3)e Zoidóohd 0oti/£a/rit 16e Jaargang. WOEMSDAG 22 APRIL 1925 No. 4-925 pa ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week 12,50 per kwartaal, jjij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal, franco per post t 2,95 per kwartaal. Set Ge'ülqstreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 et. per kwartaal, bij voor- (ütbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct,, met Geïllustreerd Jondagablad 9 zi. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT, ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 n POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertenliën 30 cent per regel. Voor Ingezonden Mcdedeelingen wordt het n dubbele van het tarief berekend. n Kleine advertontiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen werden aangeboden of gevraagd, huur en ver- huur, koop en verkoop 10.50. gift nummer bestaat wit twee bladen» Het Hanze-lustrum. De Leidsche afdecling van De Hanze gaat in deze dagen haar derde lustrum vieren. Er is voor kaar 't moge ronduit ver klaard reden om dit jubileum feestelijk ie herdenken. Veel m«eielijker dan de. stand van de arbeiders, was do middenstand le bewogen, oin zicb te organisceren. Wat even verklaarbaar als verkeerd was. .Verklaarbaar, omdat er,- oppervlakkig be schouwd, veel meer is wat do middenstan ders van elkander, scheidt en zelfs tegen over elkander doet staan, dan wat hen in con behartiging van gemeenschappelijke belangen kan vereenigen; omdat onder hen concurrentie ©ogenschijnlijk veel krachti- naar voren treedt dan collegialiteit; omdat persoonlijk initiatief, de zenuw van ieder© middendt andszaak, zoo moeilijk schijnt samen te gaan met een zekeren vorm van coöperatie. Zoo i<8 het oppervlakkig beschouwd en zoo is het in schijn. En daarom is het ver klaarbaar, dat het moeielijk was, den mid denstand te oi'ganiseeren. Verklaarbaar is het, maar het was van die middenstanders toch ook verkeerd, dat zij schuw en wantrouwend stonden tegen over het vereenigings-idee. Want inderdaad, in werkelijkheid, is er veel, wat den middenstand tot vereen'gen moet dringen èn om zoo te behartigen de feitelijk bestaande algemeene standshcian- gen éa om zoo na te streven de niqi te mis kennen gemeenschappelijke vakbelangen. Dat inzicht, dat plichtsbesef heeft De Hanze ra haar vijftienjarig bestaan voor velen geopend en doen ontwaken. Hoe geheel anders is nu het saamlioorig- heidsgevoel, het besef van standseenheid onder den middenstand, dan b.v. een -vijf tiental jaren geledenZeker, het is nog niet To'maakt, lang niet; men is nog 'niet waar men wezen wil en komen moe.t maar mede en vooral door het werken der middenstandsorganisatie is er in dit op zicht vèèl verbeterd! Men heeft b.v nog wel te vee! „standen" onder den middenstand, maar ge'ukkig geen vijf en twintig meer. onderscheiden naar het aantal winkelbe dienden oi winkeljuffrouwen of de groot te en stand van de zaak of het aantal tien tjes dat men wekelijks kan overhouden. De Hanze-leden zullen b:j dit lustrum, dankbaar terugziende over den afgoloopen weg, met waardeering erkennen den door do verschillende besturen verrichten vaak zeer moeielijken arbe;d, resp onder de voorzitters de heoren Jac. Cbeyghïon, H. yV. Rnendel, Th. Stijnman en H. Simonie. Maar niet alleen zal worden overschouwd liet vo'dorlene, met verjongden moed en ver- jeugcbVdp wilskraclit gaat men na de viering van d'1 lustrum de toekomst in om, verbe terend wat verbeterd worden kan en, dus verbeterd worden moét, te streven naar een steeds volmaaktere en doeltreffender orga nisatie van den R. K. Middenstand. Moge alle Hanze-leden in collegiale en Kajtbo'ïpke eensgezindheid dit Hanze- lushmm samen vieren -en deze samen- viering aldus zij de veel-belovende grond slag van een nieuwe periode in het organi satie-leven van „Do Hanze". BUITENLAND België. De slepende kabinetsformatie. Geen medewerking der liberalen. Do katholieke rechterzijden van kamer en senaat vergaderden gisteren, om den politicken toestand te bespreken. Op verzoek der socialisten hebben zij 'twee gedelegeerden aangewezen, die van daag met van der Velde zullen conferee- ïen, niet om de basis te loggen van een evontueele samenwerking, maar om de juiste inzichten en het duidelijk omschre ven program van den socialistischen kabi netsformateur te leeren kennen. Anderzijds hebben ook de liberalen ver gaderd en andermaal besloten, geen regee- ringsmedewerking te verleenen. Een algemeene vergadering der katho lieke rechterzijde zal Donderdag gehouden worden, op welken dag oolc het socialis tisch congres zal plaats hebben. Frankrijk. Bertliéiemy weer in functie. Gistermorgen heeft Bertliéiemy, de de ken van de juridische faculteit, die door ie vorige regeering was gesehorst, weder Voor de eerste maal zijn cursus aan de fa culteit gegeven. Het amphitheater was overvol. Bertlié iemy was het voorwerp van een zoo over weldigende ovatie, dat hij meer dan tien fuiauten moest wachten, voor hij aan het Wuoïd kon komen. Painlevé's Regeeringsverklaring. Een koele ontvangst in de Kamer. Motie van vertrouwen aangenomen. De regeeringsverklaring. Hier volgt de verkorte regeeringsverkla ring van Painlevé, welke gisteren in het Franscho parlement is voorgelezen en waarvan wij gisteren in een gedeelte van onze oplage reeds de groote lijnen konden mededeelen. Alle andere problemen zinken in het niet voor de kwestie om in de toekomst de vei ligheid van Frankrijk en het financieel evenwicht te handhaven. De tegenwoordige regeering zal zich, even als de vorige, laten leiden door twee begin selen: vrede in veiligheid en mot eerbiedi ging voor de handhaving der verdragen en economische stabiliteit in hél regime van fiscale justitie. De regeering zal de uitvoering van het Dnwesplan en de regeling der* int er geal lieerde schulden voortzetten. Frankrijk wenscht aan de wereld orde, stabiliteit en rust te schenken, maar eer ste voorwaarde is, dat het zelf in veilig heid zij. De regeering blijft krachtig vasthouden aan de drie voorwaarden van Genève: vei ligheid, arbitrage, ontwapening. De gelukkige oplossing dier buitenland- sehe problemen zal de hernieuwde militai re organisatie, door liet land geëischt, ver gemakkelijken. Wat het binnenland betreft, bevestigt de regeering de absolute handhaving van den regel van liet economisch evenwicht. Zij zal zooveel mogelijk de uitgaven, in krimpen, welke door krachtige toepassing van do belasfmginvordering zullen worden gedekt. Na liet begrootingsovenwicht krachtig en onbetwistbaar te hebben vastgesteld, zal de regoerfng alle nomineren aanwenden om bei passief te. verminderen en zal zij aan de na tie groote offers vragen door een beroep te doen op bol patriottisme van alle burgera in een freest van nationale eendracht. Bijgevolg moet men elk debat, dat ge ëigend is misverstand en en ir-'loerende po lemieken uit te-lókken, vermijden. Elke geloofsovertuiging eerbiedigend en onwrikbaar vasthoudend aan do leekcnwet- geving, zullen wij bij het Vatipaan een „hoogelijk gekwalificeerdon gevolmachtig de" handhaven. Alle leden der regeering zijn liet er, on danks hun persoonlijke doctrinale overtui gingen, over eens, dat geen inopportune controversen moeten heropend worden. De verkregen rechten eerbiedigend, be zorgd om de algemeene entente en de natio nale eenheid te handhaven, zullen wij do geleidelijke legislatieve assimilatie van El- zas en Lotharingen verder doorvoeren. Zoo de financieele zorgen voor een tijd de verwezenlijking der al to kostbare socia le hervormingen vertragen, zullen wij niet temin die, welke mogelijk zijn, zonder het budget, te drukken, zooals de sociale verze- kerin gen, verwezenlijken. Wij zullen de ratificatie der internatio nale arbeidsc-onventies van "Washington na streven Wij zullen de administratieve uitgaven in de bevrijde gebieden tot een strikt mini mum beperken en de regeling van het schade-herstel streng control eer env De tegenwoordige' moeilijkheden mogen nog niet doen vergeten, dat Frankrijk ver schillende onuitputtelijke hulpbronnen heeft door geen beproeving aangetast. Een koele ontvangst. De terugkeer van Caillaux in do Kamer had een dergelijke menigte naar het Palais Bourbon getrokken, dat het reeds een half uur voor dc opening der zitting bijna onmo gelijk was, er binnen te komen. In de zaal was de atmosfeer al voor den aan vang oververhit. Men twijfelde er niet aan, dat het mini sterie Painlevé een kleine meerderheid zou krijgen, maar het is wel heel duidelijk ge worden, dat het bij geen der partijen veel geestdrift wekt. Toen het ministerie binnentrad ging er van de linkerzijde slechts een zwak applaus op, terwijl men aan de rechterzijde gefluit hoorde. Deze ontvangst contrasteerde zeer merk baar met die, welke tevoren aan Herriot was bereid. Hij kreeg bij zijn binnenkomen van de linkerzijde een staande ovatie, en nog veel meer met het overweldigend enthousiasme, dat het ministerie Herriot tien maanden geleden bij zijn eerste optre den was toegestroomd. Nu heerschte een stemming van gereserveerdheid bij de linkerzijde en een van onverholen vijan digheid bij de rechterzijde. Painlevé werd bij het voorlezen van de regeeringsverklaring herhaaldelijk door ironische interrupties van de rechterzijde en van de communisten onderbroken, tor- wijl links hem slechts karig met applaus ondersteunde. Painlevé heeft veel tegenstand te over winnen gehad, voordat alle groepen der meerderheid verklaard hadden, zich er mede te kunnen vereenigen, doch een uur voor do opening der zitting kwam, zooals reeds gemeld, een deputatie van de radicaal socialistische groep protesleeren tegen do passage betreffende het gezantschap bij 'l Vaticaan, waarin vervolgens nog enkele wijzigingen werden aangebracht, zonder dat echter aan de hoofdzaak, dat het ge zantschap behouden zou blijven, getornd werd. Vooral Brian# wilde daarin niet van wijken weten. Ook Hcriot werd nog op het laatste oogenbük geroepen om zijn woord in dozen te zeggen."Ten slotte, enkele mi nuten voor de-zitting begon, kwam Briand verklaren, dat een aceoord was bereikt. Toen de passage werd voorgelezen, juichte de rechterzijde, terwijl links ijskoud bleef. Ditzelfde herbaalde zich bij de passage over de geleidelijke assimilatie van Elzas- Lotharingen. Painlevé. die er persoonlijk op aan heeft gestuurd bij de bevolking van Elzas-Lotharingen daaromtrent allo onge rustheid weg te nemen, heeft gistermorgen de vertegenwoordigers dezer twee provin cies ontvangen, om hun dit uitdrukkelijk mode- te doelen. Door de; linkerzijde word de verklaring, dat de nieuwe regeering gehecht bliiff aan de drie voorwaarden: veiligheid, arbitrage en ontwapening, zeer toegejuicht, evenals de passage over den .Volkeïibohd en den oproep tot de verzoening van Europa, „zon der welke onze beschaving dreigt onder to gaan". Het financieele gedeelte der verklaring vond eveneens bijval van links, vooral die passage, waarin Painlevé verklaarde; dat hetzij men do openbare schatkist op aller lei manieren had misbruikt, on hetzij dat men haar gevoerd lm d door een emissie zonder rem van waarden op korten on zeer korten termijn, dit de twee voornaamste' oorzaken van de hnidiVe moeilijkheden van den staat zijn. werd floor links met applaus begroet, terwijl rechts luidruchtig protes teerde. In deze passage worden nog tegelijk ver- 7ncbjfendo om standi olmden geril ei t voor 't financieel beleid van Herriot en oen aan val gericht togen dat der vorige regeerin gen Het voorlezen der verklaring duurde slechts een half uur. Het debat. Caillaux heftig aangevallen Na do voorlezing van de verklaring, toon de de regeorirm zich zooals gewoonlijk bereid, onmiddellijk het debat oyer de ver klaring te aanvaarden. De eerste spreker was Cachin, die het standpunt van do communisten uiteenzette Vervolgens kwam een viertal sprekers de góhoele daezitting vullen met een zeer hevige bestrijding van de. aanwezigheid van Caillaux in de regeering. Het waren de beeren Bertrand, Govs, Taitinger en Blaisot. Zij voerden opnieuw het goh eel o proces tegen Caillaux op en wezen er op, dat diens aanwezigheid in de regeering een kaakslag «was in liet gezicht van allen, die door den oorlog geleden hadden. In do avondzitting kwam de lieer Lan dry meer in het bijzonder op enkele pun ten van de regeeringsverklaring zijn cri- tïek oefenen, in het hijzonder ten aanzien van de financieele kwestie,waarbij hij Cail laux noopte, op de tribune te komen, ten einde te verklaren, dat hij niet aan ver dere inflatie dacht en dat hij in den loop van den zomer met plannen zou komen voor de financieele zuivering. Eerst heel laat in den avond kwam Léon Blum namens de socialisten verklaren, dat, hoewel deze regeering oogcnschijnlijk meer zich van lipt program van liet kar tel verwijderde, het hun toch gebleken was, dat deze niet anders dan een voort zetting van het kobinet-Herriot en van de politiek van 11 Mei was en dat de so cialisten daarom de regeering zouden steunen. Ten slotte kwam Maginot namens de oppositie verklaren, dat zij de pogingen, om een ministerie to vormen, d&t de na tionale eenheid kon herstellen, als mislukt beschouwden en dat zij in de aanwezigheid van Caillaux een uitdaging vonden. De debatten werden den geheelen tijd op zeer heftigen toon en temidden van groote agitatie gevoerd. D vertrouwonsmotie. Na twaalven ging men eindelijk tot stemming over der verschillende dagorden Daaronder is een voorstel, door Gazals en Leon Blum, namens de groepen van het kartel ingediend, welke dagorde door do regeering aanvaard werd. De Kamer nam met 314 tegen 250 stemmen do prioriteitsmotie, behelzende het vertrouwen in de regeering, aan. Duitscnland. Het overlijden van Höfle. Een bepaalde doodsoorzaak niet vastgesteld. Bij de sectio van het lijk van den voor- maligen minister van Posterijen, Dr. Höfle, kon een bepaalde doodsoorzaak niet worden vastgesteld. Waarschijnlijk zijn het groote gewichtsverlies en de sterke gevangenispsychose, die verklaarbaar is, daar Höfle zich zoolang in voorarrest be vond, mede oorzaak geweest van zijn over- 1 lijden. Bovendien is het mogelijk, dat de slaapmiddelen, welke de zieke, ondanks do herhaalde protesten van do zijdo der ver dedigers door de gevangenisdoktoren ver strekt worden, er hot hunne too hebben bijgedragen. De Pruisiche minister van Justitie hoeft de betrokken» Ober,staatsan- walt bij zich ontboden, om rapport uit te brengen over de vraag, waarom aan do verzoeken om Höfle uit de gevaugenis te ontslaan althans geen gevolg is gegeven op een oogenblik, dat zelfs loeken moesten toegeven, dat Höfle ten doode was opge schreven. De affaire zal nog hel ondor- werp uitmaken van een. interpellatie in den Pruisisclien Landdag. Bulgarije. DE COMMUNISTISCHE AGITATIE. De verantwoordelijkheid van Moskou. Het be w ij s m a t or 1 a a 1 bij de geallieerde gezanten. De Bulgaarsoh© regeering hoeft, in ver band met haar verzoek tot uitbreiding van de Bulgaarsche militie, do origineele com munistisch© documenten, welke cenigen tijd geleden door do Bulgaarscke autoritei ten in beslag werden genomen, in handen gesteld van do Br.itsche, Fransche en Ila- ïiaansche gezanten to Sofia. Doze docu menten bevestigden de verantwoordelijk heid van de Communistische Internationale to Moskou voor de jongste misdaden in Bulgarije, terwijl de medeplichtigheid van dc Scwjet-regeering daaruit valt af te lei den. De tekst, van do documenten is zoo volledig en de inhoud zoo duidelijk, dat enkele diplomaten aanvankelijk dachten aan bolsjewistische vervalschingen om de Bulgaarsche regeering belachelijk te ma ken en do aandacht van de communistische plannen af te leiden. Maar do tragische gebeurtenissen van 15 en 16 April bewij zen de echtheid der documenten. Begin April o.a. werd een Sovjet-agent gearresteerd, die een geschreven opdracht bij zich had. Do voornaamste punten van de opdracht z:jn: lo. Op 15 April moeten allé arbei ders zich ais gemobiliseerd beschouwen. 2o. Do leiders der groepen van 3, 5 en 10 per sonen mcelen zorgen, dat do hevelen woe den uitgevoerd en do gemobiliseordo kame raden op de hoogte gebracht worden van do taak, hun volgons liet van te voren ge regelde plan toegewezen. 8o. De kamera den, belast met do arsenalen, moeien zor gen, dat tegen den middag van 15 April voldoende wapens beschikbaar zijn voor verdeeling onder de secties. 4o. De wapens moeten in den nacht van 15 op 16 April worden afgeleverd aan de le dors der groe pen van 10 personen. 5o. Do dag en het uur van den opstand zullen door het comité van actio worden vastgesteld in vereenLging mot do vertegenwoordigers der secties. 6o. Do uitvoering van het tactische bevel zal ge schieden in overeenstemming met de plan nen, medegedeeld aan de milita.iT» leiders der socties. 7o. De gevechtscellon. van 8, 5 en 10 man zullen optreden 'in vereeniging met de bonden der proletarische boeren. 8o. De gevechtscellen zullen zich aan hot hoofd plaatsen van do groepen van boeren en er voor zorgen, dat de p'annen geregeld wor den uitgevoerd. 9o. Aan do boeren en ar beiders moet worden medegedeeld, dat de geringste .ongehoorzaamheid aan do beve len met den dood zal worden gestraft. lOo. De militaire operates zullen door do kame raden van het comité van. actie worden ge leid. De moord op generaal Georgief is thans gebleken ten nauwste samen to hangen met den aanslag op de kathedraal. Men ver moordde eerst do generaal in do verwach ting, dat voor hern in do kathedraal oen lijkdienst zou worden gehouden, waarbij alle mirrslers en hooge ambtenaren tegen woordig zouden z'jn Door in hun nrdden do bom te laten ontploffen, hoopten de sa menzweerders do geheel huidige regeering in haar geheel to kunnen uitroeien. De toestand geenszins rustig. Alarmeoronde berichten. Volgens een telegram uit Weenen nemen do gebeurterrssen in Bulgarije thans een ernstig karakter aan. Men verwacht elk uur het uitbreken van dc revolutie. Juiste en waarheidsgetrouwe berichten over den toestand zijn evenwel niet te verkrijgen. Naar uit Sofia wordt gemeld, is c k in dc districten Sjoemla (Sjocmen) en War na een communistische actio op touw gezet. Dezo is echter door de regeeringslioepcn HET VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND De regeeringsverklaring van Painlevé is gisteren in het Fransche* parlement zeer koel ontvangen. De communistische agitatie in Bulgarije Het is nog iang niet rustig. Berichten van ontdekte communistische complotten In Joego-Slavië en Litauen. en do nationale militie geheel do kop in go-» drukt. Een groot gedeelte der revolutionai ren heeft zich onvoorwaardelijk overgege* ven. Bij het dorp Küssoera heeft oen gewon pende bende emigranten beproefd van Joe- gos'avië uk de Bulgaarsche grens over te trekken. Zij werd echter door artillerie- en machincgowoervuur uit elkaar gedreven. De Parijsehe uitgaaf van de „New-York Herald" brengt zeer ahCrmcorende berich ten over den toestand. Volgens dit bhad hebben tot nu toe 16000 arrestaties plaats gehad, terwijl er 400 personen gedood zouden zijn. Bij den opstand to Bratza ten Noorden van Sofia zouden 100 boeren, zijn gedood. Weer oen aanslag. Naar uit Weenen aan de „Deutsche AU- gemeine Zcitung" wordt gemeld, was cds* teren do spoorlijn, waarover do interna Iio- ualo Balkanexpres van Sofia naar Belgra* do zou rijden, nabij do Bulgaarsche "rong opgebroken. Op het traject waren mijnen gopkoatsl. Door militairen werd de nnns'ag tijdig ontdekt, waardoor oen ongeluk voor komen kon worden. Ook Jank of doodgeschoten Jankof, die als lc'dor van de communis tisch© samenzwering in Bulgarije wordt beschouwd, werd gisteren in een gevecht met. politio-beamhlen, die hem wHqen ar- rcsloeren, gedood. Slappe n v n n I tali Volgens een telegram uit Weenen wonlt in diplomatieke kringen aldaar verklaard, dat de Ilaliaansehe regeering voornemen* is, zieli in verbinding le stellen niet ander© groote mogendheden om, indien dn gebeur tenissen in Bulgarije een noodlottige wen ding mochten aannemen door een gowa- pendo interventio aan het drijven dor corn* mu nis ten op den Balkan een einde te ma ken. Joego-Slavië. Communisten-agitatie. W ij d v e r t a k t c o rn 1 o t ontdekt. Uit Belgrado (Joegoslavië), wordt ge meld. dat de politie aldaar er in geslaagd. Is, oen wijdvertakte communistische orga nisatie op het spoor te komen, die ten dool heeft het leger systematisch voor te berei den voor do communistische weroldrevolu* lie. Talrijke personen werden gearresteerd. Litauen. Communistenputsch voorbereid? .Massa-arrestaties to Wilna. In de stad en het district Wilna vonden in do laatste dagen massa-arrestaties van communisten plaats. Naar uit het bij do huiszoekingen gevonden materiaal 'zou blijken, rnoet door do communisten een groote Putsch in het oostelijk gebied van Polen zijn voorbereid. Onder don indruk der gebeurtenissen in Bulgarije is men hier natuurlijk zoor op zijn hoede legen dorgelijko verrassingen Perzië. Een oproerige beweging. De 8 j o i k van Mohammern li gearresteerd. Do sjeik van Moliammerah is met zijn twee zoons gearresteerd op bevel van do Perzische regeering, als gevolg van de op* standige bewoging onder do leden van zijn slam, die nfkeorig zijn van do Porzi* sche regeering, welke den sjeik plaatste in oen positie, ondergeschikt aan die vair den door Teheran aangesteld on gouvor* iicur. Men bericht, dat do leden van den stam naar Moliammerah optrekken, waar de hoofdkwartieren van de Anglo-Pcrsian Oil Cornp. gevestigd zijn, om den sjeik to steunen. Do sjeik werd overgebracht near Teheran, waarna dn regeering het leider-* schap,van den stam aanbood aan den zoon van den sjeik, ten einde den vrede te lu-r* stollen. In December van hot vorig jaar was de sjeik van Moliammerah genood* zaakt, zich onvoorwaardelijk aan tb- Pee* Zuid-Afrika. De inboorlingen-opstoot De rust hersteld. Te Bloemfontein is alles tlmu i-uuig Dc speciale politiemacht is ontbonden*

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1925 | | pagina 1