in H.H. flantallioiÉrs.
VRIJDAG 10 APRIL 1925
No. 4916
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
16e Jaargang.
5)e fccidócha (BouYant
ABONNEMENTSPRIJS bedraagtbij vooruitbetaling
dot Leiden 10 cent per week f 2.50 per kwartaal,
onze Agenten 20 cent per week ff 2.60 per kwartaal.
jqco per post ff 2.95 per kwartaaL
8t Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné'a ver
baar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
ttaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
ndagsblad O üi.
O it blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 93S REDACTIE IS
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAQTs
Gewone adv.rlenllën SO oenl per re get.
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
f. dubbele ran het tarief berekend. 3
Klehte adverteirtlën, van ten hoogste 80 woorden, waarty
betrekkingen werden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop ff 0.50.
it nummer bestaat uit drie
aden.
Vanaf 15 April a.s. is het
ividendbewijs No. 9, betaalbaar
ian ons Bureau, Rapenburg 10 en
de Firma OUYNSTEE VAN
ER VELDEN, Kassier Rapenburg
9, Leiden.
Overheid en prijzen.
Een drietal vakvereenigingsbon&en (liet
loontscli Katholiek Werkliedenverbond,
Christelijk Nationaal Vakverbond en
Algemeen Nederiandsch Vakverbond)
eeft een onderzoek ingesteld naar de prij-
en van levensmiddelen en den invloed der
jngste stijgingen van sommige prijzen op
budget van arbeiders- en ambtenaren-
ezinnen. Men herinnert zich wellicht, dat
aanvankelijk in de bedoeling lag dit te
jen' in samenwerking met het moderne
irbond van vakvereenigingen (N. V. V.).
it laatste gaf de voorkeur aan samenwer-
ing met de S. D. A. P. voor dit doel.
drie eerstbedoelde vereenigingen heb-
m dezer dagen rapport van het onderzbek
itgebraebt.
Het werk, dat de drie samenwerkende
ikvereenigingen deden om den aard en
m omvang van bet kwaad te leeren ken-
dat zij wilden bestrijden, verdient
«peet. Zij zijn niet over één nacht ijs
«gaan, maar hebben ernstig gepoogd zich
in beeld te vormen van de prijsstijging
m verschillende voor arbeidersgezinnen
eersle plaats in aanmerking komen-,
levensmiddelen. -
Do slotsommen, waartoe het onderzoek
besprekingen van de resultaten daar-
e besturen hebben geleid, hebben wij
fze week gepubliceerd.
Aan bet slot zijner conclusie doet bet
ipport een beroep op den Slaat.
Het optreden van de Overheid in deze is
hter zéér moeilijk. De vraag, hoe kan de
erheid, waar 't gewenscht blijkt en 't
jkt inderdaad hier en daar ge-
Busc-ht) op een naar alle zijden doeltref-
nde wijze prijsregelend en prijsdrukkend
treden, is gemakkelijker -gesteld dan be-
twoord.
En het antwoord van minister Aalberse
desbetreffende vragen van den heer
aalman dezer dagen gegeven, waarin uit-
mt, dat de regeering meent zioh
orshands te moeten bepalen tot steun bij
et onderzoek naar den aard wan het
naad, bestaande in te hooge prijzen voor
lyonsmiddelen e.d., dat dat antwoord! ge-
iigt wij zijn het met het „Hbld." in
eens „van gezonden werkelijkheids-
Maar niet eens zijn we het met het
Hbld.", dat er ook niet aanstonds een
aatregel door den Staat zou kunnen wor-
itt genomen.
Hot bovenbedoeld rapport wijst één
iaatregel aan, die onmiddellijk zou kun-
worden getroffen, waarvoor het een
Toep doet op den Staat.
Dio maatregel betreft het verlagen der
Schtprijzen bij het vervoer per spoor,
door invoering van goedkoopere spe-
s!e tarieven voor steenkolen, aardappe-
b, groenten, enz.
Het „Hbld." wijst dezen maatregel af,
adat, zegt het, .deze de moeilijkheden
oogstens verplaatst, niet oplost. Of men,
?t het blad, aan den fiscus dan wel aan
leverancier van steenkolen, aardappe-
a enz. meer betaalt dan men aangenaam
®dtj maakt al heel weinig verschil.
Wij zouden hier tegenover willen opmer-
n, of het liberale blad niet weet, dat be-
titirg wordt geheven naar draagkracht?.,.
,'Over den omgang.
Zooals onzen lezers bekend is, is op de
tgadering van de R.-K. Kamercentrale
oiden, j.l. Zaterdag gehouden, voorge
len een schrijven van den heer Van
ijnhergen, ingezonden naar aanleiding
ft een door Leiden aangenomen motie,
torin afkeuring werd uitgesproken over
wijze, waarop de Bondsvoorzitter werd
ingevallen. Het schrijven luidt:
jiMet groot genoegen en met bijzondere
•doening heb ik kennis genomen van den
Jnond der motie, die U zoo vriendelijk
5aiib mij toe te zenden. Aangenaam was
Diij, daarin te mogen zien, dat bij ons
Wj. volk nog wel degelijk het besef leven-
jt!la voor de wijze, waarop wij, Kafho-
■Ken, ook dn het openbaar leven, met el-
01,161' behooren om te gaan. Ik twijfelde
*raan niet, maar het deed mij genoegen,
l! f- het. tot openbare uiting bracht, want
Matste komt helaas maar al te zelcl-
zaam voor. Hulde derhalve aan de R.-K.
Kamer-Centrale Leiden."
"Wij vestigen nog 'ns de aandacht op het
schrijven, omdat hetgeen, waarop daarin
wordt gewezen, inderdaad alle aandacht
verdient.
Evenals in het p a rt i c u 1 i e re leven,
zoo moeten ook in het openbare leven
de manieren van ons, Katholieken, getui
gen van ons Katholiek-zijn.
De wijze, waarop de Katholieken met
elkaar omgaan, moet Katholiek zijn
Maar dan niet alleen behoorlijkheid in
de uiterlijkheid van den omgang, in
het v o r m e 1 ij k e vmi de manieren, doch
allereerst en voornamelijk in de bedoe
ling, die, in oprechtheid, hoogachting,
waardeering, sympathie moet uitdruk
ken
Een lomp mensch is in de conversatie
niet aangenaam, omdat hij zich onbehoor
lijk gedraagt maar zulk een is toch ver
kieslijk en zelfs zeer verkieslijk boven een
beleefden huichelaar.
Ongemanierd zijn is erg maar onop-
reeht-zijn is erger
Wij, Katholieken, zijn voor de behoor
lijke omgangsvormen. Maar wig willen e>n
moeten die in de woreldsche „vriendschap
pen" "vaak leege of zelfs met huichelarij ge
vulde vormen vullen met de oprechtheid, de
waarheid, de voornaamheid van onze b e-
d o e 1 i m g.
V Geïllustreerd vuil
In „De Maasbode" uit een „R. K. Va
der" zijn ergernis over do in ons land ver
spreide onzedelijke geillustreerde bladen.
Wij laten dezen huisvader hier aau het
woord.
„Men vraagt zich af: hoe is het toch mo
gelijk, en dat in ons Christelijk Nederland,
dat dergelijk vuil maar vrij de straat op
komt en onze jeugd verpest. Wordt in de
wet niet voldoende voorzien om afdoende
in te grijpen, dat dan de rechtsche meer
derheid voorstellen indiene om de betref
fende wetten te wijzigen.
Nog meer staat men verbaast als men
zelfs deze vuile vieze geillustreerde bladen
ziet liggen op de leestafels in café's, restau
rants, hotels e. d. waar een Roomsch-Ka-
tholiek aan het hoofd staat. Hoe durven
die menschen nog aanspraak maken- op
den naam van degelijk Katholiek, indien
zij voortgaan deze verpestende bacillen
voor geloof en zeden nog langer in hun
huis toe te laten en meer nog die aanbie
den aan de bezoekers!
Daarom exploitanten van hotels, café's,
restaurants, coiffeurszaken, enz. zegt on
middellijk uw abonnement op. En, R. K
ouders, bezoekt geen gelegenheden meer,
waar men dat vuil op de leestafels vindt,
want de kinderen zijn altijd geneigd daar
te gaan, waar ook vader verkeert. Ver
biedt uwe zonen den toegang tot die hui
zen, ook al staat een Roomsch-Katholiek
er aan het hoofd.
Oolc z.g. neutrale bladen, welke abonne
menten op die tijdschriften door adverten
ties aanbevelen, staan zedelijk niet hoog,
en ook deze moet men als degelijk ouder
uit ziin huis weren."
't Is een eenvoudig woord, uit het hart
gesproken.
Wij hebben al zoo vaak hetzelfde gesig
naleerd en aangedrongen op hetzelfde wat
hier wordt aanbevolen; wij wilden nu eens
een ander aan het woord laten.
Wij allen moeten met oprecht
heid en op krachtdadige wijze
optreden tegen de mensch-onteerende,
vaak satanisch-uitgedaclite. geïllustreerde
vuil-pers!
BUITENLAND
Duitschland.
DE CANDIDATUUR-HINDENBURG.
Wat de Duitsche pers zegt.
De groepen, die het z.g. volksblok sa
menstellen, zijn gisterochtend ontwaakt
met het gevoel, dat het recktsehe blok hun
door de proclamatie van Hindenburg's
candidatuur den grootsten klap toege
bracht heeft, die het mogelijk was toe te
bengen, waarmede tegelijk hun bijna
zekere zegepraal in een groote kans op
een nederlaag veranderd is, schrijft de
„Msbd." Zij hebben dan ook ijlings een
oproep aan hun getrouwen gericht om
geld, teneinde den ongelijken kamp te
kunnen voortzetten.
Hun bladen hebben de slagorde alsnog
niet kunnen vinden en tasten nog in 't on
zekere, hoe Hindenburg bestreden moet
worden. De beste manier schijnt te zijn
den maarschalk voor to stellen als een
ouden afgeleefdcn sukkel, die het slacht
offer is geworden van de .intrigues der
Duitsch-nationalen.
De „Vorwürts" meent, dat Hindenburg
het product zijner omgeving is. Van wat
buiten zijn beperkten kring ligt heeft hij
slechts die wazige voorstelling, welke in
cadettenscholen en officiers-casino's
keerscht. De opzet zijner candidatuur i3
volgens dit blad een speculatie op het sen-
timenteele medelijden met een generaal,
respect voor generaalsdistinotie en voor
groote snorrebaarden.
De „Germania" betitelt haar ontboe
zemingen „misbruik maken van een
naam". De candidatuur is in de oogen van
de centrumscourant een angst- en- nood
oplossing, die op den 26sten a.s. zeker op
een nederlaag zal uitloopBn.
Het „Berl. Tagbl. schrijft met dikke let
ters over „een zonde tegen het Duitsche
volk en Hindenburg" en meent, dat de
Hindenburgcandidatuur bij elk welden
kend mensch een gevoel van opreolit me
delijden moet ontketenen.
De „Vössische" komt dus op haar laat
ste bladzijde tot de ontdekking, dat er nog
iets anders ter wereld bestaat dan haar
lief Frankrijk en betitelt haar artikel „Nu
eerst recht voor Marx"
De „Tag" is een en al victorie. „Met
Hindenburg naar de overwinning" zoo
roept het blad zijn lezers toe. Het somt
triomfantelijk alle partijen op, welke zich
achter den maarschalk stellen en maakt
met bijzondere voldoening gewag van de
redevoering, die Ludendorff gisteren op
het feest van zijn 60sten geboortedag hield
en waarin bij zich onomwonden voor de
candidatuur Hindenburg uitsprak en zijn
getrouwen opriep dit voorbeeld te volgen.
De „Tag" gaat er dan toe over Hindenburg
met Marx te vergelijken, lost tegen den
een even overdreven vleierijen als onware
beschuldigingen tegen den andere los en
deelt ten slotte mede, dat Hindenburg
zelf op Paaschdag door middel van een
proclamatie eigenhandig in de aangelegen
beid zal ingrijpen.
De houding van Stresemann
Li een bespreking der Candida tuur-Hin-
denburg had het „Berliner Tageblatt" de
vraag opgeworpen, of de leden van het
Rijkskabinet van meening zijn, dat de
candidaatslclling van Hindenburg de ver
nietiging befeekent van hun buiteiilandsch
politeke plannen.
Het ovgaèu van mnster Stresemann, de
„Zeil", antwoordt thans hierop het vol
gende;
De buitenlandsche politiek der regeering
is internationaal vastgelegd en het spreekt
van zelf, dat deze politiek voortgezet zal
worden en voortgezet moet worden. Het
Rijkskabinet kan in deze politiek door den
Rijksdag worden gedesavoueerd, bij wien
de eindbeslissing over de verdragen ligt,
die een uitvloeisel kunnen zijn dezer bui
tenlandsche politiek, voor zoover de in
geleide onderhandelingen haar doel berei
ken, en niet door een der Entente-mogend
heden doorkruisd worden. In hoeverre
Hindenburg bij zijn eventueele verkiezing
deze politek zou tegenwerken, acht het
blad moeiljk te zeggen. Het blad wijst op
de houding van Hindenburg tijdens en na
de revolutie en meent, dat het geheel on
mogelijk is, zich thans te willen voorstel
len, dat Hindenburg, ingeval hij gekozen
wordt, een andere dan een constitutiorieele
politiek zou voeren en persoonlijk zou in
grijpen in de buitenlandsche politiek.
En toch was het de Duitsche Volkspar
tij en met name Dr. Stresemann, die aan
vankelijk in verband met de buitenland
sche politek, ernstige bedenkingen koes
terde tegen do candidatuur-Hindenburg.
Bezorgdheid in Amerika.
De meening van generaal Allen
Volgens berichten uit New-York aan de
bladen zou de candidaatstelling van Hin
denburg een levendige verbazing hebben
gewekt in Amerikaansche politieke krin
gen, waar men zich ongerust maakt over
den terugslag, welke dit op de verhoudin
gen in Europa zou kunnen hebben.
De vroegere opperbevelhebber van het
Amerikaansche bezettingsleger, generaal
Allen, heeft in een persgesprek verklaard,
dat de verkiezing van Hindenburg de
doodsteek zou zijn voor do republikein-
scke gedachte, en bet terugkeerend ver
trouwen van Amerika in het republikein-
scho Duitschland zou ondermijnen. Voorts
zei Allen, dat in dat geval de mogelijkheid
van Frankrijks deelneming aan het vei
ligheidspact zeer twijfélachtig zou worden
en de kans op een spoedige ontruimng van
het Rijnland aanmerkelijk zou worden ver
minderd.
Een telegram van Hindenburg.
Verzet der industrieelen
Hindenburg heeft een telegram gezon
den aan Jarres, waarin bij het betreurt
wegens de ongunstige verkiezingsvooruit
zichten van Jarres tegen zijn v il de can
didatuur te hebben moeten aannemen.
Hindenburg hoopt het vaderland, indien
hij wordt gekozen, nog vele diensten te
mogen bewijzen. Dit telegram heeft groo
te verwarring en ontzetting veroorzaakt
in het Rijksblok, wijl het bewijst, hoe
slecht Hindenburg op politiek gebied is
ingelicht. Het Rijksblok verklaarde nog
denzolfden nacht, dat in bet telegram een
seinfout was geslopen(l) Het blijkt meer
en meer, dat de groot-industrie ten zeer
ste ontstomd is over de candidatuur-Hin
denburg, aangezien de buitenlandsche po
litiek in gevaar wordt gebracht.
Frankrijk.
HERRIOT VOOR DE KAMER.
Een motie van vertrouwen.
290 togen 240 3 tem men.
Do vier groepen van het kartel waren
gistermorgen bijeengekomen om over den
politieleen toestand te beraadslagen. In
overeenstemming met de regeering hadden
zij besloten gistermiddag een debat over
den financieelen toestand uit te lokken, dat
door de stemming over een motie van ver
trouwen in de regeering besloten zal wor
den. Deze stemming moest dan als ant
woord dienen op de twee stemmingen, die
de vorige dagen in den Senaat hebben
plaats gehad.
Aldus geschiedde.
Ten einde Harriot gelegenheid te geven
zijn verklaringen af te leggen, verzocht
Gazals, de voorzitter van de radicale Ka
rn ergroep, do regeering te mogen interpol
leeren. Hij zeide volkomen vertrouwen in
het hoofd van de regeering te hebben, maar
evenals het land zeer ongerust te zijn door
de geruchten, die hun oorsprong hebben
in de wandelgaugen van den Senaat. Het
program van het kartel, Besloot hij, blijft
altijd noch inflatie, noch heffing op het
kapitaal. Hij vroeg Herriot de heerscben-
de onrust weg te nemen.
Daarop betrad Herriot de spreektribune
en heeft niet minder dan 2 uur gespro
ken. Hij werd door do linkerzijde met luid
applaus begroet, welk applaus zich vaak
herhaalde, en aan het eind van ziju rede
bracht het kartel staande aan Herriot een
ovatie.
De financieele conclusies van zijn rede
zijn Herriot door Do Mouzie verschaft.
Dezo laatste zeide, de algemeene verant
woordelijkheid op zich te nemen. De rede
was in twee deelen verdeeld. In het eerste
zette hij uiteen, hoe de financieel© politiek
van zijn regeering slechts de consequentie
en het gevolg van die der vorige regeering
is geweest. Hij zeide reeds van het
begin af van de noodzakelijkheid door
drongen te zijn geweest, een beroep op de
opofferingsgezindheid van het land to moe
ten doen, doch meende, dat het oogenblik
daartoe eerst zou zijn aangebroken, nadat
hot evenwicht van de begrooting zou zijn
bereikt, opdat de zekerheid zou beslaan,
dat de opbrengst der nieuwe belastingen
niet voor begrootingsdoeleinden zou wor
den gebruikt.
In het tweede deel gaf hij een uiteen
zetting van zijn politiek tegenover do Bank
van Frankrijk. Zijn verklaring, dat de bin-
nenlandsche politiek niet vrij is, indien zij
beheerscht wordt door de bedreiging van
het geld, vond vooral bij het kartel luiden
bijval.
De vroegere rapporteurs van do begroo
ting >en minister van Poincaré, Bakonows-
ki, antwoordde namens de oppositie. Hij
herinnerde er aau, dat de leeningen voor
het grootste deel aangewend waren voor
den wederopbouw en voor de oorlogsvoor
ziening Hij weet do heerschende verlegen
heid van do schatkist aan de heerschende
crisis van vertrouwen, die tot belangrijken
kapitaal uitvoer heeft geleid en tot her
nieuwing van leeningen op korten termijn.
Wat de financieele operatie betreft, die
de regeering voorstelt en die Bokanowski
ook onvermijdelijk acht, meent hij echler,
dat daarvoor twee voorwaarden noodig
zijn. Ten eerste een kalme politieke atmos
feer en ten tweede vertrouwen in de -ope
raties die de positie moeten redden. De te
genwoordige politieke gesteldheid en de
huidige leiding der regeering voldoen vol
gens hem niet aan deze voorwaarde.
De motie aangenomen.
Na het slot der debatten nam de Kamer
met 290 tegen 246 stemmen de motie Ga-
zal aan van den volgenden inhoud:
„De Kamer, vastbesloten om in overeen
stemming met de regeering de meest doel
treffende oplossing te zoeken voor de alge-
heelo saneering van de financieele en mo
netaire situatie, spreekt haar vertrouwen
uit in de regeering om voort te zetten en
te verdedigen dc politiek van internationa
len vrede, socialen, vooruitgang, leek en wet
geving en fiscale rechtvaardigheid over
eenkomstig den op 11 Mei 1924 langs den
weg van algemeen kiesrecht uitgedruktcn
volkswil."
De Senaat.
De Senaat besloot tijdens de Pa.- .da
gen ook op Zondag zittingen te houden.
Verwachtingen in Engeland.
De „Daily Telegraph" meldt, dat men dn
Engelsohe officieelo kringen rekening
houdt met do mogelijkheid, dat het kabi-
net-Herriot binnenkort zal worden vervan
gen door een kabraet-PaaAteyé-Briand.
Briand zou dan do portefeuille van Bui
tenlandsche Zaken krijgen.
Hij zou zich reeds in principe bereid
verklaard hebben, over een veiligheidspact
te onderhandelen.
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Rondom de candidatuur-Hindenburg.
Een onhandig telegram. De meening vso
Amerika.
Herriot heeft in de Kamer* een votum
van vertouwen gekregen met 290 tegen 24d
stemmen.
De opstand In Koeréistan is ernstiger
dan de Turksche berichten zeggen.
BINNENLAND.
De memorie van antwoord op het voor-
loopig verslag van de Tweede Kamer over
het wetsontwerp tot subsidieering van dr
Olympische Spelen. (Sport).
Voorloopige uitkomsten van de officieelf
beroepstelling (3de blad).
Het verbruik van sigaren, sigaretten en
tabak (2de blad).
De ramp te Wielingen (Gemengde Be
richten).
De Rotterdamsche wethouderscrisis is
opgelost; de heer Schouten is wethouder
geworden.
Onze Geïllustreerde Pagina
De photo-pagina bevat o.m.: Prijsrebus
Photo's van de Paaschveetentonnstol
ling te Rotterdam Senaten-vergadering
der Ned. Universiteiten Het einde vui
de „Soerakarta" W. de Hondt.
In dat geval zou Herriot waarschijnlijk
president"vain de Kamer worden, al* op-*
volger van PainÜevé. Wij laten deze ver-»
moedens natuurlijk geheel voor i. .•■uing
van het Engelsohe blad.
Italic,
Twee fascisten doodgeschoten.
Uit Eaenza wordt gemeld: Drie onliuken-
den, vermoedelijk communisten, hebben
verscheidene revolverschoten gelost op drie
fascisten, van wie er twee gedood worden,,
terwijl de dorde zwaar .werd gewond. Do
moordenaars namen daarop de v.u.M.
Turkije.
De opstand in Kcerdisiari.
In do wetgevende vergadering he. Tu
rned Pacha toegegeven, dat de Koerd ho
opstand een ernstige? karakter droeg dan
uit do persberichten viel op te maken.
De toestand liot zich ernstig aanzien en
scheen voel grootero uitbreiding te nemen,
doch do troepen dwongen do rebelion, do
stadscentra te ontruimen en naar do ber
gen te vluchten.
Het werd noodzakelijk geacht, con alge-»
lieelo mobilisatie af te kond igen, dn ado
Koerden den strijd voortzetten.
Mocs'.afa Kemal.
Draadloos wordt ons gemeld dat Mc a
Kemal'door een dollen hond is gehelen. Ho
directeur van het Instituut tegen, hondsdol
heid te Konstantinopel heeft zich in allerijl
naar Angora begeven.
BIHKOILfiMD
Hel Politiek Advies.
Wij maakten gisteren melding van drio
„vrije" boeren- en tuiuderscandidaten: de
heeren Loerakker, Balvers en Knigge (do
laatste in den kieskring Utrecht).
In de kieskringen Noord-Hoiland, Zuid-
Holland en Zeeland wordt behalve de hoe
ren Balvers en Loerakker ook van de zij
de van land- en tuinbouw krachtig gepro
pageerd de heer Kampschoer, burgemees
ter van Monster, die evenals de heer
Loerakker een plaats had in het Advies
voor Zuid-Holland maar zich ook van het
Advies heeft laten schrappen.
Wij wezen er gisteren op, dat een ijve
ren voor de candidatuur-Loerakker met de
bedoeling, om dezen niet in Noord-.
Holland, maar in Zuid-Holland tusschen
de geadviseerden in to schuiven, wel ver
zet zal uitlokken van do werkgevers.
En gisteravond lazen we al een protest
tegen deze gedachte in de „N. Haarl. Crt."
van een drietal werkgevers (de heeren P.
Leeuwenberg, H. Kahmann en L. Nieu-*
wenhuys).
Deze heeren schrijven precies zooals wij
gisteren verwachtten; als gij in Haarlem
(in Noord-Holland) den éénen candidaat
van den Middenstand den heer Ghr. Jan
sen wilt ontzien (No. 3 van het Politiek
Advies, die alléén als hij 3 blijft ernstige
Lans heeft), waarom dan niöt in Leiden (in
Zuid-Holland) den éénen candidaat van do
Werkgevers den heer Kortenhorst (No.
