]Qe Jaargang.
VRIJDAG 13 FEBRUARI 1925
No. 4868
e Ecicbelve ©ou^omt
V «ABONNEMENTSPRIJS bodraagt bij vooruitbetaling
i r Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal.
Ij on20 Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal,
inco per post 2.95 per kwartaal,
r j. geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver-
Lbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
tteling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
idagflblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen l
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT» ADMINISTRATE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertenllën 30 cent per regel.
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
dubbele van het tarief berekend. s
at*ver'en1'®nt van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop fó.50.
lit nummer bestaat «Bit twee
lades
- Tegen het antipapisme.
[Kaar aanleiding van cenige opmerkin-
dïe „De Tijd" heeft gemaakt over zijn
Leiden gehouden rede: „Dienst-
lecbt of Kind" heeft de ütrechtscho
Zeeraar prof. dr. Slotemaker de Brui-
genoemd blad een antwoord ge-
inrcven.
[Wij zullen dat morgen in zijn geheel op
inie».
tsu willen wjj wijzen of een passage in
t a*twoord, aldus luidend:
U verwijst mij „naar ontstellende aan-
llen van predikanten tegen de Roomsche
>r of de Roomsche Kerk. Deze verwij-
ig was onnoodig; ik keur dit optreden
pi u predikanten even sterk af als u en ik
1 b er geen oogenblik* aan gedacht om
l lomsche sprekers van iets dergelijks te
lichten. De zaak staat nobeler
J) ch daardoor ook ernstiger" (wij spa-
eren).
Eea Prolestanlschc godgeleerde en pro-
li ;sor acht het goed, te spreken over
oatstellende aanvallen van Pro-
itantschc predikanten tegen Rome, en tc
'klaren, dat de zaak der Roomsche
ekers er nobeler voor staat dan die
l bedoelde Protestantsche predikanten.
Iet anti-papisme van sommige Protes-
iten wordt hier weer eens van. Protes-
tsche zijde zelf veroordeeld moge
vcrêordceüng oogen openen!
BUITENLAND
Volkenbond.
Het Grieksch-Turksc'n geschil.
Het volkenboncls-secretariaat heeft de
rksche rogeei'ing, bij do toezending van
afschrift van het Griekscho beroep op
c volkenbondsraad inzake do uitwijzing
n den patriarch, tevens reedsverzocht
naam mode te deelen van den Turk
ten vertegenwoordiger in den raad bij
behandeling van het geschil in do a.a.
art-zitting. Men heeft daar dus als van
sprekend aangenomen, dat Turkije
)r den raad zal verschijnen.
België.
Het proces-Coppée.
en boete van 20 millioen.
sferen is vonnis gewezen in het pro-
hetwelk de Belgische staat aanban-
heeft gemaakt tegen Baron Coppée,
ena- heuzollevoringen aan de Duit-
ers tijdens den oorlog,
ioppée werd, zooals gemeld, veroor-
ld tol een schadevergoeding van twin-
wiBioen francs, te betalen aan den
I!
het vonnis wordt onder meer over-
.-», dat wel niet het opzet is bewezen,
vijand te helpen, doch dat hij ten ge-
[0 van schuld en nalatigheid zijn per-
Bel. en zijn producten ter beschikking
r den vijand heeft gesteld, en aan
tschland die leveringen heeft gedaan,
ko deze natie van nut waren.
Iieuwe sludenienrelletjes te Leuven.
oedige botsingen mot
do politie.
•au do universiteit van Leuven is de
id van Vlaamsche en Waalsche studen-
weder opgericht. Ter vergadering,
ensdagavond, waren onder meer ook
wezig minister Segors, senator Pas-
ei verscheidene hoogleeraren.
isschen do betoogende studenten yan
Bond en Viaamsckgezinde studenten
lm bet voor den ingang der vorgader-
l tot ernstige botsingen. De politie
1st van de blanke sabel gebruik ma-
waardoor verscheidene studenten go
ld werden.
vergadering werd gewezen op de
-jlijkheid, de taalvrijheid te eer-
hgen zonder godsdienstige of vader-
ische banden uit het oog te verliezen.
jGna de vergadering betoogden extre-
lische studenten voor de gevangenis,
if Borms is opgesloten.
Ouitschland.
De financieele schandalen.
en ofificieele verklaring,
taatssecretaris Sauter gaf gister aan
egenwoordigers van de pers een over-
V. de door de posterijen verleemde
In totaal is door de rijksposte-
^faOO millioen mark crediet verleend,
grootste gedeelte van dit bedrag was
e Rijksbank, de Staatsbank, de giro-
j Gn de grooto „B"-banken be-
geweest en slechts een gering deel
l; ,°ze sori1 heeft men als particuliere
0 on Vei*strekt. De door de adminis-
rna? Posterijen ingestelde commissie
1 erzoek beeft in totaal bezwaren
gemaakt tegen slechts drie credieten, n.l.
do credieten aan Mannesmann, Lange
Hegermann en Barmat.
Het Mannesmann-crediol heeft een lan
ge voorgeschiedenis. In October 1923, tij
dens het hoogtepunt van do inflatie, had
den de posterijen goud noodig voor den
aankoop van kopervoorraden. Door tus-
sihenkomst van de Depositen- und Han
delsbank kochten de Rijksposterijcn bin
nen 14 dagen voor 800.000 mark goud. In
November werden de aankoopen gestaakt
en de betrekkingen met de Depositen-und
Handelsbank verbroken. In Februari 1924
heeft de centrum-afgevaardigde Fleischer
aan de Rijksposterijen het voorstel ge
daan, de Depositen- und Handelsbank een
crediet te verstrekken, hetgeen geweigerd
werd. Eenige dagen later wendden de ge
broeders Mannsmann zich tot de posterijen
en verklaarden, dat zij zich borg stelden
voor de Depositen- und Handelsbank. Al
fred Mannesmann zeide bereid le zijn èen
borgtocht te stellen van 13.000.000 mark
en overigens persoonlijk borg te willen
staan. Daarop gaven de posterijen aan de
Depositen- und Handelsbank een crediet
van 5.000.000 mark. Toen na den verval
dag de bank do interest niet betaalde,
wendden de posterijen zich tot den borg
Mannesmann. Na langdurige onderhande
lingen werd men het er over eens, dat
Manesmann alle verplichtingen van de
Depositen- und Handelsbank van de pos
terijen overnam, zoodat toen alle relaties
tussctien -de posterijen en de bank defini
tief verbroken waren. De posterijen boek
ten hel. crediet van 5.000.000 van de De-
positonbank over op naam van Mannes
mann, die het met alle interessen over
nam, en verstrekte aan Mannesmann bo
vendien een extra-crediet van 2.500.000,
terwijl de rente hiervoor werd terugge
bracht lot bet Rijksbankconto. Het crediet
loopt een jaar en kan, wanneer de poste
rijen zich -daarmede accoord verklaren,
door Mannesmann nog vier maal worden
verlengd.
Het Lange-Hegcrmann crediet bedroeg
2.000 000 mark, welke som te Munch en
aan den Gentrnmsafgevaardigde op reke
ning der bezette gebieden werd uitbetaald.
Naar de staatssecretaris mededeelde, is
is bekend wat met dit bedrag is geschied;
hef grootste deel ervan is in Bonn terecht
gekomen en een ander deel hij een pa
pierfabriek in Saksen.
Wat do Barmat-credieten aangaat, wees
de staatssecretaris erop, dat de talrijke
geruchten over millioenen-credieten deels
zeer overdreven, deels uit den duim gezo
gen zijn. Tegenover de beweringen, dat
aan Barmat 50 a 60.000.000 mark cre
diet zou zijn verleend, deelde bij officieel
als vertegenwoordiger van de administra
tie der Posterijen mede, dat de Posterijen
aan Barmat geen pfennig meer clan
14.000.000 goi\dmark hebben gegeven.
Hiervan zijn 4.000.000 door effecten ge
dekt, terwijl men -bovendien een garantie
beeft van 17 herverzekeringmaatschap
pijen, waaronder eenige builenlandschc.
Ten slotte besprak de staatssecretaris
den persoon van den voormaligen minister
Hoefle. Op een vraag antwoordde hij, dat
de Posterijen bij hare crodietverlecningen
steeds te goeder trouw gehandeld hebben,
en dat do ongunstige informaties, welke cle
devisen-commissaris in het begin van 1924
aan Hoefle omtrent de Depositen- und-
Hanclelsbank gegeven had, nooit bekend
waren geweest. Het. crediet van 2.000.000
aan Lange Hegermann heeft Hoefle
slechts verstrekt, doordat hij tevens mi
nister van de Bezette Gebieden was en dus
ook zeggenschap-had over de verdeeling
van de gelden voor deze gebieden.
Frankrijk.
Herriot en de socialisten.
De commissie, bestaande uit Blum, Re-
naudel en Bracke heeft een motie betref
fende de steunpolitiek opgesteld, die giste
ren met algemeene stemmen door bet so
cialistisch congres is aangenomen.
In deze motie wordt de politiek van
steun aan Herriot niet geconditionneerd,
zoodat de socialistische kamerfractie vrij
heid van handelen behoudt, maar tevens
wordt betoogd, dat de socialistische ka
merfractie niet verplicht is, deel der meer
derheid uit te maken, zoodat zij niet
blindweg vóór de rogeering behoeft te
stemmen.
Engeland.
Bescherming maar geen algemeene
protectie.
A.s. Maandag debatten in het
Lagerhuis.
Maandag zal in hei Lagerhuis debat
worden gevoerd over het nieuwe ontwerp
der regeering, om bedreigde industrieën
te beschermen tegen unfaire buitenland-
sche concurrentie.
De „Times" bericht, dat een kleine de
putatie, bestaande uit vertegenwoordigers
van conservatieve vrijhandelaars. gisteren
met den eersten minister en den president
van het departement van Handel een be
sprek iog had aangaande het. ontwerp,
waarbij verscheidene pimten betreffende
de nieuwe plannen werden uiteengezet.
Naar men zegt, deelde de deputatie den
eersten minister mede, dat zij volkomen
bereid was, de belofte te steunen, door
hem bij de algemeene verkiezingen afge
legd ten opzichte van het beveiligen der
industrie, daar zij erkende, dat in geval
van unfaire concurrentie zoodanige hulp
moest worden verleend, maar zij verlang
de de verzekering, dat het ontwerp niet
moest worden opgevat als een stap tot het
algemeen invoeren van protectie. Baldwin
gaf daarop deze verzekering.
Portugal.
De regeeringscrïsis.
De Staat van beleg.
Uit Lissabon wordt gemeld: Het plaat
sen van de politie onder het commando
van den minister van Oorlog komt neer
op het afkondigen van den staat van be
leg in Portugal. De openbare vergaderin
gen van de aanhangers van heide partijen
duren voort en de bladen constateoren, dat
het land voor een ernstige crisis staat.
De nationalisten gelooven thans, wanneer
de president het parlement ontbindt, de
macht in handen te zullen krijgen.
Tsjeciio-Slowakije
De communistische relletjes.
Naar dc Neue Freie Presse uit Praag
verneemt, beloopt dc schade, die bij de
communistische relletjes van Zondag aan
gericht is, ongeveer 250.000 kr. tsjechisch.
De communisten hebben tegen Zondag
weer een betooging op groote schaal op
touw gezet.
Minister Stribrny heeft meegedeeld, dat
uit het onderzoek gebleken is, dat men
van twee kanten op de politie geschoten
heeft en dat deze ook onthaald is op een
regen van steenen. Toen, na een waar
schuwingssalvo in de lucht, de aanval nog
in hevigheid toenam, moest de politie wel
op de aanvallers schieten, van wie er 7
licht gewond werden, terwijl de politie 37
gekwetsten telde. De aanval is zorgvuldig
voorbereid in den boezem van een z.g.
stormcolonne die 40 leden telde, van wie
het meereudeel Russen en andere vreem
delingen. De regeeriug zal krachtige maat
regelen nemen om verdere pogingen tot
het verwekken van onlusten te voorkomen.
Zij hecht voor het overige aan het gebeur
de geen overdreven beteckenis.
Hongarije.
Hongaarsch-Tsjechisch conflict.
Een gevangene vlucht in het
Legatie-gebouw. -
Te Boedapest is een Tsjechisch onder
daan, die door twee wachten van het mi
litair gerechtshof geboeid naar de gevan
genis werd overgebracht voor het Tsjecho-
Slowakisch gezantschap welen tc ontsnap
pen. Hij vluchtte in het gebouw der lega
tie. Do wachten achtervolgden hem, doch
werden, toen zij liet gezantschap wilden
binnenkomen, door den secretaris der le
gatie met een revolver, tegengehouden.
De gevangene Dobcrnik werd onmiddel
lijk van zijn handboeien en gevangeniskle
ding bevrijd en in civiele kleeren gestoken.
De boeien en liet gevangenispakje werden
aan de wachtende Hongaarsche soldaten
ter hand gesteld.
Het gezantschap wil Dobernik niet uit
leveren, daar de Hongaarsche regeering
hem, volgens de legatie, beschuldigt van
spionnage. Dc Hongaarsche regeering ver
klaart echter, dat Dobernik wegens ver
duistering moet terechtstaan. De regeering
heeft een bijzondcren ministerraad gehou
den. teneinde te beraadslgaen, welke maat
regelen ten aanzien van deze zaak dienen
genomen te worden.
Egypte.
De maord op den Sirdar.
Een der daders bekent.
Anayat, een student in cle rechten, heeft
bekend, dat hij aan den moord op den sir
dar heeft deelgenomen. Hij heeft namen
opgegeven van anderen, die bij die mis
daad betrokken zijn, o.m. dien van zijn
broer. Beide broeders zijn 31 Januari in
den trein van Alexandrië naar Hamuran
gearresteerd.
Van het Vaticaan.
De verjaardag van 's Pausen kroning.
De plechtigheid in de
St. P i e t e r.
Een particulier telegram d.d. 12 dezer
uit Rome meldt aan de „Msb.":
Heden vierde Rome den derden verjaar
dag van (Te kroning van Z. H. Paus
Pi us XI.
Omgeven door de kardinalen en de dig
nitarissen van Zijn Hof begaf de H. Vader
zich hedenmorgen in plechtigen stoet naar
de St. Picter.
Daar nam do Paus plahts op de sedia
geste,toria, en langzaam schreed de stoet
nu door de basiliek, welke een talrijke me
nigte vulde, naar het altaar.
De H. Vader woonde de plechtige H.
Mis bij, welke door kardinaal Locatelli
werd opgedragen. De zangers der Sixtijn-
sche kapel, onder leiding van Perosi, voer
den de liturgische zangen uit.
De plechtigheid werd o.a. bijgewoond,
door den prins en prinses Johan van Sak
sen. prins Georges van Beieren, den aarts
hertog Gottfried van Oostenrijk, prinses-
Mathilde van Saksen, prinses Josephine
van België, het corps diplomatique hij den
H. Stoel en een groot aantal pelgrims uit
Italië.
Na de H. Mis gaf de H. Vader plechtig
den Zegen.
Daarna keerde Zijne Heiligheid naar de
Pauselijke appartementen terug.
BiKHEHLflHD
TWEEDE KAMER.
Overzicht.
Heden vergadert de Kamer niet. in het
openbaar wegens afdeelingsonderzoek.
Gisteren was de interpellatie-Oud naar
aanleiding van de voornemens der Regee
ring tot reorganisatie van het Staatsbe
drijf van de Posterijen, de Telegrafie en
de Telefonie, en het verbreken van bet
contact met een deel van hot personeel van
dit Staatsbedrijf aan cle orcle. Zoodat er
nog flink wat tijd over is voordat moet
worden begonnen aan de behandeling van
de herziening van het Indische Regcerings
reglement.
Wij kunnen over dc motie-Oud kort zijn.
Wat de reorganisatie van de Post be
treft, zeide de minister nog niet veel te
kunnen mededeelcn, daar deze nog in
voorbereiding is.
Over het verbroken van het contact met
een deel van het personeel verklaarde
Z-Exc., dat hij clë critiek van sommige
organisaties, met name die van den Neu
tralen Bond, zeer bepaald ongeoorloofd
achtte. Toen'do Bond aan het platteland
adhaesic-betuigingen vroeg in zake schade
welke het plat tela ud zou lijden door do
reorganisatie, ging hij buiten zijn boekje
en behartigde hij niet meer personeels
belangen. En daarom wil de Regeering
met dien Bond niet meer te maken hebben.
Merkwaardig was het, dat inlerpcllant
niet met een motie kwam. Een interpella
tie zonder motie is iets zeer zeldzaams.
De heer Oud meende evenwel, dat alleen
een motie van wantrouwen zin zou hebben.
Die zou echter, zeide hij, toch door de Re
geeriug worden afgestemd en daarom liet
hij haar maar achterwege.
Verschillende leden maakten in liet kort
nog enkele opmerkingen. Zoo drong do
heer Zijlstra aan op overlegging der defi
nitieve plannen voor de invoering en op
het zooveel mogelijk ontzien van de per
soneelsbelangen. en waarschuwde de heer
Bomans den Minister met nadruk tegen
..opstuwing" der hoogere ambtenaren ten
koste van hel middelbaar en lager per
soneel.
Tot een stemming over de motie-Do
Boer in zake plallelandskantoreu. kwam
liet nog niet.
KoniüMijke Besluite;'.
Burgemeester.
Bij Kon. besluit van 12 Februari ri be
noemd tot burgemeester der gemeente
Wcssein J. P. H, Joosten.
De Tweede Kamer-verkiezingen.
Het Tweede Kamer-lid
Michielsen.
In verband met de in de Pers circulee-
rende berichten dat de heer A. B. Michiel
sen zou bedankt hebben als voorzitter van
den Raad van Arbeid te Haarlem en zulks
in verband met het feit zijner periodieko
aftreding als voorzitter van den Raad van
Arbeid in dit jaar, kan de N. Haarl. me
dedeelcn dat dit bericht iederen grond
mist.
Alleen heeft de heer A. B. Michielsen
in verband met de bij 't adviescollege ge
rezen bezwaren legen cumulatie van het
voorzitterschap van den Raad van Arbeid
en het lidmaatschap der Tweede Kamer
verzocht in dc gelegenheid te worden ge
steld zijn keuze te bepalen en te besluiten
voor welke de beide functies hij zich
wcnscht beschikbaar te stellen. Dit wijst
er wel op waartoe de heer Michielsen na
overleg zou kunnen komen; maar deze
wacht met dc beslissing nog op het be
scheid der advies-commissie. Waartoe de
ze opspraakwekkende berichten zonder
eenigen goeden grond worden verbreid is
ons een raadsel. Van een conflict tusschen
den beer Michielsen en Mr. Aalberse is,
naar deze ons mededeelt, eenvoudig geen
sprake.
Tot zoover de N. Haarlémsche".
Wat het laatste betreft: sla men de
Handelingen der Tweedo Kamer eens op,
bij de behandeling der Arbeidsbegrooting
voor 1923. Naar aanleiding van dit debat
is schier algemeen in de Kath. Pers een
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Nieuwe studentenrelletjes te Leuven.
Eert officieele verklaring inzake c i-t
nancieele schandalen in Duilschland.
De staat van beleg in Portugal afgekon
digd.
De verjaardag van 's Pajsen kroning.
Nadere bijzonderheder omtrent derf
mijnramp bij Dortmund. (Buitenl. Be
richten).
BINNENLAND.
Verhooging van den prijs van hei
schoeisel mei 10 pet.
Onze Geïllustreerde Pagina
Onze pholo-pagina beyat: Nog eenige
goed geslaagde en óók goed gereprodu
ceerde photo's van het Universiteitsfeest le
Leiden op j.l. Maandag Hot gouden
feest van het Liefdewerk Oud-Papier
De brand in de vuurwerkfabriek te Leiden
Hoe de storm in het Vondelpark lo Am
sterdam heeft huisgehouden.
scherpe critiek op de houding van de:
heer Michielsen geoefend, aldus de „Ros.*
Staatsloterij.
Er ging in de kringen van belangheb
benden bij de Staatsloterij een gerucht, dat
de benoeming van een nieuwen directeur
der Staatsloterij zou worden aangehouden,
totdat door de Tweede Kamer een beslis
sing zou zijn genomen over het wetsont
werp beoogende geleidelijke afschil P'.iü
der Staatsloterij.
Echter wordt uit goede bron vernomen
dat de benoeming van een nieuwen direcv»
teur binnen enkele dagen (e verwachten is.
Prijsverhoogig van Schoenen.
In een gistermiddag le Tilburg gehouden
vergadering, bijeengeroepen door den Ned.
R.-K. Bond van Schoenfabrikanten, welko
ook werd bijgewoond door loden van den
Neutralen en den Tilburgscbcn Bond van
Schoenfabrikanten, zijn breedvoerige be
sprekingen gewijd aan de verkoogiug der
schoenprijzen in verband mot de enorme
stijging der grondstoffen, n.l. 30 lot 40
pet. voor zool- en overleer en 15 tol 20 pet
voor fournituren en andere leersoorten.
Besloten werd met ingang van 21 dezer
een prijsverhooging van alle schoeisel in
te voeren van tenminste tien procent.
Sociale eri economische stroominyen onder
de katholieken in Nederland.
Voor de Amsterdamse he vcreeniging
voor sociale lezingen en sociale studie
heeft gisterenavond prof. dr. J. A. Ver
aart gesproken over: Nieuwe sociale en
economische stroomingen onder katholie
ken in Nederland. Hij zotte uiteen, dat
omstreeks 1880 nog zeer weinig van een
katholieke beweging in ons land sprake
wal;
Deze is eerst begonnen als gévolg van
do encycliek Rerum Novarum van Paus
Leo XIII. Dan treedt ook dr. Schaapman
op, die echter niet de eigenlijke leider van
de katholieken van zijn tijd is gewecest-.
Integendeel had de doctor maar een kleine
groep geloofsgenootcn 'achter zich; de
groote roomsche pers bestreedt hem fel.
Later zette dr. Nolens het werk van
Schaepmau vóórt. Omstreeks 1900 luidde
de Leidsche school (AalberseAengenent)
een nieuwe richting in. die van dc actie
voor de sociale ontwikkeling van de massa.
Strijd werd eerst gevoerd over het wezen
der vakorganisatie, ecnerzijds door Aal-i
berse on Aengenent, anderzijds door dr.
PoeLs. Aalberse en Aengenent juichten bet
collectief arbeidscontract toe, als waar
borg van vrede in het bedrijfsleven. Spre
ker heeft nooit sympathie voor de bedrijfs
organisatie in hun geschriften kunnen
ontdekken.
In 1919 kwam de heele katholieke vak
beweging bijeen om het Paaschmanifest
samen te stellen, hetwelk ook invoering
van de publiekrechterlijke bedrijfsorgani
satie wensckt. Het bedrijfsradenstelsel
heeft maar een korten tijd van succes on
der de Katholieken gekend. Men heeft hot
doen voorkomen of de katholieke werkge
vers erin geloopen waren, hetgeen echte»
tegengesproken wordt door het feit, dal
het manifest na uitvoerige discussie mo
de werkgevers is lot stand gebracht. 1>
zaak der bedrijfsorganisatie is echter on
der katholieken niet dood, hetgeen o. m.
blijkt uit het werk van den landbouwbe-
drijfsraad, van den Roomsch Katholieken
middenstandsbond en van het R. K. Werk
liedenverbond.
Spreker behandelde verder de opvatting
der Michaëlisten, dat bedrijven dio er
rijp voor zijn (bijv. het mijnbedrijf) ver
plaatst moeten worden in het publiekrech
telijk kader. Onjuist is dc voorstelling doe
