a
HQe Jaargang.
DONDERD&G 19 FEBRUARI 1925
No. 4373
ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal,
onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal.
,co per post 1 2.95 per kwartaal.
geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné'a ver
ghaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor-
étaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
IS, dagsblad 9 St.
e&ziddeJveGou/to/nt
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon* en Feestdagen 11.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewons advertsntlSn 30 cent per regoL
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
dubbele van het tarief berekend.
Kleine advert.ntlën. van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, hnur en ver.
huur, koop en verkoop IO.SO.
nummer bestaat uit tan
iden-
Een Verkiezingsfonds.
hl congres der S. D. A. P. heeft beslo
den gezondheidsredenen heengega-
voorzitter der partij, den heer Mr. P.
a 'roelstra, te huldigen.
at is een plicht van dankbaarheid.
n die huldiging zal geschieden door
doen vervaardigen van een borstbeeld.
dat niet alleen: als hulde aan Troel-
W zai ook een verkiezingsfonds worden
>n gebracht.
)it laatste is een bij uitstek practisch
kbeeld waarmede niet alleen Troel-
fH persoonlijk wordt geëerd maar ook
RA( allereerst de partij wordt gediend.
allereerst u<- V
aojojadat een gloeiende afscheidsbrief van
ifee sistra was voorgelezen, stelde n.l. de
r Kleerekooper voor om dit schrijven
op de gewone wijze te beantwoorden.
Niet met een telegram, zei de spreker,
vonk, die van uw harten moet ovdr-
ngen naar uw scheidenden leider,
t een anderen weg volgen dan die van
telegram. Wij willen dat woord be
koorden met een daad van vertrouwen,
pers der tegenstanders barstte uit in
Hei lofuitingen, waaruit de hoop sprak
met zijn heengaan onze strijdkracht
zijn verminderd. Onmiddellijk na de
legging van Troelstra's afscheids-
[•(1 willen wij een daad van opoffe-
doen Wij moeten besluiten op Troel-
9 65en verjaardag, 20 April, hem het
iezin^sfonds voor dezen zomer aante
en. Het plan daartoe is door mij uit-
irkl Fr zijn daarbij drie categorieën
en van hen die 4 weken achtereen 'n
rtje storten, een, tweede die 4 weken
ereen 2 kwartjes storten en een derde
weken achtereen één gulden storten,
moet gebeuren door alle partijgenoo-
door zooveel mogelijk roode kiezers,
dat wij op 20 April tot Troelstra kun
5aan en hem het bewijs van waardeo-
en dankbaarheid der Nederlandsche
i'dorsMasse kunnen aanbieden."
voorstel is aangenomen.
liet mog& ons strekken tot aanspo-
om ook te zorgen onder finan-
el opzicht met vertrouwen de
iezingsactie tegemoet te kunnen gaan,
»k verkiezingsfondsen le
im. Pu tlnn is de vorming van zulke
iezintrsfonrlsen door speciaal
rtoe "gedurende cenigeu tijd in
m ij n e n gevraagde bedragen wel
meest practische middelen om de kie-
lot medewerking te bewegen,
ij moeten van het in deze door de S. D.
gprrpypti voorbeeld leercn.
mï
Duitscbland.
Het nieuwe kabinet van Prui-
regeeringsverklarin g
van Mars.
den aanvang van de gisteren ge-
ea vergadering van den Pruisisc-hen
Idag heeft de president Bartels de
lelijke mijnramp te Dortmund hër-
tarop kreeg de minister-president
s het woord. Hij stelde allereerst het
UA go kabinet voor, en sloot zich aan bij
den van deelneming, door den pre-
c Q' uitgesproken. Hij beloofde
Na nmirinalif fa 7nlla
3ÜI
ste aandacht te zullen wijden aan
erdere verbetering van de organisa-
er voorkoming van mijnongelukken,
me woorden van dank wijdde hij aan
iden van het vorige kabinet. Daarop
.darx de regeerings-verklaring voor,
lil' in hij ook de kwestie van de ontrui-
der Keulsche zone memoreerde. Men
zioh, zeide hij, tot het uiterste in-
ion om deze zone zoo spoedig moge-
i'an de.bezetting te bevrijden.
I den financiéelen toestand uitte de
'lor zich pessimistisch, daar geble-
is, dat de belastingen door het rijk
meer in dezelfde mate- als vroeger
kn overgemaakt, terwijl de uitgaven
or zijn opgevoerd dan te voren. Het
oodzakelijk het noodlijdende deel van
mdeüjko bevolking door credietenbij
iu en te verhinderen, dat zij door te
t belastingen te zeer wordt gedrukt,
het gebied van onderwijs en opvoe-
de regeering zich houden aan de
ie lijnen van het vorige kabinet. De
el moet, zeide 'hij, den geest van het
Christendom in de practijk verwe
lken.
an het slot van de rede van den pre-
kwam het tot stormachtige protesten
communisten, die hem „Barmat-
enz. toeriepen. De vergadering
dientengevolge een tijdlang ge
worden.
Frankrijk.
De begreotingsdebatten.
r i o t over de f i n a n-
leele solidariteit.
lCQS begrootings-debatten heeft
II
Hërrïot, in antwoord op de rede van den
linksch-radicalen afgevaardigde Ghappe-
elaine, die wees op de huidige moeil'ijkhe-
en in zekere landen, met name in Enge
land, verklaard, dat het noodig is, dat de
geallieerden verbonden blijven, gelijk in
en oorlog.
Wij zien, zeide hij, ieder oogenblik de
bewijzen van hartelijke medewerking, wel
ke de regeering en de publieke opinie in
Engeland leveren. Alle bladen daar vra
gen, Frankrijk bij te staan bij de revalo-
risatie van den franc. Wij moeten steeds
voortgaan de solidariteit en het weder-
zijdsch vertrouwen te bevestigen. Wij le
ven niet meer in den tijd, dat een volk
voordeel trok uit de moeilijlcliediAi van een
ander.
Op liet oogenblik moeten, besloot Her-
riot, alle groot© naties zich met elkaar er
over verstaan, het algemeen ovenwicht te
herstellen. Opdat het algemeen vertrouwen
binnenslaiids kan worden hersteld, moet
het over onze grenzen gaan.
Ik zeg, zoo eindigde hij, onze Engelsoho
en Arnerikaanscho vrienden dank en ik
bevestig het vertrouwen, dat zij in do
waarlijk zeer groote credielwaardigheid
van ons land hebben uitgesproken.
Vervolgens verklaarde minister Clémen
te!, dat de regeering vast besloten is, van
alle bestaande strafrechtelijke sancties
gebruik te maken tegen hen, die een fi-
nn- r- paniek trachten te verw"'"n
Enge'and.
De Amerikaansche ontwapenings
conferentie.
Een verklaring van
Chamberlain.
Op grond van een belangrijke mededee-
ling uit Washington legde Chamberlain
gister in het Lagerhuis in antwoord op
een vraag van Kenworlky de volgende ver
klaring af.
Een nieuwe ontwapeningsconferentie
zal door den president der Vercenigde
Staten bijeen worden geroepen, ter bespre
king van een verdere beperking van den
vioolbouw. Voorbereidende besprekingen
oveiL tIxtcc coTrrereiuie~zijn op het oogenblik
gaande. De Amerikaansche gezant te Lon
den heeft deze kwestie onofficieel ter
sprake gebracht cn de Engelse he regeer ing
houdt zich thans hiermede bezig.
In antwoord op een andere vraag, of
de Britsche regeering voornemens was, om
voor een dergelijke conferentie voorstellen
te doen, verklaarde Chamberlain, dat men
het doel van de conferentie daarmede niet
zou dienen. Zoodra hij in staat zou zijn,
het Lagerhuis nadere mededeelingen te
doen, zou hij daaromtrent een verklaring
afleggen.
Hel protocol van Genève.
D e' B r i t s c h e bezwaren.
Haar verluidt hebben de leger- en
vloot-experts van de subcommissie van do
commissie voor rijksverdediging de vol
gende bezwaren tegen het protocol van
Genève gemaakt:
1. In zijn huidigeü vorm zal het proto
col den Volkenbond bevoegd maken, in
fcuitenlandsche gebieden de hulp van
Britsche militairen en marine-strijdkrach
ten in te roepen, waardoor men niet vol
doende voor de verdediging van het eigen
rijk zal kunnen zorgen.
2. Ook geeft het protocol volgens zijne
huidige bepalingen in tijd van oorlog een
gcwetenlooze aanrander een voordeel bo
ven zijn tegenstanders, die zich moeten
houden aan de voorgeschreven bepalingen
omtrent de handhaving van den vrede.
Vervolgens - wordt er op gewezen, dat
het protocol er toe strekt, om de rechten
van de naties, regeeringen en parlemen
ten over him eigen strijdkrachten te be
perken terwijl oorlogen zouden kunnen
worden gevoerd tusschen staten, die door
politieke banden met elkander zijn verbon
den. Deze critiek op het protocol zal de
Engelsclie regeering er van weerhouden
het protocol in zijn tegenwoordigen vorm
goed te keuren. Sommigen zijn evenwel van
meening, dat het protocol door amende
menten aannemelijk gemaakt zou kunnen
worden voor den Britschen statenbond.
Sommige kabinetsleden achten een derge
lijke wijziging evenwel vruchteloos, ter
wijl andere van meening zijn, dat binnen
het kader van het tegenwoordige protocol
nog wel iets is te* bereiken. Men acht het
evenwel waarschijnlijk, dat voor do bijeen
komst van den Volkenbondsraad in Maart
de dominions niet tijdig genoeg geraad
pleegd kunnen worden over de voor te stel
len wijzigingen waarom Chamberlain zou
moeten verzoeken de kwestie te verdagen
tot de algemeene vergadering in Septem
ber.
Geschillen in de Labourpartij.
De leiding van MacDonald.
Volgens den politieken medewerker van
de „Daily Express" begint de Labour
partij in alle richtingen te splijten.
Tegen de leiding van Ramsay MacDo
nald bestaat nog steeds verzet, niet al-
i leen onder de radicalen, doch ook onder
een steeds groeiend aantal leden der vak-
vereenigingen, welke niet to spreken zijn
over de dictatoriale houding, aangenomen
door de onafhankelijke labourpartij, waar
van Mac Donald de afgod is.
De radicalen dringen aan op een meer
geavanceerd socialistisch program dan
Mac Donald ooit heeft willen aanvaarden.
De leden der vakvereenigingen worstelen
met de intellectucelen om de leiding der
partij aan zich te trekken.
Bulgarije.
Nieuwe politieke moorden.
Te Sofia is de communistische afge
vaardigde Strasjirimof vermoord.
Volgens een bericht uit Philippopel zijn
daar Dinsdagavond de secretaris-generaal
Warbonof en de commissaris van politie
Likomahöf op straat door commuriistien
gedood.
Roemenië.
Ce représaille-plannen iegiM
Duifschland.
Inbeslagneming van
Duitsche bezittingen.
De "Roemeensche minister van Buiten-
tenlandsche Zaken Duca heeft in verband
met de uiteenzettingen van Stresemann in
do Rijksdagcommissie voor Buitenland-
sche Zaken omtrent het geschil tusschen
beide landen te kennen gegeven, dat hij in
deze kwestie niet in verdere discussie wil
treden. De minister verklaarde, dat hij bij
de Roemeensche Kamer een wetsontwerp
zal indienen in zaké het inbeslag nemen
van alle Duitsche bezittingen in Roemenië.
In Roemenië wordt over het algemeen
de houding van de regeering goedgekeurd.
Sedert geruimen tijd wordt een pers cam
pagne gevoerd tegen buitenlanders. Dit
had tot gevolg, dat speciale bepalingen
zijn uitgevaardigd tegen vreemdelingen
zonder middelen van bestaan in Roemenië.
Op grond hiervan zijn ia de laatste dagen
een groot aantal buitenlanders, hoofdzake-
schijnt, dat zich onder deze uitgewezenen
ook Duitschers hebben bevonden. Dit staat
echter, zoo wordt betoogd, in geenerlei
verband met het Duitsch-Roemeensch
confict. Omtrent do uitwijzing van Duit
schers als represaille-maatregel te nog
geen brslissing genomen.
Turkije.
Do 'aaisle Christenen van Lphese.
Naar de „Morningpost" meldt, zijn nu,
in verband met de uitwisseling der bevol
king in Klein-Azië, do laatste niet-Tur-
ken, de laatste Christenen uit Ephese ver
trokken.
Door het vertrek van deze groop doet
zioh het merkwaardig ^n vermeldens
waardig feit voor. dat uit dit gebied van
Klein-Azië, den bakermat van het Chris
tendom, dat uit do zeven gemeenten, waar
St. Paulus predikte, waarvan hij in zijn
brieven spreekt en waarvan St. Johannes
verhaalt in zijn Apocalypsis, n laa'ste
ehrteten is heengegaan.
Arabië.
l-iti bombardement van L,j_ a.i.
Geen persoonlijke
ongelukken bij de
consulaten.
Uit officieel© berichten uit Djeddah
blijkt, dat de stad gedurende vier dagen
hevig is beschoten door de Wahabieten.
Het bombardement neemt thans evenwel
af. Dinsdag zijn slechts ongeveer twintig
granaten in do stad neergekomen. Gister
morgen is geen schot gelost.
De gebouwen van de Britsche legatie
zijn tweemaal getroffen en de consulaten
der andere landen zijn min of meer be
schadigd. Menschenlevens vallen daar
evenwel niet to betreuren. Voor zoover
bekend is, zijn ook geen andere vreemde
lingen ""troffen.
China
Trc:b8len in Zuid-China.
De met tusschenpoozen plaatsvindende
gevechten in de provincie Kwantoeng, die
nu al jaren duren, zijn opnieuw begon
nen. De strijd gaat tusschen de volgelin-
l gen van Soen-Jat-Sen en die van den ge
neraal Tsjeng-Tsjioenig Ming, den gene
raal uit Tsjili. Dat duurt nu al een Iveek
of twee. Do aanhangers van Soen-Jat-Sen
beweren, dat zij dagelijks successen be
halen in do buurt van Weitsjou, de plaats
die het vplwerk is van Tsjang-Tsjoong-
Ming.
TWEEDE KAMER.
Overzicht.
lid verzoek van don heer Weit k a m
(Ghr.-Hj ,om den minister van Binneni.
Zaken- te mogen intcrpelleeren over den
algemeenen toestand in de venen van
Drente en Overijsel werd door de Kamer
toegestaan; a.s. Dinsdag zal deze interpel
latie worden gehouden. Op verzoek van
den heer Schaper (R.-K.) zal ook Gro
ningen in het kader van deze interpellatie
worden opgenomen.
Nadat de voorzitter nog had medege
deeld, dat hij een bijzondere commissie
heeft benoemd om de Ziekte- en Ongeval
lenwet 1925 te onderzoeken, waardqpr het
gebruikelijke afdeelingsonderszoek zal
worden uitgeschakeld, zotte de Tweede Ka
mer zijn algemeene beschouwingen over de
herziening van het Regeeringsreglement
van N^derlandsch-Indië voort.
Groote belangstelling was er bij de Ka
merleden voor deze algemeene beschou
wingen nu juist niet; wanneer er 15 a 20
afgevaardigden geregeld zaten te luisteren,
was het veel.
Wie het debat, zonder te weten waarom
hetging, bijwoonde, moet den indruk heb
ben gekregen van een debating society.
Zooals de heer Dress.elhuys (V. B.)
het uitdrukte in zijn breed 1 opgezet te rede,
waarin hij het ontwerp bestreed.
Steun van beteekenis heeft de minister
nog niet gevonden. Do voor den minister
meest vriendelijke rede kwam van vrijzin-
nig-democratiscben kant, van den hoer
Oud (V. D.) terwijl die van den lieer
Rutgers van Rozenburg (Chr. H.)
sprekend voor de Christelijk Historische
fractie, den heer De Graaff het minst aan
genaam in de ooren moet hebben geklon
ken.
De heer v. Rhvesteijn (G.P.) heeft weer
eens wat buitenissige theorieën staan te
verdedigen.
Vandaag voortzelling van het debat
Uit de Kledingindustrie.
Deuitsluiting.
1 k Mid van kleermakerspatroons in
Netkiland bericht ons het volgende:
Van den R.-K. naaisters- en klecrma-
kersbond St. Gerardus Majella ontvingen
wij het telegrafisch bericht dat deze bond
vaardt met inbegrip der laatste toezeggin
gen.
De Nederl. Christelijke bond van arbei-
ders(sters) in de kleedingindustrio zond
een telegram, waarin hij mededeelde zich
in beginsel en onder voorbehoud bereid te
verklaren zijn afdeelingen te adviseeren tot
aanvaarding der voorstellen. Deze bond
acht een conferentie noodig.
Namens den Bond van mannelijke en
vrouwelijke arbeiders in de klceding-indus-
trie, den Federatieven bond van arbeiders
en arbeidsters in de kleedingindustrio en
den Neutralen bond ontvingen wij telegra
fisch bericht, dat deze bonden de voorstel
len zooals die daar liggen, thans niet aan
vaarden. En zij vragen een conferentip
aan op aanstaanden Donderdag of Vrijdag
Deze conferentie heeft de bond van kleer
makerspatroons toegestaan en zal van
daag, Donderdag, te Amsterdam worden
gehouden in het bondsbureau.
Ten gevolge van deze berichten kunnen
de R.-K. en« Christelijke werknemers aan
het werk blijven. Op de overige georgani
seerde werknemers zal van Donderdag 19
Februari af de aangekondigde uitslailing
woi n toegepast.
Het Spoorwegpersoneel.
D u u r t e t o e s 1 a g.
Do hoofdbesturen der vijf spoor.-. - r-
soneelorganisaties hebben een telegram
aan den minister van Waterstaat gezon
den, waarin verzocht wordt, spoedig een
beslissing to nemen in zake het verzoek
om een duurtebijslag.
Do pensioenen.
In verband met het feit, dat de Minister
van Waterstaat bezwaar heeft om het
wetsontwerp betrefende do pensionnecring
van het spoorwegpersoneel ongewijzigd bij
de Staten-Generaal in te dienen, zullen de
hoofdbesturen der vijf personeelsorganisa
ties binnen veertien dagen hunne /.wa
ren tegen het wetsontwerp bij de Je
moeten indienen.
De tariefcommissie.
Geen arbeidersaf gevaard i - ie.
Naar de „Tijd" verneemt, heeft do mi
nister van financiën aan het R.-K. Werk
liedenverbond medcdeeling gedaan, dat hij
ook- bij nadere overweging van de in den
brief van dit verbond d.d. 4 dezer ontwik
kelde gronden, geen aanleiding kan vinden
terug te komen op zijn opvatting neerge
legd in zijn brief van 21 Januari j.l., (lat
de arbeiders niet in dc Tariefcommissie
vertegenwoordigd zullen zijn.
R. K. Kamerkieskring Leiden.
De Secretaris van de R. K. Kamer
centrale Leiden brengt, ingevolge artikel
5 van het reglement, ter openbare kennis,
dat na herhaalde aanmaning aan den se
cretaris en aangetcekend schrijven aan
den voorzitter, het bestuur van de R. K.
K iesvereeniging te Noorden in gebreke
blijft de bij artikel 5 voorgeschreven in-
lichtingen te verstrekken.
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
De regeeringsverklaring van Marx.
Herriot over de financieele solidariteit
van de geallieerden in verband met denl
val van den franc.
Engeland en de Amerikaansche ontwa
pen ingsconferentie.
De laatste Christenen uit Ephese ver*
trokken.
BINNENLAND
De beraadslagingen over de herziening
van het Indische regeeringreglement (Ka
meroverzicht).
Uitsluiting in het klecrmakcrsbedrijf.
Eenl ernstig ongeluk in rie Rctterdam-
sche haven. Zes dooden. (Gemengde Bo-
richten).
Een botsing tusschen een autobus en
paard en wagen. Twee dooden. fOpmeng-
de Berichten).
OMGEVING.
Winkelweek te Lisse.
ÜST DE OIVISSEVSESG
VOORHOUT.
R. K. Kiesvereniging. De It K. Kiea-
vereeniging verga-derde gisteravond Do
vergadering was goed bezocht. Do Voorz.,
de heeT G Bulten zegt in zijn openings
woord, dat nu wij aan den vooravond van
de verkiezingen staan, straks koning-kie
zer weer baas is. Spr. hoopt, dat zij die
macht ten goede zullen gebruiken
De Sc,laressp, mevr Bots-v. Schaik
gaf een keurig overzicht over do werk
zaamheden in liet afgeloopen jaar. Uit
het. verslag van den penningm., den lieer
F. M Angevaron, bleek het volgende:
èssri
f 90,25.
Een oominissio van 3 personen contro
leerde de rekening en verklaarde bij mon
de van den heer G. LI Prins, deze in orde
te hebben bevonden. Den penningm wordt
dank gebracht voor zijn gevoerd beheer.
Een zevental candidaten voor dc Twee
de Kamer worden genoemd. De heeren
Dr Kooien, Mr. Aalbprse cn A J Loerr be
leer, worden bij acclamatie candidaat ge
steld. Alsnog waren genoemd mevr Brons
veldVitringa en do heeren J. H M. Bal
vers, G Bulten en W v. d Laan De
twee laatstgenoemde wenschen niet in
aanmerking te komen daar besloten was
vijf candidaten te stellen, worden ook
mevr. BronsveldVitringa cn de heer
Balvers bij acclamat:e candidaat gesteld.
Het bestuur treedt in zijn geheel af. Dq
Voorz. wenscht Ju verband met zijn bur
gemeesterschap geen bestuursfunctie meer
te aanvaarden Mevr Bots-v. Schaik en
mevr. v d. Laan-de Bruin, stellen zich ook
niet meer herkiesbaar. Daar maar zes can
didaten gesteld zijn, zal op een volgende
vergadering het •bestuur met een zevende
lid worden uitgebreid.
Het bestuur is nu samengesteld als volgb
H. A. AllardF M An gevaren, Mej. v d.
Borgv. d Weiden, J. A v. Gent, A. Hee-
rings en P' v. Werkhoven Thz.
Bij de rondvraag brengt de Voorz dank
aan de leden voor het vertrouwen in hem
gesteld zijn medebestuurders voor do pret
tige samenwerking en den Pastoor voor
zijn belangstelling in liet werk der kies-
vcreeniging.
De Pastoor ziet den Voorz noode als
zoodanig heengaan, daar hij bemerkt heeft
dat onze naam .Eensgezindheid" geen
ijdele klank bleek. Wij moeten echter de
redenen van heengaan eerbiedigen en wij
zullen hopen, dat wij hem na de verkie
zingen wederom als Kamerlid kunnen be
groeten (applaus.)
Hierna een aardige verrassnig, waarna
sluiting.
KATWIJK AAN DEN RIJN.
Verlichting. Heden is in do van Eg-
mondstraat bij den ingang Achterweg een
electrischö lantaarn geplaatst. Op dit
drukke punt was dit zeer gewensebt.
Personalia. Aan Mej. M. O. Mes. tot
16 Dec 1.1. werkzaam als helpsteT bij den
brievengaarder en sindsdien met verlof, is
thans eervol ontslag verleend.
De Hanze. Gisteravond liield do Han
ze, afdeeling Katwijk a. d. Rijn, haar
aangekondigde fcestvergadering. De Voorz.
opende de bijeenkomst in lcernaehtigo
woorden, zette doel dezer vergadering
hierbij uiteen cn sprak den wensch uib
dat deze bijeenkomst behalve feestavond
tevens propaganda-avond zijn zou met als
gevolg een aanwinst van leden De notu
len werden aangehouden tot de volgend©
vergadering Door de aanwezigen werd
toen geestdriftig bet Hanzelied gezongen,
waarna do avond verdol' in feeststemming
werd doorgebracht. Op de gebruikelijk©
