106 Jaargang.
DONDERDAG 26 FEBRUARI 1925
No. 4879
3)e Séicbelie (Soufocmt
ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
len IS cent per week 12.50 per kwartaal,
rj onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal.
Leo per post I 2.95 per kwartaal.
Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver-
i baar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
tteling* Afzonderlijke nummers 5 ct, met Geïllustreerd
1 9 1
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT, ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewono advertentiBn 30 oenl par ragal.
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
n dubbele van het tarief berekend. 5
Kleine ndvorl.ntlön, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen werden aangeboden of gevraagd, buur en ver
huur, koop en verkoop 10.50.
nummer bestaat Kit twee
ilade".
De Vastentijd.
we^pld is vol vertooning van onop-
uuthlid. Dat is in haar het meest gruw-
Ejke» het meest scherp-terugstootende.
Vie'niet wil zijn van de wereld, maar
li zelf, bij moet daartegenover stellen
„arbeid in zijn levenswandel, hij
0"et zjjn uiterlijke daden doen zijn de aan
ging van wat er leeft in zijn ziel en zijn
Inerlijke overtuiging neerleggen in wat
;h naar buiten uitspreekt.
Zoo 2-ijn wij, Katholieken, gisteren be
nnen de Veertigdaagsche Vasten.
Ook onder de niet-Katholieken is bet be
ad, dat deze tijd voor de Katholieken
teekent: boete en versterving.
Haar dat bet ook voor ons allen zoo
in waarheid
Dat wij niet slechts in s c b ij n, naar bet
erlijke te oordeelen, ons aan dien ker-
lijken geest van de Veertigdaagsche
en onderwerpen
Is een lofwaardige gewoonte, dat de
itholieken zich als algemeene regel in
Vastentijd onthouden van hef bezoe-
van op zichzelf geoorloofde vermake-
;heden. Onze redactie zal daarmede, ge-
ik andere jaren, in onze courant reke-
ng houden.
Waarvoor die boete en versterving die-
behoeven wij bier niet uiteen te zet-
Zoo kort en duidelijk zegt bet de ker-
ijke liturgie in bet gebed na bet uitdee-
g der assche op Ascbwoensdag: „Verleen
s, 0 Heer, den Gbristelijken strijd met
ilig vasten te beginnen, opdat wij in bet
rstelen tegen de booze geesten door de
houding mogen gesterkt worden".
Ms ieder onzer er althans ernstig naar
•eft, om in den Vastentijd zijn geestes-
teldheid, zijn innerlijk ziele-leven zoo
mogelijk te doen beantwoorden aan
de kerk van ons vraagt en ons oplegt
m zal do Paasch-vreugde des te voller
ieper zijn, dan zal de Paasch-jubel
innerlijk zijn!
30
Si
Om te onthouden.
communiqué van de vergadering
het Bondsbestuur der R.-K. Staats-
gisteren in ons blad opgenomen
ivorden eenige belangrijke data mede
lij meenen goed te doen, die op deze
lts naar voren te brengen de belang-
kiezer's k n i pp e n ze uit!
ondag 26 April stemming in alle locale
vereenigingen op de candidaten der
n<J lijst, om zoo de defintieve candidaten-
te kunnen samenstellen.
men weet, kan ieder 1 id der
ver. één stem uitbrengen, betzij op b e t
itiek advies in zijn geheel,
ij op een der'candidaten buiten
politiek advies. Een stem op e e n
candidaten van bet politiek advies,
op no. 2 of 3 of no. 4, 'wordt be-
)uwd als zijnde uitgebracht op no. 1,
als zijnde gegeven aan bet politiek ad-
f! in zijn geheel.
indag 19 en Maandag 20 Juni Bonds-
'i adering te Utrècht. Opgave van pun-
voor behandeling moet geschieden
15 April a.s.
aandag 20 Juni Politieke Landdag te
pht. -
BUITENLAND
België.
Theunis over België's financiën.
den Belgischen Senaat heeft gisteren
>0 ister-president Theunis verklaard, dat
gië in den loop van dit jaar, op grond
zijn prioriteitsrecht, ongeveer oen
lard francs zal ontvangen waardoor
!ie in oen gunstiger fi'nancieele posi-
">mt dan Frankrijk.
1926 zal het herstellingswerk der
moeste gebieden geheel hersteld zijn en
verdwijnen, aan bet land een saldo
ongeveer 150 millioen francs latend.
Duitschiand.
Westfalen handhaaft von Papen.
Een echec voor dr. Marx.
b ÏÏamm wordt gemeld:
B economische afdeeling van de West-
"che Gentrumspartij beeft beraad-
>d over bet geval von Papen, die door
wegblijven bet kabinet Marx in den
jsiscken Landdag de nederlaag bezorg
de vergadering was druk bezocht door
ejonwoordigers van alle deelen van
"alen en talrijke Rijksdag- en Land-
Hgevaardigden. De beer von Papen
ne het eerst bet woord en zette daarbij
?n wat hem in de Pruisische politiek
gewone Gentrumspartij gescheiden
Ten slotte was de vergadering van mee
ning, dat de Gentrumsfractie van den
Pruisischen Landdag te haastig is geweest
om von Papen tot bet neerleggen van zijn
mandaat te willen dwingen, en men vond
een nader overleg noodzakelijk, Alle spre
kers gaven evenwel bun trouw aan de
Duitsche Centrumspartij te kennen. Met
alle tegen 4 stemmen nam de vergadering
een motie aan, waarin de houding van von
Papen en Laenartz werd goedgekeurd, en
gevraagd werd, deze heeren het mandaat
te doen behouden.
Frankrijk.
De incidenten fe Marseille.
De correctioneele rechtbank te Marseille
heeft dr. Gloson tot 4 maanden gevangenis
straf en 300 francs boete veroordeeld en
den Italiaan Smario tot 8 maanden en 200
francs boete jn verband met de incidenten,
welke op 2 Sept.. ter gelegenheid van de
lezing door generaal de Castelnau gehou
den plaats hadden.
De civiele partijen krijgen schadevergoe
ding.
England.
De intergeallieerde schulden.
Een memorandum der' Britsche
industrieelen.
De bond van Engelsche industrieelen,
die over het vraagstuk der intergeallieerde
schulden heeft beraadslaagd, besloot, naar
cfe Britsche bladen melden, een memoran
dum te richten tot den kanselier van de
schatkist, waarin de opvattingen der fa
brikanten en producenten over dit vraag
stuk worden uiteengezet.
Naar gemeld wordt, bevat dit memoran
dum een uitvoerige uiteenzetting over de
bedragen, welke de Britsche belastingbeta
lers en de Engelsche nijverheid moeten
opbrengen, tengevolge van bet feit, dat de
geallieerden, bun verplichtingen niet na
komen.
Aangetoond wordt, dat de Engelsche be
lastingbetaler voor de Fransc.be schulp 7
pence per pond inkomen betaalt en voor de
Italiaanscbe schuld 6K p. per pond inko
men, terwijl voor de overige landen met
inbegrip van Rusland nog eens 914 p. per
pond inkomen wordt betaald.
Het memorandum wijst er op, dat, in
dien hierbij nog de betalingen van Enge
land aan Amerika worden berekend, welke
neerkomen op een betaling van 8/4 p. per
pond, de Britsche belastingbetaler 2 sh.
7/4 pence per pond inkomen moet opbren
gen, in verband met deze schulden-kwestie.
De Labourpartij en de vrijhandel.
Herziening vafi het standpunt
der Labour Part ij?
In de vergadering van de parlementaire
fractie der Labour Party, welke Dinsdag
a.s. bijeenkomt, zal dr. Hade Guest, die in
bet Lagerhuis tegen de motie der Labour
Party beeft gestemd, waarin de maatrege
len der regeeiing tot beveiliging der in-
dustr. worden afgekeurd optreden en Fred.
Montague Voorstellen, dat de Labour Par
ty haar standpunt ten aanzien van het
vraagstuk: vrijhandel of protectie, op
nieuw in overweging zal nemen.
De nood in Ierland.
De lerscbe Amerikanen hebben 40.000
kisten Canadeescbo aardappelen gebonden
voor de hongerlijdenden in Ierland.
Scandinavië.
Het communisme.
De communisten in de vier Scandinaaf-
sche landen hebben zich blijkbaar een be
richt in de „Frankf. Ztg." onder den
naam „Scandinaafscbe Communistische
Federatie" tot een enkele organisatie aan
eengesloten om propagandisten uit te Wis
selen en daardoor grooter invloed op de
vakvereenigingen te erlangen. Deze weder-
keerige hulp zal in de eerste plaats den
Finlandscben communisten ten goede ko
men, wier partij verboden is, maar ook de
Deenscbe, wier actie tot dusver zoo onbo-
teekenend is, dat zij bij de jongste verkie
zingen niet meer dan een paar duizend
stemmen behaalden.
Een zeer groote beteekenis heeft het
communisme in Noorwegen, waar bet bij
na de gebeele soc.-democratie heeft opge
slokt en zicll zelfs in twee partijen de
partij van Moskou en de arbeiderspartij
heeft gesplitst. De zetel der nieuwe organi
satie is dan ook Oslo.
Turkije.
De opstand in Koerdistan.
Do aanleiding der rebellie.
Uit Angora wordt gemeld, dat bet Ana-
tolisck persagentschap bet -volgend be
richt openbaar maakt. Een zekere sjeik
Said, die misbruik maakt van de goedge-
loovigbeid en onwetendheid van bet volk,
beeft onder voorwendsels van religieusen
aard in de streek van Guendjebolio en Ela-
sis een opstand verwekt. De Turksche re-
geering beeft de noodige maatregelen ge
nomen tot herstel van de orde en beeft den
staat van beleg in die streek afgekondigd.
De opstandige macht, onder leiding van
den sjeik Said is vrij groot. Zij heeft
Dradjene, de hoofdstad van Ghendj, bezet
en rukte op naar Drabeken. De snel daar
heen gezonden Turksche troepen hebben
een tegenaanval gedaan. Een van Said's
onderaanvoerders is gedood. De opstande
lingen trekken terug naar Ghendj, ver
volgd door de regeeringstroepen.
Volgens latere berichten beeft de op
standige beweging zich uitgebreid tot de
districten Kabakdjoen. Punoilidja en Hat-
ti, ten gevolge van godsdienstige propa
ganda, waarbij beloofd wordt, dat het ka
lifaat weer hersteld en. een onafhankelijke
Koerdische regeering ingesteld zal worden.
De regeering te Angora zegt, dat deze
opstanden van voorbijgaanden aard zijn.
Een zoon van den vroegeren sultan AJtdoel
Hainid werkt in Perzië voor de wederinvoe
ring van het kalifaat. In den ministerraad
is door eenige leden der regeering de
wenscb uitgesproken, dat de staat van be
leg tot Konstantinopel uitgestrekt zal
worden.
Volgens de laatste berichten zouden af-
deelingen der plaatselijke gendarmerie tot
de opstandelingen overgegaan zijn.
Een Turksche flottielje beeft bet dorp
Haten, waar de sjeik Said zetelt, gebom
bardeerd.
Een officieel e lezing.
Fethi bey heeft in de Nationale Verga
dering te Angora verklaard, dat de op
stand der Koerden begonnen is ten gevol
ge van een poging der autoriteiten om
twee volgelingen van den sjeik Said te ar-
restoeren in Gliendj. Die volgelingen boden
tegenstand en verwondden verscheidene
gendarmen. Fethi bey las een proclamatie
van den sjeik Said voor, waarin deze
voorstelt een oKerden-regeering te vormen
de positie van den kalifaat en de godsdien
stige wetten te herstellen, alsmede de hui
dige regeering, welk atbeistiscb verklaard
wordt, omver te werpen. De Koerden wil
len een der zouon -**£r-Abdoel Hamid tot
koning van Koerdistan maken. De Tursche
premier deelde tevens mede, dat de staat
van beleg was afgekondigd in een veer
tiental vilajets in verband met de uitbrei
ding van den opstand.
De regeering beeft de gedeeltelijke mo
bilisatie gelast en alle reserve-oificieren
onder de wapenen geroepen. De Koerden
hebben de steden Elaziz en Kharpoet ge
nomen en rukken snel naar het Oosten en
Noorden op. De Turken heroverden Diar-
bekir.
Om het kalifaat.
A b d-e 1-K rim behe er schor der
geloovigen?
Het gist in de werld van den Islam. Er
zijn daar krachten aan bet werk, duidelijk
zichtbare en ondergrondscbe, welke eens
zullen resulteeren in één wil, één streven,
één pogen, thans nog onvermoed. Voors
bands zijn in ieder geval die krachten nog
te vaak aan elkaar tegensteld dan dat van
een gemeenscbappelijken invloed op bet
wereldgebeuren reeds kon blijken. Die te
genstellingen zijn in den laats ten tijd het
duidelijkst aan den dag gekomen bij den
strijd om bet kalifaat. Van alle zijden zijn
candidaten gesteld. Thans woxdt uit Caïro
zelfs bericht, dat invloedrijke Egyptena-
ren Abd-el-Krim, den overwinnaar der
Spanjaarden in Marokko, willen voordra
gen voor den boogsten rang in de Moliam-
medaansche wereld. Zij wijzen er vooral
op, dat Abd-el-Krim een groote Europee-
sche natie beeft overwonnen, en dat bij
deswege een leider is, alleszins in staat om
„bet vaandel van den Islam boog te hou
den".
De Egyptische Muzelmannen schijnen
intusschen verdeeld te zijn. De meeslen
willen toch liever koning Foead, Egypte's
heerschcr, in aanmerking zien komen, daar
hij aan het hoofd staat van het grootste
Mohammedaansche land.
De Hindoe-Moslemin, die vertegenwoor
digd worden door het Hindoe-kalifaat, dat
nauwe betrekkingen onderhoudt met do
Keipalis ten, schijnen gunstig te staan te
genover de benoeming van een Turk tot
kalief, omdat, zoo zeggen zij, het herstel
van Turkije onder Kemal Pasja het groot
ste succes is geweest uit de jongste Mo
hammedaansche geschiedenis.
Daarom bepleiten zij de handhaving van
een Turksche leiding in de Mohammedaan
sche wereld, ofschoon ze moeten toegeven,
dat de Turken geenerlei belang stellen in de
kalifaats-kwestie en zullen weigeren, een
candidaaf te stellen.
China
De ex-keizer naar het buitenland.
De jonge Mandsjoe-kolzer, die zich thans
zooals gemeld, in de Japanscbe concessie
te Tientsin bevindt, zal waarschijnlijk on
der Japanscbe bescherming naar bet bui
tenland gaan, vergezeld van zijn eerste en
tweede vrouw.
De vlucht van Peking naar Tientsin ver
baasde sommige intieme buitenlandscbe
vrienden van den ex-keizer, maar zij
wordt verklaard door het feit, dat sommi
ge Chineesche bladen, die min of meer on
der invloed van de bolsjewistische propa
ganda geraakten, sinds eenigen tijd een
heftige campagne tegen de Mandejoe-
familie voerden en openlijk aanspoorden
tot vermoording van den jongen keizer.
Zijn familie was daardoor bevreesd ge
worden voor aanslagen en drong daarom
waarschijnlijk op het vertrek uit Peking
aan.
Naar gemeld wordt, zal de jonge „kei
zer' van China uit Tientsin onder geleide
van een Ghineesch gelegrde naar Engeland
vertrekken.
Amerika.
Senator McCormick overleden.
Senator Medill McCormick is gisteroch
tend dood in 'n hotelkamer te Washington
gevonden. Zijn dood wordt toegeschreven
aan een maagbloeding.
De ropubl. Senator McCormick heeft
vooral bekendheid verworven Hoor zijn
groote belangstelling voor de Europeesche
aangelegenheden na den oorlog.
§3!§dfi!?ÜU!HD
EERSTE KAMER
Overzicht
Do heer Van L a n s ch o t (R. K.) ver
klaart tegen ontwapening te zijn, maar te
hopen, dat bet Katholieke program wordt
uitgevoerd en dat aanzienlijke beperking
van bewapening mogelijk wordt.
Verder vraagt spr. aan den minister,
rog eens aan de band der cijfers over
1924 te zeggen, wat bij denkt te doen met
betrekking tot de salarissen dor ambte
naren. Spoed acht spr. in deze gewenscht.
De heer Moltmaker (S. D.)U wilt
het vóór do verkiezingen klaar hebben.
De beer Van Lanschof (R. K.)Ik
denk heelemaal niet aan de verkiezingen.
De beer Stenbuis (S. D.): Nee, nee,
u denkt er niet aan.
De heer W i b a u t (S. D.) a ch t i n-
flatie een ramp voor de arbei
ders en voor ieder, die zijn inkomsten
niet vergrooten kan. De politiek van Mi
nister De Vries bad stellig tot inflatie ge
leid. Minister Go lij n beeft dit
voorkomen en de beteekenis
van bet sluiten d-z ij n* der b e-
grooting'is niet.gering. Het is
echter de vraag of minister Colijn niet
andere gevaren in het leven riep met zijn
snel handelen, aldus spr., die verder mi
nister Golijn becritiseert.
De heer Rink VD.) houdt eenige
poljtieke beschouwingen.
De heer De Vos van Steenwijk
(C. H.) betoogt de noodzakelijkheid van
de coalitie om een regeermacht te bobben.
Het millioen voor de Olympiade.
Ernstige bezwaren bij bet
afdeelingsonderzoek.
Bij het gisteren gehouden afdeelingson
derzoek van de Tweede Kamer zijn ernsti
ge bezwaren geopperd tegen het wetsont
werp tot toekenning van een millioen sub
sidie ten behoeve van de in 1928 te houden
Olympiade. Naast de voor het meerendeel
„principieels" bezwaren van christelijk his
torische en anti-revolutionaire zijde, wer
den ook bezwaren van anderen aard geop
perd.
Naar wij vernamen is ook bét grootste
deel van He R.-K. fractie tegen het ont
werp, evenals enkele sociaal-democraten en
naar wij hoorden ook één vrijzinnig-
democratisch afgevaardigde.
Van de zijde der voorstanders is met
klem op het groote belang van de aanne
ming van 't wetsontwerp gewezen. Eenige
voorstanders hebben hot denkbeeld be
pleit een subsidie toe te kennen tot een ge
lijk door particulieren op te brengen be
drag. „Tel."
Het recht op de binnenvaart.
Een commissie in gesteld.
De minister van Justitie heeft:
le. ingesteld een commissie, aan welke
is opgedragen:
a. te onderzoeken hoe het recht op de
binnenvaart opnieuw bij do wet behoort te
worden geregeld om te voldoen aan de
eischen van den tegenwoordigen tijd.
b. van de uitkomsten van dat onder
zoek een verslag, schriftelijk of mondeling
uit te brengen aan den minister van Jus-1
titie, onder bijvoeging van een plan in
ruwe schets en hoofdtrekken, ten einde, in
dien deze met de voorgenomen-regeling in
beginsel zich vereenigt, met inachtneming
van diens eventueele aanwijzingen, baar
in den vorm van een of meer ontwerpen
van wet met toelichtende memorie aan
den voornoemden minister te doen gewor
den; 0
2e. aan déze commissie de bevoegdheid
verleend deskundigen op bet gebied der
binnenvaart, ook voor zooveel betreft bet
internationale recht, te hooren:
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Theunis optimistisch gestemd over de
financiën van België.
Westfalen handhaaft von Papen, die zijn
mandaat niet heeft willen neerleggen.
Een groote opstand in Koerdistan tegen
de Turksche regeering.
De ex-keizer van China naar het buiten
land.
BINNENLAND.
Instelling van een commisie om te on
derzoeken, hoe het recht op de binnenvaart
opnieuw bij de Wet behoort te worden ge
regeld.
Brand aan boord van een Engelsch
stoomschip. Een doode. (Gemengde Berich
ten).
Vergadering van crediteuren der Haar-
femsche Hanzebank te Leiden. (Stads
nieuws).
3e. benoemd tot lid en voorziter der
commissie mr. W. L. P. A. Molengraaff,
oud-hoogleeraar aan de rijksuniversiteit
te Utrecht, te Rotterdam;
tot leden der commissie: nir. G. W.
Star Busman, hoogleeraar aan de rijksuni
versiteit te Utrecht; mr. G. H. A. Grosheide
Jr., advocaat te Amsterdam, secretaris der
vereeniging „Het Binnenscheepvaart Con
gres"; mr. E. J. J. van der HeyHen, hoog
leeraar aan de R.-K. universiteit te Nij
megen; mr. G. Nauta, advocaat te Rotter
dam, secretaris van de Vereeniging van
Assuradeuren;
4e. aan de commissie toegevoegd als se
cretaris mr. H. Craandijk, advocaat te
Rotterdam.
De loonen van het overheidspersoneel.
De Haagsche redacteur van „De f,Tor
gen" schrijft aan zijn blad o.m.:
Van goed ingelichte zijde heb ik aan
gaande de 20 dezer gehouden conferentie
(usschen de R. K. Centrale van burgerlijk
overheidspersoneel, waarbij een afgevaar
digde van den Ned. R K. onderofficiers
hond St. Martinus, en een delegatie uit de
katholieke Kamerfractie vernomen, dat
deze delegatie in de eerstkomende verga
dering van .de Kamerclub rapport van de
besprekingen zou uitbrengen.
De algemeene wensch der Centrale was
het terugbrengen der verlagingen op 5 en
714 pet. in plaats van de 10 en 20 pet.
Ruw berekend zou dat op een 10 millioen
komen te staan, welk bedrag thans niet
gedekt zou kunnen worden.
Ten hoogste zou men kunnen aanvan
gen die categorieën te helpen, die er het
slechtst zijn afgekomen
Waar dus een algeheele verbetering,
wil zij werkelijk effectief zijn en over do
gebeele lijn werken voorshands volgens
velen te kostbaar zou worden, dacht men
er ook over eerst ettelijke groepen te bel-"
pen, welke er nog slechter aan toe zijn,
zooals voornamelijk de militairen die ge-
pensionneerd werden vóór de lferziening
der pensioenwetten van 1921. Deze mon-
scben, ouden van dagen, die in de bifter-
sto armoede verkeeren, zouden met een
betrekkelijk klein totaalbedrag wezenlijk
geholpen zijn
Een niet onbelangrijk aantal der aan
wezige Kamerleden meende, dat de gemid
delde positie in Rijksdienst niet ten achter
stond bij die in particulieren dienst; deze
Kamerleden waren van de dringende ur
gentie der klachten niet zóó overtuigd,
dat onverwijld optreden noodzakelijk
moest geacht worden.
De meerderheid der aanwezige Kamer
leden evenwel stond gunstiger tegenover
de verlangens der Centrale. Door dit we^
zenlijke verschil van meening in den boe
zem der delegatie, dat zich evenzeer voorj
doet in den boezem der frac
tie, kan er voorshands niet door do Ka
merfractie als zoodanig met kracht bij de
regeoring aangeklopt worden. Men zal
moeten afwachten en de algemeen heer-1
schonde opinie was, dat bet best mogelijk
is, dat vóór de verkiezingen de fractie niet
meer in staat is te effectueeren wat door
de Centrale, gesteund door eenige demo
cratische elementen onder onze afgevaar
digden, wel gewenscht wordt.
STADSNIEUWS
DE HANZEBANK.
Vergadering van crediteuren.
Vandaag is in de Stadsgehoorzaal al
hier, onder leiding van het hoofdbestuur
van de Hanze in het Bisdom Haarlem, oen
vergadering van crediteuren der HaarFm-
sche Hanzebank gehouden, teneinde den
toeestand van de bank te bespreken en
eventueel te komen tot minnelijke liquidatie
van deze instelling.
