16e Jaargang. VRIJDAG 27 FEBRUARI 1925 No. 4880 9e £eicbeHe (Bou/tomt leABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling or Leiden 1© cent per week 12.50 per kwartaal. 0D2e Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal. raDCo per post I 2.95 per kwartaaL [et Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné'a ver rijdbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor- letaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd ondagsblad 9 Sit. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 s POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone adverlenlISn 30 cent per regel. Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het s dubbele van het tarief berekend. Kleine advertentlën. van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen wewden aangeboden of gevraagd, huur en ver buur, koop en verkoop 10.50. lit nummer bestaat uit drie il'dcn- 'rijsvraag Photo-pagina. To beginnen op heden en op veertien ililereenvolgende Dinsdagen zal in de aoto-pagina van ons blad worden opge- S omen een prijsvraag-photo. Deze photo zal voorstellen een plek bin- de grenzen van Nederland, nu eens in hartje van een onzer steden, dan weer de vrije natuur. Wanneer de geheele reeks van vijftien 's in ons blad is afgedrukt, kunt ge bladz. 3 van het eerste blad voorko- lend Inyulbiljet opzenden. ^Bij bet opsporen van de gemeente wordt geholpen, eenigszins ten minste, door it onderschrift der foto Dit zal bestaan uit vier regels en één ïzer regels zal beginnen met den zelfden (ter, waarmede ook de naam der gemeen- bcgint. Dit zal nu eens de eerste, dan r de tweede, derde of vierde regel van onderschrift zijn. Knipt dus het Invulbiljet, uit, bewaart ïl goed. let op de Prijsvraagfolo van he rn, 27 Februari, (No. 1), vul de gemeen- achter No. 1 (als ge haar tenminste «i iden kunt), wacht dan a.s. D'nsdag op oio No. 2, en als ze alle vijftien versche- >n zijn, en U dus het gebeeTe biljet hebt eri gevuld, schrijft U er Uw naam en adres i en zendt liet aan de Redactie van „De idsche Courant". Devijf beste inzendingen win- en e e n f r a a i e n p r ij s, en wel een looie orqinee'e eis. kit Ook als meD niet alle oplossingen m raden (er zullen vrij moeilijke onder n) kan men de--goede inzenden, en maakt o wellicht toch nog wel een kans op een BSJ8TE6SLA$D België. Het vrouwenstemrechi. e Kamerdebatten begonnen. In de Blegische kamer is gisternamiddag t debat begonnen over het vrouwenstem- Me ebt voor de provincie. Zooals te voorzien was zijn de socialis- die vreeselijk bang zijn voor de gevoi- a der politieke medezeggenschap van de uw, een obslructietaktiek begonnen, it minder dan veertig sprekers hebben ih laten inschrijven: de meeste bebooren de socialistische partij. Zij willen door enlange redevoeringen de besprekingen iken tot de a.s. parlementsontbinding, aarschijnlijk 7 Maart a.s.), die de goed-' uring van dit wetsvoorstel natuurlijk moge'ijk 'zal maken. geheele namiddagzitting werd inge- men door die besprekingen. Dat wijst er ~ds op dat de socialisten, gesteund dqor liberalen, de z.g. apostelen der vrijheid, j zeker hun doel zullen bereiken. Duitschland. De veilinheidskwestie. nieuw Duitsch voorstel, Volgens een bericht van de „Deutsche teem. Ztg." is een n;euwe stap van de "sche regeering inzake het veiligheids- lagshik te wachten. le Duitsche regeer'ng zal in hoofdzaak >r de Westelijke grens een garantiepact ^tellen, terwijl over de Oostelijke grens kpaa'de aanduidingen zullen worden pÜ °laa^-.Over de Zuidg-rens van Duitsch- b: nd zal in het geheel niet worden gespro- 29 De onderhandelingen mei Frankrijk. ien voorloopig verdrag in 't zicht. 9e chef van de Duitsche delegatie, Tren- j lenburg, heeft gistemiddag aan den anschen min'ster van Handel, Raynal- de schriftelijke nota- overhandigd, - n het standpunt der Duitsche regee- ten opzichte van het voorlopig haa- .erdrag neergelegd is. De Duitsche re- eT!n£ verklaart zrch bereid het voor- 'P'fte handelsverdrag onder zekere voor- arden af te sluiten. taynaldy heeft twee dagen bedenktijd ■zocht en zal in eene volledige zitting he'de delegaties op Zaterdagmiddag sshssing van Frankrijk mededeelen. J uet er evenwel geen twijfel over be- P- dat hij persoonlijk genegen was de sche voorstellen tot onderteekening uet voorloop:g verdrag aan te nemen. de voltallige zitting van Zaterdag zal Protocol worden overhandigd of wel uitwisseling van nota's plaats vin- -™sende paragraaf van deze voor- Variiï-i 0V€reenkomst is die, waarin iawTtT zic^ reeds had bereid ver- nir i u,tsc_hland in het definitieve ver tui pos ,'e van meest begunstigde na~ te staan. #lv9«''jI^)ur^ gaat Zaterdag met een u de delegatie naar Berlijn terug. De bezitting van het Saargebied. Een nieuw Duitsch protest. De Duitsche regeering beeft dooj den minister van Buitenlandsche Zaken Stre- semann oen nota aan den Volkenbond ge richt, waarin voor de tweede maal gepro testeerd wordt tegen de aanwezigheid van Fransche troepen in het Saargebied. De nota is tamelijk scherp gesteld; z:j zal in Maart a.s. behandeld worden. De heftige toon valt des te meer op, omdat de Vol kenbondsraad zich reeds vroeger voor de vermeerdering van de plaatselijke gendar merie in het Saargebied en voor het terug trekken van Fransche troepen heeft u'tge- sproken en juist voor dit jaar een belang rijke vermindering van de-ze troepen in uitzicht heeft gesteld. De Octoberputsch ie Hamburg. Voor de rechtbank te Altona begon giste ren het proces tegen 174 communisten we gens deelneming aan de Hamburgsche Putsch in October 1923. Zij worden be schadigd van deelneming aan een hoog verrader! ijko onderneming. Er zijn 350 gelnVp.- gedagvaard en het proces zn' dan cml: oen'go maanden duren. Enge'and. Ken quadruple allian.ic. Naar de Engelsche bladen melden, heeft de nationale uitvoerende commissie van den Engelschen mijnwerkersbond den eer sten stap gedaan, om te geraken tot de op richting van een groote combinatie der vakvereenigingen, welke 2H miliioen ar beiders zal omvatten. De secretaris der uitvoerende commissie Goo heeft-n.l. opdracht gekregen de vol gende week te Londen een samenkomst te hebben met de commissies van den natio- nalen bond van spoorwegpersoneel, van den bond "van machinisten en stokers, van de vereeniging van machinistenbonden, "van de transportarbeiders-unie en van den nationalen transportarbeidersbond om een overeenkomst te treffen met belrekk:ng tot een gemeenschappelijk optreden bij toekomstige crisissen. Op doza samenkomst zal er een met den algemeenen raad van het vakvereenigingscongres volgen. Deze nieuwe „quadrup e all:antie" zal dus, naar de Westminster Gazette opmerkt alle mijn werkers, alle takken van het transportbe drijf en ale machinisten en rs om vatten. Rusland. Lo rijd om den tsarenkroon. Twee c a n d i d a t e n. Kort geleden werd te Parijs een bijeen komst van vooraanstaande Russische mo narchisten gehouden. Er werd besloten grootvorst Ni kola j Nikolajewitsj als den toekomstigen regent van Rusland te be schouwen, en zijn candidatuur te steunen. De candidatuur van „tsaar" Cyrillus werd afgewezen. Deze houding tegen den „tsaar" wordt verklaard door het feit, dat zijn rechten op den Russisch en troon zeer twijfelachtig zijn. Bovendien heeft het feit, dat hij zich zelf tot tsaar heeft uitgeroe pen en wel terwijl hij nog op vreemden bodem vertoeft, bij zeer vélen een anti- patlre tegen den „tsaar" gewekt. Op deze conferentie is besloten een oproep te pu- büceeren, waarin een uitvoer ge bcsehr j- ving zou gegeven worden van be! program der monarchisten en van bun doeleinden. Er werd besloten drie bladen uit te geven. Een er van zal verschijnen onder redactie van prof. A'exinsky; voor de uitgave van dat blad hebben Amerikaansche bankiers drie miliioen francs gegeven, althans zoo beweren de monarch'sten. Het sehünt dus dat de kansen van Nikolaj N:kolawitsj weer stijgen. Het blad van Cyrillus in Amerika moest ophouden te verschijnen, daar de middelen waren uitgeput en de be langstelling der in Amerika vertoevende Russen te gering was om het biad van den „tsaar" in leven te kunnen houden. De belastingen worden niet betaald. „Izwestia" deelt mede, dat de geringe ontvangsten van de belastingen in de laat ste maanden de regeer'ng ten zeerste ver ontrusten. De wanbetaling heeft een epi demisch karakter aangenomen en bedreigt zoowel de geheele Unie als de plaaise'ijke organen van zelfbestuur. Reeds nu onder vindt de regeering de gevolgen van deze nieuwe strijdwijze der boeren fee dp re geering Griekenland. Het conflict met Turkije. Een gunstige wending. Volgens het laatste nieuws uit Constan tinopel heeft de Turksche gedelegeerde in do gemengde commissie voor de uitwis seling do volgende verklaring afgelegd: „Hoewel de Turksche regeering haar stand punt nopens de uitwisselbaarheid van me tropolieten handhaaft wenscht zij niet af te wijken van haar belofte te Lausanne no pens het patriarchaat gedaan en uit hoof de van haar verlangen om de stabiliteit van deze instelling te bevorderen wil zij veroorlooven, dat de metropolieten en an dere personen aan het patriarchaat ver bonden, uit hoofde van hun officieele po sitie in Turkije blijven." Voorgesteld wordt, dat de Grieksche ver tegenwoordiger in de gemengde commissie dezen zal verzoeken om, terwijl Grieken land zijn standpunt nopens de niet-uitwis- selbaarheid oveneens handhaaft, nota van deze plechtige verklaring te nemen en daarmede het geschil als opgelost te be schouwen. Wat er met den verbannen pa triarch zal gebeuren of hem veroorloofd zal worden naar Turkije terug te keeren, dan wel of hij vervangen zal worden, blijkt uit dit telegram niet. Zeer waarschijnlijk is de Koerdische rebellie niet vreemd aan de verzoenende houding door de regeering te Angora thans r Griekenland aangen ^'-Mi. Turkije. lc opstand der Koerden. Het koninkrijk Koerdistan uitgeroepen. De „Times" meldt uit Constantinopel: De opstandige Koerden hebben gisteren Kharpoet en Diarbekir genomen (volgens andere berichten zouden de Turken het weer heroverd hebben). Zij proclameerden een van do zonen van Abdoel Hamid tot koning van Koerdistan. De staat van beleg is geproclameerd in Malatia tot de West- Eufraat. De Turksche vliegers bombar deeren de opstandelingen, doch in afwach ting van de aankomst van voldoende strijd krachten, worden in de eerstvolgende da gen geen ernstige botsingen verwacht. Te Constantinopel verluidt, dat Turksche troepen en een gedeelte van de gendarme rie zich bij de opstandige Koerden hebben aangesloten. Do rebellen zouden goed uit gerust zijn met machinegeweren. Het aantal opstandelingen wordt tus- schen de 7 en 20 duizend geschat. De Turksche regeering heeft versterkin gen gezonden aan het bedreigd gebied, dat diep onder sneeuw ligt. Een Turksche manoeuvre? De „Daily Tel." verdenkt de Turksche regeering er van den opstand der Koer den tof voorwendsel voor een troepencon centratie aan de noordgrens van Irak te gebruiken. Het blad voorziet de traditio- neele Turksche intimidatie, vergezeld van bedreigingen, alsmede een invasie, in het gebied van Irak. Andere berichten, o.a. de „Chicago Tribune", verwachten groote moeilijkheden voor de Turksche regeering, daar sjeik Said heeft aangekondigd dat zijn goddelijke missie hem veel aanhang heeft gebracht, waarbij de chef der Russi sche propaganda te Constantinopel van hot ophitsen der Koerden tegen de Tur ken wordt verdacht. De keuze der Turk sche officieren, die tegen Said zullen op- trekkenjais door Ismet pasja persoonlijk ge schied, teneinde zeker te zijn van hun lo yaliteit. De bolsjewiki achter de schermen? Uit Britsche en Amerikaansche bron wordt gemeld, dat de opstand der Koer den in werkelijkheid door de Bolsjewiki is geënsceneerd, om te verhinderen dat de Turksche nationalisten hun expansie naar het Oosten, naar Turkestan, zouden kun nen richten. De begeving gaat echter, naar men zegt, onder de vlag van het nationa lisme der Koerden, die een prins het Huis van Osman als kalief -> u willen plaatsen. Arabië. De nieuwe Hebreetswsche U"* Een rouwdag der Arabieren. De correspondent van de „Daily Express" te Jerusalem seint, dat de Arabieren «van Palestina een drastisch en boycot voorbe reiden tegen lord Balfour, als deze den eersten April aankomt om de nieuwe uni versiteit van Jerusalem te-openen. Deze actie is toe te schrijven aan de felle vijandschap tegenover het Zionistisch re giem, dat Engeland aan Palestina heeft opgedrongen. Aan dit regiem zal de naam van lord Balfour steeds nauw verbonden zijn, daar hij de beroemde verklaring heeft opgesteld, waarop de Zionistische politiek in Palestina steunt. Ook de nieuwe univer siteit, welke hij zal openen, is Zionistisch. De eerste steen werd in 1918 gelegd door den Zionistisch en leider dr. Weissmann. De Arabische uitvoerende raad, dio de overweldigende Arabische meerderheid in Palestina vertegenwoordigt, keurde giste ren den boycot goed op grond daarvan, dat de politiek, welke steunt op de verklaring van Balfour noodlottig is voor Palestina. De volgende motie werd aangenomen: Er zal geen ontvangst ter eere van lord Bal four worden gehouden. Op den dag van zijn aankomst zal de arbeid in het geheele land worden neergelegd en het volk zal in de moskeeën om voorspraak hidden. Loden van officieele en niet-officieele verecni- gingen én nationale instellingen zullen, evenals de Arabische notabelen, zich er van onthouden lord Balfour formeel of particulier te ontmoeten. Alle Arabische zullen met rouwrand verschij nen en dij korten inhoud van de verkla ring van Balfour in het Engelsch weerge ven. Den autoriteiten is door den Arabischen raad medegedeeld, dat zij als verantwoor delijk zullen worden beschouwd voor de gevolgen, welke het verleenen van toestem ming tot het houden van eenige openbare of particuliere joodsche pro-^Zionistische betooging op den Arabischen rouwdag mocht hebben. Amerika. Ongeregeldheden op Guadeloupe Nadat de verkiezingscampagne verleden jaar reeds tot ernstige troebelen aanlei ding heeft gegeven, is thans een staking op een suikerplantage de oorzaak dat het er wederom rumoerig is toegegaan. Het feit, dat de arbeiders en kleine planters den aankoopsprijs van een partij suikerriet on voldoende achtten,, was aanleiding tot een staking, welke in Morne-a-l'Eau, Port- Louis on Petit-Cawal onlusten ten gevolge bad. Een groe" stekers, ten getale van 500, staken de rietvelden in brand en deden een inval in do woning van den direc teur der onderneming. Duval, in laatstge noemde plaats. Slechts vijf gendarmes ver dedigden de woning tegen de woedende massa. Het kwam tot een hevige schietpar tij, waarbij negen stakers werden gedood en twintig gewond. Twee gewonden, die de vlucht hadden genomen naar de rietvel den, welke in brand werden gesloken, kwa men om. BiE^^LAND EERSTE KAMER Overzicht De leider der Christ.-hist. fractie, de heer De Vos van Steenwijk, heeft gisterenmiddag nog nader zijn liefde voor de coalitie uitgesproken en daarbij elko andere regeeringsbasjs als pnpractisch en ongpwenscht afgewezen. Prof. Van Embden besprak voor de zoovoelste maal weer eens de gif gassen en straks bij de begrootingen van Oorlog en Buitenlandsche Zaken krij gen we deze redevoeringen van hem nog eens terug. De Vrijzinnig-democratische professor houdt vol, dat de chemische oor log zóó verschrikkelijk, zóó kostbaar is, dat er voor ons land 'met zijn beperkte midde len niets anders overblijft dan den heelen militairen boel maar op te ruimen. Verder meende de heer Van Embden, dat onze Begeoring te weinig doet om het werk van don Volkenbond te steunen, en vooral was hij ontstemd, daar de Regee- ring nog steeds overweegt, of zij het pro tocol van Genève al of niet zal ratificeeren. Minister Van Karnebeek was echter niet aanwezig om deze critiek op zijn bui ten- land sch beleid in ontvangst te nemen De rede van den heer Van Embden droeg alle kenfeekonen van een hopelooze verde diging van het Vrijzinnig-democratisch ontwanoningsstandpunt. Het pleidooi ging letterlijk uit als een nachtkaars. In een even geestige als rake rede haal de de nieuwe leider der anti-revolutionaire senaatsfractie, prof. Diepenhorst de belangstelling weer op, waarbij vooral de heer Wibaut menige veer moest laten, wat Tui. gezien zijn vele interrupties, allerminst prettig scheen te vindon. Ten slotte besprak ook de anli-revolutio- naire fractieleider het coalitie-vraags'uk Hij was misschien niet zoo enthousiast er voor als de heer De Vos van Steenwijk, maar hij zag vooreerst geen andere moge lijke regeeringseombinatie dan de Coalitie En dan wilde hij do Coalitie handhaven om twep redenen, en wel om een parlementair kabinet te handhaven, wat dringender dan ooit noodig is, en omdat alleen onder een ooalvtieregoering de christelijke grondsla gen in onze samenleving gehandhaafd kunnen worden. Om kwart over vier kwam de heer Sten hu is (S.D.) nog aan het woord Hij l e- ireed de rede van den beer B Vos nwijk. TWEEDE KAMER. Overzicht Kamer maakte gisteren n behandeling der artikelen van het wetsontwerp tot herziening van het Rpgoeringsreglement van Nederlandsch- Indië. Bij het eerste artikel kwam reeds een belangrijk meeningsverschil tot uiting om trent do verhouding van den Gouverneur- Generaal tot de Kroon. De eene groep meende, dat het opperbestuur van den Koning moet worden verstaan als een „op pertoezicht", zoodat aan hot koloniaal be stuur en vooral ook aap den Gouverneur- Generaal een groote zelfstandigheid dient te worden gelaten: de andere groep wilde den Koning het opperbestuur doen behouden, zooals dit van ouds bestond en ten over vloede daarbij nog eens vastleggen, dat de Gouverneur-Generaal het algemeen be stuur uitoefent met inachtneming van 's- Konings aanwijzingen. HET VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND. De debatten in de Belqische Kamer over het vrouwenkiesrecht begonnen. De onderhandelingen over een voorloo pig handelsverdrag tusschen Duitschland en Frankrijk nemen een goede wending. Turkije schijnt een verzoenende houding aan te nemen in het conflict met Grieken land. De opstand der Keerden tegen de Turk sche regeering breidt zich uit. BINNENLAND. Bescherming van de Engelsche Bloe men en Bloembollen (Land- en Tuinbouw) De Tweede Kamer over den zomertijd. Vervolg Vergadering crediteuren Hanze- bank Benoeming van een commissie (Stadsnieuws). Onze Geïllustreerde Pa ina Do photo-pagina bevat o.m.: Prijsraad sel De viering van het zilveren huwe lijksfeest van den burgemeester van War mond De voetbalwedstrijd Roode Dui- vels-Zwaluwcu Pet bonder jarig be staan van bet gvmnn "r>—«->»r,r Minister de Graaff, zag de aanvulling „met inachtneming van 's Ko- Dings aanwijzingen", welko door een groep rechtsche Kamerleden was voorgesteld, liever niet aangenomen. Ook zonder deze aanvulling brengen de niouwq bepalingen in volstrekten zin de verantwoordelijkheid van den Gouverneur-Generaal reeds aan do Kroon en wordt het preventief en repres sief toezicht van don Minister behouden, betoogde deze bewindsman. Met 47 tegen 20 stemmen (van rechts slemden alleen do anli-revolutionaire hoe ren Colijn en Scheuror tegen) nam de Ka mer de aanvulling van hot artikel aan, waardoor zij zich uitsprak vóór een ver houding tusschen Gouverneur-Generaal en Kroon, zooals die tot nu toe heeft be staan. Een amendement van do sociaal-demo craten, om den Wel gevonden Raad te ver vangen door een Commissie van Voorbe reiding werd verworpen en de amende menten van den heer Feber om den naam Wetgevenden Raad te vervangen door ..College van Gedelegeerden" bestaande uit 20 leden van den 60 loden tellenden Volks raad, werden, als geheel overeenkomstig zijn bedoeling, door don minister overge nomen. Te voren was reeds oen amendement der sociaal-democraten verworpen en wel van den heer A 1 b a r (1 a om den Raad van Nederlandsch-Indië te vervangen door een adviseerenden Raad, bestaande uit de hoofden der departementen. Hetzelfde lot had ondergaan een amen dement van dezelfden voorsteller om de „exorbitante rechten" van den Gouverneur Generaal (hiermede worden gedoeld het recht van in- en exlerneering( af te schaf fen, nadat het an dezelfde gronden als hij de algemeeno besrh-.m. in-'ep donr den mi nister was bestreden Op liet artikel, dat de samenstelling van den Volksraad regelt, was door den heer Feber een amendement voorgesteld, dat tot strekking had het Nederlandsehe ele ment in dat vertegenwoordigend lichaam te verzekeren door het aantal inheemsche onderdanen, niet-Nederlanders, op 25 to stellen en het aantal Nederlandsehe on derdanen op 30. Minister de Graaff was met dit amendement allerminst ingenomen, om da* hij vreesde, dat het in Indiö een minder gunstigen indruk zou maken. Hij ont raadde de Kamer dan ook de aanneming er van evenals een amendement-S ch o u- rer (A. R). om het passief vrouwenkies recht uit te sluiten. Tegen dit laatste amendement kwamen ook alle vrouwelijke afgevaardigden ter linkcrziide in het ge weer en ook de heor v Boetzelaer, die vooral dit bezwaar aanvoerdde, dat door dit amendpment ook de Nederlandsehe vrouwen uit den Volksraad gehouden zon den worden. Het amendement Schcurer, dat alleen de stemmen der anti-revolutionairen ver wierf. werd met 49 tegen 9 stemmen ver worpen, waarna hot amendement-Feber éoverbeerscbing van hot Nederlandsehe element in den Volksraad) met 42 le^en 15 stemmen werd aangenomen. Alleen de leden der sociaal- en vrijzinnig-democrati sche partijen stemden tegen dit amende ment. Koninklijke Besluiten. Bij Tv B. is aan A. W. «T. J. baron van Nagell, -op ^ijn verzoek niet ingang van 20 April a.s. eervol ontslag verneend als bur gemeester der gemeente Barnevold, met dankbetuiging voor de langdurige goede diensten door hem als burgemeester bewe zen:

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1925 | | pagina 1