16e Jaargang. DONDERDAG 7 MEI 1925 No. 493b e Eëidóobz Sou/tomt Do ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 10 cent per week f2.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal. Franco per post f 2.95 per kwartaal. Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abcnné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 9 C-t. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 s POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gowone advertontfën 30 cent per regel. Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het s duhbele van het tariof berekend. a Kleine adverfenfiën, van ten hoogste 30 woorden, wanriu betrekkingen watden aangeboden of gevraagd, huur en ver huur, koop en wrkoop 10.50. Pit nummar bestaat uit twee bladen. Het Olympisch subsidie. Vandaag is het een gelukkige dag voor vele kleine mensciien, die zich nu 'ns groot zullen gevoelen! Groot, doordat zij zichzelf in dc hoogte heffen om dan vanuit het gezichtspunt hunner breed-denkendheid en ruime op vattingen neer te zien op de bekrompenheid en benepenheid van al die Christelijke lieden, die geen begrip en geen besef hebben ,iii wat cultuur is, van al die peuteraars en kwezelaars, die gisteren in de Tweede Kamer tegen liet Olympisch subsidie heb ben gestemd Er zal nu ongetwijfeld op de rechterzijde in de Tweede Kamer veel geschimpt en geschcmpt worden. Dat is nu eenmaal iets, waarin kleine menschen groot kunnen zijn en gunt 't hun maar 'ns! Wij van onzen kant weten de houding der Regeering en van allen, die baar voorstel hebben gesteund, te eerbiedigen; in do keurige rede van Minister de Visser werden argumenten aangevoerd, die als respectabel moeten worden beschouwd, zonuls b.v. dit: Alléén als liet Regeerings- voorstel inzake bet Olympisch subsidie wordt aanvaard, alleen dan kan de Regee- riug een (ongeiwijfeld zeer gemotiveerden en met name door do Christelijke partijen zeer gewensclilen) invloed op dc Olym pische Spelen uitoefenen. Maar, hoewel ér o.i. veel van bet Re- geeringsvoorstel was te zéggen, hot heeft ons toch van meel af 'aan toegeschenen als niet te aanvaarden. Niet tc aanvaarden,, ook om liet finan- cieelc risico, in dezen tijd, dat er toch j in ieder geval aan vast zit. Maar niet te aanvaarden, daarom vooral niet, omdat hot min of meer inhield een ctio, oen goedkeuring van de Olympi sche spelen. En, al zijn wij volstrekt geen tegenstander van sport en sportwedstrij den, wij zouden toch, van Christelijk, van Katholiek standpunt gezien, niet gaarne van regeeringswege een zekere sanctie gegeven zien aan bedoelde internationale spoiTdcmonslral ies met al wat daaraan als per se en noodzakelijkerwijze vast zit! Hierbij komt nog de overweging, dat onzen tijd van sport-o ver drijving •en zich onzijdig houden van de regeering als zoodanig goed kan zijn, om te tempe ren en terug te dringen een al tc groote begeestering en een al te groote toewij ding: terwijl bij een tegenovergestelde houding misschien ook het tegenoverge stelde het gevolg zou zijn. Alles te zamen beschouwd is de verwer ping van het Rcgeeringsvoorstel' o.i. niet te betreuren. BUITENLAND Volkenbond. De controle op den wapenhandel. Rede van den Nederlands eken gedelegeerde. In de zitting van gisteren van de Vol kenbondsconferentie over de controle' op non wapenhandel sprak o.a. de eerste ge delegeerde van N e d e r 1 an d, Mr. Dou- dc van Troostwijk. Hij deelde mede, dat de Nederlandsche regeering verheugd is, mee te kunnen werken aan het doel van deze conferentie, dal zoo nauw samen hangt met de algoraeenc tendenties, die beoogen den wereldvrede door het sluiten van internationale overeenkomsten te be stendigen. Spreker bracht hulde aan de genen, die de werkzaamheden dezer con ferentie hebben voorbereid, en deed, even als verschillende andere gedelegeerden van lauden, die geen wapens produceeren, uitkomen, dat er licht een zekere mate van ongelijkheid kan ontstaan tusschen produceerende en niet-produceerende sta ten. Spreker bracht deze kwestie in ver hand met de bepaling van artikel 8 van het Volkenbondsstatuut, en wees er op, dat bij de redactie van dat artikel men zicli oveneens rekenschap heeft gegeven ^an de speciale belangen der staten, die niet in staat zijn, het oorlogsmateriaal, dat zij noodig hebben, zelf voort te brengen. Dij de komende besprekingen zal daarom getracht moeten worden, die nadeelige gevolgen te omzeilen, anders kan die toe stand een aanmoediging worden voor uit breiding van do nationale fabricatie, die, zooals bekend is, niet door de ontwerp- conventie wordt gecontroleerd. Dit laatste zou volgens den Nederlandschen vertegen woordiger in strijd zijn met den geest, waarin de publieke opinie van alle landen verwacht, dat de conferentie zal arbeiden De a.s .Volkenbondsvergadering. De agenda. Do secretaris-generaal van den Volken bond hi't ft de opr.. -ping van Chamberlain li Mm Volkenbond voor de zesde Volke'nbondsvergadering overge bracht. Deze .vergadering zal op Maandag, den 7den September a.s. worden geopend. Voorts is aan de leden van den Volken bond ook de agenda der zesde Volken-, bondsvergadering toegezonden. Op deze agenda' komt o.m. voor het door do vijfde Volkenbondsvergadering aangenomen Nederlandse li o voor" stel, waarbij dc eerste commissie der As semblee, die de juridische vragen behan delt, wordt uitgenoodigd na te gaan, in hoever opheldering van zekere punten in het rapport der juristen-commissie voor de rechtszekerheid, ingesteld naar aan leiding van het bekende Gricksch-Italiaan sclie geschil wenschelijk is. Die punten hebben betrekking op de zoogenaamde vreedzame dwangmaatregelen, welke vol gens do juristen al of niet in strijd met het Pact kunnen zijn. Een ander punt op de agenda is het onderwijs aan de universiteiten en op de scholen over het doel van den Volkenbond en de verbreiding van het ideaal van den wereldvrede onder de jeugd van alle lan den. België. De vergissingen bij de verkiezing. De Katholieken krijgen een zetel meer. De Kamer zal niet voor Dinsdag bij eenkomen, zij is trouwens nog niet com pleet, daar zooals reeds gemeld, alle ver kiezingsuitslagen van Brussel en Luik, waar vergissingen geconstateerd zijn, nog eens zullen worden nagegaan. Nadere be rekeningen schijnen aan de katholieke groep een zetel meer te zullen brengen, zoodat deze dan met 79 zetels de sterkste groep in het parlement zou worden tegen de socialisten, die er 78 hebben. Ouitschland. De ontwapening van Duitschland. De samenstelling der geallieerd enota. Naar verluidt 2al de intergcallieerdo nota aan Duitschland in zake de ontwa peningskwestie binnenkort worden opge steld. Zij zal uit- twee gedeelten beslaan, n.l. een mantel-nota, waarin van Duitsch land. waarschijnlijk zonder dat een termijn wordt bepaald, wordt verlangd, zoo spoe dig mogelijk de overtredingen van de ont wapeningsbepalingen van liet vredesver drag le herstellen, en voorts een memoran dum, dat ter moliveering van dezen eisch is opgesteld door den oppersten militairen raad, en waarin de beweerde Duitsche te kortkomingen nader worden aangeduid en omschreven. Er zouden meening-v n-schillcn in den boezem van den gezanteuraad zijn ont staan over de vraag, of uien uitdrukke lijk in dc mantelnota Duitschland de toe zegging moet doen, dat de Keulsche zone dadelijk na het -wegnemen van de gecon stateerde tekortkomingen ontruimd zal worden. Engeland zou een dergelijke toe zegging verlangen, terwijl Frankrijk en België tot nu toe tegen een bindende ver klaring in dezen geesl gekant zouden zijn. Rijkspresident Hindenburg. Het ceremonieel dor installatie. Maandag 11 Mei a.s. zal maarschalk Hindenburg om zes uur 's avonds in be geleiding van zoon. die majoor aan de rijks weer is. en diens eebtgenoote mot de gewonen Hannoverschen trein te Berlijn aankomen, üitzonderingsgewijze zal deze trein in hot station Heerstrasse stoppen, alwaar de rijkskanselier, de rijkswoermi- nister, rle minister, van binnenlandsche zaken, de staatssecretarissen van bet bu reau van den rijkspresident, de comman dant van Berlijn, de opperburgemeester, de politieprcsident en de commissaris van de Schupo" aanwezig zullen zijn om hem te ontvangen. In auto's gaat het dan door Tiergarten en de Wilhelmstrasse, waar Hindenburg gedurende een dag de gast van den rijkskanselier zal zijn. Des avonds heeft er een eeremaaltijd plaats, waaraan de plaatsvervangend-president en de rijks- regeering zullen deelnemen. Den twaalfden begeeft Hindenburg zich om kwart voor twaalf uur 's morgens in gezelschap van den rijkskanselier naar den rijksdag, alwaar tegenover liet buis, de regeering en de vertegenwoordigers des lands de voorgeschreven eed zal worden afgelegd. Vervolgens treedt hij op het bor des van het rijksdaggebouw en zullen de aanwezige compagnieën rijksweer voor hem defileeren. Begeleid door een escadron cavalerie rijdt hij vervolgens naar zijn ambtswoning, alwaar Simons hem opwacht om hem de loopendc zaken en tegelijk ook 't huis tc overhandigen, 's Middags geeft Simons zijn afschcidslunch, waaraan Hindenburg als gast in zijn huis met de rijksregeering en een groot aantal hoogwaardigheidsbe kleders deelneemt. Op den 13en begint de receptie, op den Hen wordt het corps diplomatique ofltvangen. Hindenburg hls oorlogs misdadiger. De juridische commissie van don rijks dag hield zich bezig mei een bij gelegen heid van Hindenburg's beëediginjj te vcr- leenen amnestie. Deze aangelegenheid brengt de vraag naar voren, of Hindenburg zelf niet het voorwerp van cén amnestie behoort te worden. Zooals men weet. staat hij als no. 237 op de lijst der oorlogsmisdadigers. De vraag, dio de geesten op het oogen- hlik bezig houdt, is die. welke de houding der verschillende entenle-gezanten zal zijn tijdens de receptie van liet corps diploma tique, welke Hindenburg van plan is, op H Mei a.s. te geven. Deze netelige kwestie, is niet opgelost en schijnt den betreffepden personen nogal eenig hoofdbreken te kosten. De rijksfinanciën. Onrustbarende mededeolingen In de belastïngcommissie uit den Rijks dag heeft de rijksminister van financiën von Schlicban meeg cld. dat er op het ©ogenblik slechts een goede honderd mil- lioen mark in de rijl.>schatkist is. De mi nister verklaarde, d l dit nauwelijks ge noeg was om het regeeringsapparaat van oen staat als Duitschland in gang te hou den en verklaarde nadrukkelijk, (lat hel absoluut mis zou lonpon als men dit geld nog wilde gebruiken voor andere doel einden. Marx Pruisisch premier? In Pruisische pa riemen!slcringen houdt men rekening met de mógelijkheid, dat de beslissing, welke Vrijdag zou vallen inzake hot kabinet-Braun, zal worden uitgesteld. Men opport daarbij de mogelijkheid, dat Braun zal aftreden, ten einde de vorming van een Volksgemoirv-ohaft mogelijk te maken, en dan door Marx zal worden ver vangen. Het onderzoek in de zaak-Höfle. Wantoestanden in het Huis van B e w a r i n g. In do z.g. Höfle-eommissie van den Pruisischcn Landdag zijn een aantal bij zonderheden ter sprake gekomen, waaruit blijkt, dat liet in het Huis van Bewaring te Moabit een Janboel is. De directeur van liet Huis van Bewaring deelde mede, dat er sedert 1 Januari 1924 niet minder dan aclit gedetineerden in liet Huis van Bewaring zijn overleden. Drie overleden in liet ziekenhuis, waarheen zij waren overgebracht. .Russische spionnen te Berlijn? De Berlijnselie correspondent van de ..Köln. Z." maakt melding van een zeer beslist gerucht over hel bestaan van een organisatie van Russische emigranten to Berlijn, die in dienst van Frankrijk en Polen politieke en militaire spionnage voeren. Er wordt zelfs een reeks namen' van bekende Russen genoemd, die zicli er toe zouden leenen berichten to leveren van de betrekkingen tusschen Duitschland en Sovjet-Rusland. Het rapport óver de militaire controle zou voor een groot deel gebaseerd zijn op berichten van die zijde. Frankrijk. De Duitsche veiliglieidsvoorstellen. Brian d's antwoord deze week gereed. Naar de Matin" meldt, is "Brinnd be zig een antwoordnota op de Duitsche vei- liglieidsvoorstellen op le stellen. De tekst hiervan zou ccnigszins afwijken van dien welke door Herriot was geredigeerd. De toestand is gecompliceerd door dc vraag, welke verplichting Duitschland ten opzichte van zijn andere dan de Fransche grenzen zal aanvaarden, want Sfresemarm beperkt zicli er toe te verklaren, dat Duitschland bereid is. arbitrage-verdragen met alle landen te sluiten. Ongetwijfeld zal Brinnd rekening hou den met dit aspect van de kwestie. Tn den loop dezer week zal Briand de nota tee kenen. De geallieerden zullen in konnis gesteld worden mol den Fran a lien tekst oen hun respectievelijke houding bepalen. Eerst wanneer alle belanghebbenden ant woord aan Berlijn hebben gezonden, zul len de besprekingen kunnen beginnen. Rusland. Een nieuwe koers in Rusland? De aanmoediging van bet particulier initiatief. Naar de „Times" uit Riga meldt, zal de vergadering van bet Al-Russische Sovjet- congres, welk op 8 Mei tc Moskóu zal bij- i enkomen, zicli o.m. ook bezig houden met de constitutie van den hond van Russische Socialistische Federale Sovjet-republieken, hetgeen noodig geworden is door de af kondiging van de constitutie van do Unie van Sovjet-republieken 1923. en door de veranderde economische politiek. Onder de voorgestelde veranderingen trekt vooral dat artikel groote aandacht, waarin wordt verklaard, dat de ontwikke ling van de productieve krachten van het land, vereischt, dal aan de burgers van do Sovjet-republiek meer ruimte wordt gela ten voor particulier initiatief, ten einde de economische krachten van het land te ontwikkelen. Een soortgelijke bezorgdheid met he (rek king tot particuliere ondernemingen- die men eerst ostontalief poogde te vernielen, is merkbaar in de meeste redevoeringen van vooraanstaande personen. Zoo besloot de Opperste Economische Raad, na lange discussie, de werklooze industrieel© onder nemingen in Rusland weer op gang te brengen, maar omdat dit vanwege do na tionalisaties niet kon geschieden, besloot de Raad den vroegeren eigenaars der pan den te verzoeken deze le huren en 't bedrijf weer aan den gang te brengen, waarbij bijzondere faciliteiten (en opzichte van cre dit t en belastingen werden toegestaan. Hel zou voorbarig zijn. schrijft de cor respondent. deze beweging te beschouwen als een vaststaande politiek. Het is eerder waarschijnlijk, dat zij slechts een nieuwe regeling is van de ..zig-zag-politiek", welke eerst het particulier bedrijf aanmoedigt, om liet*daarna weer le stoppen, zoodra het aan do genationaliseerde industrie en han del een zekere male van leven heeft terug gegeven. Priesters veroordeeld. Het rovolutionnaire gerechtshof van Odessa heeft, naar een correspondent der „Times" meedeelt, vonnis geveld in wat do sovjet-pers noemt „het geval van het geheime weeshuis der Jcsiiii'fen". De paters Jesui'-ten Ascheherg enSchön- feld, aldus de correspondent, en verschei dene andere personen waren aangeklaagd van slechte behandeling der kinderen. Dc ware oorzaak der arrestatie was natuur lijk het geven van godsdienstonderricht. Pater Ascheherg en mevr. Baysel waren ook schuldig aan het stichten van een St. Yi neen t i 11 svereenigi ng. Eerstgenoemde werd veroordeeld tot 3 jaar gevangenisstraf en drie jaar verban ning uil Oekraïne. Mevr. Baysel en eon Fransehman tot twee jaar gevangenislraf wegens gods dienstonderwijs, de priester Dernhek tot oen jaar gevangenisstraf eveneens wegens liet geven van godsdienstonderricht en „kwelling" der kinderen. Do overige aangeklaagde werden tot moor kleine straffen veroordeeld. De terugkeer van Trotzki. Aan de „Vorwaerts" wordt uit Moskou gemold, dat Zinovieff- Boecharin en Froenlze in verhand ne l den terugkeer van Trotzki hebben gedreigd ontslag tc nemen, en zelfs uil de communistische par tij (o treden omdat zij in den terugkeer van Trotzki hol begin van eon reformatisjjji tijdperk zien. Een aanslag op Frunze? Naar de correspondent van de „Kurier .Codzienny" uit Moskou bericht, is aldaar op 1 Mei tijdens de parade van het roode leger op den yoorziller van den revolutio nairen oorlogsraad Frunze een aanslag go- pleogd. Door een onbekenden soldaat werd een hom naar hem eewornen, welke echter niet ontplofte. Ondanks dit sensalioneele incident werd het défilé der troepen niet onderbroken, po schuldige moet nog don- zrtfden dag volgens niet to conlro'.-eren berichten zijn doodgeschoten. Amerika, De drooglegging der V. S. Drast ischc ma a l re g eIen tegen de kusts mokkel ar ij. Mot aanvang van gisteren heeft de re- geeriifg een krachtige campagne aangekon digd tegen de draiik.-.iiiiikkelschepen op de Amerikaanscbe kust. Van nu af aan zal n.l. gebruik worden gemaakt van snelle jagers, van kanonnen voorzien en met een gewapende bemanning, ten einde op deze v.'ijzc h -l leven onder de kust voor de smokkelaars onmogelijk te maken. Het personeel hoeft orders ontvangen alle overtreders te arresleeren en zoo noo dig hun schepen tot zinken te brengen. Deze drankjagers staan iu voortdurend draadloos contact met den douanepost, waaronder zij ressorteeren. Op deze wijze hoopt men de smokkel- loot voor 1 Juni a.s. te doen verdwijnen jhaptaSn Jacob®, do organisator van dezen drankoorlog, heeft op liet oogonblik vijf kotters, zes patrouillevaartuigen en twaalf jagen? lot zijn beschikking. China Hongersnood in China. Kinderen verkocht v oor r ij s t Gemeld wrodt dat in de provincie Kwei HET VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND Rede van den Nederlandschen gedele geerde op de Volkenbondscouferentie ter controle van den wapenhandel. Binnenkort zal een intergeallieerde noto aan Duitschland gezonden worden inzake de ontwapenings-kwestie. Brinnd zal deze weck antwoorden op de Duitsche vciliuheidsvoorstcllcn. Hongersnood in China. BINNENLAND De Tweede Kamer heeft het wetsont werp tot subsidieering van dc Olympische Spelen verworpen met 48 tegen 36 stem men. (Kamer-verslag oo overzicht. Sport) Dc memorie van nntweord op het ver slag van dc Tweede Kamer over het wets ontwerp tot afschaffing van dc Staats- loferij. Een rede van den voorzitter van den Alg. Bond van R.-K. Rijkskicskringorga- nisaties, mr. A. baron van Wijnbergen. T.sjau een ernstige hongersnood heerseht; de bevolking eet boombladeren en kinderen worden te koop aangeboden in ruil vooi rijst. Katholieke priesters hebben gevallen, an kannibalisme waargenomen. BiUNTNLAND TWEEDE KAMER. Overzicht. HET OLYMPISCH SUBSIDIE Hel wetsontwerp, dat aan*hel Neder-, lundsch Olympisch Comité voor de korten der Spelen in 1928 een maximum van één inilliocn wilde waarborgen, is verworpen. Op hel laalrte oogt ublik was er nog «'Wi wijziging in gebracht, die een d of van de financieel© bezwaren onderving. Dc heer da reliant had den Minister bewogen \an den post con menmrieposl te maken: ..ga rantie ten behoeve van het N'ederlanthch Olympisch Comité voor :le kosten .der Olympische Spelen in 1928 tui een maxi mum van f l.OOtMKH). Memorie." Voor,-« bot zou dus niet worden gegeven Hel N. O. C. moest zelf maar zorgen voor kasgeld. Ook dat hoeft niet gebaat. De oppositie heeft liet pleit gewonnen. Van de katholie ken sRunden slechts de hoeren Romans en Van Dijk voor, Vijf van do in gen aanwezi ge Ghrislelijk-hi.-lorischen, de hoeren Krija ger, Lovink, Tilanus, Bakker en VVeyl- kamp kwamen (dat was rle groote tegenva'- Jer) de gelederen der tegenstemmers vera sterken,. Alle aanwezige anli-ievolut;onai- ren, zonder nilzond ring, stemden eveneens tegen. De hoeren Van Ravesleyu en Braat vervolmaakten bét acht-en-veertlgtal. Vaa do sociaal-democraten waren de legen stan ders weggebleven, maar mr. Troel. Ira had zich de moeite gegeven naar hei Kamerge bouw te komen, om zijn stem' voor liet wets ontwerp uit te brengen. Aan de I mining naifkm niet deel f> R.a K S D. A P.. I A.-R.. 2 C-ff. en 1 Coin m Wij verwijzen verder naar hel verslag en naar wal wij elders in dit nummer over deze beslissing sehrjvoi» eu niodcdcéTen. Persstemmen over d e beslissing. Uit hei Kameroverzicht van De Maas bod e: Vandaag zou (Ie beslissing vallen ovei het „Olympisch millioen": wat (lil zeggei: vilde voor de sportliefhebbers, behoefde men niet te vragen. Een enkele Idik op do hiede tribunes der Kamer zeide in dit op zicht voldoende: zoowel de publieke als de g< reserveerde tribune waren vol als hel Stadion hij een internationalen voetbal wedstrijd en ook uit de verschillende bres puilden de sportieve koppen naar huilen. De opkomst van de Kamerleden w.i» eveneens bijzonder groot: zelfs Troel.-tra was voor deze gelegenheid door zijn p.urlij- genooten opgetrommeld en ook versche nen. Op de pers-Iribune werd geleld en ge raden om een antwoord te vinden op tie vraag: zal de Kamer het voorstel aanne men of verwerpen? Niemand durfde zieh daar nog mot zekerheid over uitlaten, het zou zijn als een dubbeltje op zijn kant, was de meening. Onder die omstandigheden ving minister Visser de verdediging aan van zijn wetsontwerp. dat, zooab men heeft kunnen zien, ten slotte toch werd verworpen. Dc verdediging van mi nister De Visser verdiende'zeker dit échec niet. Helder, zakelijk en overtuigt-ra', bouw d( hij zijn betoog op, achtereenvolgen do principieel» en de financieeh- bezwaren verleggend om ten lotte te wiizen op da internationale zijde, welke aan deze kw»s- tis is verbonden. Maar alvorens daar lm „v.r le gaan kregen de verdedigers var

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1925 | | pagina 1