16e Jaargang. VRIJDAG 13 MAART 1925 No. 4892 Se Seicbelve (Sou/umt pa ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling 1'oor Leiden 19 cent per week 1 2.SO per kwartaaL jh onze Agenten 20 cent per weck 12.60 per kwartaaL fnoco per poet 1 2.95 per kwartaaL Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné'e ver- Ljjebaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaaL bij voor uitbetaling- Afzonderlijke nummers 5 ct, met QeüUustreerd (ondagsblad 9 i-t. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT, ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 n POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT! Gowone advertenfi5n 30 cent per regok! Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. n Kioine advertentfën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen wenden aangeboden of gevraagd, huur en ver huur, koop en verkoop 10.50. pit nummer bestaat uit drie bladen. Over den zomertijd. Id de „N. Rott. Crt." stond gisteren het volgende ingezonden stukje: „Gisteren heeft de Tweede Kamer het wetsontwerp afschaffing Zomertijd aange nomen Vandaag heb ik mijn lidmaatschap van een kiesvereeniging, die Kamerleden op haar candidatenlijst heeft vermeld, wier stem niet met mijn gevoelen in deze kwestie drookt, opgezegd." Onderteekend: kiezer. Men zou zoo zeggen: een nog al héél be nepen standpunt. Denkt u in, dat do boe ien zoo hadden gehandeld, toen de Zomer- fjjd werd ingevoerd! Wat 'n bespotting en minachting zou hun deel zijn geworden! En men zou zoo denken: het groote, breede liberale orgaan, de N. Rott. Crt., zal wel, al is 't maar met een enkel woord, als naschrift wijzen op de kleinzieligheid van dien kiezer. Maar lees nu *ns het naschrift van de Redactie. „Dat is nu do rust en bevrediging, die men door afschaffing van den Zomertijd denkt te verkrijgen" Do „N. Rott. Crt." voorstandster van den zomertijd wat, natuurlijk, haar recht is speelt zoo'n kleingeestigen kie- ter uit tegen het regoeringvoorstel tot af- jcbaffing daarvan, óm zóó haar wrevel over het aannemen van dat voorstel door Tweede Kamer te uiten. 'I Ia niet groot! BUITENLAND Volkenbond. HET PROTOCOL VAN GENèVE. De rede van Chamberlain. ot Protocol niet do meest geschikte methode. Zooals gisteren reeds in 't kort gemeld, ieeft de Britsche minister van buiten landse!) e zaken, Austen Chamberlain, in zitting van den Volkenboudsraad to Ge neve gisteren een verklaring afgelegd om- lient de houding van Engeland en zijn Dominions tegenover het Protocol van Ge neve. Blijkens die verklaring hebben Groot firittannië en de Dominions onoverkome lijke bezwaren tegen het Protocol. Met amendementen en interpretatie kan men wel veel wijzigen, meende Chamberlain, maar de Britsche regeering kan niet ge- looven, dat hot Protocol, zooals het thans luidt, do meest-geschikto methode is om kot doel te bereiken, dat wordt voorgesteld nl ontwapening, arbitrage en veiligheid. De motieven. Vorschillendo motieven, welke Engeland lot die houding hebben genoopt, haalde Chamberlain aan. Het protocol zou voor eerst de verantwoordelijkheid der bij den olkenbond aangesloten landen verhoogen Allerlei nieuwe geschillen zouden bereikt mookm worden, geschillen, die dikwijls aanleiding zouden geven tot toepassing w dwangmaatregelen. Als een der groot je dwangmaatregelen had men gedacht ie economische sanctie. Doch men heeft ft geen rekening mee gehouden dat er jog vele en groote staten geen lid zijn van ien Volkenbond. Na critiek te hebben uitgeoefend op tige onderdoelen van het protocol,vroeg Chamberlain, of werkelijk ontwapening tou volgen op de aanvaarding van het Protocol; en hij zei, dat do Britsche re- teering geenszins kan inzien hoe de situ- 'he onder het Statuut er beter op zou •orden onder het Protocol. Wat de voor stelde bepalingen van het Protocol der wereld ook mogen geven, zij geven haar Wn veiligheid. Zij vermeerderen de kwa- maar doen niets om de uitwerking geneesmiddelen grooter te maken. Al vergrootten de aansprakelijkheden, •elke de individueele leden van den Bond ep zich hadden genomen, maar deden wis om den last beter te verdeelen. Welk •oordeel bleef er dan over? Do Britsche regeering is dan ook tot de Wsom gekomen, dat do boste weg is, om samenwerking met den Volkenbond wciale behoeften te voorzien. Het beste jeciale behoetefn te voorzien. Het beste dm j^arloe w'ordragen tusschen die lan- r l'. dl0 onmiddellijk bij een verschil be kken zijn, dat den vrede tusschen hen Er -Q versforen- (Dit laatste is een )nii°m V00r Vijfvoudig Pact tusschen ^Italië) Engeland- Frankr'ik, België Het antwoord van Briand. rankrijk geeft het Protocol niet op. Briand las een verklaring voor van do own. re2eerin£> waarin o.m. gezegd van internationale geschillen is voor de Fransche regeering ook thans niets anders dan de ontwikkeling van de in het Volken bondspact vervatte ideeën en het vormt voor haar den hoofdinhoud van de werk zaamheden van den Volkenbond. Getrouw aan den geest van het Volkenbondspact, dat in artikel 8 de kwestie der veiligheid en die der ontwapening nauw met elkaar verbindt, en overtuigd, dat men de vol keren slechts tot ontwapening kan bren gen, nadat hunne zekerheid is gegaran deerd is Frankrijk bij al zijne pogingen zich er van bewust geweest, dat het de eenige juiste, practische en effectieve op lossing der conflicten zoekt, welke tus schen do staten zouden kunnen ontstaan. Door het obligatoire internationale scheidsgerecht zou do internationale soli dariteit in de wereld in dienst van allo volken, groote zoowel als kleine, worden gesteld. Het protocol definieert het begrip aan valler en verdediger, met name ter voor koming van den oorlog en geeft een uitleg ging van de defensie, welke noodzakelijk zou kunnen worden, zoowel do economi sche, de financieele als de militaire. Ver der zegt de verklaring, dat het protocol slechts die verplichtingen bevat, welke den leden reeds bij artikel 16 van het re glement van den Volkenbond zijn opgelegd Het slot van de verklaring zegt, dat overigens het protocol naar gelang van do omstandigheden en de geografische ligging der landen verschillend ten uit voer kan worden gelegd. Frankrijk èeeft de idee van regionale verdragen, waarin reeds in het Volken bondspact en het protocol is voorzien, geenszins op, maar is overtuigd, dat slechts een toetreden der volken tot het protocol, den bewapeningswedstrijd kan staken en wanneer de grondbeginselen opgegeven worden, waarop het protocol berust, do volkeren langzamerhand weer zullen vervallen in de oudo gewoonte, om conflicten langs gewelddadigen weg op te lossen. De houding van Italië. Instemming met Chamberlain. Na Briand legde Scialoja namens do Italiaansche regeering een verklaring af, waarin hij zich noch vóór, noch tegen het protocol uitsprak, maar waarin hij zijn instemming betuigde met het meerendeel der argumenten van Chamberlain. Hij verklaarde verder, dat hij met het positieve voorstel der Engelsche regeering het pact door speciale verdragen voor bij zondere gevallen aan te vullen, kon in stemmen. Het standpunt van Beigic. De Belgische minister van Buitenland- sche Zaken, Hymans, wees op zijn onder- teekening van het protocol en op het feit, dat hij reeds "bij do besprekingen omtrent het protocol voor al te groot enthousias me had gewaarschuwd. Hij wilde de argu menten van den Britschen minister van Buitenlandscho Zaken niet in détails be spreken, maar gaf uiting aan de hoop, dat eenmaal do wereld rijp zal zijn voor de tenuitvoerlegging van de grondideeën van ..het protocol. Het Volkenbondspact bestaat onveran derd voort en zijn garanties zijn niet te onderschotten. Niettemin kan men het door do Britscho regeering gedane voor stel aanvaarden om pogingen te doen het pact door speciale overeenkomsten aan te vullen. Duitschland. Dg opvolging van Ebert Marx candidaat van het Cen trum Naar uit parlementaire kringen verluidt heeft de partij-commissie van het Centrum eenstemmig besloten, den Pru'sischen mi nister-president, dr. Marx, candidaat voor het rijkspresidentschap te stellen. •ordt; Protocol der vreedzame regeling De Spoorwegstaking De vakvereenigingen handhaven haar eis oh en In de gisteren gehouden vergadering van de vertegenwoordigers der vaikveree- nigingen van spoorwegpersoneel werd een resolutie aangenomen, waarin de eischen inzako do algemcene loonsverhooging en verkorting van den werktijd worden ge handhaafd en waarin gezegd wordt, dat indien de directies der spoorwegen hare afwijzende houding niet herzien, de sta king moet worden uitgebreid. Frankrijk. Tegen de leekenwetgeving Een veroordeeling van het Episcopaat Het Fransche episcopaat beeft in een herderlijk het parool gegeven om ten strijde te trekken tegen de leekenwetgeving Het stelsel van vrijzimrge wetgeving, waarmede men in Frankrijk de linksche politiek, do dictatuur-zonder-God, heeft l willen doorvoeren, en dio reeds aanvingen onder Gambetta in navolging van Bis- mareka Kulturkampf, worden tezamen do laiciteitswetten geheeten. Dezo wetten wor den door het Doorluchtig Episcopaat aldus veroordeeld: Do laiciteitswetten zijn onrechtvaardig, vooreerst daar zij in strijd zijn met do formeele rechten van God. Zij spruiten uit' het atheïsme voort en voeren daar naar toe, zoowel op individueel, familie-, sociaal-, politiek-, nationaal- en interna tionaal gebied. Zij veronderstellen de to tale m'skenuing van O. H. Jezus Christus en Zijn Evangelie. Zij willen voor Hem in de plaats stellen de afgoden (vrijheid, solidariteit, humaniteit, wetenschap enz.) Zij willen levens en instellingen déchristi- aniseeren. Z j, die ze in het leven riepen en ze bevestigen, uitbreiden en opdringen, hebben geen ander doel gehad. De laiciteitswetten zijn in do tweede plaats onrechtvaardig, omdat zij strijdfg zijn met onzo tijdelijke en eeuwige belan gen. Do schoolwetten ontnemen aan de ouders de vrijheid, dio hun toekomt en doen hen tweemaal be'asting betalen, een maal voor het officieele onderwijs, en een ander maal voor het Christelijk onderwijs. Tegelijkertijd wordt de intelligentie der jeugd bedrogen, haar wil verbasterd, haar geweten vervalscht. De schoidingswetten herooven ons van onzo eigendommen, die ons noodzakelijk waren en belemmeren door duizend moeilijkheden onze geeste lijke bed 'ening. Zonder nog te praten van de officieuze breuk met Rome en de schandelijke politiek van den staat tegen over de Kerk, den godsdienst en God. De echtscheidingswetlen scheiden de echtgenooten, geven tot' geruchtmakende processen aanleiding, waardoor de families vernederd en gedeclasseerd worden, ver deelen en bedroeven het kind, geven ook gedeeltelijke of geheel kmderiooze huwe lijken en staan ook wettelijk overspel toe. De iaic'seering der ziekenhuizen berooft de zieken van de toewijdingsvollo en on baatzuchtige zorgen, die de godsdienst al leen kan inspireeren en van do bovenna tuurlijke vertrooeH&gi 4 die het lijden ver zachten en stelt hen bloot zonder de sacra menten to sterven. „Zulke wetten aldus het Episcopaat zijn geen wetten, doch hebben slechts den naam van wotten geüsurpeerd". Het is niet geoorloofd ze to gehoorzamen en we hebben het recht en den pl'cht ze te be strijden en door allo eerlijke middelen haar intrekking te bewerken. Het Doorluchtig Episcopaat wenscht een krachtige actie op de publieke opinie door een doelmatige propaganda, het voorhou den van de waarheid en door het bestrij den van do vooroordeelen, die het volk verstrikt houden. In do tweedo plaats een actie op do wetgevers en ten derde het aanwenden van ziju invloed op de regee ring en de wetgevende lichamen. Engeland. Uit het Lagerhuis Do geheimo diplomatie In het Lagerhuis diende het Labourlid Trevelyan een motie in, behelzende, dat geen verdrag met een vreemden staat zou worden gesloten zonder goedkeuring van hot parlement. Hij klaagde er over, dat do regeering de door MacDonald ingevoer de openbare diplomatie had verzaakt en weer was teruggekeerd naar do geheime diplomatie, waarb j de raadpleging van hc-t parlement niet noodzakelijk was. Do ondersecretaris van buitenlandscho zaken, Mae Neill, zeidc, dat er talrijke waarborgen waren voor de parlementaire controle op de buitenlandscho aangelegen heden. Do c-enigc uilzondering op de ge bruikelijke procedure werd gemaakt, toen de Labour-regeering hot Engelsch-Russi- sche verdrag toekende op den dag, toen het parlement werd verdaagd, terwijl zij wist, dat het verdrag niet door het Lager huis was goedgekeurd, waarmee zij critiok van het parlement op het verdrag voor maanden wist te verhinderen. De motio werd verworpen. Italië. Botsingen met fascisten Uit vele plaatsen van Italië komen be richten van botsingen tusschen Fascisten en de oppositie. Uit Bagni bij Florence en uit Vallo Belucca worden botsingen tus schen Fascisten en de frontrijders gemeld. Te Genua kwam he! tot een handgemeen met de socialisten. Te Syracuse hadden bloedige gevochten plaats tusschen de be volking en de Fascistische militie, die te Tripolis ingescheept werd. Tweo Fascisten werden gedood, twee militicsoldaten zwaar gewond. Egypte. De verkiezingen in Égypte 27 aanhangors van Zaghloel g e k o z o n Do Egyptische parlementsverkiezingen hebben in het geheele land een rustig ver loop gehad. Een poging te Alexandria om een demonstratie te houden werd door de politie verijdeld. Tot dusver zijn van 61 kiesdistricten de resultaten reeds bekend. Daarbij zijn 27 aanhangers van Zaghloel gekozen. De overige zetels zijn verdeeld onder de onaf- hankelijken en liberalen. Zaghloel zelf is met een overweldigende meerderheid go- kozen, maax verscheidene Zaghloelistische ex-ministers zijn verslagen, Sidky pasja, de minister van Binnen- landsche Zaken, is gekozen. BINNENLAND TWEEDE KAMER. Overzicht. Ecu jaar geleden werden regelen vast gesteld betreffende het ontslag van vrou welijke R-ksambtenaren, die in het huwe lijk treden. Voor de huwende onderwijze ressen konden deze regelen niet gelden, omdat de Lagcr-Onderwijswet een beletsel vormde om krachtens algemeenen regel aan do onderwijzeres eener openbare lage re school ontslag te verleenen op grond van het sluiten van een huwelijk. Daarom kwam Minister de Visser met een wetsont werp tot wijziging der L. O.-wet, waarbij aan de gemeenteraden de bevoegdheid wordt gegeven om te bepalen, dat de on derwijzeres,'die voor het bereiken van den 45-jarigen leeftijd in het huwelijk treedt, op dien grond zal worden ontslagen. En dit ontwerp werd gisteren behan deld. Do ter linkerzijde gezeten dames scho ten het harnas aan. Mej. Suze Groe- w e g en mevr. B a k k e r-N o r t en mej. Wester man waren heviglijk veront waardigd over dit „reactionsiro voorstel", over dezo „ongepermitteerde bemoeiing van do overheid met persoonlijke aangele genheden". Leden der recliterzijdo verdedigden het. Do katholieke heer Bulten kwam tegen de voorstelling op, als zou do onderwijze res, dio moeder is, beter voor haar taak geschikt zijn. Het tegendeel is veeleer het geval, omdat het moederschap veel zor gen met zich brengt. Verder betoogde do heer Bulten o.a., dat er niet zoo'n onder- wijzeresennood heerscht, dat het aantal ongehuwde onderwijzeresen door gehuw den zou moeten worden aangevuld. Het ontwerp is aangenomen met 85 te gen 27 stemmen. Met do Rechterzijde stem de vóór de heer de Boer (P.P.). Mej. Ivatz (G.-H.) had zich onmiddellijk vóór de stemming verwijderd. EERSTE KAMER. Overzicht. De lieer Do Gijselaar (Ghr. Hist.) is gisteren opgekomen tegen hetgeen de heer 'Mondeis (S.D.) gezegd had o.a. over den burgemeester van Leidon, dio „Allerzie len" heeft verboden. Hij wil daar niet diep intreden, omdat hij hier niet zit als burgemeester. Hij is van zijn daden geen verantwoording schuldig aan den raad, nog minder aan do volksvertegenwoordiging en nog veel minder aan een bopaaldo afdeeling daar van. De wet geeft nu eenmaal de bevoegd heid aan de burgemeesters en nu is het wel zeer moeilijk, gebruik makende van dat recht, iedereen tevreden te stellen Spr begrijpt niet, dat do zaak hier be sproken is. Het eenige wat de minister doen kan is, als hij een zachtaardig man is, den burgemeester niet voor te dragen voor herbenoeming of, als hij geen zacht aardig man is, hem morgen naar huls to sturen. Wanneer er sprake van oen hetze was tegen Heycrmans, zou tot ontslag aanleiding bestaan, maar hoe kan er van een hetze gesproken worden als er slechts een stuk van hem verboden wordt. Spr. wenscht nog iets te zeggen over de autonomie der gemeenten. Hij kan het schrappen van vacantiebijslagen op de ge- meentebegrootingen door Ged. Staten geen aantasting der autonomie noemen; het is slechts goede zorg voor de financiën, Er is echter iets anders waar spr. wel bezwaar tegen heeft, n.l. tegen het onthouden dor goedkeuring door Ged. Staten van begroo tingen. wanneer de gemeenten in do rich ting der bezuiniging gaan zooals de regee ring die wiel wanneer zijn pensioenkorlin- gen invoeren niet alleen voor nieuwbe noemde maar ook voor in rang verhoogde ambtenaren. (Zooals Leiden wilde doen doch door Ged. .Staten van Zuid-Holland verhinderd is! Red.). Spr. bepleit voorts bevordering van do zalmvisscberij en politietoezicht op de vis- schorij op de Noordzee.' Ook merkt spr. op. dat de eischen ge steld aan het toezicht op de veemarkten gelijk gebleven zijn. Het rijk heeft evenwel hierop bezuinigd, zoodat de kosten nu voor rekening van de gemeenten- komen, waar mee iiirji niet veel opschiet. Do exploitatie van den boschbouw acht spr. te duur. Hij wijst op particuliere maat schappijen, zooals do Voreeniging tot be houd van natnui-monumenten, dio groote complexen grond beheert en uitkomt, ter- wijl liet Rijk met groote tekorten werkt. HET VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND. Het protocol van Genève voor den Voh kenbondsraad. Verklaringen van de verte-» genwoordlgers van Engeland, Frankrijk, België en Italië. De Fransche bisschoppen hebben in een schrijven stelling genomen tegen de leeken wetgeving. BINNENLAND. Eerste Kamer Binnenlandsche Zaken en Landbouw. Oorlog. Justitie. (Kamer overzicht). Tweede Kamer Het wetsontwerp tot wijziging van de lager onderwijswet aan genomen met 35 tegen 27 stemmen (Ka meroverzicht). De opening van de intern. Bloementen toonstelling te Heemstede Een wande-' ling over de terreinen (3de blad). Onze Geïllustreerde Pagina Onze photo-pagina bevat vandaag o.m.: Prijsrebus Do ramp met de Soera kar ta De brand bij de firma Grootes te Westzaan Nieuwe spoorbrug over de Vecht. Minister R u y s de Boeren- b r o u c k verdedigt de toepassing van artl kei 88 dor Gemeentewet door burgemees ters. Plaatselijke omstandigheden moeten ten aanzien van het verbieden van toouecl- vertooningen den doorslag geven. Van spr. is geen ander standpunt te verwachten. De bezwaren tegen het toezicht van Ged. Staten op de gemeentebesturen be treffen ook vaak slechts den vorm. De min nister zal deze kwestie nogmaals onder zoeken. Hij gelooft echter niet, dat zijner zijds wijziging in don beslaanijen toestand is to verwachten. Het kanaalrech ten vraagstuk zal mot zorg onder do oogen worden gezien. Het overleg van thans tusschen do re geering en do landbouworganisaties is he ter, dan officieele vertegenwoordiging in den vorm van landbouwkamers Het sympathek betoogd van de heer Po lak tot behoud van onzo nationale schoon-» heden, zooals de molens in ons polderland, had allo instemming van den minister en hij zou ernstig overwegen, alles to doen wat mogelijk was om althans één polder in den ouden bisforis"'^), toestand te la- ton. Uitvoerig zette de minister nog eens uit een, wat do Regeering voor het noodlij dende Drente had gedaan, waarhij hii do woorden onderschreef van do hoer Sten- huis, n.l. dat Drente te voel inwoners heeft en alleen eered kan worden indien do jeugdige bewoners, zoowel mannen als vrouwen, emipreeron naar 't buitenland of een ander deel van ons eigen land. Vermelden we ten slotte noe. dat de mi nister erkende dat do Landbouwbooge- school en de Veterinaire Hoope.school zeer kostbare instellingen zijn. Het verweer op*'t betoog van don heer Westerdijk, dat do Landbouwhooeeschnol voor onzen landbouw •»r8f>'isch weinig be- teekent, was niet sterk We hoorden al leen dat curatoren en senaat zooveel mo gelijk deden om het onderwijs dienstbaar te maken aan den practischen landbouw. Deze hoogeschool is ook no-r een pro duct uit den na-ooriogschen tijd, toen wo aan geld eoen gebrek hadden. Mr r uit do woorden van don minister bleek wel, dat, wanneer de hoogeschol nog moest worden opgericht, men er niet aan zou denken. De begrooting werd z b. s eoi'dgekeurd, evenals die van het Staat.sboschbcheer. Omstreeks half vier kwam de minis ter van Oorlog weer aan het woord om zijn Dinsdagmiddag afgebroken redo voort. to.zetten. De hoer Mollmaker ,S. D.) had ophef fing gevraagd van de vestingsgrenzen in Utrecht, waardoor Utrecht in het Oosten geheel ingesloten is. De minster verklaar-^ de, dat de bezwaren van Utrecht nog jn studie zijn. maar nu reeds kon de minis ter mededeelen, dat cen wijzieing van het vestingssteLsel zeer waarschi'mliik uitge sloten is. Prof. v. Embden ,V.-D.), die voor de zoo- veelste maal zijn ontwapcnin<*s-hobbv ver dedigd had. kreeg een geweld i«o afstraf fing. dio oreor dan vernietigend was. Onjuiste citaten, ergerliikc eenziidieheid, gemis aan inzicht in de kwestie waarover hij spreekt. dn eenc beschuldiging na de andere kreeg de heer Van Embden ge motiveerd en geargumenteerd te hooien De minister beschuldigde den r-democratischcn r tismo, van het verspreiden defai- hot bi land van onjuiste voorstel ineen r"V onze weermacht en ten slotte enncluni-m-' de minister, aangetoond te hebben dat do heer Van Embden zelfs het terrein der enormiteiten betraden had.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1925 | | pagina 1