binnenland
16e Jaargang.
WOENSDAG II FEBRUARI 1925
No. 4866
^ficicbclve ©ou^omt
^ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
r Leiden cent per week 12.50 per kwartaal,
onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal.
'ranco per post I 2.05 per kwartaal.
[et Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
ghaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
tbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
ondagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen L
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone adverfentfön 30 cent per regel.
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
dubbele van het tarief Berekend. s
Kleine adverlentlën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver-'
huur, koop en verkoop 10.50.
lit nummer bestaat uit twee
daden.
De Candidaatstelling.
Tvij hebben er onlangs op gewezen, dat
et nu de tijd is, om de candidaten zijner
jorkeur in te dienen bij de Kieskringen
Kieskring e n, omdat liet aanbevelens-
eardig is, in meerdere Kieskringen, die
zamen één groep vormen, die candida
te stellen, opdat zij, als zij
op het Politiek Advies komen, toch
goede kans kunnen maken als ztgn.
candidaten.
■De Maasbode" ziet nog een ander be-
jg in de aciie voor een bepaalde candi-
lalslelling in dit stadium der verkiezin-
n; het blad wijst er n.l. op, dat men
ardoor invloed kan uitoefenen op liet
rfJege van Advies. Hot schrijft:
„Zeker wij welen, dat het College van
[vies heUvelk het Politiek Advies zal op-
elion, geen brievenbus is, waarin men
aar een aantal van handteekeningen
orziene lijsten voor candidaat A. bo-
ieft te laten glijden, om A. dan ook ze-
r op het Politiek Advies te krijgen.
Maar dit-is o.i. zeker dat het Advisee-
Rii College met duidelijk uitgesproken
wegingen en verlangens rekening zal
oden en moet houden. Deed 'het dat
et, dan zou het zijn taak misverstaan,
fondsbestuur en College van Advies
bben niet eenvoudig te keerscken, zij
bleu zeker veel zeggenschap, veel macht
invloed; maar hun taak is allereerst
Igene wat van onderop uitgesproken
irdt ter kennis te nemen, te schiften, te
en gelden.
Wij zouden willen zeggen, dat" het sta-
um, waarin de candidaatstelling zich
ins bevindt, belangrijker is voor de
ezers, die - wat voelen voor aanpakken
invloed oefenen, dan de stemming
aks over het Politiek Advies,
ïar dan ook nu de handen uit de mou-
Niet alles aan anderen overgelaten.
iVierd voor de candi daturen uwer keu-
ï-.tr-TO-Erc-.t*^ i^ö-ra-mci .Lijstern.
Dat van dezen kant kan men dit stadium
rerkiezingsactie bezien.
BlHTESSLAGiD
Duitschland.
De crisis in Pruisen.
Mar i tot minister
president gekozen,
e Pruisische Landdag heeft gister tot
Bister-president gekozen den voormali-
rijkskanselier dr. Mars en wel bij
fstemming met 223 tegen 162 stemmen,
Ike uitgebracht werden op den candi-
it der Duitsch-Nationalen en "der Duit-
3 Volkspartij, den voormaligen Prui-
caen minister van Financiën, dr. von
chter. -
Hceflc gearresteerd,
egens hot voor-onderzoek
de ban k-a f f a i r e.
e voormalige rijksminister van Poste-
Hoefle, is gistermidag in het go
dsgebouw, waarheen hij zich had be-
ïui in verhand met zijn verhoor door
i officier van Justitie, voorloopig gear-
teerd.
Dr. Hoeflo heeft, zooals gemeld, Maan-
I, nadat hij zijn mandaat als lid van
t Rijksdag had neergelegd aan den of-
iier van Justitie de verzekering gege-
kij niet aan ontvluchten dacht
derhalve verzocht, niet in voorloopige
pMenis te worden genomen. Naar ver-
t. is zijn arrestatie geschied, ten einde
t vooronderzoek van de justitie niet te
noeilijken, zulks in verband met hut
ende feit, dat zeer bezwarend materiaal
ea hem is gevonden wat betreft de aan-
egenheid van de Depositen- und Han-
j&ank.
'ft prcces tegen de „Duitsche Tsjeka"
listeren is, zooals gemeld, te Leipzig
?r het Staatsgerechtshof tot bescher-
ng van de republiek het proces tegen
z-g- „DuitsChe Tsjeka" begonnen.
De beUaagden worden vervolgd wegens
Wr,l en poging tot moord, tegen overtre-
i de wet op ontplofbare stoffen en
jen van wapenen. De aanklacht
Wt in, dat in den herfst van 1923, naar
Russische voorbeeld, een Duitsche
tóa.werd ingesteld, met het doel de
felddadigo omwenteling te bevorderen,
Jlictatuur van het proletariaat in te
kn en. eventueelo verraders van de
^unisiscke zaak te dooden. Daartoe
noodig een straffe, gecentraliseerde
faire organisatie, die goed voorzien
st worden van wapenen, ontplofbare
kn, euz.
pRtaire leider van de geheime organi-
6 was de Rus Skotelewsky, dez.g. over-
faar van Kroonstad. Deze zou van
*ou opdracht hebben het Roodo leger
Jjuitschland te organiseeren, de mo-
daarvan voor te bereiden, een
plan de campagne te ontwerpen voor den
burgeroorlog en de leidende posities voor
den a.s. revolutionairen strijd te bezetten.
.Terreurgroepen werden gevormd. Alle
middelen zouden beschikbaar zijn Zoo
wordt de Tsjeka beschuldigd groote hoe
veelheden cholera- en typhusbacillen ver
schaft te hebben en proeven daarmee ge
nomen te hebben. Verder zou het plan zijn
ontworpen tot het vermoorden van gene
raal v. Seeckt, Stinnes enz. Een voornaam
punt van het proces zal de moord zijn op
den kapper Rausck. Deze Rausch heeft in
dertijd communis Insche wapentranspor
ten aan do politie verraden. Men neemt
aan, dat Rausch het slachtoffer is gewor
den van den wraak van de Tsjeka; de man
werd in zijn huis doodgeschoten.
Frankrijk.
Herriot en de socialisten.
De besprekingen te
Grenoble.
Zooals gemeld, is het Fransche socialis
tische congres te Grenoble begonnen met
do debatten omtrent verderen steun te ver-
leenen aau het ministerie-Herriot.
Ofschoon de steun-politiek op het oogen-
blik geen ernstig gevaar loopt, is liet toch
reeds duidelijk, dat zoowel de buitenland-
scho als de sociale politiek van de regee
ring aan critiek onderhevig zal zijn.
M. Gouücnoire de Toury, die als een
krachtig tegenstander van de politiek van
samenwerking inet de regeering wordt be
schouwd, oefende scherpe critiek uit op
do jongste 'rede van Herriot in de Ka-
mor, waarin- de premier een aanval deed
op Duitschland wegens zijn houding ten
opzichte van de ontwapening. Hij noemde
Harriot's rede „monsterachtig" en meen
de, dat Herriot de politiek van- Poincaré
niet slechts voortzette, maar haar nog
verergerde.
Intussclien besloot Gouttenoire de Tou
ry zijn aanval met de betrekkelijk kalme
verklaring, dat de pplitiek van steunver-
leening aan do
met de radicalen is dus voorloopig niet te
verwachten.
Aan den anderen kant loonde een rede
van Marro, namens de socialistische fede
ratie van het Rhone-deparlemeent, Her-
riot's district, dat velen van hen, die de
regeering steunen,- een steeds hooger be
looning voor hun steun wenschen te krij
gen.
De politieke botsing te Marseille.
T.wee dooden en vele
gewonden.
Do relletjes, welke bij het uitgaan van
een katholieke vergadering te Marseille
hebben plaatsgevonden blijken van ernsti-
gen aard te zijn geweest. Een groot aan
tal personen werd gewond; van velen is
de toestand zeer verontrustend. Er vallen
iwee dooden te betreuren.
Engeland.
Het Lagerhuis.
Verklaringen van
Chamberlain.
Beide huizen van het parlement kwa
men gister-zonder plechtigheden bijeen.
In de gister gehouden lagerhuiszitting
zeide Chamberlain: „De besprekingen met
do Egyptische regeering, voortvloeiend uit
do jongste crisis, nemen een bevredigend
verloop.
Een ■deskundigen-commissie, beslaande
uit vertegenwoordigers van Egypte en
Soedan, onder voorzitterschap van den
Hollandschen ingenieur Cremcrs, zal bin
nenkort de voorstellen onderzoeken voor
(le irrigatie van den Soedan, zonder scha
de voor de belangen en historische rechten
van Egypte."
Tsjecho Slowakije
Communistenrelletjes te Praag.
Ernstige communistische onlusten heb
ben gister in de geheele stad Praag plaats
gehad tijdens anti-duurte demonstraties.
De politie moest met revolvers op de me
nigte schieten. Talrijke gewonden vielen
aan beide zijden. De secretaris van de
Amerikaansche ambassade ontsnapt© nau
welijks aan den dood, toen een kogel door
een ruit van een café sloeg waarin hij ge
zeten was. De oproerlingen deden syste
matische aanvallen op winkels, café's en
hotels. De militairen hebben het postkan
toor en de regeeringsgebouwen bezet.
Joego-Slavië.
De verkiezingen.
De slachtoffers.
De „Chicago Tribune" verneemt uit Bel
grado, dat gedurende de verkiezingen in
Kroatië zes personen werden gedood.
In den loop van de verkiezingscampagne
hebben 21 personen den dood gevonden;
meer dan honderd zijn ernstig gewond.
Rcgeeringterreur.
Alle oppositiebladen, die de regeering
yan verkiezingsterreur beschuldigd heb--
ben, zijn in beslag genomen. „Politika"
meldt, dat de regeering de verkiezingen
van alle Kroatische republikeinsche afge
vaardigden ongeldig zal verklaren, omdat
de partij van Raditsj ontbonden is. Zij zal
nieuwe verkiezingen laten uitschrijven in
Kroatië.
Polen.
Het conflict met Danzig.
Prof. van Eysinga lid van een
V olkenbondscommissie.
Profesor Van Eysinga is benoemd tot
lid der commissie van drie juristen, wel-
ko don Volkenbondsraad moet adviseeren
over de vraag, of Polen al of niet gerech
tigd is te Danzig een spoorwegdirectie te
vestigen.
De andere leden zijn de Italiaan Bivante
en do Zwitser Ni qui lt'e.
Griekenland.
Da patriarchaatskwesiie.
Een Grieksche nota aan
Turk ij e.
De Grieksche regeering heeft gisteren
een nota gezonden naar Angora, waarin
zij haar leedwezen uitspreekt over het
feit. dat Turkije weigert het geschil be
treffende de verbanning van den Pa
triarch te verwijzen naar het Internatio
nale Hof van Justitie le 's-Gravenhage.
In de nota wordt verklaard, dat Grie
kenland zich gedwongen ziet, alleen een
internationale beslissing in te roepen.
Eveneens is een nota gezonden aan den
Volkenbond,v waarin steun wordt gevraagd
voor een stipte uitvoering van het Ver
drag van Lausanne.
Egypte.
De Bolsjewistische actie in Egypte.
In Engeland interesseert men izich le
vendig voor een door de „Liberté" gepu-
blicecrden brief van Zinowjef. In dien
brief van de Rn:-;-iJpjio—rnrammi i q I i<:/>h
der der Fransci-m ^communisten, Cachin,
gevestigd op de noodzakelijkheid om tot
steun van de Egyptische communisten in
geheel Noord-Afrika een groote commu
nistische beweging tegen de Europeanen
te ontketenen. Zinowjef prijst in genoem
den brief de hulp, die de EngeTsche cum-
munisten aan hun Egyptische geestver
wanten hebben doen ten deel vallen en
geeft te kennen, dat de Derde Internatio
nale bereid is, den Engelschen communis
ten tot dit doel materieelen steun te ver
strekken. 9
China
Tegen de zeeroovsrs.
Maatregelen aan boord der
groote handelsschepen.
In verhand met de toeneming' van de
zeeroof in de Cliineesche wateren, zijn
de verschansingen van de groote handels-
hooien tusschen Singapore en China van
prikkeldraad voorzien; bovendien zijn
wapens uitgereikt aan de officieren.
Een beweging iegen de vreemdelingen.
'De correspondent van de „Daily News"
te Sjanghai maakt in een brief melding
van een buitengewone golf van propagan
da tegen de vreemdelingen, die thans over
China slaat. De beweging is tot dusver
beperkt tot de groote centra van het zen-
delingenonderwijsOnder de studenten
heerscht een bittere, heftige stemming.
Zij zenden afgezanten van stad tot stad
om nieuwe agitatie le verwekken. Na een
staking, onlangs, van de studenten van
het Yale College te Tsjangsja in Hoenan,
werden er over de heele provincie strooi
biljetten verspreid en telegrammen gezon
den aan alle christelijke scholen. In som
mige drukwerken werd een scherpe aap-
val gedaan op alle christelijk onderwijs,
als zijnde imperialistisch, en werd er op
aangedrongen, dat alle christelijke scha
len zouden gesloten worden. Bij een an*
dere staking te Siangtan, in Zuid-Hoe*
nan, werden bijbels verscheurd. Bij wijze
van rechtvaardiging voerden de stakers
aan, dat lm-n Amerikaansche leeraren met
revolvers gewapend les gaven.
Zeer krachtig-is, volgens den corres
pondent, de propaganda in Kanton, waar
liet bolsjewistische element thans almach
tig is. De beweging gaat niet tegen bepaal
de personen, maar tegen de vreemdelingen
in het algemeen. De meosle autoriteiten
zijn het er over eens, dat er eerlang een
uitbarsting zal plaats hebben, waarschijn
lijk "te Kanton.
De meest voor de hand liggende ver
klaring is, naar de correspondent van de
..Daily News" meldt, dat de mandarijnen
van het jonge China, na hun land hope
loos in de war te hebben gesliiurd, hetzelf
de doen wat de mandarijnen van het oude
China sleeds deden. n.l. de volkswoede te
gen hen af te leiden op de vreemde'ingen.
Van het Vaticaan.
Hel concordaat met Polen.
Een particulier telegram uit Rome, d.d.
10 Februari meldt aan de „Msb.":
E. kardinaal Gasparri, en de Poolsche
ambassadeur bij den H. Stoel', Skrzynski,
benevens de Poolsche oud-minister van
eeredient, Grabski, hebben heden het tus
schen den H. Stoel en Polen tot stand ge
komen concordaat geteekend.
Tsjecho-Slowakije en de H. Stoel.
De „Tribuna" meldt, dat de regeering
van Tsjecho-Slowakië besloten heeft om
zijn vertegenwoordiger hij het Vaticaan
terug te roepen.
Koninklijke besluiten
Burgemeester,
Bij Kon. besluit van 9 Februari is aan
E. G. Erzey, op zijn vérzoek, met ingang
1 April, eervol ontslag verleend als
burgemeester der gemeente Jutphaas.
TWEEDE KAMER.
Overzicht.
De Tweede Kamer is .gisteren haar laat
ste ronde begonnen. De wijziging der Di
vidend- en Tantième-belasting had uitslui
tend administratieve beteekenis; de aan
vulling van 't IXde hoofdstuk der Slaats-
begrooling eveneens en over de toeken
ning van een renteloos voorschot ten be
hoeve van den aanleg en het in exploita
tie brongen van een tramweg van Zutphen
naar Deventer, was de Kamer het zoozeer
eens. dat dit wetsontwerp zonder eenige
discussie den hamer passeerde.
Van belang voor onze Katholieke Hoo-
ge school is de aangenomen wijziging der
Hooger Ondcrwijs-wet. Deze wijziging
maakt het o.a. mogelijk, dat iemand, die
zijn candidaats-examen aan een bijzon
dere hoogeschool heeft gedaan, zijn doc
toraal aan een openbare universiteit
haalt. Zoolang onze Katholieke Univcrsi-
denten wel" van beteekenis.
Aan de orde is daarna gekomen een
motie-Do Boer, strekkende om ophef
fing van onderscheiden hulppostkan toren
ten plattel, niet te doen doorgaan. De be
langstelling voor dit amendement was
uitermate groot. De heeren De Boer
Van Braambeek, Bierema, Ebels, Krij
ger, Bongaerts, Bulten, A. Colijn en
Wintermans namen deel aan de discussie,
waarmee de middag werd volgepraat.
Indien minister van Swaaij juist is in
gelicht clan is er bij de omzetting der
hulppostkantoren in stations iets zeer
vreemds. 1713 hulpkantoren zijn reeds tot
stations, gedegradeerd in den loop van 3
jaar tijd, dus ten deele reeds lang vóór de
verschijning van het rapport-Nolting c.s.
Daarover is geen enkele klacht'ingeko
men. De klachten komen allen als er plan
is tot een dergelijke omzetting.
Indien dit juist is dan komen de belan
gen van het platteland bij deze bezuini
ging, waarvan zes ton gouds per jaar
verwacht wordt, allerminst in het gedrang.
De verdediging van den minister en de
aandrang van de heeren Krijger en A.
Colijn hadden reeds ten gevolge, dat de
voorsteller van de motie zijn verzoek om
de voorgenomen opheffing van onder
scheidene hulppostkantoren niet uit te
voeren, omzette in een ander, de omzet
ting te willen beperken.
Dc Meikvoorzier.ing te Amsterdam.
De voordracht.van B. en W.
ingetrokken.
De gemeenteraad van Amsterdam hoeft
gisteren met 23 tegen 22 stemmen aange
nomen een motie-Drabbe, strekkende een
proef te nemen om met behoud van het
particulier initiatief en met steun van do
overheid voldoende verbetering in de melk-
voorziening te krijgen en het voorstel
B. en W. tot stichting van een gemeente
lijk melkbedrijf aan te houden.
Dc voordracht van B. en W. r waar
over zooveel is te doen geweest!
hierna ingetrokken.
Tegen het voorslel-Drabbe (R.-K.) stem
den wethouder Wierdels (R.-K.), de heer
v. Linge (R.-K.), de sociaal-democraten en
de .communisten.
De arbeid in broodbakkerijen.
Een adres.
Het bestuur van den Nederlandscben
Bakkersbond schrijft in een, adres aan da
Tweede Kamer, naar aanleiding van het
wetsontwerp tot wijziging van de bepalin
gen der Arbeidswet 1919 betreffende den
arbeid in broodbakkerijen:
dat het ontwerp niet de mogelijkheid
opent in spoodgpvallcn op do 10 dagen
bedoeld bij art. 35, lid 2b der Arbeidswet,
onverwijld en zonder inachtneming van
eenigen termijn, hoe kort ook, twee uren
voor het wettelijk aanvangsuur bakkersar-
beid te verrichten;
dat het ontwerp het vragen van ver
gunning aan den minister tot vervroeg
den verkoop en vervroegd vervoer ook na
tweo opeenvolgende geregeld wederkce-
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
De Duitsche oud-minister Hoefle gear
resteerd.
Oud-rijkskansclier Marx tot Pruisisch'
minister-president gekozen.
Communistische onlusten in Praag.
Griekenland heeft eert nota naar Ango
ra gestuurd inzake de patriarchaat^
kwestie.
Hel rapport van liet officieele onder
zeek naar het vliegongeluk nabij Croydon
(Luchtvaart).
binnenland.
Do .Tweede Kamer heeft gisteren de
wetsontwerpen tot wijziging van de wet op
de dividend- cn tantième-belasting, tot
wijziging van do hooger onderwijswet
aangenomen. Verder zijn besprekingen ge
voerd over den postdienst "ten plattelando
(Kameroverzicht).
De Amsterdanische Gemeenteraad heeft
met 23 tegen 22 stemmen besloten tct aan
houding van dc melkvocrdrach.
LEIDEN.
Nadere bijzonderheden ever de ontplof
fing in de pyrotechnischc fabriek, waar
bij een werkman is gedood en een ander
ernstig gewond.
OMGEVING.
Wij geven een beschrijving van de gis
teren te Sasscnheim en Rijnsburg geopen-.
de bloementerjtecnstelling.
rende feestdagen handhaaft, terwijl dezo
voor alle partijen noodelooze en groot on
gerief veroorzakende administraUevo
vangen;
dat het ontwerp de verplichte hechtenis
handhaaft zonder dat gebleken is, dat
voor de handhaving van deze onmensche-
lijke bepaling goede grondep aanwezig
zijn;
dat adressant gaarne in het ontwerp
had zien opgenomen een wijziging van art.
76 der Arbeidswet in dien zin, dat in
stede van bewijs van de onschuld het
voortaan voldoende zal zijn, dat den rech
ter „surnmierlijk" de „redelijke overtui
ging" wordt bijgebracht, dat door den
patroons alles is gedaan, wat in zijn ver
mogen is om de overtreding te voorko
men;
■dat mede ter bevordering van een rich-
tige naleving van de Arbeidswet naast
den patroon ook de werknemer behoort le
worden strafbaar gesteld voor do over
tredingen, tenzij is gehandeld op uitdruk-
kelijken last van den werkgever;
dat den bakker nog steeds die vrijheid
van bedrijfsuitoefening wordt onthouden,
welke aan ieder ander bedrijf in Neder
land van oudsher als een der eerste en
heiligste rechten van het individu is toe
gestaan, n.l. do patroonsvrijheid.
De R.-K. Staatspartij.
K a r d. Van R o s s u m over
onze eenheid.
Onder de vele brieven van gelukwensch,
naar aanleiding van ile jongste Bondsver
gadering, mocht do bondsvoorzitter liet
volgend eigenhandig schrijven ontvangen
van. Kardinaal van Rossum:
„Mijn h artelij kep dank voor do toezen
ding uwer schoone en gewichtige rede.
Met ware blijdschap ook en dankbaarheid
jegens den goeden God heb ik gezien, dat
zij hare uitwerking niet heeft, gemist cn
de eenheid onder de Katholieken is her
steld. Geve God, dat de storm ten goede
höbbe gewerkt en de eenheid hechter is
geworden dan le voren
R. K. Universiteit
Naar wij van officieele zijde vernemen,
zal aan de van Slichtenhorstlaan le Nij
megen een convict voor priesterstudenten
van de R. K. Universiteit worden geslicht
R. K. Bouwvnkarbeidersbond St. Joseph.
Bondsraad.
De uitslag van de gehouden stcmnrng
voor do benoeming van elf loden van den
Bondsraad is als volgt:
District II te benoemen 2 leden; een
tweede stemming moet plaats hebben,
aangezien geen der drio candidaten do
volstrekte meerderheid behaalde.
District IV le benoemen 2 leden; z< tdo
resultaat als in district II.
District VI te benoemen 3 leden; geko
zen zijn de heeren C. de Korte, Gouda; J.
Schrama, Hillogom, en S. P. Strijk, Lei
den.
District VII to benoemen 1 lid. gekozen
is de lieer J. W. noonakker uit Utrecht
District VIII te benoemen 3 loden; g(H
kozen zijn de heeren J. M. v. d. Eem,
Heemstede; TL do Leeuw, Haarlem, li.
v. Zutphen, Beverwijk.
