'e StoidóoAvz (Sou/iawk
DINSDAG 24 FEBRUARI 1925
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
16e Jaargang.
No. 4877
ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Leiden IQ cent per week 12.50 per kwartaal.
Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal.
L™ per post I 2.95 per kwartaal.
Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
ghaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor-
etaling- Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
dagsblad 9 'Jt.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewon» advorlentlSn 30 conl por regoL
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt bet
dubbele Tan het tarief berekend.
Kleine adverianlMn, Tan ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, hour en ver.
huur, koop en verkoop 10.50.
aomm»r bestaat Bit twea
iden.
De politieke actie.
i Katholieke kiezers doen goed nota te
eD van de circulaire, die het bestuur
,1e R.-K. Kamer-Centrale Leiden heeft
aden. Men zie ons tweede blad.
is zij nog geen lid der locale Katho-
Kiesvereeniging zijn en zich niet ze e r
edig op een dezer dagen daarvoor bij
hestuur der locale aanmelden, dan is
leneenenmale uitgesloten,
zij ook maar eenigen invloed
|en kunnen uitoefenen bij de samenstel
ler definitieve Katholieke candidaten-
waarop zooals in het verledene
i weer heel hot Katholieke
i r s c o r p s zich in éénheid vereeni-
Want, zooals bekend, alleen zij,
pi zijn van de R.-K. Kiesver. hebben
zeggenschap bij de beantwoording van
raag: wie de candidaten der Katho-
Staatspartij zullen zijn.
die medezeggenschap is in onze par
is men een vergelijking trekt met an-
partijen, niet zoo heel gering,
j het lezen van bovenbedoelde circu-
bemerken we, hoe pover het ledental
Kiesver. te Leiden afsteekt bij dat
de andere Kiesver. in den Kieskring.
d er hier zoovelen, die als blindelings
leiding vertrouwen stellen?Maar
lan zelfs zouden zij om de Katholieke
ieke zaak te steunen lid der Kiesver.
en zijn. Of zijn er misschien onder ons
folc onverschilligen Hoe 't ook zij,'
[ering aantal leden der Kath. Kiesver.
Kath. Leiden niet tot eer.
-
BUITENLAND
België.
De vrijspraak' van De Man.
t 0. M. en de advocaten van de bur
ke partij hebben bij het hof van cas
te Brussel cassatie aangeteekend te-
het vrijsprekend vonnis van De Man
daarmede gepaard gaatide verwer
van den schadevergoedingseischvan
I francs van de burgerlijke partij.
Duitschlana.
Marx over zijn politiek.
in ui t b r e i d i n g naar links
noch naar r e c.h t s.
provinciale bestuur van de West-
le Centrumspartij is gisteren te
d bijeengekomen. Op de vergadering
minister-president Marx over de
kkeling van de politieke verhoudin-
het rijk en in Pruisen na de aan-
mg van de Dawes-wetten. Marx
het uitbreiden der regeering meer
rechts of meer naar links verkeerd,
•ak zich uit voor een middenweg. De
der Duitsche Volkspartij na de ver
gen van 7 December tot uitbreiding
geering naar rechts is de aanleiding
st tot zijn aftreden-als rijkskanselier,
jre deelneming der Duitsch-Natio-
de regeering achtte hij volkomen'
loten en een kanselierschap Tirpitz
'gt zou een catastrophe voor Duitsch-
leteekenen.
rent de ontwikkeling der gebeurte-
in Pruisen verklaarde Marx, dat
I als zijn plicht had beschouwd, zich
ter beschikking te stellen, waar de
dit noodig achtte. Hij had er naar
>fd een kabinet te vormen, dat rustte
zoo breed mogelijke basis van de
h-Nationalen af tot de sociaal-demo
toe. Deze poging is mislukt door
itsche Volkspartij die groote coalitie
eer wenschte. Hem bleef daarop
over een kabinet te vormen uit het
an en de democraten. Hij protesteer-
krachtig tegen, dat men dit kabinet
ibinet van de coalitie van Weimar
[enoemd; er was in het geheel geen
e- «Aan Severing houd ik vast", zoo
arde Marx, „uit overwegingen van
dandsche en buitenlandsche politiek"
persoon -van Severing draait op
•genblik alles: Marx achtte hem op
genblik onontbeerlijk en zal zich te-
heengaan verzetten. Hij vroeg
fffland te noemen, die zoo in staat
in het binnenland de rust te hand-
,J® Severing. Aan dit kabinet heeft
«dag zijn vertrouwen ontzegd en
1 is het afgetreden,
vergadering nam ten slotte een re-
waarin^ de houding van de
jSfractie van het Centrum werd
•keurd en de vergadering haar ver-
uitsprak in de Centrumsfractie
^Bruisischen Landdag. Voorts ver-
vergadering, dat de afgevaar-
Jge-Hagermann zijn mandaat
5»f« ^en en uiting aan hare
dat het partijbestuur al dege-
ïbben
partij zal zetten, die zich schul-
ügbaar
gemaakt aan feiten, welke niet
Pet Centrum.
zijn met de grondbeginselen
Uitsluiting van metaalbewerkers te
Bielefeld.
De arbeiders van de vijf groote fabrieken
te Bielefeld (Westfalen), waaronder de
Dürkopp-fabriek, die 7000 man in dienst
heeft, hebben het werk neergelegd. Daar
op werden alle arbeiders van de metaal
industrie in Bielefeld, in totaal 19.000 man
uitgesloten.
Rijkspresident Ebert 'geopereerd.
Naar wij vernemen is rijkspresident
Ebert lijdende aan een blindedarmontste
king; een operatie werd dringend noodza
kelijk geacht en de bekende Berlijnsche
chirurg, Diehl, zou nog hedennacht deze
operatie verrichten.
Volgens de grondwet moet ingeval van
ziekte van den president een plaatsvervan
ger benoemd worden. Als zoodanig is aan
gewezen rijkskansier dr. Luther.
Enge'and.
Baldwin over de Singapore-basis.
Baldwin heeft in het Lagerhuis geant
woord op een aan hem gestelde vraag of
hij eenig vertoog had ontvangen, dat de ge
voelens vertolkte van het Japansche volk,
inzake de Engelsche marinebasis in Sin
gapore.
Hij deelde daaromtrent mede, dat te de
zer zake de .-Japansche publieke opinie
eenige achterdacht had gekoesterd en in
de werken te Singapore een bewijs had ge
zien van gebrek ban vertrouwen van En
gelsche zijde omtrent de vredelievende be
doelingen van zijn vroegeren bondgenoot,
doch in Japansche officieeele en andere
welingelichte kringen was men er ten volle
van overtuigd, dat de verbetering van de
marine-basis te Singapore een normale
ontwikkeling was van de Engelsche marine
politiek. Door den grooten afstand tus-
schen Singapore en Japan, die ongeveer
2400 mijlen bedraagt, kan deze basis niet
beschouwd worden als een bedreiging van
Japan. Daarenboven zijn de beide landen
formeel verbonden door hunne gemeen
schappelijke belangen bij de handhaving
van den' vrede ingevolge het Verdrag van
Washington en door de historische vriend
schapsbanden.
Lloyd George heeft ook griep.
Het laatste slachtoffer van de alom in
Engeland heerschende griep is Lloyd
George. Deze is plotseling ongesteld gewor
den, terwijl hij aan hot station te Bir
mingham wachtte, om naar Londen te
gaan. Hij ging naar zijn hotel terug en
toen hij daar den thermometer aanlegde,
bleek hij flink koorts te hebben. Naar ge
meld wordt, gaat zijn toestand heden al
weer vooruit.
Italië.
Nieuwe fascistische excessen.
O u d-m inister Sforza
mishandeld.
Na een te Milaan gehouden vergadering,
waaraan werd deelgenomen door bij de op
positie aangesloten richtingen, werd aan
den vroegeren minister van Buitenland
sche Zaken Sforza en den socialistischen
afgevaardigde Durati, toen zij na afloop
der vergadering door een aantal studenten
werden herkend, een ovatie gebracht.
Daarop stormden evenwel een aantal fas
cisten toe; een hunner sloeg Sforza met de
vuist op het hoofd, zoodat Sforza de wo
ning van Durati moest binnenvluchten.
Het vrouwenkiesrecht in Italië.
Evenals de regcering van Engeland en
België, ziet ook de Italiaansche regeering
der fascisten zich gesteld voor het vraag
stuk van het vrouwenkiesrecht. Twee jaar
geleden reeds verzochten de Italiaansche
kiesrechtvrouwen Mussolini, zich over het
vraagstuk uit te spreken. Mussolini ver
klaarde zich toen vóór uitbreiding van het
kiesrecht, doch achtte het tijdstip onge
schikt, daar de emancipatie van de Ita
liaansche vrouw nog achter stond bij die
in Engeland, Amerika en andere noorde
lijke landen, waar het kiesrecht aan de
vrouw was verleend. Hij was daarom van
oordeel, dat de emancipatie van de Ita
liaansche vrouw het beste gediend was
door te beginnen met het verleenen van het
kiesrecht aan de vrouw voor de pro
vinciale en gemeentelijke bestuurslicha
men. Mussolini stelde tot het onderzoe
ken van dit vraagstuk vijftien maanden
geleden een uit zeven leden bestaande com
missie in. Deze commissie nu heeft vol
gens een bericht uit Rome aan de „Daily
Tel." rapport uitgebracht. Vier dezer le
den verklaarden zich tegen het vrouwen
kiesrecht, de drie andere, de jongste le
den der commissie, baron Acerbo, afge
vaardigde Michele Bianchi en de vroegere
minister Alessio, er voor.
Rusland.
Een Engelsch rapport.
Toestanden onder de Sovjets.
Zooals men weet, heeft een delegatie
van Britsche vakvereenigingen een studie
reis gemaakt door Rusland en van die
reis een rapport opgestedd, dat gister in
Engeland gepubliceerd ifl. In dat rapport
komt de delegatie tot de conclusie, dat het
Sovjetregiem in Engeland niet kan worden
toegepast. Enkele markante bijzonderhe
den worden in het rapport medegedeeld,
o.a., dat het staande roode leger thans
563.000 man sterk is, terwijl het in Ja
nuari 1921 5.300.000 man telde. Men heeft
thans een stelsel! van „territoriale dienst"
met een oefentijd van zes weken en een
diensttijd van vier jaar. Veel zorg wordt
besteed aan de technische vorming der of
ficieren en aan de politieke ontwikkeling
der minderen.
Aangaande de woningtoestanden wordt
medegedeeld, dat de toestanden indertijd
bij een bezoek aan de olievelden van Ba
koe zoo slecht waren als geen der com
missieleden "ooit in eenig ander land had
aangetroffen. Vele menschen woonden te
zamen in leemen hutten, waar een Engel
sche boer zijn vee niet zou "hebben gestald,
omdat hij dan wegens dierenmishandeling
zou zijn gestraft. Op het oogenblik laat de
regeering echter van de winst, de de pe-
troleuïnvelden opleveren, nieuwe huizen
houwen en men kan volgens de commissie
deze verandering zonder overdrijvmg een
revolutie in de woningtoestanden van het
to1! noemen.
De delegatie erkent, dat politieke vrijheid
in Rusland ten eenen male ontbreekt en dat
pers, openbare vergaderingen, scholen,
universiteiten en leger onder zeer stren
ge controle staan. Men kan niet anders zeg
gen dan dat de dictatuur van het
proletariaat, die in Rusland be
staat, onvere enigbaar is met
West-Europeesche b-e grippen
van democratie. Ofschoon de Russi
sche communisten ontkennen, dat hui? po
litieke grondheg.nselen een w'.jz:ginT heb
ben ondergaan, is de delega'ie van oordeel,
dat het stelsel door een reeks ingewikkelde
compromissen zoodanig is gewijzigd, dat
tegenwoordig eerder van een vorm van
staatssocialisme of staatkapitalisme, dan
van communisme kan worden gesproken.
Nopens de vakvereenigingen zegt het
rapport, dat-deze con t./joot déel van - haar
invloed op de leiding der bedrijven en op
de verdeeling der productie hebben verlo
ren, en dat zij zich tegénwoordig weer
moeten beperken tot de regeling van ar
beidstijden en loonen. Het aantal vakver-
een'gingsleden, dat in Juli 1921 3% mil-
lioen bedroeg, is in October 1922 gedaald
tot 414 millioen; daarna is het weer geste
gen, zoodat do vakvereeniigingen in Octo
ber" 1923 6034.000 leden telden.
Het stakingsrecht bestaat, doch het kan
alleen worden gebruikt als profest tegen
machtsovertreding van het staatsbestuur,
dat als de eenige werkgever moot worden
beschouwd.
De delegatie spreekt de bewering tegen,
dat de geestesrichting der Sovjet-regeering
specifiek Joodsch zou zijn. De invloed der
Joden moet worden toegeschreven aan him
intelligentie en aan hun bekwaamheden als
staatsambtenaren.
Aangaande de rechten der vrouw deelt
het rapport mede, dat hoewel abortus door
onbevoegden strafbaar is, vrouwen zich tot
de staatsziekenhuizen kunnen wenden om
abortus te verlangen, ind:en zij kunnen
bewijzen dat zij niet in staat zijn haar
kind op te voeden, dat haar gezondheid
in gevaar is, of dat zij een openbare func
tie zouden moeten opgeven.
Do desbetreffende bepalingen zijn zeer
onduidelijk, zoodat de regeering thans een
nieuwe wet voorbereidt.
De vrouwen hebben volkomen dezelfde
erchten als do mannen. Echtscheiding kan
steeds worden verkregen wanneer beide
partijen dit wenschen. Het onwettige kind
is volkomen met het wettige gelijkgesteld.
Na een scheid'ng heeft de vader de ver
pachting, een derde van zijn inkomen ter
beschikking te stel'en voor zijn kinderen,
totdat deze den leeftijd van 17 jaar heb
ben bereikt.
Aan het wettelijk huwelijk zijn geen bij
zondere plichten en rechten verbonden,
zoodat dit zijp be teekenis -heeft verloren.
Deze toestand, gepaard gaande met de
woningtoestanden, heeft het familieleven
als zoodanig doen verdwijnen.
De zedeloosheid is echter, volgens de de
legatie, niet meer zoo erg als tijdens den
burgeroorlog. Prostitutie is streng verbo
den en in dergelijke gevallen wordt zoowel
de man a's de vrouw gestraft.
Personen, die den leeft'jd van 17 jaar
hebben bereikt en niet werken, -wanneer
zij gezond zijn, moeten ahe poh't'eke en
sociale rechten missen. Zij hebben voot
alles het maximum te betalen en kunnen
uit hun woning worden gezet om plaats te
maken voor arbeiders.
Marokko.
De strijd in Marokko
Groote activiteit in het
0 o s t e q.
Een communiqué uit Marokko meldt,
dat de toenemende activiteit der Rif-Ka-
bylen, de laatste dagen gemeld, geleid
heeft tot een aanval over een tamelijk groot
front tusschen Fondak en Bel Abbas. De
Spaansche troepen boden met de hulp van
reserves krachtigen tegenstand.
Zij werden gesteund door de artillerie
uit de naastbij liggende posten. De Rif-be
woners werden ten slotte met aanzienlijke
verliezen afgeslagen. De Spaansche ver
liezen zijn gering. Uit de Westelijke zone
valt niets te melden.
Primo de Rivera heeft verklaard, dat
bovengenoemde aanval van weinig of geen
beteekenis is. Hij heeft zijn vertrek naar
Marokko opnieuw uitgesteld tot begin
Maart.
China
Gevecht met zeeroovers
Talrijke dooden
Volgens een bericht uit Macao is de
Portugeesche schoener „Dogola" door
tachtig Chineesche zeeroovers overvallen,
die echter werden teruggeslagen. Bij het
hevige gevecht, dat daarbij ontstond, wer
den aan beide zijden 39 -man gedood, ter
wijl 40 personen over boord werden ge
worpen. Men neemt aan, dat dezen in de
golven zijn omgekomen.
Japan
De nieuwe kieswet
Groote onrust voor en
in het par1emenstgebouw
Nimmer aanschouwdo tooneelen hebben
zich, zooals reeds in 't kort gemeld, te
Tokio afgespeeld, ter gelegenheid van de
indiening der nieuwe kieswet bij het par
lement. Dank zij de maatregelen der auto
riteiten, die een cordon van politieagenten
en gendarmes rondom de parlementsge
bouwen hadden opgesteld, kon voorkomen
worclen, dat duizenden tegenstanders van
het vrouwenkiesrecht, die zich verzameld
hadden in het Sjibapark, de gebouwen
binnendrongen.
Een heftige botsing heeft ondanks de
aanwezigheid der politie plaats gehad
voor het gebouw der „Janan Advertiser".
De leiders der relletjes zijn gearresteerd.
Ook in het parlement heerschte groote
onrust toen de wet werd ingediend. De be-
-roering duurde tot na middernacht, toen
de wet naar een speciale commissie ver
wezen werd.
BINNENLAND
DE WEELDE-BELASTING.
In De Tijd van gisteravond wijdt de
Haagsohe briefschrijver een brief van lof
aan Minister Colijn. waarin hij om. zegt:
Het tekort is weggewerkt en de be
lastingverlaging waaraan ten slotte
niemand geloofde staat voor de
deur De critiok is natuurlijk
weer vaardig tegen zijn
weeldebelasting, (spatieering
van ons. Red. L Crt), maar laat men
eens eerlijk zijn: wie heeft sinds het
woord is uitgesproken, niet erom ge
roepen. Men werkte dan ook wel er
aan, maar het ging niet. Zoo'n belas
ting bleek te moeilijk in practijk on
het publiek grinnikte: moeilijk och,
men wil ze niet. Minister Colijn
vraagt niet naar moeilijk Hij zegt:
het moet en het zal en hij komt er
mee. Dat het daarom niet deugen zou,
wie heeft daaraan getwijfeld? Wan
neer deugt het wel bij ons, goede Hol
landers. Een kinderaftrek van f 300
voor elk kind, zonder limiet. Natuur
lijk niet heelcmaal naar den zin, maar
eerlijk gezegd, heeft niemand op zoo
iets kloeks durven hopen. Bij vier en
dertig honderd gulden de e©Tste gul
den belasting bij acht kinderen. Kom,
wij weten het allen, al willen wij het
niet bekennen, zoo'n ingrijpenden
maatregel ten bate van het groot ge
zin eischt een man als Minister Colijn
alleen, om aan te durven hem voor te
stellen,
In hetzelfde nummer van De T ij d, op
dezelfde bladzijde is de critiek tegen Co-
lijn's weeldebelasting vaardig! critiek
van de „Tijd"-redaotie zelf, die o.m.
sohrijft:
De vermindering van de successie
rechten en de halveering van de ver
dedigingsbelasting beoogen de kapi
taalvorming in de hand te werken.
Uit den aard der zaak zullen zij
rechtstreeks alleen aan de kapitaal
krachtigen slechts indirect en na ver
loop van tijd aan de gemeenschap ten
goede komen.
Van de verhooging van den aftrek
voor gehuwden on kinderen zullen
vooral de gesalarieerden, de arbeiders
en de werknemende middenstand,
profiteeren.
De handeldrijvende middenstand
vindt bij deze verlaging slechts indi
rect baat. En het is dezelfde handel
drijvende middenstand, die een groot
deel van de nieuw© lasten zal hebben
te dragen.
Men zegt nu wel: het is een ver
haalbare belasting; het nieuwe zegel
recht van 10 of 5 percent behoeft niet
door den leverancier, doch door den
HET VOORNAAMSTE NIEUWS,
BUITENLAND.
Een uiteenzetting van Marx over zijrt
politiek.
Rijkspresident Ebert geopereerd.
Bijzonderheden uit het rapport der den
legatie van Britsche vakvereenigingen over
Rusland.
BINNENLAND.
Verschilende uitingen over de voorgestel
de weeldebelasting.
Een adres van de „De Hollandsche foo
ien" aan de electriciteitsfabrleken inzake
electrificatie van de molens (2de blad).
Onze Geïllustreerde Paaina
De photo-pagina bevat o.m.: Toebereidse
len intern, bloemententoonstelling te Heem<
stede De voetbalwedstrijd A. S. C.—
Feijenoord De kunstschilder Floris»
Arntzenius t De in de Waalhaven te
Rotterdam gezonken „Johanna Maryke",
bij welk ongeval zes personen het leven'
verloren.
kooper te worden betaald; maar da
middenstanders zullen een aanzienlijk
deel van het gelag voor him rekening
krijgen door ten eerste een verminde
ring van den omzet, en ten tweede,
de kosten van administratie voor do
inning van het nieuwe zegelrecht.
Over dit laatsté denke men niet te
licht I
In „De Nederlandsche Hanze" komt mr.
Hubar er tegen op, dat de Regeering nu
wel verschillende belastingen wijzigt,
maar niet de personeele belasting.
„Waarom zoo vragen wij blijft nu
achterwege een herstel aan den midden
stand van e©n sinds tientallen van jaren
bestaade grove onbillijkheid, om niet te
zeggen onrechtvaardigheid in den druk
der personeele belasting op winkels, hotels,
café's, enz?"
Het gemeentebestuur van Schiedam
heeft zich met een adres tot de Tweede
Kamer gericht, door, liever naar de voor
gestelde vermindering van belastingdruk,
te streven naar verlaging van de gemeen
telijke belastingen, en wel doordat heb
Rijk een grooter deel der gemeentelijke
uitgaven voor zijn rekening neemt.
Behalve de Kleermakers-Patroons-ver.
heeft ook reeds de Vct tot* bevordering
van het automobilisme V. B A. te 's-Gra-
venhage zich met een adres tot de Tweede
Kamer gericht, om, liever dan naar de voor
belasting niet aan te ne^n.
Er zullen wel meer vereenigingen vol
gen!
Naar de „Tel." verneemt, stelt de Nij-
verheidsraad een enqueto in naar de even-
tueele gevolgen van do doorvoering der
weeldebelasting.
De Tweede Kamer-verkiezingen
De Katholieke candidaten
te Haarlem.
In een vergadering van de R. K. Kies-
vereeniging te Haarlem werd de vroegere
secretaris, de heer Broekhuizen, die 23 -
jaar lang deel van het bestuur uitgemaakt
heeft, bij monde van den voorzitter dr. Th
Th. Koot, gehuldigd en hem namens de
Kiesvereeniging een schoorsteenstel ge
schonken.
De voorloopigc candidaatstelling had
tot uitslag, dat in alphabetische volgorde
zullen worden ingediend: mr. J. B. Bo-
mans 186 stemmen, mevr. Bronsveld-Vi-
tringa 172 stemmen, Von Frijtag Drabhe
118 stemmen; Chris Jansen 145 stemmen,
en Prof. Veraart 123 stommen.
De samenstellinq van den R. K.
Partijraad.
Gemeld wordt, dat de Bureau vergade
ring van den Ned. B. K. Middenstands
bond eenige dagen geleden besloten heeft
zich te wenden, tot den Raad van Overleg
met het verzoek om de R. K. organisaties
van werkgevers, van den Ned. R. K. Mid
denstandsbond eenige middenstanders,
boeren en arbeiders gezamentijk te doen
aandringen-bij de Commissie-Kooien, om
bij de samenstelling van den R. K. Partij
raad rekening te houden met genoemde
sociale organisaties.
Het 25-jariq bestaan van het Canisius-
College te Nijmegen.
Het zilveren feest van het Canisius-Col-
lege zal dezen zomer luisterrijk gevierd
worden, zoowel door de tegenwoordige-*
als door de oud-leerlingen. Uit heide groe
pen zijn reeds Comité's gevormd. De oud-
leerlingen zullen in de maand Augustus
een groote réunie houden, waarvoor allen,
wier adres het Comité kent, eene uitnoo-
diging zullen ontvangen. Daar het bijeen-*