezen), de vereeniging Het Eereteekeu
voor Menschlievend Hulphetaan, liet Ge
nootschap „Do Vrije Bouwers" en de
BroodbakkerspatTOonsvereeniging „De Voor
zorg".
Gisterenmiddag heeft de Koningin even
eens den Amsterdamschen Gemeenteraad
ten paleize ontvangen.
Om achter uur gisterenavond reed de
Kon. Familie met gevolg in auto's uit. ter
hijwoning van de voorstelling van hel
„Vercenigd Tooneel" in don Stadsschouw
burg.
Daar werden de Hooge Gasten ontvan
gen door den wethouder voor1 de kunstza
ken, den lieer F. M. Wibaut on den
Directeur van den Stadsschouwburg, doe
heer mr. Merkelbach.
In de zaal, die geheel vol was. verhie
ven de bezoekers zich van hunne zetelt
toen de Koningin, de Prins en Prinses Ju
liana in de koningsloge verschonen.
De Koningin droeg oen zee-groen toi-*
let en was getooid met een diamanten
diadeem en een briljanten halssnoer.
Het orkest zette liet „Wilhelmus" in. dat
staande door de aanwezigen'werd aange
hoord.
Onmiddellijk ving de voorstelling aan
van het blijspel „Naar liet U lijkt" van
Shakespeare.
vlo
el end.-
al.
In de pa
