DE DOOD VAN EBERT. Jaargang. MAANDAG 2 MAART 1925 No. 4882 e (Souftcvnt jONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling 'Jen 10 cent per week 12.50 per kwartaaL Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaaL per post I 2.95 per kwartaaL jeïiiastreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver- bar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor- jing. Afzonderlijke nummers 5 cL, met Geïllustreerd 9 J*t Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT, ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertontiën 30 cenl per regel. Voor Ingezonden Mededeelingen wordt bet dubbele van bet tarief berekend. n Kleine adverlenllën, van ten boogste 30 woorden, waarin betrekkingen warden aangeboden of gevraagd, huur en ver- bunr, koop en verkoop 10.50. nummer bestaat uit twee en. lerr ooft ke, nze Pers Katholieke pers is i.vl tamoU. roudig al hierom n-'et, omdat de pers geleid en geschreven door men- En menschen hebben hun fout erf en iomingen. de knapste èn beste menschen zijn hnaaktheden minder in aantal en id afmetingen dan bij de meer ge- atervdingen En er beslaat geen s^- geen uitverkiezing, waardoor alleen ■st-bedoelden voor de courant zou- ijn aangewezen! zijn het er daarom allen over eens, de pers en ook de Kathol1 eke pers o'maakt is. irordt wel eens zóó geschreven, ter- et anders beter zou zijn. ft-ordt wel eens iets vermeld, waar- worden gezegd, dat het minstens „J uit de courant zou kunnen ge- zijn. terwijl van den anderen kant 3 iets niet „bericht" wordt, waar- lezers meenen met reden in hun mededeeling te mogen verlangen, dit laatste betreft moet ons echter 'n opmerking van het hart wij, eerlijk gezegd, riet op een al geval doelen. Meerdere Kalholie- jn zoo ten opzichte van hun Kalho- ourant gestemd, dat zij er gauw bij om hun verwondering er over te dat dat nu in de courant s'aat, ter- izelfde, als zij vernemen, dat de riet- lieke courant iets vermeldt, wat zij n e:gen blad niet hebben gevonden, ier tn v'ug verklaren, dat diè courant actief is, maar wat goed reken:ng ie houden met de nieuwsgierigheid jt publiek, en, al is er ook wat „sen- bij, dat mag toch ook wel! Doch, 36(j pmerkmg slechts terloops. men echter ook mo?e oordeelen over laad van onvolmaakthe:d van onze - dat zal men moeten erkennen, dat een kostbaar goed beschouwt, be- bewaart haar z e 1 f s t a n lid. then zond'gt zij nu en dan door reel aan zelfstandigheid wat, na- verkeerd is maar toch niet ïn tekort. Katholieke pers staat in dienst van tholieke Kerk, is onderworpen aan iatholek gezag wat voor haar. voor icderen KathoHek, ind:vi- een koninklijke dienstbaarheid ;s voor haar is er geen paus zondeT en zijn er geen bisschoppen zónder staf. Z:j staat niet in dienst van ieke personen of van groepen van iekenzij kijkt n:et om naar de van liet ge'hJ en bukt zich niet on- I van het „volk", maar streeft naar it voor wat z<j. naar eerl'jke over- erkent als waar en goed. schrijven dit laatste eens 'n keer omdat deze gedachte bij ons naar kwam a3s tegenstelling van het vol- wat wij lazen in hef laatste nura „De N'ouwe Eeuw": en d'ner van de „New-York Assoeiatmn'' hield een dagbladre- u't New-York, John Swinion, een •aarin hij o a opmerkte: Behalve iaralo bladen bes'oat er in Amerika trjfhanke'ijke pers Dat wie Niemand van ons durft zijn oprecht zeggen. Wanneer we (robeerden, zon 't toch nipt in de komen Tk krijg wekelijks 150 dol- n mijn blad mijn meen:ng te ver en gij al'en wondt eveneens voor ienst betaald Als ik in één nummer W6I ijn krant werkelijk mijn eigen mee- slond is binnen 24 uur op straat lurnalisfen van New-York zijn 'e liegen, te draaien, te schelden, Amnion te vleien, land en volk te en, alleen om hun dageliiksch brood 3nS penen. Wij zij* de marionetten en esti erktu:een van de rijken achter de ten: zij trekken de touwtjes en wij I. On-ze tijd, onze talenten. ons leven .AA on eigendom, wij worden intellec- teprostitueerd." mogen toch met rechtmatige fiêr- Htlaren dat het met de Nederland ws. over het algemeen, niet zoo ee- '8 En in 't bijzonder zulks verkla.- ij' onze Katholieke pers! ii ■i 19 0. rt hebben in ons nummer van Zater- m ^^deeld den ir'tslag van de can- in den Rijkskieskring Lei- (jiP secretariaat van de R. K. Kamor- e Leiden heeft deze met accuratesse aakt. uitgebreid© organisatie als onze Rijkskieskring Leiden 1 waarbij Kiesv. aangesloten is bet ^'aat verre van een s'necure, vol leen functie die n:et veel arbeid I' terwijl zooals dat met meer ivu_ten het geval is voor den op- •0n toeschouwer betrekkelijk wei- arbeid in het licht treedt, willen wij daarom den secreta ris van onzen Kieskring, den heer v. Ber- kel uit Gouda, eens openlijk waardeering betuigen voor de voortreffelijke wijze, waarop bij zijn veel-eischende functie ver vult. Zijn accuratesse gaat zoo ver, dat ze bij het publiceeren van den uitslag van de candidaatstelling misschien 'n keer tè ver gegaan is! De secretaris deelde n.l. daarbij mede, dat door 149 R.K. n i e t-1 e d e n van de R K. K:csv. te Hillegom een candidaten- lijst is ingediend voor de candidaten mr. dr. Kooien, mr. Aalberso, Loerakker, mevr. Bronsveld-Vitringa, prof. dr. Kcesom. Die mededeeling is ongetwijfeld bedoeld als een, laten we maar zeggen: curiositeit. Doch velen van hen, die dat bericht lezen, zullen wellicht gaan denken, dat de candi- datenlijst van die 149 Katholieke H'lle- gommers eenige effectieve beteekenis heeft voor de candidaatstelling in onzen Kies kring. En dat heeft ze geenszins even- in'n als dat zou hebben een candidaten lijst bij den R. K Rijkskieskring Leiden inge- d end door b.v. 149 Katholieke Leeuwar ders. Wie geen lid is van een Katholieke Kiesvereeniging sluit zich zelf uit van dee'namo aan de candidaats'ellingen voor de definitieve candidatenlijsten der R. K. Staatspartij. Daarom een van beide: óf men moet de candidaatstelling door anderen laten ge schieden, zonder de mogelijkheid om daar op eenige effectieven invloed uit te oefenen, óf men moet lid zijn van een Kathobeke Kiesvereeniging. Een derde mogel'jkheid bestaal er niet. En daarom moeten die 149 handteekeningen in het verband van de Katholieke kiezersorganisatie worden be schouwd als gelijk aan 0; 't kan n:et an ders. Wij bedoelen hiermede niet iets on aangenaams te zeggen aan het adres van die 149 personen, maareenvoudig de nuchtere werkelijkheid te oonstalceren. BUITERLASSEB Frankrijk. Accoord geteekend. Een voorloopig verdrag tiisschen Par ij s en Berlijn. Zaterdagmiddag heeft een voltallige ver gadering van de Fransche en Duitsche handelsdelegaties te Parijs plaats gehad. Het eerste aangekondigde compromis is door de beide regeeringen erkend en be- 'vestigd en door Raynaldy en Trendelen burg onderteekend. Een tweetal nota's werden gewisseld en zullen onverwijld worden gepubliceerd. Het compromis zal bestaan uit een pro- visorium van tien maanden, gedurende welken tijd Duitschland afziet van do voor deden van meest-begunstiging en een voorkeurregeling voor producten uit Elzas-Lot ha ringen op den grondslag van balveering der douane-tarieven toestaat. Voor de definitieve overeenkomst is Duitschland de positie van meest-begun- stigde mogendheid in uitzicht gesteld. Het nauwkeurige tijdstip, waarop deze overeenkomst zal worden afgesloten laat zich nog niet vaststellen, daar dit afhangt van de wijzigingen die in de douane-wet geving van Frankrijk zullen worden aan gebracht. Trendelenburg liet er geen twijfel over bestaan, dat de meest begunstiging abso lute voorwaarde is voor de definitieve overeenkomst. De veiligheidskwestie. Groote dingen in voorbe reiding. In zake bet vraagstuk van do Franscne veiligheid, zijn groote dingen in voorberei ding, wordt uit Parijs gemeld. Het Duit sche voorstel van een garantiepact, dat deze maand tweemaal toegelicht werd, op 9 en 20 Februari, wordt niet langer zonder meer door Frankrijk afgewezen. Verschil lende bladen lieten dit de laatste dagen reeds veronderstellen, Vrijdagmiddag heeft Herriot zich in de Senaatscommissie over deze zaak uitge laten en verklaard, dat het uur niet meer ver af is, dat Duitschland voorstellen zal doen, welke Frankrijk echter alleen zal aanvaarden in het volledige en onaange taste kader van het geheele tractaat van Versailles, vooral met de verzekering, dat alle grenzen der Duitschland omringende landen op gelijke wijze beschermd zullen worden. Deze formule is soepeler dan zij lijkt. Zoowel Bainville als Pertinax laten door schemeren dat bet niet onmogelijk is, dat Duitschland een wijziging van de couloir van Danzig toegezegd is en, ten einde de genoegdoening te krijgen aangaande Gp- per-Silezië en Oostenrijk, zou Duitschland, na toegelaten te .zijn tot den Volkenbond en den Raad van den Volkenbond, kunnen rekenen op artikel 19 van het Convenant, dat de mogelijkheid van territoriale wijzi gingen opent. Bainville meent, dat Polen, dat het gelag van de regeling zou moeten betalen, gebaat zou zijn bij de verzekering „Een onpartijdig en getrouw man". Rouw in Duitschland. De indruk in het Buitenland. Een verklaring der rijksregeering. De rijksregeering heeft Zaterdagavond een door alle leden van het kabinet getee kend© verklaring gepubliceerd, die als volgt luidt: „Met rijkspresident Ebert is een man heengegaan, die onder inzet van zijn ster ke persoonlijkheid heeft weten te berei ken, dat in de verwarring der revolutie het Duitsche volk uit vrijen wil de Na tionale Vergadering bijeenriep, waardoor aan het Duitsche staatsleven weer een wettelijke basis werd gegeven. In deze moeilijke tijden heeft de overledene zijn ambt van rijkspresident met voorbeeldigen ijver en staatsmanskunde vervuld. In de verwarring van de buitenlandscbe politiek nam bij de verantwoordelijkheid voor be sluiten op zich, die na vele mislukkingen op den weg tot den wederopbloei wezen. Onpartijdigheid en getrouwheid aan de wet waren zijn richtsnoeren. Hij heeft het Duitsche vaderland in de zwaarste tijden al3 een. oprecht man gediend".» De overbrenging van het lijk. Duizenden langs den weg. Het stoffelijk overschot van president Ebert is in den nacht van Zaterdag op Zondag overgebracht van het West-Sana torium naar het presidentspaleis in de Wilhemstrasse te Berlijn. In een met vier paarden bespannen koets werd het stoffelijk overschot ver voerd, gelegd in een eenvoudige bruine eiken kist, gedekt met de vlag van den president, goud-rood met zwarten adelaar midden op. Een bloemstuk van witte ro zen, de laatste groet van de familie, was het eenige dat de baar sierde. De stoet werd voorafgegaan door hereden agenten van de Schutz-polizei, g- -Igd door 50 manschappen te voet. Achter den lijkwa gen volgde eerst een koets met de naaste familie, daarachter in een koets de leden van het Rijkskabinet. Afdeelingen van de vereen. Reichsbanner Schwarz-rot-gold volgden eveneens van de Brandenburger Tor af tot aan do Wilhelmstrasse, om de eerewacht te vormen. Alle manschappen droegen fakkels, die zij omlaag gericht hielden bij wijze van rouwbetoon. Langs den geheelen langen weg, dien de stoet volgde, stonden duizenden wachtenden opgesteld. Het aantal werd geschat op 30.000. Bij het naderen van de lijkkoets ontblootte men het hoofd. Donderdag begrafenis. De Rijksregeering en het Pruisische kabinet hebben zich beziggehouden met de kwestie met welke ceremoniën de ter aardebestelling van Ebert zal plaats heb ben Het bureau van den rijkspresident deelt mede, dat de teraardebestelling Donder dagmorgen om tien uur te Heidelberg zal plaats vinden en wol op het mooi gelegen bergkerkhof aan de Rohrbachstrasse. Een speciale trein zal de familie daarheen brengen. De verdere regeling van de plech tigheid hangt af van de bepalingen in het testament van Ebert dat nog geopend moet worden. De rouw in Duitschland. Uit alle deelen van het rijk komen be wijzen van deelneming binnen. De Nord Deutsche Lloyd liet op al haar schepen de vlag halfstok hijschen. In vrijwel alle Duitsche landen zijn do regeeringen onmiddelijk bijeengekomen om een rouwvergadering te houden. De Pruisische regeering verbood voor Zaterdag en Zondag alle feestelijkheden. Ook de theaters en de bioscopen moesten gesloten zijn. Kort levensoverzicht. Friedrich in de wandeling Fritz Ebert werd op 4 Februari 1871 te Heidel- berg geboren, als zoon van een arm ar beidersgezin. Juist in de dagen dus toen heel Duitschland juichte over de op Frankrijk behaalde overwinning en toen ook de geboorto plaats had van het Duitsche keizerrijk dat nog geen halve eeuw later door Ebert mede zou worden begraven. Eberts ouders bestemden hun jongen voor het zadelmakersvak. Na zijn leertijd kwam de „Handwerksburschenzeit" en bij zijn rondzwervingen kwam hij aldus te Bremen. Hier begon ook zijn arbeid voor de vakbeweging en voor de politiek.Reeds in 1892 werd hij mederedacteur aan do sociaal-democratische „Bremer Bürgerzei tung". Tot 1905 bleef hij in Bremen, waar hij het laatst als leider van het „Arbeiter sekretariat" werkte. In 1905 werd hij als lid van het sociaal-democratisch partij bestuur gekozen en verhuisde hij naar Berlijn. In 1912 werd hij voor Elherfeld- Barmen in den Rijksdag gekozen. In 1913 werd hij aanvankelijk tegenstribbelend mede-voorzitter van de sociaal-demo cratische partij, waarvan de leiding door den dood van Singer (die door Haase werd vervangen) en van Bebel open was geko men. Sedert 1916 was Ebert ook voorzitter van de sociaal-democratische Rijksdag- fractie. In 1919 werd hij president van do Duit sche republiek. Waardeering der Fransche pers. De Parijsche bladen uiten algemeen leedwezen over den dood van Ebert. Aan- gezeien deze te Parijs beschouwd werd als het voornaamste en volgens sogimigen zelfs als het laatste bolwerk tegen het groeiende Duitsche nationalisme, acht men zijn heengaan bedenkelijk uit het oog punt van de toekomstige Fransch-Duit- sche betrekkingen. Ebert, zoo schrijft de „Temps", die per soonlijk had deelgenomen aan de voorbe reiding der Constituante, had dientenge volge de neiging de constitutie van Wei- mar met de grootste energie verdedigen Zijn dood zou dus van dit standpunt be zien ernstige gevolgen kunnen hebben. Bainville schrijft, dat Ebert in de Duitsche regeering de eenig overgebleve ne was, die nog de republikeinsche idee vertegenwoordigde. Thans is do Duitsche republiek onthoofd; er moet een nieuw staatshoofd worden gekozen, terwijl de monarchisten regeeren. Zullen dezen oor- deelen, dat thans het oogenblik is geko men om de candidatuur van een Hohen- zollern op te werpen? De constitutie van Weimar verbiedt dit niet. Zullen ze inte gendeel oordeelen, dat de restauratie niet moet afhangen van het toeval eener stemming, dat de kroon niet onderworpen mag worden aan een volksstemming en dat het beter is een president te doen ver kiezen die te zijner tijd bereid zou zijn zijn plaats af te staan aan een keizer of koning? In elk geval luidt de dood van Ebert waarschijnlijk de doodsklok over de Duitsche republiek. Eberts opvolger. Naar de ochtendbladen van vandaag melden zal de verkiezing van den nieu wen Duitschen rijkspresident waarschijn lijk op 26 April a.s. plaats vinden. Als candidaten worden genoemd: Marx, de vroegere rijkskanselier en de ex- kroonprins. van den vrede in Europa en daarvoor iets over mag hebben Voorloopig zijn dit alles nog vage denk beelden. Herriot beeft medegedeeld, dat Frank- renk een conferentie voorstelt, die slechts een simpele uitwisseling van gedachten zou zijn en plaats zou hebben te Brussel, na de zitting van den Raad van den Vol kenbond. Duitschland zou in zake do ont wapening slechts geboord worden over de modaliteiten, waarover de geallieerden het eens zouden geworden zijn. Zweden. De begrafenis van Branting. Enorme belangstelling. De teraardebestelling van Brapting is gisteren een groolsche plechtigheid gewor den. Bij den kerkdijken dienst waren te genwoordig de naaste familieleden, het Zweedsche hof, het corps diplomatique en vele vooraanstaande persoonlijkheden in den lande. Haast de geheele bevolking van Stock holm was tegenwoordig bij de overbren ging van het stoffelijke overschot naar het kerkhof, terwijl een bijna eindelooze stoet stil voorbij het graf trok, spraken o.a. de zoon van Branting, de le:ders van de vak- vereenigingen Sand'er, Engberg en Hans- son, en uit het buitenalnd Shaw uit Enge land, Stanning uit Denemarken, Renaudel uit Frankrijk en Wels uit Duitschland. Turkije. De Keerden-opstand. Gevaar voor uitbreiding go we ken? Uit Constantinopel wordt gemeld: Alle gevaar voor een uitbreiding van den op stand in Koerd;stan wordt thans als gewe ken beschouwd. De opstand beperkt zich tot een gebied van ongeveer 70 K M. lengte en 40 K.M. breedte, waarvan de dorpen Paloe, Goendji, Piram en Lite he do vier hoeken vormen. Vele Koerdische volksstammen weiger den Said om zich bij den opstand aan te sluiten, gevolg te geven aan do uitnoodi- ging van Sjeik. Beweerd wordt dat tal rijke leden van die volksstammen naar HET VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND. De dood van president Ebert. In den nacht van Zaterdag op Zondag is zijn lijk overgebracht. Donderdag heeft te Heidel berg de begrafenis plaats. De indruk te Parijs. Wie zal hem opvolgen? Accoord inzake een voorloopig econo misch verdrag tusschen Frankrijk en Duitschland geteekend. De Koerdenopstand schijnt zich niet verder uit te breiden. BINNENLAND. Een wetsontwerp tot wijziging van de Drankwet is voor 1 Mei te verwachten. (2de blad). Overwogen wordt aan onderwijzers voor het bezit van de acte Land- cn Tuin bouwkunde L. O. een uitkcering te verlee- nen (2de blad). B. en W. van 's-Gravenhage zijn voor nemens, in ieder geval voor hun gemeente den zomertijd te behouden (2de blad). Een „contracfloos" tijdperk in de bouw vakken (2de blad). De onderhandelingen in dc steenindus- tric zijn hervat (2de bl?d). OMGEVING. Overleden is de zeereerw. heer Pichot, pastoor te Noorden. Diakbekr zijn gegaan om samen te werken met do geregelde Turksche troepen. Tal rijke telegrammen worden te Angora van Koerden ontvangen waarin trouw wordt betuigd aan de regeering. De religie use strijd Aan een twaalftal reactionaire Moel'nhs in Ctamboel is verboden in do moskeeën te preeken. De regeering stelt een vervol ging in tegen de religieuse drijvers in het district Adana, die de ambtenaren be schuldigen van atheïstische vervolging. BIUK^.NLAND De Tweede Kamerverkiezingen. R.-K. Rijkskieskring Haarlem. In den R.-K. Rijkskieskring Haarlem zijn de volgende candidaten gesteld. (Het tusschen haakjes gestelde getal geeft aan 't aantal malen dat zij zijn voorgedragen): mr. J. B. Bomans (in 3L Kiesverenigin gen); mevr. BronsveldVitringa (24); mr. P. J. M. Aalberse (2); J.#H. W. Bal vers (2); dr. J. ten Berge (1); G. v. d. Bilt (5); G. P. Bon (1); Th. Brouwer (1); G. Bulten (1); J. Burgers (1); G. L. A. Deckers (1); II. E. Everard (17); H. A.' J. von Vrijtag Drabbe (10); L. F. Guit (3); mr. van Haastert (1); Chr. Jansen (20); dr. Th. Koot (1); mr. dr. L G. Ivorten- horst (1); J. J. Klaarenbnek (3); majoor Lambooy (2); Alph. Laudy (3); W. B. van Licmt (1); A. J. Loerakker (19); An nie Meijer (1); A. B. Michielsen (9); W. Mooyman (1); mr. P. Reymer (1); mr. G. Russel (2); prof. Alph. Steger (9); prof. Veraart (7); baron van Wijnbergen (2). Ingediend werd verder nog èèn vrijo lijst voor mej. Annie Meijer. Het Kamerlid Van Vuur en. De heer Van Vuuren, R.-K. lid van de Tweede Kamer, deelt in het dagblad „Ons Noorden" mede, dat hij geen candidatuur voor Drente meer wenscht te aanvaarden. „Dit besluit", schrijft hij, „komt niet voort uit cene opwelling van het oogen^ blik. Ik heb het onmiddellijk en schrifte lijk aan de vier personen, die dit m. i. al lereerst behoorden te weten, medegedeeld, zoodra het bekende communique van Drente's R.-K. Kieskringvergadcring te Nieuw-Amsterdam in de bladen is ver schenen. Op hun verzoek hield ik echter de mededeeling in het openbaar voorloo pig terug. Dat ik door dit besluit ernstig gevaar loop den zetel in dc Tweede Kamer, dien ik twintig jaar bezet, te verliezen, ben ik mij ten volle bewust. Ik accepteer dit mo gelijk gevolg zeker niet zonder eenig pijn lijk gevoel, maar zonder aarzeling, liever dan een daad te plegen, dio m.i. karakter loos zou zijn." Men weet, dat "uit Drente veel verzet tegen de candidatuur-Van Vuuren is go- rezen, omdat hij zich niet voldoende voor de. Drentsche toestanden zou interesseren. R.-K. Kiesvcreen. te N ij m c g e n. Vrijdag vergaderde de R.-K. Kiesver. te Nijmegen onder Voorzitterschap van prof. mr. v. d. Heijden. De Kamerleden, mr. v. Schaik en Bulten hielden op deze vergadering een politieke rede. De Voorzitter dankte beide spre-*

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1925 | | pagina 1