H.H. Adverteerders
16e Jaargang.
MAANDAG 16 MAART 1925
No. 4894
3)e yjzidóohz Gou^omt
ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
wr Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal.
onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaaL
poco per post t 2.95 per kwartaaL
w Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
ghaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
tbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
5Qdagst>la<i 9 ift.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT, ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewon, adv.rtentlön 30 cent per regel.'
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
dubbele van het tarief berekend.
Kleine adverhHitlën, van ten hoogste 80 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur cn ver
buur, koop en verkoop 10.50.
git nummer bestaat uit twee
verband met de Opening van
jl"Voorjaars-Seizoen op 20 Maart,
öodigen wij U beleefd uit, copie
ver advertentiën voor het nummer
an Vrijdag a.s. uiterlijk Don-
erdagmorgen te willen af-
iven. Met het oog op te ver
achten drukte is dit van groot
clang.
DE ADMINISTRATIE.
p Zij, die zich met I April a.s.
„De Leidsche Courant" wenschen
abonneeren, ontvangen tot dien
atum de courant gratis.
Over „malaise".
Wij" lezen in de bladen liet verslag van
door de om haar antipapisme be-
lauido Evangelische Maatschappij ge
noden jaarvergadering.
Voorzitter, ds. H. G. van Wijngaar-
a van Amsterdam, zeido in zijn ope-
igsrede dat de Evangelische Maatschap-
niet te klagen heeft over malaise! Zij
lijft actief legen do wassende actie van
ome!
Of er nu werkelijk licelemaal niets van
malaise" te bespeuren valt in do E. M.,
aaromtrent rijst wel eenige twijfel op, als
in het verslag ook lezen, dat er een
«umissie zaL-worden benoemd, om oen
iderzoek in te stellen naar de mogelijk-
eid om de financieelc positie der Alaat-
ïiiappij te versterken.
Maar wij willen het aannemen wij
illon gelooven, dat de E. M. in geen c-nkcl
fcicht over „malaise" heeft te klagen.
Komt ons ook wel aannemelijk voor,
mdat er in onze onvolmaakte samen
ging van onvolmaakte menschen nu een-
laal velen zijn, die zich gemakkelijk la-
organiseern als van hen geen andere
rertuiging wordt gevraagd -dan te zijn
eg en iets, in dit geval tegen Rome, als
au hen geen andere actie wordt verlangd
an een t e g e n-aetie, in dit geval tegen
ome.
't Wil ons voorkomen, dat domino Van
lijngaarden wèl heel spoedig over ma-
lise in zijn Evangolische Alaat-
ihappij zou te klagen hebben, als hij zijn
itnschen voorhield, het Evangelie te
elevenom b v., zooals Roomsche
iesters en religieusen doen, de armen te
ennen, do zieken te troosten, om de liefde
aadwerkelijk te beoefen jegens allen!
Op die jaarvergadering van de E. M.
ield ds Beerens uit Utrecht een rede over
rer onderwerp: Kan orthodox en modern
amenwerken in den strijd tegen Rome?
Als er iets te prijzen zou zijn in do E.
dan zou het dit zijn, dat zij er onom-
ronden en onverbloemd voor uitkomt, dat
aar actie is: negatief, tegen Rome!
Op de bovengestelde vraag antwoordde
Beerens, zooals vanzelf spreekt, beves-
gend. Modern en orthodox, zoo zeide hij,
laan in de bijbelwaardeering tegenover
'ome, „dat boven het gezag van den Bijbel
laatst het gezag van de Kerk en het
frangelie vervangen heeft door hot Sacra-
lent".
Wat 'n onwaarheden liggen er in zoo
reinig woorden saamgeperstl
Men weet toch wel, dat de Katholieken
M gezag van de Kerk volstrekt niet plaat
sen boven het gezag van den Bijbel, maar
al zij juist i n den Bijbel het ontstaan en
K-slaan van het Kerkelijk gezag vindon
ereischt en voorgeschreven. En, als het
kerkelijk gezag met haar autoriteit ons
'fit verstaan en begrijpen van vele Bijbel
teksten vergemakkelijkt en vaststelt, dan
oorkomt het daardoor een toestand van
ffirdeeldheid als in do Protestantsche
terken, waarvan dorniné Gunning in
Puiel" schreef, dat deze, door do „wilde
31 verwarde bewegingen de eenheid van
le' Lichaam des Hoeren tot een bespotting
laken".
Men weet toch ook wel, dat de Katho
den het Evangelie niet vervangen heb-
door het Sacrament, maar dat zij juist
t® Sacramenten erkennen en gebruiken,
«adat en zooals het Evangelie bet met
"Oddelijk gezag leert 1
Wat wij Zaterdag schreven, n.l. dat
^-Katholieken vaak op geheel verkeerde
rjjze omtrent de R.-K. leer worden voor
dacht, wordt hier weer 'ns op een droeve
bevestigd!
Zóó beschouwd, heerscht er in de E. M.
L jy®alaise" een geestelijke „ma-
e j die bedroevend is!
BUITENLAND
Volkenbond.
Duitschland's toetreding.
Hot antwoord van den Raad.
Zaterdag namiddag behandelde de Vol
kenbondsraad het antwoord aan Duitsch-
land op diens nota over de toetreding tot
den Volkenbond.
In dit antwoord, dat reeds telegrafisch
aan de Duitsche regeering werd medege
deeld wordt o.a. gezegd, dat de Raad met
veel genoegen kennis heeft genomen van
de verklaring, dat „de Duitsche regeering
gelooft, dat de loop der politieke gebeurte
nissen in beslaatste jaar Duitschland de
mogelijkheid geeft tot den Volkenbond toe
te treden" en ook „dat de Duitsche regee
ring de toetreding van Duitscbland tot den
Volkenbond, dientengevolge zal nastreven".
De Duitsche regeering heeft reeds de ge
motiveerde antwoorden der tien regeerin
gen, die lid van den Volkenbondsraad zijn,
ontvangen, zoodat do vertegenwoordigers
dier staten in den Volkenbondsraad geen
opmerkingen konden maken, welke niet in
overeenstemming zijn met deze antwoor
den.
Het antwoord doelt verder mede, dat de
tien regeeringen het er over eens zijn, dat
Duitscbland, zooals bet zelf opmerkt, thans
zonder speciale voorwaarden in den Bond
kanireden, maar op voet van gelijkgerech
tigde. Deze grondstelling, heeft groote bc-
teekonis vop-r de kwesties, welke de Duit
sche regeering opwerpt, met .betrekking lot
artikel 16 van het pact, waarvoor Duitscb
land een aparte behandeling vraagt.
Do wil van Duitscbland om in geval van
internationale conflicten zelf do mate van
het actief deelnemen'te mogen, bepalen en
nok de vrees van Duitscbland zijn neutra
liteit te moeten opgeven bij het toetreden
tot den Volkenbond wordt verder in bot
antwoord behaudeld. Ieder voorbehoud om
trent de mate van deelneming zou do waar
de van d,cn Volkenbondvernietigen cn is
onvereonigbaar met de positie van de sta
len, die lid van den Bond zijn. Het komt
den Raad onmogelijk voor, dat een lid van
den Bond en van den Raad in geval van
operaties, welke gaan tegen een het pact
schondcnden staat een stelling zou inne
men, welke aan de burgers de volle vrijheid
laat, zich aan de algomeene verplichtin
gen van liet Volkenbondpact te onttrek
ken.
Einde van de zitting.
De p a tri a r ch aa t sk w e s ti©.
De raad van den Volkenbond beeft Za
terdag zijn werkzaamheden geëindigd.
Hij besloot, het hof voor internationale
justitie te consulteeren over de kwestie
der door de Turkscbe regeering betwiste
bevoegdheid,tot onderzoek der zaak van
den patriarch te Constantinopel.
De raad onderzocht de kwestie van het
recht van nasporing door den volkenbond
in Duitscbland en de vroeger vijandelijke
landen.
De kwestie van do controle in de gedemi
litariseerde Rijnland-zöno werd geregeld,
terwijl ook de maatregelen werden vastge
steld, beoogend de uitvoering te regelen
van de (aak, toevertrouwd aan de commis
sie van onderzoek, zoodat de omstandighe
den elk oogenblik gunstig zouden zijn om
de werkzaamheden Io beginnen.
Chamberlain verklaarde de zitting voor
gesloten.
Naar Parijs.
V r ij d a g groote Kamer
debatten.
Het zwaartepunt der diplomatieke on
derhandelingen verplaatst zich op het
oogenblik van Genève naar Parijs.
Herriot. zou een onderhoud gehad heb
ben met den Poolschen minister van Bui-
tenlandsche Zaken, Slcrzynski. Vandaag
zal hij Chamberlain, Hymans en Benesj
ontvangen. Briand werd gisteren terugver
wacht. Na de besprekingen met al deze
persoonlijkheden zal Herriot zich een hel
dor beeld kunnen vormen van den huidi-
gen stand der diplomatieke stellingen, wel-
ko do verschillende staten innemen, en op
grond daarvan zal hij de richtlijnen der
Fransche buitenlandsche politiek vast
stellen. A. s. Vrijdag kan men dan hierover
waarschijnlijk oen groot debat in do Fran
sche Kamer verwachten.
Een vraag van bet Kamerlid Maurice
Dutreil over de handhaving van de gren
zen in Centraal Europa zal daartoe de
aanleiding verschaffen.
„Veronderstel, zoo zal Dutreil a.s. Vrij
dag ongeveer zijn interpellatie inleiden,
veronderstel dat Duitscbland bij verras
sing den corridor van Danzig zou bezetten,
welke zouden daarvan do gevplgen zijn
voor de veiligheid van Europa? Zijn wij
zeker, dat alle staten, die in den Raad van
den Volkenbond vertegenwoordigd zijn, te
gen een dergelijken aanval zullen protes-
teeren en zich eensgezind tegen Duitscb
land zullen kecren?"
In zijn antwoord zal Herriot dan gele
genheid liebben den huidigen politieken
toestand van Europa breedvoerig uiteen
to zotten.
Duitschland.
De strijd om het presidentschap.
Nog een candidaat.
De Beiersche Volkspartij besloot den
Beierschen minister-president Held candi
daat te stellen voor hef rijkspresidenl-
sÈhap-.
Dr. Simons, de waarnemende rijkspresi
dent, heeft voor een candidatuur voor het
presidentschap bedankt.
De spoorwegstaking.
Een radicale resolutie.
De slakende -spoorwegarbeiders bielden
gisteren een vergadering die een storm
achtig verloop had en die eindigde met de
aanneming van een zeer radicale reso
lutie.
Er was reeds aangenomen een resolutie
van de stakingsleiding, waarin de uit
spraak van de arbitrago-commisie van de
hand werd gewezen en de organen wer
den uitgenoodigd, den strijd uit te breiden
al naar gelang zulks noodig zou zijn.
De vergadering noodzaakte den voorzit
ter evenwel ook een meer radicale resolu
tie in stemming te brengen. Daarbij ver
kreeg men een meerderheid voor de alge-
meeno staking en vóór het nemen van die
maatregelen, die geschikt zouden zijn do
staking (en uitvoer te brengen.
Dat ook een .resolutie tegen do gebeur
tenissen in do communistische vergade
ring te Halle word aangenomen cn dat dfe
deelnemers aan do vergadering na afloop
voor het grootste gedeelSKaar de commu
nistische demonstratie op do Bulowplatz
trokken, bewijst dat do stakingsbeweging
een politiek karakter dreigt aan te ne
men.
Heden zouden do stakende spoorwegar
beiders demonstrceren voor het bureau
van den voorzitter van de spoorwegdirec
tie te Berlijn.
De bloedige onlusten te Halle.
N a d c r e b ij z o n d e r h e d o n.
Over do bloedigo gebeurtenissen te Hal
lo a. d. Saaie is nog het volgende bekend
geworden:
De vergadering was door meer dan 6000
personen bezocht. Een beambte van do po
litie verklaarde, dat do redo van den En-
pelschen communist niet plaats mocht heb
ben. Op hetzelfde oogenblik vielen van
het balkon schoten, die de politiebeambten
noopten achter de coulissen zich te dek-
kon.
Gelijktijdig met bet scherpe vuur wer
den do beambten bekogeld met stoelen en
bierglazen, zoodat zij zich genoodzaakt za
gen, tot tegenweer over te gaan.
Do politie begon nu ook te schieten en
wel naar do galerij en even over negen deed
zij do zaal ontruimen.
Do leiders van de vergadering vlucht
ten onmiddellijk. Dö" menigte, waaronder
een paniek was ontstaan, vluchtte over de
trap en door het gedrang brak de leuning
van de trap met het gevolg dat verschil
lende personen naar beneden vielen.
In de zaal werd ondertusschen verder
geschoten en eerst nadat de zaal volko
men was ontruimd, kon men vaststellen,
hoeveel dooden en gewonden er waren.
In het geheel zijn van het publiek zes
personen, volgens een andere lezing zeven
gedood en 30 gewond, waaronder zes
zwaar. Do dooden zijn allen bezoekers van
liet balcon, omdat de politie de schoten,
die van het balcon waren gevallen, heeft
beantwoord. Van de politieagenten zijn er
vijf zwaar gewond.
Botsing te Berlijn.
Een communist doodgeschoten
De communistische partij te Berlijn had
in verband met do gebeurtenisen te Hallo
een vergadering bijeengeroepen, welke
evenwel niet druk bezocht was. Daarop
sloot zich een demonstratie aan, welke
sterke toeloop kreeg van de deelnemers
aan do vergadering der slakende spoor
wegarbeiders. Nadat 3 communistische
Rijksdagleden bet. woord hadden gevoerd,
trokken de verschillende afdeelingon naar
het kerkhof, waar de slachtoffers van do
revolutie in 1848 zijn begraven.
Op den terugweg ontstond ten slotte een
botsing met de politie. Een tramwagen,
die door een opening van den stoet verder
wilde rijden, werd aangehouden en do
trambestuurder werd door de menigte
aangevallen.
Do politie, die hem ter hulp snelde, zag
zich spoedig door de demonstranten in het
nauw gebracht, zoodat zij gebruik moest
maken van haar wapenen. Daarbij werd
een demonstrant door een schot in don
buik zóó ernstig gewond, dat hij tijdens
bet transport naar bet ziekenhuis over
leed. Daarna gelukte het, do menigte te
verspreiden.
75 Hamfaurgsche communisten in
hongerstaking.
Naar de communistische „Hamburger
Volkszeilung" meldt, zijn Zaterdag in do
gevangenis Fulisbüttel alle 75 communis
ten, 'die daar. hun straf ondergaan, in hon
gerstaking gegaan, als protest tegen het
feit, dat aan enkelen de hun toegestane
gunsten weer zijn ontnomen.
Frankrijk.
FRANKRIJK EN HET VATICAAN.
Een nieuwe nedcriaag van Herriot.
De Senaatscommissie
tegen opheffing.
Herriot heeft in de Senaatscommissie
voor de financiën, bij bet begrootings-
onderzoek, opnieuw een zware nederlaag
geleden op het punt van de Vaticaansche
kwestie.
Alen zal zich herinneren, dat de commis
sie met 15 tegen 15 stemmen cn een ont
houding het crediet voor de diplomatie
weigerde, omdat bet gezantschap ten Vati-
canc er niet meer op voorkwam. Herriot is
naar aanleiding daarvan door de commis
sie gehoord. Hij heeft uitvoerig uiteengezet
waarom bij dat gezantschap wil opheffen
en onder meer gesteund op het jongste
manifest van het Fransche episcopaat.
Herriot zeide, dat na dit manifest het
hem des te minder mogelijk was, ook maar
eenigszins toe to geven en daarom zal bij
in den senaat, evenals in de kamer, do
kwestie van vertrouwen stellen.
Hij verzocht do commissie terug te
komen op haar besluit en den post goed te
keuren, zooals hij was voorgesteld.
Na het vertrek van Herriot werd in de
commissie na een betrekkelijk korte be
raadslaging niet met 15 tegen 15, doch met
17 tegen 14 stemmen een vermindering van
duizend francs goedgekeurd als aanwijzing
dat do senaatscommissie bet gezantschap
wenscht behouden to zien
In dezelfde zitting werd met 18 tegen 8
stemmen het voorgestelde crediet voor een
slechts gedeeltelijke vertegenwoordiging te
Rome verworpen.
Aangezien de commisiso als veel meer
links slaande dan de senaat zelf wordt be
schouwd, kan men er van heden af wel
van verzekerd zijn, dat voor liet kartel do
kans, om het gezantschap ten Valicano op
te heffen verkeken is, schrijft de „Msbd."
De schoolstrijd in Elzas-Lotharingen.
Een krachtige maatregel van
AI g r. R u c h.
Zooals men weet, heeft, in strijd met de
stellige belofte, door de hoogste vertegen
woordigers van Frankrijk gegeven aan
Elzas-Lotharingen, om de traditioneele
vrijheden, die do Elzas-Lolharingers zich
hadden verworven, te eerbiedigen, Herriot,
het besluit doQrgedreven, om de Katho
lieke overheidsscliolen lo veranderen in
inlerconfessioneele scholen.
Aangezien do inlerconfessioneele school,
zoowel krachtens do jongste uitspraak van
Let episcopaat als volgens do herhaalde
uitspraken van allo Fransche bisschoppen
voor de Katholieken als onaannemelijk
wordt beschouwd, opent dit den strijd in
Elzas-Lotharingen.
Do bisschop van Straatsburg, mgr. Ruch,
heeft voor do steden, waarin de intercon-
fessioneclo school wordt ingesteld, de
schoolstaking bevolen.
Do staking is voor Kolmar cn Alühlhau-
sen uitgevaardigd voor den duur van drie
dagen, terwijl voor de andere gemeenten
do staking als proteststaking een dag zal
duren.
Alaar onmiddellijk voegt mgr. Ruch er
aan toe, dat zoo de regeering voortgaat,
woordbreuk to plegen tegenover Elzas-
Lotharingen, het bij dit protest niet zal
blijven.
Do berichten uit Elzas-Lotharingen heb
ben in Parijs een cnormen indruk gemaakt.
Do avondbladen maken uitvoerig melding
van do verschillende manifesten en ook
van het schrijven van den bisschop.
In parlementaire kringen is de verwar
ring minstens zoo groot als bij de ver
schijning van den brief van het episcopaat.
De brief van het Episcopaat
Een vorklaring van
•Kardinaal Dubois
Kardinaal Dubois, aartsbisschop van
Parijs, beeft in do Notre Damo in tegen
woordigheid van den nuntius een verkla
ring afgelegd inzake den brief van de kar
dinalen en do bisschoppen, welke do
vorige week gepubliceerd is.
Hij zeide, dat dit document tot onjuiste
interpretaties aanleiding heeft gegeven. Hij
legdo er den padruk op, dat het Vaticaan
en de nuntius den brief niet kenden, voor
dat hij gepubliceerd werd. De brief beeft
geen enkele politieke strekking cn bevatte
slechts een dogmatische definitie.
Kardinaal Dubois verklaarde, dat do
Kerk strijdt voor den vredo en voorna
melijk voor den religieusen vrede.
Griekenland.
De stakingen
Allcbemiddelingspogingen
mislukt
Alle bemiddelingspogingen inzake de
spoorwegstaking, zijn mislukt.
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
De Volkenbondsraad heeft zijn zittingen
Zaterdag beëindigd. Het antwoord van den
Raad aan Duitschland inzake toetreding
tot den Bond. Verscheidene gedelegeerden
verzamelen zich opnieuw te Parijs.
De spoorwegstaking in Duitschland
dreigt een politiek karakter aan te nemen.
Botsing van demonstranten met de Berlijn-
sche politie.
De financieele commissie van den Fran-
schen senaat heeft zich opnieuw tegen do
opheffing van de ambassade bij het Vati
caan uitgesproken.
Een krachtige maatregel van mgr. Ruch
in den schoolstrijd in Elzas-Lotharingen.
Over Japan heeft een orkaan gewoed,
waarbij honderden menschenlevens verlo
ren zijn gegaan. (Buitenlandsche Berich
ten).
BINNENLAND
Verbetering scheepvaartweg Rotterdam-
Gouda-Amsterdam (2de blad).
De afdeelingcn in de Tweede Kamer over
het wetsontwerp tot handhaving van stem
plicht, maar zender strafbepaling (2do
blad).
Vertrek van Mgr. H. J. M. Taskin, pre
sident van het groot-seminarie Warmond
naar het H. Land (Kerknieuws).
De bekroningen van de eerste tijdelijke
tentoonstelling der Intern. Voorjaars- cn
Bloemententoonstelling te Heemstede.
LEIDEN.
Voor de verbreeding van den Latj3
Rijndijk is wegens weigering tot medewer
king van cén eigenaar der aangrenzendo
gronden een wetsontwerp ingediend.
OMGEVING.
Feest van een honderdjarige te Wasse
naar.
De spoorwegverbindingen zijn ecnigor-
mato hersteld, doch over het algemeen ia
do situatie onbevredigend.
Het electriciteits- cn trampersoneel is
ook in staking gegaan en men vreest dat
het post-, telegraaf- en telefoonpersoneel
dit voorbeeld zal volgen.
Amerika.
Coolidge's plannen
Eon niouwe Washington-
Gonferentio
Coolidge is voornemens, do mogelijk
beid van bijeenroeping cener tweede onL
wapeningsconfcrentio te Washington we
derom ernstig onder do oogen te zien, ex
daartoe eventueel stappen te doen. Hot
schijnt hem toe, dat do plannen voor eer
den Volkenbond bijeen to roepen conferen
tie in dezen verlaten zijn. In officieel!
kringen to Washington is men van mea
ning, dat do landen, die thans hot pro
tocol van Genèvo verwerpen, bereid zijn,
to Washington bijeen te komen, cn do
behandeling dier kwesties te hervatten,
welke 4 jaar geleden wel te berde werden
gebracht, doch niet afdoende geregeld
Do Amerikaansche regeering is voor
nemens zonder verwijl stappen te doen,
om na te gaan, of de landen, die inder
tijd deelnamen aan de Washinglonscho
conferentie, dit oogenblik gelegen achten
voor een verdere beperking der be
wapeningen.
BINNENLAND
De Tweede Kamerverkiezingen.
Prof. Veraart.
Naar do „Res." verneemt, heeft pro'
J. A. Veraart aan het advlscorend collet,
medegedeeld, dat hij alleen een Tweede
Kamer-candidatuur van den rijkskics-
kring 's Gravenhage wenscht te aanvaar
den.
Onderhandelingen in de Mijn-industrie.
DoCbr. Alijnwerkers.
Het hoofdbestuur van den Ghr. mijn-
werkersbond heeft op een vergadering aan
de leden voorgesteld, een loonaftrek van
5 aan te nemen, mits do mijndireclics
genegen zijn bet looncontract voor negen
maanden vast to leggen, terwijl dan do
actie voor vrachttariefverlaging zal wor
den voortgezet.
Na een heftig debat word het bestuurs
voorstel met 51 tegen 27 stemmen aange
nomen, echter onder voorbehoud, dat,
wanneer do mijndirecties geen genoegen
nomen met een contract van 9 maanden!
opnieuw vergaderd zal worden.
NaaT wordt vernomen, zullen de mijn*
directies het voorstel van den Chr, Mijn»
werkersbond opi de loonen voor 9 maande»
