ZATERDAG 21 MAART 1925 ju BU1TEBH-A13P ,0e Jaargang. No. 4899 e 0ou^cmt .gONNEMENTSPRIJS bedraagtbij vooruitbetaling Leiden 10 cent per week 12.50 per kwartaal. ,nie Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal. per post I 2.95 per kwartaal. Geïllustreerd Zondagsblad ia voor 'de Abonné'a ver lor tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor ging. Afzonderlek» nummers 5 ct, met Geïllustreerd I tnblad Oit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen II. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT! C Gewone adverlentiën 30 cent per regeU' Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. s Kleine advertentlön, van ten hoogste 80 woorden, waario^ betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver* huur, koop en verkoop 10.50. r'. nummer bestaat uit vijf iden, waaronder het GeYI« >rd Zondagblad. 131 lit f Zij, die zich met I April a.s. jle Leidsche Courant" wenschen abonneeren, ontvangen tot dien nn de courant gratis, Het Heilig Land. sloor Borsboom uit Noord wijk heeft lenavond in Leiden een echt priester- een echt apostolisch werk gedaan. I, heeft voor een zeer talrijk publiek 118 sgrooto Stadsgehoorzaal verlevendigd langstelling, verinnigd do liefde voor Land, waar de Zaligmaker heeft ge neeraard cn geleden, ir de vermeerdering van do kennis lal Land komt in scherper lijnen voor Ie staan de historische Persoon van Zaligmaker. wij kunnen nooit genoeg doen om ons den geest to .stellen, om met hart en loo diep mogelijk in te dringen in de jonlijkheid van Hem, Die is onzo jlijko Meester, naar Wien wij ons, el oprecht bewust van de groote on- 1 c- araheid onzer navolging, noemen: enen. meerdere onzer priesters den laat- tjd een reis, een pelgrimsreis naar lip ó!;a hebben ondernomen dat kan anders dan, in verscheiden opzicht, ilbaar en heilrijk zijn voor de Kerk.' LI s.eiis omdat zij door hun woord, ont- I ra cn oplevend uit het eigen aan- nven en geestelijk genieten, ons kun- (II itichten, zooals ook pastoor Borsboom ravond in al den eenvoud cn waarheid Zij lel door hem verhaalde heeft gedaan, aarvoor wij bem ook hier namens de teboorders hartelijk dank brengen, 'linrol ge omdat do priesters zoo bij in staat ziju, om in hun klingen larbuiten daadwerkedijke belangstel- te wekken voor die heilige plaatsen, ons, Katholieken, dierbaar moeten waar wij toch nog zoo bctrekker weinig invloed liehhen. Wat wij er Vlo» tgen, wat wij er bezitten, hebben wij een zeer groot deel te danken aan den en de toewijding der daar wakende Ïrkcnde Franciscanen de door den aangestelden bewakers dier heilige m. Wij mogen niet min-of méér" on- aiilig toezien naar wat er in Palesti- I'Sjèsurt; le\ end moet zijn do overtui- ïdcr de Katholieken van allo landen selrkleelen, dat op hen allen rust do roor het Heilig Land. Dat is meer dan in noemt een xdicht van piëteit, dat plicht van geloof in cn liefde voor Heer en God, onzen Verlosser Jesus En pastoor Borsboom mag do leid hebben, dat hij gisteravond in bij zijn gehoor die overtuiging heeft ind'gd. mcencn, dat zoowel zij, die gistcr- iu de Stadsgehoorzaal aanwezig wa lla andere wel ook eens wat over een lage naar het He;iig Land en- over a> *l'ge plaatsen wTlen lozen on Hn Jooven daarom good te doen, mot or 9 herinneren, dat een der priesters, I iorten tijd geleden die pelgrimsreis ondernomen, kapelaan Ullenian van J larcudsveen, zijn ervaringen heeft l degd in. een mooi boek, de in onze I ol gepubliceerde gebundeldo brieven: t hot Land van Bolofte; een dat niet anders dan met vrucht en kan worden gelezen. AA kor een blinde geleid. i wel 'n tegenstelling tussehen gisteren in de groote Stadszaal had cn wat er in do groote Pie- ïk gebeurde! de Stadsgehoorzaal was aan het een Katholiek priester, naar wien ïep kon luisteren, Katholiek of niet- ijiek, met waardeering. Niet omdat ój zeido kleurloos was en een passe- Dt voor alle meeningen het was odeol een Katholieke rede o Katholieken priester mdat wat hij zeide was een aan- van de werkelijkheid en een uiting ten positieve overtuiging, zónder overtuiging ook maar eenigszins Isen. 3e Pieterskerk hield ds. K. H. E. leijer, uit 's-Gravenhage, 'n „apolo- J' voordracht. Een overtuigd tent gaf ons hiervan met wclwillen- 'Oeling een verslag, waarvoor wij hartelijk dan zeggen. En de do- sprak daar over de H. Mis der Ka- :e Kerk! Kon ds. Gravemeijer dan enkel Protestantsch 'tuk meer vinden, waarhij zijn Btanlsch gehoor in oenheid naast «taan, om dat daar uiteen te zet- eewijzen on te verdedigen? Dat toch i Üirees; rijn positieve Protestantsche apologie! Wijden wij, Katholieken, op onzo apologetische cursussen bijv. een avond aan het Avondmaal der Protestant sche Kerk? Wij denken er niet ovcrl Ziet hier do tegenstelling, waarvan wij boven spraken. De tegenstelling tussehen oen Katholieken avond en 'n „Protestant- schen" avond, naar recept van 'n anli-pa- pistisclie dominé! Hoe die dominé verder sprak over do Heilige Mis? Wij moeten zeggen: niet in die spottende, grievende termen, welke meermalen in andere anti-papistische re devoeringen over wat ons heilig is wor den vernomen. Maar wel met een bedroe vende, ergerlijke oppervlakkigheid. Zoo ontkende hij niet het getuigeuis der Catacomben omtrent de H. Mis. Maar.... cok de eerslo Christenen dwaalden al, zei- do hij. Zij, van wie velen hun leven heb ben gegeven voor de waarheid der leer, welke hun door oog- en oor-getuigen van Christus', door Christus' tijdgenooteu was gepredikt, zij keuden die leer toch eigen lijk niet zoo goed als... ds. Gravemeijer! En tegenover het getuigenis der cata comben stelde spr. het getuigenis des "WoordsAlsof deze getuigenissen met elkaar in tegenspraak moeten zijn, en als of de Ned. Herv. Kerk, waarin ds. Gravemeijer prediker des Woords is, ook maar 'n enkele aanwijzing geeft van wat nu eigenlijk wel hot Woord getuigt, cn alsof die Kerk, door den lappendeken van vaak tegenovergestelde verklaringen van hot getuigenis des Woords. dat Woord niet veeleer tot een bespotting voor velen maakt dan tot een bron van Waarheid voor allo goed-willenden. Wij zullen verder op wat de dominé heeft verkondigd niet ingaan; 't zou te veel plaatsruimte vragen. Wat hij b.v. zcide over de Misstipcndia, alsof de Kerk daarmede rijkdommen zou inzamelen, 't getuigt weer van onwetendheid met den werkelijken toestand. Wij zouden do do miné wel haast de verzekering durven ge ven, dat hij gisteravond voor zijn „apolo getische" rede oen honorarium heeft ont vangen, dat veel meer dan tien maal zoo groot is als het stipendium, dat een pries ter ontvangt voor het opdragen van de H. Mis. Wat wij hem geenszins misgun nen, omdat hij natuurlijk ook moet leven! Laten dominé's als do lieer Grave meijer toch met hun handen van Katho lieke zaken afblijven. Zij zijn al te onhan dig in hun antipapistische verblindheid! Het Veiligheidsvraagstuk. Het Duitsche voorstel. Besprekingen t u s s c li c n Lojiden cn Parijs. De Fransclie gezant to Londen Fleur au is naar Parijs vertrokken na conferenties met Chamberlain en Baldwin. Naar verluidt is do Fransclie regeering verlangend naar een duidelijke aanwijzing omtrent de hoofdlijnen van de Brilsche politiek ten aanzien van het veiligheids probleem. Dit verlangen is vooral geba seerd op do vrees, dat zonder een derge lijke uiteenzetting de oppositie in de Fran sclie Kamer het Herriot lastig zal kunnen haken. De onderhandelingen, tussehen Lon den en Parijs worden thans geconcentreerd op het Duitsche voorstel tot bespreking van een veiligheidspact voor dekking van hel Rijnland. Do hoofdtrekken van dit Duit-sche voorste! zijn 3 Maart reeds ge meld. Daaruit blijkt Duitschiands erken ning van het overwengendbolaug voor Frankrijk, België en Engeland om den sta tus quo aan den Rijn te handhaven, doch de Duitsche regeering acht eene definiticT vc oplossing van die kwestie slechts moge lijk als ook Duitschland in de Tegcling wordt opgenomen. De Duitsche regeering verklaarde zich bereid tot onderhandel'ngen over een gar- rantie-pact voor de dekking van het Rijn land, waartoe alle betrokken naties zou den worden uitgenoodigd. Als aanvulling van een dergelijk pact e lelde Berlijn voor het sluiten van afzonderlijke verdragen, waarbij alle geschillen, dio tussehen Duitschland eenerzijds en Polen en Cecho- slovakije anderzijds zouden kunnen ont staan aan arbitrage zouden worden onder worpen. Hei plan-Benesj. Nog geen definitieve voorstellen. De „Prngcr Presso" spreekt de verschil lende berichten tegen, a's zou er ro.eds een geheel definitief plan bestaan voor het vor men van Oostersche of Westersche pacten. Het b'ad meldt, dat, aangezien een der gelijk plan niet bestaat, ook geen uitwisse ling van standpunten op dit punt heeft plaats gehad. Momenteel houdt men zich bezig met de bestudecring van het Duitsche aanbod, om eventueel daarna to kunnen overgaan tot do discussie van andere godeiailleerde voorstellen, zooals b.v. het vormen van de „Staten van Europa". Ondanks het feit dat do voorbereidendo werkzaamheden nog niet beëind:gd zijn, heeft men reeds verschillende combinaties kunnen, afleiden, welko ochter nog tot geen enkelo conclusie aanleiding hébben kunnen gevtn. Engeland en het veiligheidsvraagstuk. Volgens de Daily Mail, acht Chamber lain het mogelijk over tweo van elkaar ge scheiden pacten te beraadslagen, het een© betreffende do veiligheid van de vooral bij het Westen geïnteresseerd© mogendheden en het andere voor het Oosten, zoodat hij feilel'jk hot idee van Benesj als bruikbare basis zou beschouwen. Chamberlain zal een beroep op het ka binet doen, opdat dit spoedig een confe rentie met Frankrijk cn Duitschland tot stand zal-brengen, waaraan Amerika al thans met raadgevende stern deelneemt. Met betrekkingtot de- W'ashingtonsche ontwapeningsconferentie zal Chamberlain, er nadruk op leggen dat vooraf overeen stemming tussehen Engeland en Frankrijk noodig is, omdat er anders weinig succes van is te verwachten. Totdusvcr is er b.v. nog zelfs geen overeenstemming over do diiikbooten. Frankrijk. HET MANIFEST VAN HET EPISCOPAAT. Rede van Herrloi. Heftige incidenten. Dc Fransclio kamer is gisteren weer het schouwspel geweest, van dc heftigste tooucelen. Terwijl Donderdag hot debat hoofdzake lijk gevoerd werd van Katholieke zijde en op een hoog plan een uiteenzetting werd gegeven van het standpunt, dat do ver schillende Katholieke stroomingen aanne men tegen het manifest van het episcopaat heeft gisteren do discussie zich geken merkt door een meer dan schandelijko re devoering van Herriot, schrijft de „Msb." Herriot begon met uiteen te zetten, dat raen zijn regeeringsvertlctMng de schuld heeft gegeven van den uitgebroken gods dienststrijd. Hij komt daartegen op en verdedigt verschillende punten uit de re- georingsverklaring. Herriot kwam vervolgens terug op de kwestie van het gezantschap ten Vaticano. Hij zeide, dat de opheffing van dat ge zantschap overeenkomstig den wil des volks was. Hij becritiseerde het optreden der Ka tholieken en de agitatie, die zij tot de ver dediging van hun rechten in het land voerden en beweerde, dat do verklaring van het episcopaat geen Improvisatio is, maar oen sluitsteen van die actie. Ook a iel hij het Vaticaan aan en in het bij zonder de woorden van Z. H. in do toe spraak van 10 Februari 1925, waarin Z. II. de Fransclie politiek veroordeelde, o.a. met de woorden: zulks is niet rechtvaar dig, niet edelmoedig, niet Fransch. Do verklaring van het episcopaat is een uitdaging, zoo sterk als sinds den syllabus riet tegen de moderne maatschappij en de republiek is uitgesproken en hij maakte vervolgens een dogmatisch gebruik van do woorden uit do verklaring van het epis copaat, voorstellend, alsof dat episcopaat voor de Katholieke vcrdedigingsactio een beroep had gedaan op do grootmachten uit de industrie en het bankwezen, terwijl, zoo zeide hij, Jesus de kooplieden uit den tempel joeg. Deze opjagende woorden brachten de kamer reeds op het kookpunt en weldra waren de incidenten niet meer van de lucht en toen Herriot uitriep, dat hij al leen respect had voor het christianismo in zijn primitieve puurheid, zooals het in de catacomben bostond, en niet in het chris- tianisme van de bankiers, was het lawaai weldra zoo groot, dat do protesten van de gehcelc oppositie en van de Katholieken natuurlijk in het bijzonder, werden ge smoord in het hclschc leven, dat de meer derheid maakte. De president, dio alles doet om de link- sche agitatie te vergemakkelijken in de verstoring van het debat, moest de zitting schorsen. Weinig tijds later, na de hervatting van de redevoeringen, ging Herriot op precies dezelfde uitdagende manier voort en toen c!c markies De la Ferronnays den minis ter-president uitdaagde zijn beleedigendo woorden terug te nemen,' greep de voor zitter in, niet door do gemoederen tot kalmte aan to zetten en aan to sporen tot een behoorlijker debat, maar met op den markies do censuur toe to passen. Dezo censuur werd, meerderheid tegen opposi tie, uitgesproken ,in strijd met het regle ment, en dit gaf tot een nieuw incident aanleiding, daar de markies, tegen de partijdigheid prolestcercnd, dc kamer niet wilde verlaten. De zitting moest daarop opnieuw geschorst worden. Dc heer Louis Marin trachtte na her opening van de zitting een ordelijk debat to horstellen. Hij toondo aan, hoo het go- bruik van de censuur door do meerder heid tot een dictatuur is geworden, dio dc oppositie den mond tracht te snoeren en haar bloot stelt aan alle beleedigingen van links. Ook de Elzassers kwamen toen om uitleg van do woorden van den minister president vragen, dio zich daar echter aan onttrok, waardoor het tumult zoo hevig werd, dat opnieuw de zitting geschorst moest worden. Do socialisten waren echter in groep uit de banken gekomen en op do rechterzijde aangestoven .Dezen verdedigden zich. De klappen vielen geducht en boordjes en manchetten vlogen door de luclit. De rest van het debat is niet beter geworden. Tót den avond toe is Herriot aan de tri bune gebleven met niets anders dan lagen laster tegen de Katholieken slingerend en het principieel? debat vermijdend. Na afloop daarvan kwam een der com munisten vertellen, dat hij van het oude radicale relletje niets moest hebben, dat de communisten tegon de vertegenwoordi ging ten Vaticano waren, dat zij de Katho lieken als een reactie beschouwden, maar dat zij zich ook niet lieten onderworpen door de socialisten en de radicalen, die het failliet van het kartel trachten te verher- gen door de menschen bezig to houden met het verouderde radicale anti-clerica- lismo. Er word toon besloten do discussie to sluiten. Evenwel werden nog velo rede voeringen aanhoord als uitleg van stem ming. Eon motie van vertrouwen. Na do Kamerdebatten over de verkla ring der kardinalen is een motie van ver trouwen aangenomen met 325 tegon 251 stemmen, waarbij de Kamer zich uitsprak voor krachtige en loyale toepassing dor leek enwel ten. Engeland. De dood van lord Curzon. Z ij n leven en z ij n politiek. Georgo Nathaniel Curzon werd 11 Ja nuari 1859 to Ivedleston als zoon van don domino Alfred C.nrzon, ford Scarsdalo ge boren. Zijn politieke loopbaan begon in 1886, 'loon hij voor het Lagerhuis gekozen werd en plaats nam op de banken der con- sorvalieven. Hij maakte spoedig carrière; van 1.891 lot 1892 was hij onder-staatssecrelaris voor Indië en in dc periode van 1895 tot 1898 ©ndci'rstaatssccretaris van huitenlandsche zaken. Vooral op het gebied van de Oostersche kwesties gold Curzon als oen specialiteit. -Zijn kennis van dio kwesties vermeerderd© hij door re:zen naar verseh illcndc Ooster sche landen, speciaal Perziö en Indië. In het begin van 1899, op een voor Engeland ongewoon jeugdigen leeftijd, werd hij reeds tot do hooge cn verantwoordelijk© '.aak van vice-kouing van Indië geroepen. Hi i bekleedde dien post langer dan gebrui kelijk is, lot het jaar 1905 nd. en tegen standers zoowel als bewonderaars van z:jn werkzaamheden aldaar beschouwen eensgezind deze zes jaar van Curzons vicc- koningschap als een keerpunt in dc jong ste geschiedenis van Indië. Een conflict met lord Kitchener, die tij dens Curzons bestuur het Tndische legor georganiseerde, was aanleiding van Cur zons prematuur aftreden als onderkoning. Lord Kitchener c'schlo namelijk, hij ziju rcorgan'satie-maalrego'cn, oen zoodanige onafhankel'jkheid voor zich op van liet burgerlijk bestuur, dat Curzon. niet be reid met dit onafhankelijk optreden ge noegen te nemen, te Londen protesteerde. Het Brilsche ministerie besliste ten gunste van Kitchener cn lord Curzon diende ziju ontslag in. Onmiddellijk daarop braken do groote Indische onlusten uit. Curzon was s'ndsdien een der leiders der conservat oren in het hoogcrlmis. Rij het begin van den oorlog verdedigdo hij. als geheim zegelbewaarder, (Li. als eerste regeeringsvcrlegenwoordigcr in het hoogerhuis herhaaldelijk met kracht het voeren van een scherpe oorlogspolit'clc. Tijdens do Parijscho vredesconferentie trad hij lo Londen op als plaatsvervanger van don Britsehen m mist er van builon- landsche zaken, A. James Balfour, die aan de vredesonderhandelingen dcoluam; later in het laatste kabinet-Lloyd George werd hij minister van buiterdandsche zaken. Na het aftreden van Lloyd George behield Curzon z:jn ministoricelen zetel in het ka binet Bonar Law en in het eorsto kabinet- Baldw'n. Uil dit tijdperk van Curzons politiek le ven dateert dc kentering in de Brilsche po litiek ten opzichte van Frankrijk, cn oen zekere spanning in de betrekkiugen tus sehen beide landen. Curzons streven was er op gericht. Frankrijk van al te vergaan de stappen'tegen Duitschland af to honden. Tijdens de separatisten-beweging in Rijnland zond Curzon den Britsehen con sul-generaal Clivo naar den Palts cn het is vóór een groot deel aan het oiatreden van dezen Britschen vertegenwoordiger to danken, dat de zich toenmaals snel uit breidende afschoidiugsactie ge:.-luit werd. Bekend is Curzons optreden op de confe rentie van Lausanne, waar zijn invloed er HET VOORNAAMSTE NIEUWS, BUITENLAND. Besprekingen tussehen Londen en Parijs over de Duitsche voorstellen. Heftige tooneelen in de Fransche Ka mer, waar Herriot het woord voerde tegen het manifest van het Fransche Episcopaat Bijzonderheden uit het leven van lord Curzon. BINNENLAND. Eerste Kamer Wijziging der Jacht-, wet aangenomen. Waterstaatsbegrooting aangenomen (Kameroverzicht, 2de klad)A Tweede Kamer Het wetsontwerp in« zake de richtige belastingheffing is afge handeld (Kameroverzicht, 2de blad). Verschillende mededeelingen van het Centraal Bureau der K.S.A. (2de blad). In het derde (Zaterdagsche) blad wordt een uiteenzetting met afbeeldingen gegeven van het stelsel van Beccari tot verwerking van huis-* en straatvuil. Wij geven in het derde blad de oplos sing van het Kruiswoordraadsel. veel toe hijdroec om het vredesverdrag met do Turken tot stand te brengen. Ook de Dawes-eommissie kwam onder lord Curzon tot stand. Toen. in Januari 1924, de labourpat tij na do Docembcr-verkiezingon van 192.Z aan hot bewind kwam. trad Curzon me' het kabinet-Baldwin af. In het nieuwe ka/ binet-Baldwin, werd Curzon niet méér minister van buïtenlandsclro zaken, maat lord voorzitter van don geheimen raad. Italië, De gezondheidstoestand van Mussoiini. Volgons te Brussel ontvangen parlicu- liero berichten baarl dc gezondheidtoe stand van Mussolftii zijn onigovmg cru- Polen. Polen cn den Volkenbond. Eischen der nat i oü al is Li s e li o pers. De Fonische nationalistische bladen ver- 1 langen, dat wanneer aan Duilschlaiul in den Volkcubondsraad een permanente ze tel wordt toegewezen, ook Polen een per manenten zetel moet krijgen, opdat liet evenwicht bewaard blijve. Ook verlangen zij opneming van Tool- sche vertegenwoordigers in do verschil lende commissie ter conlroleoring van dg ontwapening van Duitschland. Naar een betere verhouding met Rusland? Uit Moskou wordt gemeld, dat de pre sident van den raad van Volkscommissa rissen Rykof tijdens hot sovjet-congres to Tiflis, in ceno groote politieke rede hoeft gesproken van do relaties tussehen Polen en Rusland. Rykof hoeft daarbij gezegd:' „Laten wij zorgen de meest vriendschap-' pelijke relaties met Polen en do Poolsche natie (o onderhouden. Do gcograpbischo ligging van Polen is voor ons aanleiding' deze politiek to volgen en ons doel is dan ook te voorkomen, dat tussehen Polen en de Sovjet Unie een vijandige verhouding zou ontstaan. Het is do taak van onzo re geering, speciaal van liet commissariaat van Buitenlandschc zakon, door alle mid delen ceno vriendschappelijke relatie met Polen te bewerken". Tsjitsjerin sprak over dezo kwestie in dezelfde bewoordingen. De uitlatingen der beide regeoringsper sonen zijn zoowel door de Russische als door de Pool6chc pers met instemming ontvangen. Het Litausch—Poolsche conflict bijgelegd Hot Litausclie ministerie van Buiten- landsche Zaken heeft aan het Volkenbond:* secretariaat doen weten, dat hot conflict met Polen over het jongste grensincident bijgelegd is. Rusland. Een Russisch démenti. Het persagentschap „Rosla" ontkent, dat cr bij Tiflis een aanslag zou hebben plaats gehad op een trein, waarin zich verseheideno regoeringspersonen bovenden Ook do geruchten omtrent ongeregeldhe den. die in Leningrad zouden zijn voorge vallen naar aanleiding van een nijpend voedseltekort, spreekt het agentschap te gen. De stad ondervindt geen enkele moei lijkheid in zake dc voedselvoorziening. Tsjitsjerin ziek uit Tiflis terugjekeerd Litwinof vervangt hora. Aan het „Neu Wiener Tagcblatt" wordt uit Moskou gemeld, dat do Russische Volkscommissaris voor Buitcnlandscho Zaken, T jitsjorin, ziek is teruggekeerd

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1925 | | pagina 1