16e Jaargang. WOENSDAG 18 MAAKT 1925 No. 4896 „iimmsp bestaat B«t twea idea. f Zij, die zich met I April a.s. Be Leidsche Courant" wenschen abonneeren, ontvangen tot dien tam de courant gratis, e x^icbclte Gou/tcmt ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling "en 19 cent per week f2.50 per kwartaal. Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal, -per post f 2.95 per kwartaal, geïllustreerd Zondagsblad ia voor do Abonné'a ver baar tegen betaüng van 50 ct. per kwartaal, bij voor tteling. Afzonderlijke numznera 5 ct., met Geïllustreerd •'id 9 st Dit biad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT, ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. li DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone adverlentlën 30 cent per regel. Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. Kleine adverientiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver huur, koop en verkoop 10.50. lier en in het buitenland. H'jo de eerste pagina van onze courant ;|i waarop het bnitenlandsche gebeu- overziclitelijk en beknopt wordt mede lid bij zal met spanning volgen anti-Katholieken godsdienststrijd in inliijk en in bet bijzonder in denElzas. Roomsche land wil men het ofpssioneele onderwijs uit leen! W ij, Katholieke Nederlanders, ons zulk een dwang haast niet de practijk indenken, irenmin b.v. als dat wij ons kunnen rstellen, dat dezer dagen in Mexico 100 Katholieken zijn geverbaliseerd, vlagden, tijdens bet lan- jk .Eucharistisch Congres aldaar. In nu willen wij geenszins den indruk ken, alsof de-vrijheid, die wij, Katho- cn, kier genieten, bij de uitoefening onzen heiligen godsdienst, bij bet pen van onze heerlijke beginselen .die vrijheid zou zijn: een gunst! iszins beschouwen wij bet als zooda- Integendeej. Die vrijheid is in vol kten zin: öhs recht. En wij voegen toe als onomstootelijk vaststaande, als Katholieken, ons recht nog volkomen hebben verkregen, aar dan mogen 'wij toch ook wel blijde Godo dankbaar constateeren, hoe wij n in een land van gelukkige, gezegen- rijlieid! "Wat. 'n tegenstelling tusschen Neder landsche" Katholieken, en de lolieken in zoovele andere landen. moeten wij waardeeren •dceren zóó, dat wij er naar streven, zooveel in ons vermogen is, het in aland te voeren, staatsbeleid, de Ne- mdsche politiek steeds" te doen zijn, politiek van vrijheid voor de Kat'ho- BÜITÉBSLilliO Het Veiligheidsvraagstuk. De besprekingen te Parijs. le stand der problemen, de verklaringen, afgelegd door den tóen minister van Bnitenlandsche Chamberlain, en den Franschen lier, Herriot, valt af te leiden, dat langdurige besprekingen eenige defi ne resultaten hebben opgeleverd,' die mijlpaal beteekenen op den weg van matieke actie, welke een oplossing hangende groote Europeesche proble- beoogt. it is thans duidelijk, dat Herriot niet trig is van pact met Duitscbland-, mg dit land geen ontoelaatbaren druk olen uitoefent. Ook word overeenge- in, dat deze kwestie een punt van be hing tusschen de gealbeerden en iohland moet uitmaken, hoewel de ge erden bet hierover natuurlijk eerst rling met elkander eens moeten zijn. örloopig is er daarom nog geen con- fie in zicht.. Ook zou een dergelijk niet in aanmerking komen voordat ichland lid van den Volkenbond is öèn. atscbland zou dan een beroep kunnen op art. 19 van bet Volkenbondspact, bij de algemeene vergadering van den fflbond gemachtigd is, over te gaan «n nieuwe bestudeering van verdra- óie niet langer toepasselijk bbjken te f .wordt echter op gewezen, dat voor wijziging van bestaande verdragen de mming van alle leden van den bond li? is, zoodat Polen niet gedwongen worden tegen zijn zin in te stemmen ten wijziging. Hoe dit ook zij, men '^aanbevelingswaardig dat Duitsch- reeds gedaan aanbod wijzigt, op- '®t een basis kan vormen voor over timing. nosj acht bet tegenwoordige oogen- tn Westebjk garantiepact. Hij beeft dergelijks reeds langen tijd beoogd centraal Europa. Zijn denkbeeld is /ostenrijk en misschien ook Honga- de kleine Entente op te nemen, fesj aclit bet tegenwoordige oogen- """chikt voor twee overeenkomsten vroeger vijandelijke landen, een ''Oosten en do andere in bet Westen, gebaseerd op de handhaving van ,'erritorialen toestand, door bet vre- «ag in bet leven geroepen. De plannen van Ccolidge. :JJaily Chronicle" meldt uit New- dat de kabelberichten bewijzen, dat het continent en'Londen Coólidge's plan nen inzake een ontwapeningsconferentie verkeerd begrijpen. Coolidge wil de beper king der hewapenign niet tot de land macht uitstrekken. De kwestie der bewa pening te land is oorspronkelijk een Europeesche aangelegenheid, waarmee Coolidge zich bij liet samenroepen eener conferentie niet zal bemoeien. De laatste conferentie onthield zich er van bet aan tal lichte kruisers, destroyers en onder zeeërs te beperken. Deze leemte wil de nieuwe' conferentie aanvullen. Wanneer op Europeesche 'conferenties de bewapening in de lucht eveneens tot voorwerp van beperkingen en regelingen zou worden gemaakt, zou aan Amerika bet betrekken van de bewapening in de lucht in de agenda der conferentie van Washington des te. welkomer zijn daar deze beden ten dage een belangrijk deel van de bewapening ter zee uitmaakt. De „Daily Telegraph" is van meening, dat de conferentie tot meer mogendbeddh zou worden uitgebreid dan in 1921. Ver moedelijk zouden ook de Zuid-Amerikaan sche staten worden uitgenoodigd evenals Duitscbland, welk laatste land voorname lijk niet werd uitgenoodigd, omdat bet geen zeemogendheid noch een mogendheid van het Verre Oosten was. Militair gesproken is het natuurlijk ook thans nog zonder beteekenis, maar om diplomatieke en politieke beweegredenen, en wegens de noodzakelijkheid van mede werking van Duitscbland aan iedere Euro peesche overeenkomst zal Duitscbland wclicht ook uitgenoodigd worden. (De D. T. gaat bier blijkbaar nog van de .veron derstelling uit, dat de beperking der land macht wel aan de orde zal komen. Red.) Er bestaat geen neiging om Rusland uit te noodigen. Britsche en Amerikaanscbe waarne mers van Duitscbland hebben den indruk, dat geen Duitsche rogeering voor de paci- ifcafio en verzoening van Europq, beter geschil;! is dan die van Luther. Duitschiaml. De ministercrisis in Pruisen. Nog steeds geen oplossing. De Pruisische minister-president Marx zet zijn pogingen tot vorming van een mi nisterie voort, maar stuit nog steeds op zeer ernstigen tegenstand van de Duitsch- nationalcn en de Duitsche volkspartij. De rechterzijde zegt vooral Marx niet te willen steunen in zijn pogingen tot vor ming van een ministerie, omdat bij can- didaat voor. bet rijkspresident,schap is, die volgens het centrum zeer veel kans heeft gekozen to worden. Het naspel der Separatistische beweging. De veroordeeling der stadhuis- bestormers te Pi r ma sens Na een behandeling van veertien dagen is thans vonnis geveld in bet proces in zake de bestorming van het stadhuis. Twee en vijftig beklaagden werden wegens landvredebreuk veroordeeld tot gevange nisstraf van zes maanden tot anderhalf jaar. Een noodkreet uit het Roergebied. De ernstige afzetmoeibjkbeden. voor de Rijnsch-Westfaalsclie kolenindustrie heeft een zoodanigen omvang aangenomen, dat zij een gevaar vormt voor het voortbestaan en voor de positie der arbeiders. In verband hiermede hebben de Rijks dagafgevaardigden van bet Roer-kolen- district van- de Duitsch-nationalen tot de sociaal-democr. toe, een dringend verzoek gericht tot den rijkskanselier, om maatre gelen te treffen, waardoor aan den nood toestand een eind wordt gemaakt. Speciaal wordt verlangd de spoorwegtarieven voor bet kolen vervoer aanmerkelijk te verlagen Frankrijk. De schoolstaking in den Elzas. E e n i ge c ij f e r s. De schoolstaking in Elzas-Lotharingen omvat, volgens betrouwbare gegevens, -GO a 70 percent in de steden met een ge mengde bevolking en 90 a 100 percent in de dorpen. Do katholieken hebben unaniem aan de staking deelgenomen. Te Straatsburg vielen de soc-ialièten een bewaarplaats binnen, om de kinderen met geweld naar school te jagen. Overigens de den zich geen incidenten voor. De godsdienstvervolging. Groot rumoer in de Kamer. Zooals te verwachten was, beeft de Fransche Kamer het groote debat over do verklaring van bet episcopaat uitgesteld tot a.s. Donderdag. Tijdens bet debat in de kamer over de administratieve regeling voor Elzas-Lotha ringen beeft zich een hevig incident voor gedaan tusschen minister-president Her riot en bet oppositielid Du Poitou-Duplessi. Toen Herriot huichelachtig opmerkte, dat men van Elzas-Lotharingen niet den inzet em moet maken van een onderlingen tweespalt, riep Du Poitou-Duplessi: „Tartuffe!" Een verschrikkelijk lawaai brak in de kamer uit, hevige protesten en toejuichin gen wisselden elkaar af. Painlevé, die op de gebruikelijke manier vGorzitterde, vroeg aan Du Poitou, tegen wien bij die beleedi- ging geriGht had, waarop deze antwoordde: tegen dó gebeele meerderheid. Het tumult werd toen nog grooter en eindigde in bet uitspreken van den censuur tegen Du Poitou-Duplessi. Nu is -de kamer met baar groote meer derheid er al heel gemakkelijk aan toe om dergelijke censuur uit te spreken en Le Trocquer stond dan ook op om te protestee ren tegen bet overmatig gebruik, dat van dergelijke maatregelen gemaakt wordt. Maar' liet kabaaT werd zoo groot, dat de zitting geschorst moest worden. Na de heropening'beeft de beer "Walter, een der Elzas-Lotharingsehe afgevaardig den, iu eemschitterende rede aangetoond, boe geheel" Elzas-Lotharingen tegen de regeerings voor stellen., is, maar opnieuw trachtte de meerderheid door kabaal de uiteenzetting der Elzas-Lutharingsche wen schen te smoren. De woede .omtrent bet welslagen der Elzas-Lotharingsclie schoolstaking zit den hèovori zeer dwars. Engeiami. Het protocol van Genève. De meetiing yan Labo u r. De parlementaire Labour-fractie beeft een resolutie aangenomen waarin instem ming wordt betuigd met het protocol van Genève, hetwelk liet eenige practische plan wordt genoemd ter bereiking van ontwape ning en ter vervanging van den oorlog door arbitrage. Voorts wordt in dezé motie ten sterkste', stelling genomen legen bet - denkbeeld, in de plaats van bet protocol eenigen vorm van eon militaire alliantie of garantiepact te stellen. Ten slotte dringt dö fractie er op aan, dat alle krachten zullen worden inge spannen, ten einde de staten, welke bet protocol nog niet hebben v. teekend, tot on- derleokonivur wi vo-fiTinporitfcr to Wijioa. Portugal. Dreigende revolutie. Krachtige voorzorgsmaal- regelen der regeering. De correspondent van de „Chicago Tri bun" te Lissabon seint, dat de voortoeke- ncn eener nieuwe revolutie zijn waar te nomen. De autoriteiten nemen do krachtig ste voorzorgsmaatregelen. „De politieke toestand is zoo ernstig als het maar zijn kan. De revolutie kan ieder oogenblik losbreken". Aldus luidt het offi- cieele antwoord op de vraag, waartoe de voorzorgsmaatregelen dienen. Dagelijks worden vijanden van de regee ring in hechtenis genomen. De correspondent verneemt, dat do regeering inlichtingen bad ontvangen, blij kens welke een revolutie Zondagnacht bad moeten uitbreken. Het kabinet bleef tot vroeg in den morgen bijeen. In alle hoofd straten waren politiebeambten en republi- keinscbe garden geposteerd, die den ge-. beelen nacht door personen aanhielden en hun papieren en identiteitskaarten onder zochten. Maandagmorgen om 2 uur vormden zich groepen in verschillende declen der stad, doch do betoogers werden, zonder dat van de vuurwapens gebruik behoefde te wor den gemaakt, door bet snelle optreden der garden uiteengejaagd. Gedurende de paar laatste nachten heb ben ongeregeldheden plaats gehad, waar door groote opwinding onder de bevolking is ontstaan. De Balkan. De Kleine Entente eerst op 1 Mei bijeen. Op verzoek van den Joegoslaviscben minister van Bnitenlandsche Zaken, Ni ri ts j its j is de conferentie der Kleine Entente, welke oorspronkelijk den 23sten dezer zou plaats vinden, uitgesteld tot 1 Mei. De re den hiervoor is volgens een. bericht uil Boekarest, dat men de kwestie van de toe treding van Griekenland tot de Kleine En tente nog aan een nauwkeurig onderzoek wenschl te onderwerpen Tur! De opstand in j e n s I s m e d j ''stan. ja geheel y o i gedempt,. In een vertrouwelijke zitting van de re- geering.spartij verklaarde Ismed Pasja, dat de opstand in Koerdistan thans geheel gedempt is. De algeheele vernietiging der opstande lingen zal nog wel eenigen tijd duren, het geen hoofdzakelijk oen gevolg is van de 'terreinoinstandigheden, maar zij zal niet uitblijven. Alle dorpen in den omtrek van 12 K.M. rondom Diarbekir zijn van opstandelingen gezuiverd. Rusland. Een aanslag op de Sovjetregeering. Ros tow aan de Don een. beraamde aanslag tegen de leden der sovjetregeering, die te rugkwamen van het congres der derde in ternationale le Tiflis eerst 'op bet laatste qp gen-blik kon voorkomen woTden. Britsch-lndië. Ongeregeldheden te Delhi. Bij de plaatselijke verkiezingen te Delhi zijn ongeregeldheden uitgebroken als ge volg van een twist tusschen de aanhangers van tweo candidaten. Hierbij werden 18 Mohammedanen en 3 Hindoes gewond. In het Hindoekwartier braken later opnieuw ongeregeldheden uit, waarbij 16 personen gewond werden van wie 4 ernstig. De obstructie der Swarajisten. De ,?Daily Telegraph" verneemt uit Cal cutta, dat de Swarajisten de begrooting van Bengalen hebben verworpen. Amerika. De Senaat contra Coolidge. Coolidge geeft toe. Do-moeilijkheid ontstaan tusschen' pre sident Cooli-dge en den Senaat in verband met de benoeming van Warren tot attor^ nlV-general door den president, is giste ren opgelost overeenkomstig den wensck van de meerderheid van den Senaat. War ren verklaarde geen lijdelijke benoeming te zullen aannemen, Nadat president Coo lidge de partijleiders bad geraadpleegd, besloot bij niet op bekrachtiging van deze benoeming le blijven aandringen. Later op den dag zond bij voor bekrach tiging naar den Senaat de benoeming van Sergeant als zoodanig. Sergeant was vroe ger procureur van Vermont, den staat, waartoe ook do president behoort. Men is van meen'ng, dat door deze be slissing bet prestige van het Congres is verhoogd, hoewel ten koste van tweespalt in de regèerende republikëinscbe partij. UUNeNLJIND EERSTE KAMER. Overzicht. 1»;. Kamer zet spoed aclrer het wetsontwerp in zako afschaffing van don zomertijd. Reeds hedenochtend om lcwart voor elf kwamen de rapporteurs bijeen ter constitutie, zó o als het deftig in den Senaat beet. Het Voorloopig Verslag zal dan ook ■Waarschijnlijk morgen verschijnen, onmid dellijk daarop de Memorie van Antwoord, zoodat men nog hoopt (I) het ontwerp Vrij dag in openbare behandeling te ne men. Immens, vóór 5 April, wanneer in En geland, Frankrijk en België de zomertijd wordt ingevoerd, moet ook bier de beslis sing vallen, want bk'jft. de zomertijd ge handhaafd, dan is bet gewensebt dat 'de zomertijd gclijktiüdig met die lauden wordt ingevoerd, met bet oog op bet inter nationale verkeer. Do Eerste Kamer is begonnen met de begrooling van Onderwijs, waarbij de in- dologische leerstoelen een groot deel van do beraadslagingen in beslag zullen nemen. Daarom woonde ook nu de minister van Koloniën deze debatten weer b:j. De vrijz'nnig-democratische hoogk-eraar, prof. Van Embden besprak allereerst de kwestie, waarbij hij opmerkte, niet te willen ingaan op da ernstige beschuldigin gen van den heer De Muralt, tegen de Leidsche professoren geuit. Onder instem ming van do Kamer verklaarde de heer Van Embden,, dat bij de Lcrdsche hoogleo- raren tegen de grove, stuitende wijze, waarop de heer De Muralt ze te lijf gegaan was, n:et verdedigen wilde. .Die oneer zou bij den Leidschen hoogleeraren niet aan doen. Scherp en uitvoerig bestreed echter de beer Van Embden de oprichting dezer leerstoelen, waaraan een „vitium orginis" kleefde. Hij Avas geen tegenstander van bet bijzonder hooger onderwijs, bij erkende het goed recht van bijzondere leerstoelen ten bate van idealistische geestelijke mo tieven. Maar hij achtte het fnuikend voor ons hooger onderwijs en in strijd met de wet, dat bijzondere leerstoelen worden op gericht om zuiver- materieel© belangen te dienen. Do heer Van Embden geloofde niet, dat lichamen als de Bataafsche, het Sui kersyndicaat, do Paketvaart enz., uit zui- ver-idicelo motieven deze leerstoelen be kostigen; zij zouden daardoor in conflict komen met hun aandeelhouders. Deze hee- xen verwachten van bun geld een zakelijk rendement en daarom mocht deze faculteit niet toegelaten worden, en' bij verheugde zich er over, dat professoren en studenten in Utrecht precies gelijk over deze zaak denken. De heer Ossondorp (s.-cT.) gaf nog eens een overzicht van cijfers, die demon streerden hoe op de onderwijssalarissen bezuinigd was, zoodat de levensstandaard Aran den onderwijzer in 1925 weer lager is dan in 1913. Het was jammer, dat de beer Ossondorp HET VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND. Nog geen oplossing van de Pruisische ministercrisis. Revolutiegevaar in Portugal. Een mislukte aanslag op leden van do Sovjetregeering. BINNENLAND. Tweede Kamer. Het wetsvoorstel- Van der Waerden om aan de z.g. sociali- satie-commissie het enquête-recht te vcr- leenen met 3730 stemmen verworpen. (Kameroverzicht en Staten-Genoraal). Eerste Kamer. De begroeting van on derwijs, kunsten en wetenschappen. De Eerste Kamer maakt spoed met den Zo mertijd (Kameroverzicht). Ernstig ongeluk te Hillegersberg (Ce- de Berichten). De Rijksmiddelen in Februari. LEIDEN. Verwacht wordt de benoeming van prof. Welschen O. P. te Amsterdam tot bijzon der hoogleeraar in de Thomistische wijs begeerte aan do Universiteit alhier. De Lcmbergsche bladen melden, dat te 1 zijn beloog ontsierde met allerlei politieke propaganda, door Oorlog en Marine voort durend tegen Onderwijs uit te spekn. TWEEDE KAMER. Overzicht. De Regeering was aanvankelijk voorne mens, aan de in Maart .1920 ingestelde.Bo- cialisatiecommiss'e liet recht van enquête te verleenen. Ze kwam evenwel op dat voornemen terug met hot oog op do imnid-t dols ontstane abnormale bodr'jigomstau-, d'ghoden, die oorzaak zouden'zijn, 'dat do ■resultaten van een enquête geen voor de toekomst betrouwbare gegevens zouden op leveren. Het gevolg was oen hot vorig zitt ngsjaar ingediend" initialici-voorsie* van Uwu i.tn Van der Waerden en andere Sociaal-de mocraten om de commissi bet enquête* recht wèl te geven. Dit voorstel is gasteren in de Tweede Ka mer behandeld (w'j verwijzen naar een verslag in bel Tweede blad1» cn verworpen met 37 tegen 30 stemmen. Vóór waren: do sociaal- on vrijzinivg-democraten, de com munist Van Ravestoijn, do a.-r. heer Smeenk en do zeven katholieken, de li co ren. No'ens (voorzilter der Sócialisat;Gcomm:s-i sie), Loerakker, Hermans, Van Seliaik,. Ktrpor, Bulten en Suring. R. K. STAATSPARTIJ Hel adviseeren.l College. De Candidaabielling. Wegens het aannemen van eene caruli- daluur van het lidmaatschap der Tweede Kamer, hebben oen achttal leden Aran het Adviseerend College als zoodanig ontslag genomen, 'en zijn vervangen als volgt; do vier bondsbosluursleden mr. Lees berg, mr. Frans Teulings, prof. dr. Veraart en de heer J. Vienings, door hunne plaats- vervangs resp. S. Nijpels te Den Helder, F. G. Caners, burgemeester le Ravnnsfpin, mr. L. Niemöller," advocaat fe Den Haag eu J. Meijer, hoofd R. Tv. School te Hans* weert; de vier afgevaardigden ad hoc L. Groen* A. v. d. Kallen, A .J. Schoemaker en prof. dr. Steger, door respectievelijk de volgende personen, daartoe uit voordrachten der be trokken kringbesturen door het Bondsbe- stuur aangewezen: J. Valkering Thz., bloe mist le Limmen, W. Hoefnagel, directeur Handelsraad A.B.T.B., Nijmegen, A. Oos* termeijer, grossier te Hengelo en mr. .Tob. Hermans, substituut-officier van jnsiiiie en lid van den gemeenteraad te Den Har'. Van de 195"aangewezen porsoron heb ben 27 geen verklaring ingezonden, 38 zonden bericht geen candidaluur Ie aan vaarden, 130 zonden de gewonschle ver klaring in. Het Adviseerend College vergadert Vrij dag 20 Maart a.s., des avonds om 8 uur cn Op Zaterdag 21 Maart a.s. Het Bondsbestuur is ter bespreking Aan eenige verkiezingszaken er vergadering op- geroepen op Vrijdag 20 Maart a.s., des na middags om 4 uur. De Rijksmiddelen. De opbrengst in Februari. v De Rijksmiddelen hebben in Februari ƒ33,310,000 opgebracht, of ƒ567,800 min-; der dan verleden jaar, niettegenstaande dó* halo van ƒ301,000 uit do tjjwielbelasling. j- Sedert 1 Januari waren de ontvangsten.. ƒ74,164,800, of ƒ4,321,400 meer, uitslui tend dank zij de rijwielbclasting, dia) 4,585,500 afwierp. i De Zomertijd. De Eerste Kamer vóór den Z o m er t ij d? Naar „De Residentiebode" uit partem en* j (aire kringen verneemt, bleek gistermiddag-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1925 | | pagina 1