16e Jaargang. VRIJDAG 24 APRIL 1925 No. 4927 (Bou/ta/nt De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week <2.50 per kwartaal. By onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal. Franco per post I 2.95 per kwartaal. "Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaHng van 50 ct. per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 9 st. wmwm\ i iiiiiiimjiiihhb Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT, ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advortentiën 30 cent per regel. Voor Ingezonden Mededeelingen wordt hel - dubbele van het tarief berekend. Kleine adverlentfën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen weden aangeboden of gevraagd, huur en ver huur, koop en verkoop IO.SO. Dit nummer* bestaat uit drie bladen. BUITEHLAÜD 1 Vandervelde niet geslaagd. Kftas een katholiek ministerie Het gisteren bijeengekomen socialisti sche congres, waaraan 1200 gedelegeer den deelnamen, moest de houding nagaan, irelke de partij diént aan te nemen, nu Vandervelde's pogingen tot vorming van een democratisch ministerie mislukt zijn. De gedelegeerden waren verdeeld in twee groepen, n.l. voor- en tegenstander^ van de vorming van een homogeen socia listisch ministerie. Ten slotte nam het congres met 413.000 tegen 173.000 stemmen een motie aan, waarin het voorstel, een homogeen socia listisch ministerie te vormen, wordt ver worpen. De partij zal zich afzijdig houden Deze beslissing van het socialistische congres maakt den toestand opnieuw zeer gecompliceerd. Vandervelde zou heden ftan den koning mededeelen, dat hij er van klfziet, een ministerie te vormen. Do ko ning zal zich dan hoogstwaarschijnlijk tot één katholieke persoonlijkheid wenden. De blokkade van Zeehrugge. Gistermorgen heeft de plechtige onthul ling plaats gehad van liet monument, door 'de EngelscliBelgische unie opgericht, ter herdenking van de heldhaftige onderne ming, het blokkeèren der haven van Zee- brugge in April 1918. Koning Albert bracht namens België plechtig hulde en dank aan do helden, wier heldendaden door dit monument licreeowigd worden. Do plechtigheid word bijgewoond door admiraal Keyes en de Engelsclie man schappen, die destijds aan den raid had den deelgenomen, en door een groot aan tal andere Belgische on Engelsclie persoon Jij kli eden. Quitscbiand. De strijd om het presidentschap. 5 3 vergaderingen te B e r 1 ij n Hoe hevig de verkiezingscampagne thans wordt gevoerd, blijkt liet best uit het feit, dat gisteren alleen te Berlijn 53 ver kiezingsvergaderingen. zijn gehouden. De hoofdcommissaris van politic te Ber- Üijn heeft 'n reeks voorschriften uitgevaar digd, om een kalm verloop van den ver kiezingszondag te verzekeren. Bij pogingen Om de propaganda van een of andere par tij te verhinderen, zal terstond krachtig [Worde» ingegrepen. De financieele schandalen. K u i i s k e rs toestand levens- I g e v a a rl ij k. Naar het „Acht-Uhr-Abendblatt" meldt, is Iwan Kutisker corgis (ermiddag inge stort. Hij kon zijn bed niet verlaten, daar Lij zijn slechten gezondheidstoestand nog een nierontsteking is gekomen. Hij ligt in .een cel in hot huis van bewaring, daar hij geweigerd heeft zich naai' het gevangenis- hospitaal te laten Overbrengen. De gevan- genisdoktér heeft Kutisker nog eens on derzocht en verklaart, dat zijn toe'stand le vensgevaarlijk is en dat hij de vorniitwoor (lelijkheid voor zijn verdere gevangenhou ding van de liand moet wijzen. Daarop is Kutisker eergisteravond nog in zijn cel be zocht door den rechter van instructie en iden Medizinalrat dr. Stoermer. Laatstge noemde verklaarde, na Kutisker te hebben onderzocht, dat zijn toestand niet zoodanig is, dat hij uit het huis van bewaring moet worden ontslagen. Maandagmiddag zal éen consult van doctoren worden gehouden om nagmaals over Kutiskcr's toestand te beraadslagen. Frankrijk. f De positie van het kabinet-Painlevé. I Afwachtende h o.u d i n g van F Poincaré. Do groep-Poincaré in den Senaat, heeft besloten, met het oog op de dringende nood zakelijkheid van het behoud van don bin- Aenlandsc.hen vrede, tegenover het werk van het kabinet-Painlevé een afwachtende houding aan te nemen. In het besluit wordt er vorder op gewezen, dat do regee- ïingsverklaring op verscheidene belangrij ke punten aan de wenschen van de groep beantwoordt. V ■i Herriot's voorzittersrade. Berriot verklaarde in liet innemen van Sen voorzitterszetel in de kamer, dat hij bereid is, onpartijdig te handelen, maar dat hij ook getrouw zal blijven aan zijn democratisch een vredelievende overtui gingen, die, naar hij hoopt, het mogelijk tullen maken, in den geest van sociale lechivaardigheid en bived-opgevalto men- icliolijke solidariteit de geneesmiddelen te -vindon voor. do kwalen, ontslaan uit dén oorlog, dien liet onschuldige Frankrijk heeft moeten ondergaan. Frankrijk en Engeland. B r i a n d naar Londen. Naar de „Matin" meent te kunnen mel den zal Briand en misschien ook minister president Painlevé, zich zoo spoedig mo- 'gelijls naar Londen begeven, teneinde met de Engelsclie regeering te beraadslagen over verschillende politieke vraagstukken als do militaire controle in Duitschland, de ontruiming van Keulen, waarvan het blad aanneemt, dat deze kwestie dan door den raad van gezanten onderzocht zal zijn en verder het veiligheidspact op grond van de door Duitschland gedane voorstel len. De schoolstrijd in Elzas-Lotharingen Het leekenpersoneel eruit. Dinsdag was de vacantie der school te Hlkirch-Graffenstaden in den Elzas afgc- loopen en zou de school weer beginnen, ditmaal echter volgens het nieuwe inter confessioneel stolsel. Do gemeenteraad had besloten, dat er van do vijf klassen, aan lief hoofd waarvan zusters stonden, drie zouden worden vervangen door leeken- personeel, een onderwijzer en twee onder wijzeressen. De militante katholieken, ongeveer vijf tig in getal, gingen 's ochtends de vijf zus ters halen en brachten die naar hun loka len in de school, die bij het raadhuis gele gen is. Toen de onderwijzer en onderwij zeressen aankwamen, konden zij er niet in Toen de burgemeester dit vernam, waar schuwde liij den onderpéfect Van Erstein en deze ontbood de gendarmerie. Daar och ter de betoogprs niet wildon wijken, zonden de autoriteiten, om een botsing te voorko men, do gendarmerie weer heen en de zus ters konden hun lessen als gewoonlijk geven. 's Avonds is er ep de prefectuur te Straatsburg een bespreking gehouden tus schen den prefect, den onderprefect en don burgemeester, waarin besloten is,de school te sluiten. De bisschop van-Straatsburg hoeft de Katholieke ouders in het dorp uitgenoo- digd, aan het gemeentebestuur een ver klaring toe te zenden, dat zij hun kinderen thuis laten onderwijzen. De zusters zou den zich mot dat onderwijs belasten De inval in Fransch Marokko, Uit Marakesj wordt gemeld: Do huidige actio van Abd-el-Krim, die Rif bewoners lieoft gezonden naar de Franscho zone, die daar geplunderd en gebrand hebben, maakt liet voor do Franseliou vrijwel onmogelijk, het openen van vijandelijkheden logen hem te vermijden. Bulgarije. De „witte terreur". De rust keert terug. In vgrband met de bloedige 'gebeurtenis sen in Bulgarije kan op twee feiten worden gewezen, ten eerste de absolute politieke versterking der regeering-Zankof, en ten tweede do betrekkelijke rust en ordo in het land. Do communistische terreur der laat ste' weken heeft alle burgerlijke partijen er toe gebracht zich achter de regcering te plaatsen, en ook de sociaal-democraten en de gematigde agrariërs wagen het niet, met de terroristische methodes der communis ten ook de methodes van Zankof af te keu ren. - Zoo heeft Zankof in het Sobranje eigen lijk lieolemaal geen oppositie. Do afkondi ging van den staat van beleg en de overne ming van het geheelo bestuur door do mi litairen beeft in het land ongetwijfeld kal- mcerend gewerkt. Het Bulgaarsche leger is goed gedisciplineerd en Irouw aan de re geering, maar het is ook partijpolitiek ge oriënteerd, wat er toe Jeidt, dat thans in Bulgarije zoo iets als een regime van de witto terreur heerscht. De buitengewone maatregelen van Zankof zijn, zooals van een militair regime to verwachten is. zeer scherp. De regeering geeft toe, dat er meer dan duizend personen zijn gearresteerd, terwijl extreme elementen, met name de Bulgaarsche emigranten, beweren, dat hel aantal gearresteerden de 20.000 over schrijdt. Bovendien geeft de regeering toe, dat in de eerste dagen van den aanslag ten gevolge van de aïgeineene verontwaardiging tegen do communisten daden van persoon lijke wraak zijn voorgekomen, hetgeen met andere woorden wil zeggen, dat lieden zon der vorm van proces zijn doodgeschoten. Het aantal der geëxecuteerde personen wordt in regeeringskringen zeer gering ge noemd, terwijl aan den anderen kant de extreme oppositie beweert, dat hel in de duizenden loopt. Eveneens erkent men. in regeeringskrin gen, dat sedert Donderdag 16 April, de mi litaire rechtbanken dag en nacht avb 'den en hun vonnissen v311 en. Deze vonnissen worden binnen een zeer korten lijd voltrok ken. Het .spreekt vanzelf, dat niet allo alar- meerende berichten nader' onderzocht kun nen worden. Zoo wordt beweerd, dat de lei ders van den linkervleugel der boerenpartij en de hitellectueele lei dors der communis ten doodgeschoten zijn. Wat de arrestaties betreft, vastgesteld kan worden, dat inder daad allo aanzienlijke politieke perso nen, die in oeuiigerltri betrekking stonden tot de Boerenpartij of tot de communisten, zijn' gearresteerd, zelfs personen die zich geenszins bezig hielden met de actieve po litiek. De toestand op het platteland kan van Sofia uit, zeer moeilijk worden» beoor deeld. Het. schijnt, dat op verscheidene plaatsen hotsingen z'jn voorgevallen met politic en militairen. Over het algemeen kan evenwel worden gezegd, dat de rust en de orde weer hersteld zijn en o'ke revolutie -of- terroristische daad vooreerst uitgesloten lijkt. Opnieuwécn der d'aders.godood Tsjoen toelof, die met Mink of in hoofd zaak bij de terroristische daden was be trokken, is door do politie opgespoord Daar hij zich niet goedschiks liet arrosloe ren, werd hij doodgeschoten. Toestemming tot uitbreiding van hot leger. De Gczauiearoad heeft toestemming ge geven tol oen tijdelijke uitbreiding van het Bulgaarsche leger met 7000 man. Servië, Roemenië en Griekenland protesteerden er tegen. Joego-Slavië. Scherp toezicht op communisten. In verband met do gebeurtenissen in Bulgarije heeft de Joego-Slavi-sche regee ring het toezicht op de communisten op haar gebied verscherpt. Tevens is zij van plan, allo Meifeesten der arbeiders te ver bieden. Het lag oorspronkelijk in de be doeling de arlK'idersnweenigingen de vie ring too ie staan: toen echter bleek, dat mén cén groot gmnee;{^4ihplpMi,j!c Meifeest wilde, besloot de regcering tot een alge meen verbod van optochten en vergaderin gen. Tsjecho-Slowakije Benes' Poolsche reis. Russische ontstemming. Het Warschausche bezoek van Benes,i heeft volgens de Praagsche correspondent van het. ..Berliner Tagebl." een wrijving tusschen Rusland on Tsjecho-Slowakije veroorzaakt. Rusland zou met afbreking van do handelsbetrekkingen gedreigd heb ben en de Russische handels vertegenwoor diger heeft Praag reeds verlaten. In ambte lijke kringen vat men de aangelegenheid echter niet al le zwaar op. Turkije. De Mossoel-kwestie. Het geheele villajet aan Turkije? In GonstanLnopcl en in geheel Klein- Azië gaat het door de Tarken verspreide gerucht, dat de oomm.ssio uit den volken hond voor do grensafbaken.ng van Irak voornemens is het geheele villajet van Mos soel aan Turkije toe te wijzen, schrijft de diplomatieke medewerker van de „Daily Tel." Gelijk men weet hebben Engeland en Turk.jo zich verbonden de besiissing van den volkenbond te aanvaarden. Engcland's aanspraken op Mossoel zijn gegrond op den wensen der bewoners en op de vc I gheid, welke het bezit van Mossoel waarborgen aan Bagdad, hoofdstad van Irak. Afgezien daarvan is de belangstelling voor Mossoel natuurlijk in de allereerste plaats toe te schrijven aan de omstandigheid, dat het gebied rijke petroleumvelden bevat. Ren dcf.niticvo beslissing Is nog niet gegeven. Do commissie uit den volkenbond is naar Genèvc teruggekeerd om rapport uit te brengen. De diplomatieke medewerker van do „Westminster Gazette" is gemachtigd mede to deelcn, dat de conclusies der comm's§ie niet in elk opz.'cht gunstig zijn voor Enge land, dat de houder is van het mandaat over Irak, bij welk "cliied het vil'njet Mos soel krachtens liet eerste Turksche verdrag was inbegrepen. Natuurlijk is het niet do commissie, doch de volkenbondsraad, welke op grond van het rapport der commissie uitspraak zal hcblxm te doen. Op de samenstelling der comm'sue is van Engelsclie zijde meermalen kritiek uitge oefend, omdat graaf Teleki, de vroegere Hongaarsche premier, er deel \an uit maakt. Dat een sla. l-minister, hehoorende tot een der gewezen vijanden en die boven dien sleedt bekend heeft gestaan als een tu-schen bondgenoc md is in uit te In ooimal'gen houwt men ent, zonder dal incn daarom den persoonlijken goeden trouw van graaf Teleki in het geding wil brengen. Volgens den diplomatieken. medewerker van do „Westminster Gazette" is er geen sprake van, dat het rapport der commis sie geheel (en gunste van de Turksche aan spraken is. liet is evenwel mogelijk, zegt het blad, dat do grenslijn, welke de com missie adviseert, aan Mesopotamia niet al les zal geven, wat Engeland verlangt. Een. andere petroleuniaffaire in het na burige Perziö haart to Londen cenige be zorgdheid, De Perzische regcering. heeft, gelijk gemeld, den sjeik van Mohammorah gearresteerd en uit zijn gebied doen voeren. Tijdens don oorlog was deze sjeik oen loyaal vriend en bondgenoot van Engeland en hij kroeg van de Britscho autoriteiten zekere waarborgen voor zijn persoon en zijn klein, min of meer autonoom gebied, dat in de nabijheid van Basra ligt en aan gezien het een belangrijke pijplijn bevat niet zonder beleekenis voor Engeland is. Don sjeik is sleeds op het hart gedrukt een verzoenende houding aau te nomen tegen over do centrale regeering le Teheran. Een geschil tusschen hem en den Perzisc.hen premier werd onUfngs bijgelegd door Bril- sclto hem afdeling. Men wacht (o- Londen verdere bijzonderheden af, teneinde le kun nen beoordeelen of de sjeik rechtvaardig of onrechtvaardig behandeld is. Doch afge zien van do pijplijn heeft do sjeik, volgens den dlplomatieken medewerker van de „Daily Tel." do Britscho .sympathie wegens zijn trouw aan de zaak der geallieerden tij dens den oorlog. BltdN£NLAND Mgr. Seijiel te Haarlem. Na het bezoek aan de bloemententoon stelling te Heemstede en het Frarjs Hals museum hoeft mgr. dr. Seipel gisteren, een bezoek gebracht aan bet It. K. museum te Overwon'. Nadat de K sluïn-stérfeh van do vereeniging Geloof en WY'rn: clmp. de "re tor en de leeraren aan hom waren voorge steld, ging mgr. Seipel naar hel gymnas tiek lokaal, waar de leerlingen der school verzameld waren. Een strijkje van dp leer lingen speelde een rnarsch, waarna pater dr. Woerdeman namens rector, leeraren, leerlingen cu alle verdere aanwezigen, dr. Seipel welkom heette. Spr. vond hot een eer, dr. Se pel te mogen toe-preken. Dr. Seipel hoeft geloond te zijn een groot staatsman, dio veel voor zijn volk heeft ge daan. Spr. herinnerde voorts aan den aan slag, indertijd op dr. Seipel gepleegd, maar, aldus spiv, God heeft hem gespaard voor zijn vaderland en zijn volk. Een paar Oostenrijksc-.be leerlingen van de school spraken vervolgens woorden van welkom, waarna dr. Seipel het woord nam. Hij dankte voor de hartelijke ontvangst. Sprekende over hel Nedcrlandsehe volk zei hij, dat het groot is in geest en cultuur. Na ook even van Oostenrijk te hebben ge waagd, sprak hij zijn besfco wenschen uit voor Nederland. Nadat de thee was rondgediend, vertrok mgr. Seipel om een bezoek te gaan brongen aan do kathedraal en den Bisschop. Gisteravond heeft mgr. Seipel een rode gehouden in den Stadsschouwburg voor do Vereen'ging NederlandOostenr jk, over Paziiismus und Ghri.-tenlmn Onder de aanwezigen was de heer G. Maarschalk, burgemeester van Haarlem. „St. Michael", club den Haag. Gisteravond hield1 de studieclub „St. Michael" een openbare vergadering inliet gebouw „Veritas", omler voorzit terschap van den beer Holle-man. Prof. Dr. *T. A. Veraart hield op deze vergadering een rede. Spr. wil opwekken a.s. Zondag te stem men op den lieer G. P. Bon. Waarom, zal men vragen, komt iemand, die no. 4 op het politiek advies staal, verandering van het advies bepleiten? Wat willen de Mi- ch'aülisten dan tocli? Zij hebben toch een vaste plaats? Toen de actie van St. Miehaël begon, wilde spr. zich niet beschikbaar stollen voor een candidal uur voor de Tweede Ka mi. r. Na verloop van eenigen tijd achtte men het echter verkeerd in de St. Mi- chaëJbeweging om niet te trachten spr. in de Tweede Kamer te brengen. Spr. hoeft topn verklaard zich niet te zullen verzet ten, indien bleek, dat dit de algemoeno wenseh zou zijn. Spr. acht liet Tweede Ka merlidmaatschap geenszins een gering ambt, maar in een zoo eervolle positie, als^ spr. bekleedt, vindt men zijn volle bevredi ging en heeft men geen behoefte aan een Zetel in do Twee spr. tonlijst e krijgen, horst me indic Zo de - plaats werd ge 5e of 6e plaati HET VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND De Belgische socialisten hebben besloten geen socialistisch kabinet tc vormen. Waarschijnlijk zal nu een Katholiek he- last worden met de kabinetsformatie. De rust keert in Bulgarije terug, dank zij de zeer strenge maatregelen der renee- ring. De Mossoelkwestie. BINNENLAND De pauselijke internuntiatuur (3oh!ad) Ontwerpen van wet tot het opnieuw re gelen van de landverhuizing zijn in een vergevorderd stadium van voorbereiding. (3de blad). Deputatenvergadering van de A.-R. Staatspartij. (2de en 3de blad). Brand te Rotterdam Eén doode. (Ge mengde Berichten). Onze Geïllustreerde Paninr De photo-pagina bevat o.m.: Prijsrcbus Hot gouden huwelijkfeost van baron van Voorst tot Voorst; het gouden echt paar le midden van kinderen en kleinkin deren Dr. Marx - Hindenburg Mr. TrorElru Zwitserscli elftal Een de monstratie met moderne keerploegen Commissie inkrimping Rijkshemoeiingei: op landbouwgebied. ren, T)o heer Kortonliorst is immers slechts op enkele plaatsen candidaat gesteld, dus door de kiezers niet zoo gewild. Daartegen over staaf, dat mevrouw Brnnsyeld op 192 plaatsen ïg candidaat gesteld. En nu is aan mevr. Bronsveld niet eens cén vaste li»fpits toegekend. Spr. wijst op do verdien sten van mevrouw Brhusvelil in de Kam-r en deelt do meening van inr. v. Scha ik im-de, dat hij de behandeling van hel vraagstuk der zedelijkheid bij de niarinp mevr. Bronsveld, het oor van de Kan mi» had. Als straks de Regeering liier veran dering zal bron iron, zal dal mede Ie dan ken zijn aan mevr. Bronsveld. Spr. ziet in liet politiek advies oen anti- democratisehe slrooniing, wat hij verdoe- lelijk acid. Het togen woord if kiosrcgle- inent moet zoo spoedig mogelijk van d. haan. Versterking van hel Katholiek de mocralisch element is noodig. Wat wij willen is geen actie tegen de. Katholieke Staatspartij, zooals profc.sor Geurls in „De Tijd" hel voorstelt, Spr. verheugt er zich over, dat de drie kiescomité's, die de taak van lief landelijk verhoud van Sfc, MÜchjaël'! hebben overge nomen, zoo uiterst .sober is geweest en niet meer dan 3 candidalen hebben naar voren g'esehoven. •m applaus en ren huldig rd van den voorzitter dankten de kor. Hii nheid lot hel stelle, d was van vragen. Op een vraag Vhn den lie wat te doen, als de sU»mm oen.s**-logenvalt, ant\v< dat er voor ons 1 groote h*1 an g ei s I a an, d a n d a I w d on v o r 1 a t o n. D n Op een andere vraag, of de Michnëlislon op 0 Mei naar den Dierentuin zullen gaan, waar op uilnoodiging van de Katholieke Garde baron van Wijnbergen zal sproken, antwoordde prof. Wranrt, dat hij het hoogst ontactisch vindt, om den lieer v. Wijnbergen hier te luien optreden. T!"t zou Van And el, .miming op 26 April relt prof Veraart, 11 h o I i o k e n I e op het spel p a r t ij z o u- goen Sloot liffj.br- wanneer de lieer van Wijnbergen niet in Den Haag sprak. Ook keurt spr de motie van Nijmegen af. Wat de vergadering zelf betreft, spr. gaat er niet heen, maar hoopt dat wie er heengaan, zich van elke osten tatie zullen onthouden. Laten wij tonnen, aldus spr., politieke manieren te hebben, zoals wij altijd gedaan hebben. Deputatenvergadering der A.-R. Partij. Gistermorgen ving, zooals kortelings ge meld in „Tivoli" te Utrecht onder leiding van mr. *f A. de Wilde uit 's-Gra<enliage de over-drtik bezochte Dopufaleiivergade ring aan dvr Anti-Rev. Partij. Minister Golijn werd hij zijn binnentre den luid toegejuicht. Onder de aanwezigen werden opgemerkt do ministers van Dijk oud-ministers Idenburg prof. Hu de Ka ViSB. Teemskerk, UijJoveld en ir. Rutgers Ti zijn opening.** Wilde aan den desfijds Dr. J\ Hij wees op liberalisme, te dat de Anli- r is gezegend,

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1925 | | pagina 1