16e Jaargang. DONDERDAG 23 APRIL 1925 No. 4926 3)e yteidóoho, (Bou/wmt ge ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent por week 12.50 per kwartaal. Rn onze Agenten 20 ©ant per week 12.60 per kwartaal, franco per post I 2.95 por kwartaal, get Geülnstreard Zondagsblad ia voor de Abonné's ver- jngbaar tegen beta&ng van 50 ct. per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd iondagablad 9 st. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II QK nummtp bestaat Bit tarea bladen. üe Amsterdamsche Wethouders crisis. Dek vokm ia don lande huilen Amsterdam iebboa do Amstorilamsclio tvellioudorscrisia gevolgd. Een belangstelling, die, ongetwijfeld, ia vorloopen in bevreemding on onvoldaan heid. Daar was een motio-Drabbe aauge- nomen., afkeurend hot beleid van B. en W., met name van den socialistasclien wethou der De Miranda. Het college van B. en W. trad af. Enhet komt weer terug m o t don heer Do Miranda, maar zonder den Katholieken wethouder Wierdels, die ver vangen is door den heerDrabbe. Do „politiek" staat in een kwaad ge rucht de politiek u.lzooals ze wordt uitgevoerd door menschon, clie meer en vcói meer zichzelf zoeken dan. de gemeen schap en zulks dan ook lang niet altijd op de meest fijn-gevoelde, delicate wijze doen, en welke politiek door velen, in kort- eiohtigiieid weliswaar en onnadenkendbeid, (lis d o politiek wordt beschouwd. Zulk een politiek, als do h'-er bedoelde, moet toch zeker onder de Katholieken wor den geweerd en verafschuwd'. In werke- 1 ij k li e i d allereerst, maar óók in s c li ij n ook zelfs de schijn daarvan moet wor den vermeden. En nu hebben wij lang gewacht, met iets ie schrijven over het Amsterdamse!» ge hemde; hopend, dat er meer licht en, klaar heid van uit Amsterdam zou komen. Maar, nu dat uitblijft, nu kunnen wij toch niet langer verzwijgen, dat to Amsterdam die 6chijn, als bovenbedoeld, is vermeden geworden. „Do Residentiebode" schreef dezer da gen: „Hot gebeurde werkt funest op de stem ming der Katholieke kiezers. Zij hebben wel allerlei verslagen, berichten en bo- ichoüwmgen over do Molk-affaircv gelezen en. ook over het ontslaan dor crisis, maar,, am deze ie opgelost op de thans bekende manier, blijft bij het gros a's re-sulu alleen j achter, dat de ©ene Katholieke mijnheer den anderen het beentje hoeft gelicht on wel 'op oen heel oorbar©, en handige, maar toch eongszins list"go manier. Men kan nu aan faöt uitleggen gaan. dat de heer von Frijtag Drabbe die bedoeh'ng niet heeft gehad, maar, al zou men de geschiedenis der laat ste woken aanschouwelijk kunnen voorstel- !cë op een film, do „vox populi" zou zich nid *Yijzigen." lïL/t dit laatste zijn wij het niet abso luut eens. Inderdaad, de s c h ij n i3 tegen het ge beurde; maar vo1 strekt uitgesloten is toch niet, dat er nog een in mindere of ïeerdere mate aannomel'jke uitleg van het gebeurde wordt gegeven, waardoor ook do vox populi zich zou kunnen wijzigen. Maar dan moet die verklaring van de Katholieke AroJsterdainscho Raadsfractie spoedig komen. BUiTENLABSD DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT- Gewon» advertentlën 30 cent pir rojel. Voor Ingezonden Mededeelingon wordt hm s dubbele van het tarief berekend. Kleine advertenlfën, van ton hoogste 80 woorden, w.i.irin betrekkingen wevden aangeboden of gevraagd, huur en ver» kuur, koop en verkoop 10.50. Belaië. Geen katholiek-socialistisch kabinet. De socialisten alleen. Het bureau van de rechtsche katholie ken in de Kamer en den Senaat heeft een resolutie aangenomen, waarin het consta- leert, dat de voorstellen van Vandervelde geen basis" voor een toekomstig regeerings- programma vormen, als zijnde niet gedic teerd door de zorg voor het algemeen lands belang, doch slechts door die voor de uit voering van het verkiezingsprogram der socialistische partij. Getrouw aan het program der Katholie ke Unie en vasthoudend aan zijn bereid willigheid mode de verantwoordelijkhèid te dragen bij de vorming van een regeering ia het bureau eenstemmig van oordeel, dat I bovengenoemde voorstellen niet kunnen .Worden aanvaard. Door deze resolutio is dus de mogelijk heid van een socialistisch-katholieke re- gceriiig onder een socialistiscken premier uitgesloten. Het socialistisch congres komt heden bijeen. Het zal moeten beslissen, of thans, iiu de onderhandelingen met de katholie ken en do liberalen mislukt zijn, de socia listen nog moeten trachten, een homogeen 6dcialisfisch kabinet te vormen. De moe ringen in den boezem der partij daarom trent zijn zeer verdeeld. Het meerendeel van de leiders is beducht voor een derge lijke proefneming. Het is dan ook nauwe- te voorzien, welke beslissing het con gres, dat met gesloten deuren vergadert, in fezen zal nemen. Duitschland. f Da strijd oni het presidentschap. Tegen do candidal uur* Hindenburg ilte Du it sclie ambassadeur te .Washing ton von Maltzahn doelt mede, dat do New- Yorksche bankwereld, met wie hij bespre kingen voerde, tegenover hem haar opinie Over de evcnlueele verkiezing van Hinden burg niet ondor stoelen of banken heeft ge.sloken. Van verschillernlo kanten verze kerde men hom. dat de thans bestaande credietmoeilijkheden zich zouden besten digen, indien Hindenburg werd gekozen. Steeds meer aanwijzingen komen er, dat de Duitsche grootindustrie tegen een can- didatuur-Hindenburg is gekant. De „Frankf. Z." bevat thans weer een protest van een leidende grootindustrieel uit Stutt gart, die de enndidatuur een misdaad te genover het Duitsche tolk noemt. Do Franscken hebben moeite in Amerika lee- ningen to plaatsen, schrijft hij, ofschoon daar geen Foch, maar een linker-politicus president is. En Duitschland zou den pen dant van Foch, Hindenburg, president maken! Do houding der B oi e r s c h o V o 1 k e p a r t ij. Op een bijeenkomst -von leden der Beier- sche Volkspartij to Bamberg is een voor de presidentsverkiezingen zeCr belangrijk be sluit genomen. De leider dor Rijksdagfrac tie, van de Beiorsche Volkspartij, dr. Lcicht, constateerde n.L in een referaat, dat Hindenburg voor de Beiersche Volks partij niet in aanmerking kan komen. Voor Marx spreekt diens groote integriteit, zijn politieke suecesen als Rijkskanselier en zijn trouw aan zijn overtuiging. De vergadering nam een motio aan, waar in wordt gezegd, dat voor een Katholiek do gewetensbezwaren groeier zijn, wdoneer hij aan iemand als Marx het vertrouwen ontzegt, dan wanneer hij zich niet houdt aan het parool der partij, n.l. om op Hin denburg te stemmen. De uitspraak in het Tsjekapreces. Drie t c r d o o d v e r o o r d o e 1 i n g e n. In het Tsjeka-proces, de geruchtmakende rechtzaak tegen 10 leden van de commu nistische moordorganisatie van dien naam, ïff-giwtèrcn vcSSfis gewezen.- De president van het Staatsgcrichtshof te Leipzig heeft na voorlezing der uitvoerige overwegingen do straffen medegedeeld, waartoe de beklaagden, aan wie talrijke moorden, pogingen tot moord en andere ernstige delicten waren ton lasto gelegd, zijn veroordeeld. De doodstraf hooiden tegen zich uit spreken: Neumann, Poege en Skoblefskl. De overigen kregen tuchthuisstraffen van 15 lot 3 jaar, gevangenisstraffen van tot 1 jaar en boeten van 500 tot 100 Mark. Voorts werden eenigen met eerverlies gestraft en voor bun verdere leven onder politietoezicht gesteld. De eonigo vrouwe lijke beklaagde kreeg 5 maanden gevange nisstraf en 100 Mark boete. Frankrijk. Hen iet Kamervoorzitter. Heftige incidenten. Gisteren is Herriot tot voorzitter van de Kamer gekozen. De oppositie onthield zich van stemming, zoodat Heriot do eenigo candidaat was. Bij de eerste stemming word evenwel het noodige aantal stemmen niet bereikt. De zitting werd geschorst en een klein half uur later heropend, ten einde, nadat do Kamer daartoe besloten bad, ten tweede male een stemming te doen plaats vinden. Ditmaal leidde de stemming tot heftige •incidenten. Nauwelijks was do stembus geopend, of de afgevaardigde Balanant plaatste zich achter de secrctarisen, om op de stemopneming toezicht te houden. De voorzitter deed Balanant opmerken, dal hij zich niet correct gedroeg. Socialis ten en radicalen wierpen Balanant scheld- worden naar het hoofd en sommeerden hem zich terug te trekken. Toen deze daaraan geen gevolg gaf beklommen de af gevaardigden Chauly en Reynaud de trap, die naar het bureau der secretarissen leidt, met het doel Balanant te verwijderen. Deurwaarders kwamen tusschenbeiden en Balanant ging achter den zetel van den voorzitter staan. De afgevaardigden Causset en eenige an deren deden daarop echter een stormaan val, welke de deurwaarders verraste. "Wel dra wierp men zich op Balanant, dio den eersten aanvaller met vuistslagen ontving, doch spoedig overweldigd werd en naar beneden gesleurd zou zijn, als een groot aantal afgevaardigden van Centrum en rechterzijde hem niet te hulp waren geko men. Weldra was een formeel veldslag achter den voorzittersstoel gaande cu daar de voor zit ter zelf door slagen werd bedreigd, zette hij zijn hoed op en slaagde er met groote moeite in zich door do vechtenden een weg te banen. De zitting was dus geschorst Toen deze weder heropend werd en de kalmte eenigszins teruggekeerd was, stelde de voorzitter voor, om de censuur uit to spreken over Balanant. Dit voorstel werd door de linkerzijde zeer toegejuicht, maar Balanant verdedigde zich. Hij verklaarde om twee redenen belangstelling voor de stemopneming getoond te hebben. In do eerste plaats omdat bii een dergelijke stem ming twee afgevaardigden van de linker zijde, die geen secretarissen waren, aan bet bureau twee afwezige secretarissen vervingen. In de tweede plaats omdat hij eens opge merkt had, dat een afgevaardigde twee maal had gestemd, terwijl de.secretarissen hem hadden laten begaan. Is het onder deze omstandigheden juist, zoo vervolgde hij, om de censuur over mij uit to sprelcon? Ik geloof, dal het billijker was, dat te doen ten aanzien van do afgevaardigden dor linkerzijde, dio zich straks op mij stortten. De voorzitter verklaarde, toen Balanant niet werd tegengesproken, dat hij de cen suur niet zou toepassen en dat hij het in cident als gesloten beschouwde. Het bleef evenwel bij de gcheelo stemming zeer ru moerig en sommige leden der partijen, die hun stembriefjes in de lms wierpen, over laadden elkaar met scheldwoorden. Ten slotte werd Heriot lot vom-zhi »r ge kozen. Italië. Italiaansehe'successen in Tripolis. Uil C'.yrenaica (Tripolis) wordt gemeld, dat de Italiaansehe troepen er op 17 April den heftigen weerstand der rebellen bra ken. Dezen sloegen na zware verliezen te hebben geleden op de vlucht, een rijken buit achterlatend. Spanje. Nieuwe strijd in Marokko. Contingenten Rifbewoners, waarbij ook een luitenant van Abd-el-krlm werd opge merkt,. hebben de Beni Zeroeal stammen aangevallen, welke een dekking vormen in de streek, welke onder Fransch bestuur staat, tusschen de Spaansche grenszone en de voorposten. De stammen hebben zich op het oogenblik onder do grenzen van het Fransch e gebied teruggetrokken. Bulgarije. DE POLITIEKE SPANNING. De staat van hcleg. De Sobranjabljeen. In do gisteren gehouden zitting van de Sob ranja werden do- maatregelen der re geering tegen de communisten en do uit vaardiging van den staat van beleg met algemoene stemmen goedgekeurd. Alleen do communisten namen niet aan de zit ting deel. Allo ministers waren aanwezig, ver- scheidenen met lichaamsdeelen in een ver band. Do minister van oorlog, die bij den bomaanslag vrij ernstig gewond schijnt te zijn, moest door twee soldaten gesteund worden. Hij werd met geweldige ovaties begroet. Arrestatie van allo Russen? Uit Sofia wordt aan do „British Uni ted Press" gemeld, dat alle Russen in Bulgarije, ook zij, die geen communisten zijn, zullen worden gearresteerd. Een enquêie van Britten. Ernstige beschuldiging togen de regeering. Do Lagerhuis-leden der Engolscho La- bourpartij, kolonel Wedgowood, William Mccainder en kolonel TEscrange Malone, die in Bulgarije een enquête hebben inge steld naar aanleiding van do politieko moorden, die den laatsten tijd daar plaats hadden, hebben verklaard: Onze vaste persoonlijke overtuiging Is, en dat zogven wij na rijp overleg, dat do verschrikkelijke misdaad in do kathedraal onmiddellijk in het leven is geroepen door de methodes der regeering, door haar gowelddadig optreden tegonover de oppo sitie, die beschouwd wordt als buiten de wet to staan, kortom, door de moorden en liet verbod van kranten. In de laatste twee jaren is nauwelijks eon week voorbij gegaan zoqder dat een vooraanstaand communist of lid van don Boerenbond ge dood is. De meening in Bulgarijo i3, dat deze misdaden gepleegd zijn door do militaire liga, die inderdaad de regeering in Burga- rijo in handen heeft. Wij hebben alles gedaan om de regee ring te bewegen, de militairen terug te houden van een bloedbad onder do man nen on vrouwen van hun land, die bij do laatste arrestaties in do handen der auto riteiten zijn geraakt. Wio ook maar ver dacht wordt van een geringe communisti sche gezindheid of behoort tot do linker vleugel van de socialistische partij, wordt eenvoudig gearresteerd. Nog Maandag j.L dus vier dagen na het begin der arresta ties, hebben wij gezien hoe binnen 5 mi nuien 40 personen worden gearresteerd. Het aantal der gearresteerden is natuur lijk niet precies vast te stellen; men spreekt editor van GOOO personen. Wij zijn tot de overtuiging gekomen, dat velen van deze zonder vorm van proces zijn gedood eenvoudig op grond van een verdenking. De openbare moening buiten Bulgarijo moet er op aandringen, (lat in den naam dor rechtvaardigheid do on schuldige personen nipt op grond van eon biooto verdenking worden ter dood ge bracht. Het is toch onmogelijk, dat 6000 personen of nog meer betrokken zouden zijn bij den aanslag in de kathedraal. De Balkan. DE ROODE VELDTOCHT OP OEN BALKAN De conferentie van Baden. Hetze tusachen de buurstaten Do bedrijvigheid der Derde Internatio nale is vooral sinds het-najaar van 1924 zeer sterk gericht geweest op de Ballcan- staten en in het bijzonder op Bulgarije. Men was er, zoo vertelt thans een mede werker in de „Times", to Moskou van overtuigd geraakt, liat een binnenlaudsche opstand in Bulgarijo alléén, zooals inon er in September 1923 een had gelidd, geen effect kon sorloercn. Het communisme, zoo meende men, moest zijn tactiek op den Balkan wijzigen. Eon „Balkan-commissie" word ingesteld waarin o.a. ook Zinowjef zitting had. Deze commissie prepareerde een nieuw „tac- tiekprogranuna" ou besloot, (lit aan oen conferentie van leden der Executieve en der filialen in de Balkanstaten ter goed keuring voor to loggen. Dio conferentie vond tusscken 29 Decern her en 2 Januari j.l. te Baden bij Weenen plaats. Besloten v.erd, dat bet strategische doel van de Komintern, (de 3o Internatio nale) moest zijn do vorming van een fedo- ralo Donau-Sovjetrepubiek, dio de revolu tionaire voorpost in Europa zou wezen. Eu op die conferentie nu werd do vol gende resolutie t. a. v. de campagne in Bulgarijo aangenomen: „Aangezien bet beginsel van den klas senstrijd niet van toepassing is op de Bal- karistaten, op grond van de geringe ont wikkeling der industrie m dio landen, waar do arboidorsklasse slechts 8 of 4 van dö geheel bevolking vormt en do boe- renbfcvoH'.ing over het algemeen uit „pelits bourgeois" bestaat, is het in 't belang der revolutie nootlig, gebruik te maken van den rassenhaat, do nationale en godsdienstige veeten, met nam« dio welko bestaan tus- schen Grieken en Bulgaren, Serviërs on Bulgaren, en Serviërs en Grieken. Do om verwerping van de agrarische partij uit Bulgarijo en de arrestatie barer leiders zijn oorzaak, dat een maximum aan ener gie noodig is om die partij weer op (lo been te helpen en het nauwe verband te herstel len, dat aanvankelijk bestond lusschen haar en de Bulgaarsche agrarische unie te Belgrado. Met bet oog op de aanhoudende Witte Terreur in Bulgarije is 't voor den strijd togen do rogeering-Zankof noodzakelijk, sfrijdkornen (Tsje-ló's, d. z. revolutionaire henden) lo vormen en de meedoogenlooze uitroeiing to beginnen van de handlangers en medeplichtigen der regeering door do toepassing van individueel en massa-ter- rorisme. Daar do Zankof-regeering nauw contact houdt met de Macedonische Autonomisti sche org., moeten Tsje-té's worden opge richt langs de Joegoslavische grens, ten einde do bevolking te turrorisee.ren en di plomatieke conflicten tusschen Joegosla vië en Bulgarije teweeg te brengen. Deze zullen don val der regcering-Zankof ver oorzaken en mogelijk Joegoslavische in terventie uitlokken, die, gezien den feilen haat tusschen Serviërs en Bulgaren, wel licht zal leiden tot de sociale rcvMutio in Bulgarije. Rusland. Berichten over hongersnood in Zuid-Rusland. Uit Moskou wordt gemeldt, dat volgens een communistisch blad to Gharkof het aantal slachtoffers van den hongersnood in April en Mei nog zal stijgen. Van do 750.000 hongerende kinderen worden er nauwelijks 91.000 goliolpen. Volgons het uitvoerend comité van hot gouvernement Tsaritsin waren daar op 15 Maart 24.296 kiuderen en 9075 volwassenen van ontbe ring gestorven. Volgens het Bureau voor Statistiek lijden in het gouvernement Odessa 120.000 kinderen honger, waarvan slechts aan 6500 hulp wordt verleend. Bil^NLAND Mgr. Sn* el. Mgr. dr. Sefrel heeft gisteren een bezoek aan Delft gebracht. Hij kwam daar per auto uil Den Haag, vergezeld van den Oostenrijkscho gezant, dr. Duffok, en ge neraal Kalff, voorzitter van liet comité NederlandOostenrijk, en den lieer II. v. d, Mandere, secretaris van dal comité. De hoeren werden op do studentensociëteit Phoenix" ontvangen door mr. G. van Ba ren, burgemeester van Delft en curator van de Technische Hoogeschool. Daar wa ren ook aanwezig prof. ir. Sluyterman, jbr. HET VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND De rechterzijde der Belgische Katholie ken wijzen de voorstellen van Vandervelde van de hand. Verzet in flnancieole en industr |all kringen tegen de candidatuur-HindenUurg Herriot tot voorzitter van de Fransche Kamer gekozen. Een rumoerige zitting. Een uitspraak van de Brltsche Labour* enquête-commissie in Bulgarije. De roode veldtocht op den Balkan. BINNENLANO De regeling der herhalingsoefeningen fo 1925. (Leger en Vloot). Bij een tramongeluk hij Vaals zijn een dame en een machinist ernstig gowond. (Gemengde Berichten). LEIDEN Eervol ontslag verleend aan prof. dr. B. en W. stellen een belastingverlaging voor van '10 (2do blad). B. en W. stellen voor de concessie aan dc Leidsche Duinwatermaatschappij, die 1 Januari zou eindigen, gewijzigd met tü jaar te verlengen (lsto blad). H. Strick van Linschotcn, secretaris v.m curatoren van (le Technische Hoogeschool, en do gehcelo senaat van het Delftschc Stu dentencorps. In drie rijtuigen van dien senaat, getrok ken door rood-gepluimde paarden, werd na de ontvangst uitgereden. Vóór het "één maal worden (lo Oudo en do Nieuwe Kerk en de historische zaal van liet Prinsenhof bezichtigd. Op do .sociëteit Phoenix werd het noenmaal gebruikt. Do heor Alma, pre sident van hot Delflsc.be Studentencorps, sprak daarbij oen welkomstwoord. Na het noenmaal voegden zich hij hot ge zelschap de rector-magnificus van do Tech nische Hoogeschool, prof. Foldman; de pre sident van do sociëteit, do lieer Badon Ghij- ben, en de president van Vrije Studie, do heor De Vos tot Nederveen Gappel. Er werd toen een bezoek gebracht aan de bibliotheek van de Technische Hoogeschool, liet go- bouw voor mijnbouwkunde, hot Roomsch- Katholieke hofje aan het Oosteindo en hot Huis Poorlugal, van de Technische Hooge school, waar de thee gebruikt werd. Mgr. dr. Seipol zal lieden ruim Imlf- vler in gezelschap van den Oostenrijkschen zaakgelastigde in Nederland van Den Hang aan het station te Haarlem aankomen, ft ij gaat dan naar het R.-K. Lyceum aan don Zijlwog te Overveen: do leorlingen daarvan zal hij toespreken Daarna wordt gereden naar de voorjaarsblnemententooiislelling to Heemstede, 's Avonds nvr. Sei pol In don Stadsschouwburg to Haarlem. Voor deze rede in de Stadsschouwburg zijn mgr. Gallier, mgr. Möllmann on do pastoors der stad, do Commissaris dor Ko ningin, Gedeputooerden en B. en "NV. uiige* noodigd. Mgr. Gallier en do Commi.-.-.aria dor Koningin hebben bericht verbind.-rd (e zijn aan de uitnoodiging gevolg te geven, Overijssel. Uit Overijs.Md ontving „Dc Tijd" in ver* band met do benoeming van een Commis saris dor Koningin in die provincio een schrijven, waaruit de volgende zinsneden gelicht zijn: „Het is hior niet onbekend gebleven, (lat do Regeering vrij wat zwarigheden on dervindt bij de benoeming van een op volger van den heengaanden Commissaris „Een bepaald aangewezen persoon is er in do provincio niet. „Behalve oen bekend katholiek ingeze tene van Zwolle, wiens naam in de pers is genoemd, hebben reeds verschillende katholieken voor hot aangeboden Com missariaat bedankt. Daartoe bohooren on der meer een tweetal, wier namen in de provincie een uitstekenden klank hebben en die persoonlijk voor het ambt alleszins bekwaam moeten worden geacht." 'inanneesch bezoek. Do Japanneesche ori" en nrinsex \-.i ka die, zooals is gemeld, in streng incognito ons land zullen bezoeken, vertoeven reeds geruimen tijd in Europa en hebben ver schillende groote steden bezocht. Zij worden a.s. Zaterdag lo Amsterdam verwacht. Na het noenmaal Ar- -7 do/."i hij do Koninklijke familie op Het l.no, zullen zij dien dag legen halfzeven in Den Haag aankomen, waar zij zullen deelnemen aan oen maalt"dien de Japanneescho zaakge lastigde lo hunner eero geeft cm waaraan ook eenige andere genoodigden zullen deel nemen. Dinsdag 28 dezer zullen de pril prinses Den Haag weer verlaten.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1925 | | pagina 1