16e Jaargang. DONDERDAG 14 MEI 1925 No. 4944 3)e Eaidóoho, Sou/tarnt Oe ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bi] vooruitbetaling IToor Leiden 10 cent per week 12.50 per kwartaal, jij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal, franco per post I 2.95 per kwartaal. Geïllustreerd Zondagsblad ia voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaiïng van 50 et. per kwartaal, bij voor- u'tbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct.f met Geïllustreerd Ejndagsblad 9 'üL Oit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I. Bureaux: RAPENBURG No. 1G - LEIDEN TEL. INT, ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gowone adverlentlön 30 cent per regel. Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het K dubbele van het tarief berekend. Kleine adverlentlön, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen werden aangeboden of gevraagd, huur en ver huur, koop en verkoop 10.50. flit nummer bestaat iwt twee blades Over onze Kath. Staatspartij. Te Zwolle heeft Prof. Veraart voor de R, K. Kiesverceniging een rede gehouden over: do R. K. Staatspartij en de naaste toekomst. In die rede heeft de professor eenige op merkingen gemaakt, die evenzeer onze in stemming hebben als dat zij «enigermate onze bevreemding wekken. De hoogleeraar wilde allereerst een dwa ling uit den weg ruimen: Ei* zijn n.l. méns elfen, die van den Staat verwachten, dat hij alle mogelijke moei lijkheden zal oplossen. Dit is onjuist. We mogen, zeido spr., niet 1e veel verwachten van de krachten van den tSaat. Iedere jspreker van de R. K. Staatspartij dient daarop te wijzen, om te voorkomen, dat il lusies worden gewekt, We mo&ten ons hoe den voor overdreven verwachtingen, aldus do professor. Juist! Wij zijn het met den spreker volkomen,eens! En. als wij het eerlijk mo gen bekennen: óók wij hebben wel eens gevreesd voor het wekken van die ïliu- sies. van die te groole verwachtingen van den St.aat, en Wel als wij prof. Veraart hoorden spreken! Maar dat zal dan wel ge legen hebben aan ons verkeerd verstaan, veronderstellen we nu. Verder in hel verslag dier Zwolsehe rede lezen we: Onze Kath. Staatspartij is het kostbaar historisch gegeven, dat wij te b^'en hebben. Wat de historisch geworden Staatspartij helcekent voor ons volk mogen we niet vergelen. Wij vragen behartiging vnn ons levensideaal, hef Katholicisme. Alleen de Kath. Staatspartij kan-ons die geven, aldus de hoogleeraar. Ook hierbij sluiten wij ons gaarne aan. 'I Is dezelfde overtuiging, tt-iVp nij deze woorden spreekt, die ons heeft doen be treuren niet dat de Katholieke Staats partij werd beeritiseerd, maar dat zij werd beeritiseerd in een vorm. zooals prof. Veraart het vaak heeft gedaan, en waar door zeker bij velp« niet verstekt is ge worden de nieoning. dal dp Katli. Staats partij ons ..kostbaar historisch gegeven" is: al bedoelde de professor het ongetwij feld goed en in de lijn van de bovenstaande uitlatingen. Over do Katholieke Staatspartij verder sprekend zeide de redenaar nog o.m.: Aan de emancipatie van o'nze Kath. Staatspartij is zeker nog veel te doen Zoo hebben we er voor te zorgen, dat we elkaar niet verbitteren. We moeten r-nassen le- gen kli'Mvformalie, het verdachtmaken van eikaars bedoelingen, enz. Ook weer beo! sympathiek- gezegd. Over onder1 inge liefde, verdraagzaamheid enz. wij bedoelen met deze opmerking niets verkeerds kan men echter allicht iets sympathieks zeggen... Al is er dan ook, zooals de professor zegt. nog veel te doen ..aan de emancipatie van onze Katholieke Staatspartij", zoo heel slecht staat deze er toch naar het schijnt niet voor. als wij lezen, niet. wat prof. Veraart heeft gezegd b.v. in zijn rode bij de oprichting van ..St. M:chaël", maar wat hij nu te Zwolle verklaarde: Wat wij (de Katholieke Staatspartij is bedoeld) gedaan hebben' voor godsdienst, Onderwijs en sociale wetgeving, daarin worden wij nergens over trof fen. (Wij spatieeren). Ons dunkt, dat wij, en alle aanhangers van prof. Veraart, met zulk een Staatspar tij nog wel met een gerust hart de verkie zingen kunnen ingaan. De Katholieke Staatspartij wordt ner gens overtroffen in wat zij gedaan heeft voor godsdienst, onderwijs en sociale wet geving', aldus 1 prof. Veraart. BUITENLAND Volkenbond. De Intern. Wapenhandel Openbaarheid betreffende den wapenuitvoer Do algemcene commissie uit 'de yolkensbondsconferentie- betreffende liet toezicht op den internationalen wa penhandel heeft gisteren eenstemmig goedgekeurd., dat openbaarheid betref fende den wapenuitvoer het leidende be ginsel dezer conventie zijn zal. Dit is een belangrijke stap voorwaarts, die grootendeels te danken is aan Burtons verklaring, dat Amerika bereid is ook in zake de wapenvoortbrenging verplichtin gen van openbaarheid bij een conventie je aanvaarden. Hierdoor is de mogelijk heid van do verwezenlijking van Paul Concours toezegging omtrent liet spoedig totstandkomen van een conventie inzake de wapenfabricatie belangrijk naderbij gekomen. De Amerikaanscbe verklaring heeft Blijkbaar een groole ontspanning teweog- Ipbracht onder de delegaties van niet- voortbrengende staten, die bezwaren had- I den Üegen de eenzijdige openbaarheids verplichtingen die uit het ontwerp conven tie zouden voortvloeien. De Grieksche ge delegeerde Dendramis gaf aan dit gevoel van ontspanning duidelijk uiting. Intuschen is zijn uitnoodiging aan de andere mogendheden met belangrijke wa penproductie om zich eveneens te'uiten in Burtons zin onbeantwoord gebleven van de zijde van Engeland, Italië en Japan. Aleen Frankrijk en België gaven blijk van hun instemming met Burtons toezegging. Desniettemin kon voorzitter Carton de Wiart in een helder overzicht omtrent de debatten zonder tegenspraak de hoop uiten, dat Burtons verklaring het voor uitzicht geopend heeft op een conferentie betreffende de wapenfabricatie binnen niet te langen tijd. De door Polen en Roemenië ingediende amendementen betreffende de opschorting der openbaarheidsverplichtingen met be trekking tot aan Rusland grenzende sta ten werden op raad van Frankrijk inge trokken. Wanneer het onderwerp van het inwer kingtreden der conventie aan de orde zal zijn gekomen, zal hieromtrent nader wor den beraadslaagd. Hier is dus slechts uit stel der moeilijkheden, doch ook met be trekking tot dit punt toonden de gedele geerden heden een bemoedigenden geest van tegemoetkoming over en weer aan el- kan ders gezic 11(spunten. De Veiligheidskwestie. De antwoorden aan Duitschland Het garanti e-p act De Matin" meldt, dat '{le Fransche nota aan den Gezantenraad evenals do Engelsche nota in drie deelen is te split sen, te weten: Het Fransche standpunt, het on twerp-ant woord aan Duitschland en de appreciatie der verschillende tekortko mingen. De Fransche tekst verschilt niet meer belangrijk van de Engelsche, zoodat men hoopt. Vrijdag eenstemmige besluiten te kunnen neuien. Allo wezenlijke tekortkomingen zullen opgenoemd worden, terwijl de secondaire terzijde gelaten worden. Het blad meent, dat om de eerste te herstellen, zooals de organisatie der po litie als een wezenlijk leger, en de hand having der oorlogsuitrusting van de fa brieken zekeren tijd noodig zal zijn, zoo dat het onwaarschijnlijk is, dat Keulen dit jaar ontruimd kan worden. Wat het onlworp-antwoord ter zake het garantie-pact betreft, meldt Sauerwein, dat Frankrijk dit geenszins weigert, op voorwaarde echter, dat de Rijn, na een solide en duurzame grens van Frankrijk geworden te zijn, tegelijkertijd niet do barrière zal worden, welke Frankrijk be let, lussclienbeide (o komen indien de midden-Europeesche geallieerden in ge- gevaar zijn. Het pact kan slechts bij de verdragen aansluiten, en moet verder het karakter hebben van de in Genève voorziene regio nale verdragen. Aangezien Duitschland niet tot den Vol kenbond zal toetreden, alvorens in zake ontwapening genoegdoening te hebben ge geven, zullen de onderhandelingen betref fende de veiligheidsverdragen eerst het volgend jaar praclisclie resultaten kunnen hebben. Naar uit Londen gemeld wordt, bevat Briand's nota nopens het Duitsrhe memo randum betreffende het veiligheidspact voorwaarden, die Duitschland verhinde ren, arbitrage over grénsquaesties te vragen. De Daily Telegraph" is van mee ning, dat daardoor het sluiten van een wcderkeeriglieidsvordrag geenszins zal worden bespoedigd, doch dat Briand, die aan een gewijzigd protocol van Genève do voorkeur geeft hoven een genoemd ver drag, minder dan Herriot bereid is over het pact te discussieeren. De diplomatieke correspondent van het blad spreekt de hoop uit, dat Frankrijk de voorwaarden voor Duitschland niet on aannemelijk zal maken. België. Het nieuwe Belgische Kabinet Drie portefeuilles nog niet verdeeld Zooals wij gisteren in een groot gedeel te van onze vorige oplaag konden mede- deelen, heeft Vandcvijverre gisteren den koning medegedeeld, dat hij een ministerie had samengesteld. De portefeuilles van buitenlandsche zaken, kunsten en weten schappen en spoorwegen zullen geen ti- tulavissen hebben, doch tijdelijk door de in functie zijnde ministers worden be heerd. Van de Vijvere noemt het minister-pre sidentschap en het ministerie van finan ciën voor zich, Theodor, oud-deken dei- balie en oud-Kamelid, justitie, en gene raal Hellebaut nationale defensie. De overige portefeuilles zullen in ban den blijven van de ministers, die ze thans bcheeron. Baron Ruzette (minister van Land bouw) is ad interim met buitenlandsche zaken; Tschoffen (Arbeid) ad interim met spoorwegen, Theodor (Justitie) met kunsten en wetenschappen belast. De nieuwe premier Ten slotte is dus Van de Vijvere er in geslaagd een kabinet te formeeren, nadat Vanderveldo en de Broqueville levergeef- sclie pogingen hadden gedaan. En na een crisis van 37 dagen hoeft België opnieuw oen ministerie, dat echter nog niet geheel volledig is. Aloys Van de Vijvere is een politicus, doch voornamelijk oen economist van bij zondere bekwaamheid, die in België een groote populariteit geniet, vooral onjer de gematigde Vlaanische katholieken. Hij werd in 1871 Thielt geboren, studeerde aan de Hoogesêliool te Leuven en vestigde zich daarna als advocaat te Gent. Na een actief aandeel te hebben genomen aan bet bestuur zijner stad, deed hij in 1911 zijn intrede in de Kamer. Spoedig daarop trad liii als minister vnn openbare werken en landbouw tot hof kabinet-De Broque ville toe: een pftar later wisselde hij zijn portefeuille voor die van spoorwegen. Bij het uitbreken van den oorlog was hij mi nister van financiën en hij behield deze uiterst'gewichtige functie tijdens den ge- lieelen duur van do ballingschap van het kabinet-De Broqueville Ie Havre. Na den wapenstilstand bleek Van de Vijvere. die geen deel uitmaakte van het kabinet-Delacroix, niettemin de stuwende kracht bij hot regeeringsbeleid. Achter de schermen dood hij zijn invloed gelden, en toen in 1020 het kabinet-Carlon de Wiart en kort daarop hot kubinet-Thetinis werd gevormd, nam hij het departement van economische zaken onder zijn beheer, waar hij vooral ten opzichte van het lier- stel der verwoeste gebieden voortreffelijk werk heeft verricht. In Augustus van hot vorig jaar nam hij zijn ontslag', naar het bootte om ge zondheidsredenen. De houding der liberalen. Een conferentie van leiders der liberale linkerzijde is gisterenavond te Brussel ge houden ten einde de houding te bespreken, welke men zal aannemen jegens het kabi* ret-Vandevijvere, dat zich Woensdag a.s. aan de Kamer zal voorstellen. De conferentie van gisteravond heeft geen enkel besluit genomen. Twee richtin gen teekenden zich af. J)e eene wil af wachten wat het ministerie-Vandevijvere zal doen en wil het naar die daden beoor- deelen. Do andere st rooming geeft de voorkeur aan de onmiddellijke omverwer ping vari het kabinet door zich aan te slui ten bij de actie der socialisten. Do meenin gen zijn zeer verdeeld on liet beeft er allen schijn van. dat men niet tot overeenkomst zal geraken. De gedachte, van het drie-partijen-minis- lerie vindt steun*hij een dorde van de libe rale linkerzijde. Deze zal voor Dinsdag bijeenkomen. Duitschland. Rijkspresident Hindenburg. De felicitatie-kwestie. Het besluit van eenige buitenlandsche mogendheden, om Hindenburg met zijn ambtsaanvaarding niet geluk te wonschen, heeft veel kwaad bloed gezet. _De Amerikanen verklaren hierbij, dat zij tegenover de verkiezing van den nieu wen president zonder eenïg vooroordeel staan, maar dat zij vreezen,' dat Amerika's gelukwensch in Duitschland verkeerd be grepen zou worden. Volgens de „Yossische Ztg." zou de Ame rikaanscbe houding tegenover Duitschland eind volgende week door Goolidge, Keilog en Scliiirman besproken worden. Receptie b ij Hindenburg. Rijkspresident Von Hindenburg heeft gisterenmiddag het presidium van den rijksdag, de vertegenwoordigers van den Rijksraad, r an Pruisen, van de weermacht van de rijnspoorwegmaatschappij, van de rijksbank, de provincie Brandenburg, de stad Berlijn en van do Berlijnscho politie in audiëntie ontvangen, die hem allen hun gelukwensch en met zijn ambtsaanvaarding aanboden. Hierbij worden korte toespraken gewis seld. Tot den vertegenwoordiger van de Duitscho weermacht zeide Hindenburg o.a. dat hij hoopte, dat het ook verder mo gelijk zal zijn uit de Duitsche rijksweer een werkzaam instrument voor een eerlijken wil tot vrede te maken, wat de rijksweer ook alleen moet zijn. Een verzoek van Fran k*f o r t. De ópper-burgemeester van Frankrort heeft Hindenburg zijn gelukwensch en aan geboden en in naam van stad en bestuur liet reeds eenmaal aan Ebcrt gedane ver zoek herhaald, dat de rijkspresident elk jaar op een vastgestelde» lijd zijn residen tie gedurende eenige weken in Frankfort zal nemen. Frankfort toch is vijftig jaar lang de zetel van het presidium van den Duitschen bond geweest; bovendien zou door dezen maatregel Noord- en West- Duitschland steeds hechtpr aan elkander gesmeed worden. Frankrijk. De bankschandalen. Julius B a r m a t vrijgelaten. De derde strafeenaat van het Kamerge- richt te Berlijn heeft besloten den lieer Ju lius Barmat tegen een cautie van 200.000 mark uit de voorloopige hechtenis te ont slaan. Henry Barmat blijft voorloopig in liet academisch ziekenhuis de Gharité, waar hij onder geneeskundige behande ling is. Dr. Thiele, dc gevangenisdokter uit het buis van bewaring to Moabit, die dr. Höf- le behandeld heeft en die naar men zich herinnert door de. ziekenoppassers in de Höfle-commissie van den Landdag be schuldigd werd zijn plicht op de grofste wijze te hebben verzaakt, is voorloopig ge schorst. De plannen van Caillaux. De ontvangst b ij de partij op. Evenals in de financieele commissie der Kamer, waarin Caillaux zijn verklaringen aflegde, werden zijn plannen gisteren be ter onlvqugen bij een deel der oppositie dan bij de meest linkselie elementen der te genwoordige meerderheid. Hoewel rechts plichtmatig geprotesteerd wordt tegen de beoogde verhooging der directe belastin gen, krijgt men toch den indruk, dat men daar tevreden is met den nieuwen minister van financiën, die, nu eindelijk eens een man is, die ideeën heeft en weel wat hij wil. Vooral acht men het verstandig, dat Caillaux niet «onmiddellijk komt met groo le hervormingsplannen, maar begint met do begroeting absoluut sluitend Ie maken en de nieuwe begrooting voor Juli in te dienen, zoodat men eindelijk eens uit de voorloopige twaalfden raken kan. Daarentegen is men vooral in socialisti sche kringen weinig, ingenomen met do plannen, waarbij de geliefde kapilaalshef- fing blijkbaar geheel uitgeschakeld is. Zoo wel in als buiten de commissie hebben de mannen van den linkschon vleugel de re geering gisteravond hun teleurstelling niet verborgen, en men vertelde zelfs, dat Her riot, die den meer gematigden koers, wel ke door zijn opvolgers is ingeslagen, maar matig waardeert, het met hen eens is. Het zou merkwaardig zijn als dientengevolge ook onder liet huidige kartel het ministe rie haar zwaartepunt in de Kamer niette min meer naar hel centrum verplaatson ging- Marokko. De strijd legen de Mooren. Successen der F ranse hen. Uit Rabat wordt geseind: De Fransche troepen bobben gisteren, bijgestaan door zware artillerie en vlieg tuigen, de fortificaties van Bi batte be stookt. Zij rukkeil naar do stad op, waar de Riffs zich sterk hebben verschanst. De Franschen hebben overal fraaie successen te boeken. OIHÜES^LAND TWEEDE KAMER. Overzicht. Haarlemsch Gouvernementsgebouw. De Drooglegging Zuiderzee. De Drankwet. De Tweede Kamer heeft gisteren do Regeering een overwinning bezorgd door de verwerping van een wetsontwerp! Wij hebben er gisteren reeds een en an der van medegedeeld. In 1919 kocht de gemeente Haarlem, op instigatie van Ge deputeerde Staten van Noord-Holland, van do Katoenmaalschappij een terrein aan den Kinderhuissingel to Haarlem, met de bedoeling dat terrein over te doen aan het Rijk, opdat dit daar een nieuw Gouvernementsgebouw zou neerzetten. De regeering had om wille der zuinigheid geen zin in bouwen. Haarlem beriep zich evenwel op onderhandelingen en stuurde den Staat zelfs een deunvaardcrsexploit thuis. Waarop de Regeering zich bereid verklaarde, de Staten-Generaal te laten beslissen en een wetsontwerp indiende, waarbij 242.000 werd aangevraagd voor den aankoop van het terrein. Omtrent welk ontwerp de Regeering niet verbloem de, dat het haar niet zou spijlen Mi nister Colijn zeide liet op die manier indien de Kamer liet afwees. En nu heeft de Regeering haar zin gekregen. De Ka mer verwierp het ontwerp mot 4319 stemmen. Alleen de S. D. A. P.. de V. T). en de hoeren Colijn, Do Boer waren vóór het Regoeringsvoorstel en dus tegen de Regeering. In verband met de afsluiting en droog making der Zuiderzee zijn maatregelen en werken noodig tot voorziening in de be langen der landsverdediging. In do Zui- derzeewet wordt alleen gezegd, dat de noodige werken zullen worden uitgevoerd. En nu kwam een wetsontwerp in behan- HET VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. Het nieuwe Belgische kabinet door Van der Vijvere samengesteld. Julius Barmat op vrije voeten gesteld. Nieuwe groote branden in Japan (Bui tenlandsche Berichten). BINNENLAND Dc Zuiderzeedemping besproken in do Tweede Kamer (Kameroverzicht). Het Koninklijk Bezoek aan Amsterdam. De meerdere opbrengst der rijwielptaat- jes (2de blad). Onze bloembcllenuifvocr. (Land- en Tuinbouw, 2de Wad). deling, waarbij de werken ietwat nauw keuriger worden omschreven, wordt be paald dat ze in 6 jaar zullen worden uit gevoerd. dat ze 20 millioen zullen kosten en dat de kosten zullen komen ten laste van het departement van Oorlog van 2 ton per jaar gedurende 12 jaar. Hot ligt voor, de hand, dal de nnti- mililairistisch-gezinde leden niet enthou siast waren voor het ontwerp. De hoeren Van Zadelhoff en K. ter Laan- betoogden, dat het voorstel in het geheel geen reke ning houdt mot. het streven naar ontwa pening. En eerstgenoemde wilde Minister Colijn hij de behandeling roepen, onulat deze Minister eenmaal als Kamerlid le waarde van vaste verdedigingswerken ontkende. Zijn invitatie-motie werd cvn- wel verworpen mot 42 legen 23 stemmen. He! waren echter niet alleen de anti- mililairisten die bedenkingen luidden rink de heer. Duyniner va li Twist, wie» "ie mand van anli-niililairi.snio zal verden ken, voelde weinig neiging om vóór !a stemmen. Zulks 0111 de schrille le-onslel-* ling lusschen de royaliteit bij «lil 011 tv. 'i';i en de schrielheid, waarvan bliikl in Imt werp in zake steun aan de Zuid re.-\- schors die zullen worden drooggelegd En het was alleen de vrees, dal ver■«•.•ruing van het defensie-ontwerp zou leiden lot stagnatie van het werk aan den afsluit dijk. die hem deed aarzelen om legen le stemmen en die hem zelfs niet (leed om vallen, toen Minister Van Svvaay zijn vrees gegrond verklaarde. Inmiddels vond de heer K. ter laan in het heioog van den heer Van Tol-' aanleiding lot het doen van het v.,m - 1 om eerst het steun-ontwerp te behande len. Welk voorstel evenwel werd ve. wor pen mei 44 tegen 19 stemmen (S.T'.A.P, V O. en de heeren Ter Hall en De Roer.) De lieer K. ter Laan bleef lang en kop pij® volhouden aan zijn bezwaar, dat de kosten zouden worden gebracht op de be groot ing van liet Zuiderzeefouds. Hij vond dat de -kosten der defensiewerken ge heel moesten komen op de Oorolg.-begroo- jting en diende een amendement in dien geest in. omdat hij wilde, dal de volksver tegenwoordiging ieder jaar bij de behan deling der Oorlogshegrooling moest kun nen praten over de uit te voeren werken. Minister Van Dijk wees er evenwel op, dat dc Kamer evengoed pralen kan hij do jaarlijksclie behandeling der Zuidetv.ee- Tondshegrooting en dat de defensiewerken logisch belmoren hii de droogmakingswer- ken. En de Kamer verwierp het amende ment met 50 tegen 17 stemmen (V. T). en S.D.A.P.) Waarna hel wetsontwerp werd aangenomen met 40 tegen 18 stemmen. Met de V. D. en de S.D.A.P. stemde da heer Van Twist tegen. Veel meer dan dit wetje hoeft de Ka mer gisteren niet afgedaan. Het eenige wetsontwerp waarmee zij zich nog heeft beziggehouden, was de wij ziging der Drankwet. In afwachting van het rapport van do Staatscommissie-van der Lande, na ont vangst waarvan een algehcelc herziening van de Drankwet zal worden ter hand ge nomen, heeft de Regeering een wijzigings- ontwerp ingediend, dat hoofdzakelijk ten doel heeft twee misbruiken den kop in lo drukken. Hel wil voorkomen, dat aan schijnlogementen een vergunning wordt verleend en voorts wil het een eind maken aan het verpachten van vergunningen, in strijd met de bedoeling dor Drankwet, welk systeem bovendien tot onhoudbare ver houdingen heeft aanleiding gegeven. Nu wil het toeval, dat het rapport van der Lande reeds a.s. Zaterdag wordt vast gesteld. Licht clan de moeilijke en voor do Kamer niet zoo gemakkelijk te over/óme kwestie van de verpachtingen uit het ont werp, adviseerde de heer Staalman. Dit voorstel vond steun bij den heer Snoeck Henkenians, die hel door d» Regeeriug voorgestelde geneesmiddel grondiger wil le kunnen bezien dan thans mog lij!; i- 'ook mr. Rutgers wilde nu niet alles over hoop halen. Minister Yalberse had zelf geaarzeld of hij d- orpachlingsqtiaestniel zou aau-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1925 | | pagina 1