16e Jaargang. VRIJDAG 6 FEBRUARI 1925 No. 4862 &£ü\dóoh&(3oufvcmk ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal, uze Agenten 20 cent por week 12.60 per kwartaal, inco per post f 2.95 per kwartaal. Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver baar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor- ikaliüg. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd 1 9 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen 1 Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT, ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertentlën 30 cent per regel. Voor Ingezonden Mededeclingen Tvordt het dubbele van het tarief berekend. n Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver huur, koop en verkoop 10.50. nummep bestaat uit drie aden. JUBELJAAR. [ct opschrift boven deze regelen houdt directtverband met bet plechtig kerke- jubeljaar dat dezen winter ingezet d met do solcmneele opening dor gou- poort van de St. Pieter. lesniettemin zal er voor de St. Grego- vereeniging zoolang zij blijft beslaan, dat zal naar wij hopen zijn tot het eind Kerk op aarde, steeds een geluk- samenlrcffen zijn met het Heilige jaar Kerk. e St. Grcgorius-vereeniging viert haar ede jubeljaar en het St. Grcgoriusblad, hoogst verdienstelijk cfrgaan ver- ijnt als feestnummer bij de intrede van -ijftigsten jaargang. [aar het uiterlijk inderdaad een feest- nnier, met een aantal fraaie portretten kunstdrukpapier. Wij merken op een lo van heel het actieve bestuur der ver ging; verder o.a. afzonderlijk het fijne lenkclijke gelaat van Mgr. Van iaik, de eerwaarde grijsaard Mgr. Graaf, •onde Franciscanorkop van Pa- Huygens met zijn sprekende donkere en, het scherpzinnige gelaat van den lor angelicus der muziek Palestrina, ge- gericht op wat hij innerlijk beluistert eenige anderen. Is bijlage een heel mooi vijfstemig Ave tia van Pastoor Jansen, n nu de inhoud. erst een .gelukwensch aan de Redactie St. Greg, blad van Z. H. Paus Pius XI, umee oen groot en fraai portret verge- ging. Dit laatste werd natuurlijk niet eproduceerd, maar wel facsimile geno- van de handteekening. Vervolgens een schrijven van onzen kardinaal v. urn Uit beide blijkt, dat het hoogste kerkelijk Miet groote voldoening zich op de ojfeVoudt van het ijve*^ en succesvol tra der Nederlandschc St. Grcgorius- wuiging. 'astoor Jansen geeft vervolgens een nopt overzicht over de 50 jaren van Gregoriusarbeid. En met vreugde mag constaleeren, dat toen op St. Caecilia- van 1903. het bekende Motu Proprio !olieen, dat beschouwd moet worden als nieuwe wetboek voor de kerkmuziek en raan de naam van den grooten heiligen X voor alle eeuwen verbonden is, de joi'iusvereeniging reeds 28 jaren had erkt in precies dezelfde richting als het u Proprio aangaf, in schier geen enkel clit haar gedragslijn behoefde te wijzi- 3 Paus heeft het. onmiskenbaar zegel van echte kerkfliikheid op onzen ar- gedrukl", zoo schreef ^r,Tr. Lans in die en vol begrijpelijke zelfvoldoening. 3t eenive bezwaar voor Mgr. Lans zelf dat hij de oude zangboeken voor het Jpaansch zou moeten prijsgeven voor nieuwe Vaticaansclie edities, een toe- d, die een offer vroeg. Hetgeen hij ten als goed Katholiek gaarne bracht het wijzer inzicht zijner overheid, asloor Jansen besluit zijn overzicht met erblijdende mededeeling, dat uit de bla- reeds bekend, ,dat de stichting van een ol voor Kerkmuziek en opleiding van lent-organisten dit jaar een feit zal den. iet genoeg dankbaar kunnen wij zijn, 'deze instelling geopend wordt en over ïle jaren haar invloed zal kunnen doen en op het kerkelijk leven. en onderschatte niet den veredelenden >ed, die van deze school kan uitgaan, licht wordt in velé gevallen nog geoor- over de eischen, die men een goed mist en koorleider mag stellen, j&or, men kan door routine en doen angzamerhand in de zaken werken en ,0011 zekere handigheid verwerven, hanuighcid is nog geen beheersching. i vetert,lühappclijke vorming, behoort icn liet eenigszins mogelijk is aan de ichiewerkzaamheden vooraf te gaan. 'de eerste plaats dient men te kennen kerklatijn als grondslag voor een diep 'Gil iu de liturgie. En de liturgie is een invallende wetenschap. Hoe grondiger daarin thuis is, des te dieper zal men geloof beleven, des te vruchtbaar- men later kunnen werken met zijn*, en dus tot stichting der geloovigen en w van God. liturgie is wetenschap en wie die we- ïhap met vrucht geoefent, ontdekt in het verhevendste kunstschoon. De li- is de kunst der kunsten, immers de het hoogste kerkelijk gezag ingevoerde hng van den openbaren eeredienst. En zij onder inspiratie van den H. door de eeuwen heen is gegroeid, een Midaal bouwsel waarvan elke lijn wijst God. °ok in verband met de liturgie is jmgoriaansch weer behalve de meest pfl uiting der gewijde toonkunst een ^chap die studie en intellectueele ver- "g vraagt. Met intuïtie alleen, hoe rijk "omtmen er niet. Harmonie en con- ,yvetenschappgiL waaraan men zijn technisch inzicht dankt en zonder de •welke men noch den bouw van polyphone muziek begrijpt, noch zelfs ook maar één maat kan componeeren. Het is geen eisch, dat elke organist nieuwe muziek schrijft, maar wel is het eisch, dat een kerkorganist behoorlijk op allerlei thema's kan phan- taseeren, zonder altijd een stuk noten pa pier voor zich te hebben. Zoo zal de nieuwe Kerkmuzikale school, die dit jubeljaar geopend wordt van buiten gewonen invloed zijn op de uiterlijke en in nerlijke verzorging van den eeredienst en het Roomsche leven verdiepen en verbree- den. Na de stichting onzer Universiteit, het brandpunt van 't Roomsche leven, is ook de Utreclitsche School voor Kerkmuziek een cultuurdaad. Een daad, die duizend maal meer waarde heeft, dan alle luid ruchtige „cultuurmakerij", waaraan we de laatste jaren zoo'n beetje gewend worden. Een daad, niet geboren uit overspanning, maar uit jaren van ernstige werkzaam heid van ernstige en actieve mannen. In het Grcgoriusblad vinden we een op stel over het dirigoeren van liet Grego- riaanscli in een eveneens wetenschappelij ke beschouwing over den introïtus „Ecce advenit" (Driekoningen). Vervolgens een artikel over Josquin des Prés van Dr. Smijers. En tenslotte maak ik opmerkzaam op een buitengewoon mooi en met liefde geschreven artikel van Mgr. Van Scliaik over Palestrina. Na er aan herinnerd te hebben', dat Palestrina in de eerste helft der 19de eeuw door Dr. Proske van Regensburg weer aan het stof der bibliotheken werd onttrokken, en met groote liefde weer werd ingeleid, toont Mgr. Van Sckaik aan, dat Palestrina een man van reusach tige compositietechniek, een zeldzaam ge leerd liturg en een kunstenaar van onge ëvenaarde fijngevoeligheid was. Pales trina was een universeel genie; zijn werk zal eeuwig nieuw en frisch blijven. En wat er op het gebied der kerkmuziek moge verschijnen, bet zal alleen dan waardevol zijn, wanneer bel ondanks allerlei moder-, ne begrippen, principieel gevoed' is door Palestrina. Wij wenschen de St. Grcgorius-vereeni ging van harte geluk met haar feest en haar orgaan, dat. zoo gelukkig werd sa mengesteld. N. J. H. S BUITENLAND Üüt s België. Eenheid onder de Katholieken. De arbitragecommissie, door de katho lieke partij aangesteld met het doel de eendracht onder de Antwerpsche katho lieken, verdeeld in Vereenigde Katholie ken (van Cauwel'aert) en Katholieke Grondwettelijke Vereeniging (Segers), te herstellen, beeft een gunstig resultaat mo gen bereiken. In deze commissie hadden zitting minister Poullet, oud-minister Vandevijvere, oud-minister Hellepulte >en senator Libbrecht. Na onderhandelingen, welke verschei dene maanden hebben geduurd, beeft mi nister van Staat Segers liet compromis aanvaard, waarbij hij feitelijk de vlag strijkt voor de Vlaams-chgezinde en demo cratische Vereenigde Vlamingen en afziet van zijn kamerzetel. Hij zal echter, als gecoöpteerd Senator, in de Eerste Kamer komen. Ouitschland. De Pruisische Landdag. Stormachtige tooneelen. Zooals verwacht werd, is gisteren ge beurd, Braun heeft zijn opdracht om een Pruisisch kabinet samen te stellen, terug gegeven. In den Pruisiscben Landdag werd gister medegedeeld, dat het senioren-convent de verkiezing van den Pruisiscben minister president en van den Landdag-president, heeft vasfgesleld op 10 Februari a.s, Daar op zette de Landdag de debatten over de amnestievoorstellen voort, waarbij het tot stormachtige tooneelen kwam. De sociaal democraat Kuttner werd met uitroepen als „arbeiders-moordenaar" on dergelijke ontvangen. Do interrupties hieven aan houden, zoodat de spreker zich niet ver staanbaar kon maken en de zitting voor korten tijd geschorst moest worden. Toen na hervatting der zitting Kuttner opnieuw het woord nam, verlieten de communisten onder groot lawaai do zaal. Do Landdag nam vervolgens een voorstel aan tot te rugwijzing der amnestie-voorstellen naar do juridische commissie en werd ien slotte tot Vrijdag verdaagd. Het proces-Nathusius. De Franscho strafkamer van het llof van Cassatie heeft bet beroep 'van den Duitschen generaal von Nathusius ver worpen. (Generaal Nathusius werd het vorig jaar, toen hij over de Fransche grens kwam om het graf van een zijner familie leden te JiezpekeJL gearresteerd en als - „oorlogsmisdadiger" voor do rechtbank gebracht. De rechtbank veroordeelde Na thusius, doch do president der republiek schonk hem gratie. Nathusius nam echter geen genoegen met zijn veroordeeling en ging in beroep. Dit beroep is thans afge wezen. Red.) Frankrijk. Do ambassade bij hei Vaiicaan. Een beschouwing van het Journal des Débats. Het. Journal des Déhals, dat de regee ring van Herriot bestrijdt, en een warm voorstandster van een gezantschap bij den Heiligen Stoel is, wijdt een beschouwing aan de Kamervergadering, waarin tot op heffing van die "ambassade besloten is, en zegt daarin, sprekend} o'ver den minister president: Om het votum te «verkrijgen, waarbij het gezantschap wordt afgeschaft, beeft Herriot met zachte en nederige stem de kwestie van vertrouwen moeten stellen en bedelen om de stemmen der zes-en- twintig communis ien, die hem gesteund (hebben. Maar om den gezant-op-een koopje (Elzas—Lotharingen) te krijgen, dien hij onder den naam van „chargé de mission" wil aanstellen, had hij vergeten vergunning, aan zijn meesters te vragen en hij moest de discussie uilstellen. Herriot is een raadsel, dat 'hoe lan ger hoe moeilijker te ontcijferen valt. Het is gemakkelijk te zien, waar hem blaam treft, men raadt ook op welk punt hij te beklagen is. Meegevoerd door een meer derheid, waarover hij geen baas is, om dat hij haar niet als meester toespreekt, is hij veroordeeld tot de droevige poging om van driehonderd gezichten, die onge lijk zijn aan uitdrukkingsvermogen, he velen cm te handelen af te lezen. Hij zoekt zijn eigen gedachte in de gedachten van een menigte mannen, die niet alleen op de hoogte en onderling verdeeld zijn. Daardoor is hij gedoemd- tot onmacht-in- onrust. Den eenen (bevraagt hij, door zijn redevoering ovèr DuitsChland, ons toch niet te twijfelen aan zijn vaderalnds-" liefde; den anderen dag noodigt hij, door zijn uitvinding van den „chargé de mis sion", die den gezant bij het Valikaan op volgt, ons uit met aan zijn verstand te twijfelen. Maar wanneer zal hij iets doen opdat wij niet aan zijn bekwaamheid twijfelen? Verhooging van den broodprijs. Een nieuwe actie tegen H e r r io t. De strijd, door het minislerie-Herriot tegen een hernieuwde prijsverhooging van het brood ondernomen, is voor de oppo sitie een nieuwe aanleiding om te 'trach ten de regeering in discrediet lo brengen. Leden van de rechterzijde verklaren, dat zij hot voornemen liehben, vergaderingen te houden, om voor de kiezers uiteen te zetten, dat de broodprijs stijgt als gevolg van het slechte beleid der regeering. De nieuwe maatregelen, die zijn ontworpen, zijn impopulair en hebben inderdaad een zekere opwinding in de Kamers teweeg gebracht, Men vindt het weinig tactvol, een menging van de surrogaten door het broodmeel in een verhouding van twaalf pGt. verplicht te stellen, de banketbakke rijen lo verbieden broodmeel te gebruiken en ze te nopen één dag per week te slui ten. Deze drie punten zullen de oppositie de gelegenheid geven te zeggen, dat het kabinet-Hcrriot het land voert naar het régime, dat gedurende den oorlog heerschle. Engeland. Het Icongeschil bij de Engelsche Spoorwegen. Nieuwe m o e i 1 ij k h e d e n. Bij de spoorwegen heeft zich een nieu we moeilijkheid voorgedaan, daar de di recties liehben verklaard, dat zij de loons verlaging ook willen toepassen op de leden van den bond van machinisten en stokers, hoewel deze geen eisch tot loonsverhoo- ging hadden .gesteld. Aanleiding tot het voornemen dér directies om de loonen te verlagen was, zooals men weet, de eisch tot loonsvenhooging, gesteld door den na- tionalen hond van spoorwegpersoneel, waarvan ook een deel der machinisten en stokers lid is. De directies stellen zich nu op liet standpunt, dat het niet mogelijk is, voor de machinisten en stokers, aangeslo ten bij den anderen bond,' een uitzonde ring te maken. Oostenrijk. De saneeringsarbeid. B ij een komst der Volken bondscommissie. De bijeenkomst van de financieele com missie van den Volkenbond, welke beden te Genève geopend wordt, zal zich behal ve met do kwestie van de dubbele belas ting, inzonderheid bezig houden mek bet Oostenrijkscbe en Hongaarsche sanee- ringswerk. Ten einde tegen bet gevaar van eeit- zijdige fiscale orienteering door het rap port van den connnissaris-generaal Zim merman een tegenwicht te hebben1, heeft de financieele commissie, naar aangeno men wordt op voorstel van de Oostenrijk scbe regeering, ook de president der'Na tionale Bank, Reisch, en de speciaal met economische aangelegenheden vertrouwde experts van het Oostenrijkscbe ministe rie van Financiën uitgenoodigd, zich naar Genève te begeven. Hierbij moet men na tuurlijk bedenken, dat de financieele com missie geen zelfstandige beslissingen kan nemen, maar dat eventueel door die com missie voorgestane wijzigingen in het saneeringsprograni ten gunste van de eco nomische ontwikkeling van Oostenrijk eerst door den Volkenbondsraad kunnen worden aangebracht, wanneer de voor- jaarszitting op 9 Maart a.s. begint. In goed ingelichte kringen te Genève acht men bet niet onwaarschijnlijk, dat met het oog op de huidige gunstige finan cieele resultaten van het saneeringspro grani, de financieele commissie en waar schijnlijk ook de Volkenhondsraad geneigd zullen zijn,, aan de Oostenrijkscbe re geering op economisch gebied in ruimere mate tegemoetkomingen te betoonen, dan de Oostenrijksche gedelegeerden in Sep tember vermochten te verkrijgen. Voor de bespreking der 'Hongaarsche ganeering gaat behalve de commissaris- generaal Smith en de Hongaarsche mi nister van Financiën, ook do minister president graaf Betblen naar Genève. Polen. Hei conflict niet Danzig. Een beslissing tegen Polen. Do volkehbondscommisssaris besliste in liet Danziger-Poolsch postconflict, dat vol gens bet Parijsche verdrag Polen slechts in de haven van Danzig een postkantoor mag hebben, zoodat het aanbrengen van eigen brievenbussen buiten deze zone on geoorloofd is. Volgens Poolscho berichten wil Polen tegen' de beslissing inzake bet Danziger postconflict bij den volkenbond protest aan toe!:enen. Rusland. De a.s. verkiezingen. Een nieuwe koers aangekondigd. Naar de Ri'gasclie „Rundschau" ver neemt, beeft het Genilrale Executieve Co mité van de Sovjet-Unie in de „IzwesLija" een decreet gepubliceerd, krachtens het welk hij de nieuwe verkiezingen voor de Sovjets, welke hij bet decreet van 30 De cember j.l. geannuleerd waren, geheel nieuwe gezichtspunten in aanmerking zul len komen. "Woordelijk wordt in het nieuwe decreet gezegd: Het is noodzakelijk, zooveel mo gelijk partijloozen, ook vrouwen, aan de verkiezingen te doen deelnemen, opdat zij cle mogelijkheid krijgen, huil- wenschen kenbaar te maken en opdat dientengevolge oen nauwere band zal kunnen worden ge legd tusschen degenen, die niet tot een partij belmoren en de communisten, dan lot dusver het geval is geweest. Het moet duidelijk worden gemaakt, dat degenen), die niet tot de partij belmoren, omdat zij zich tegen do communisten hebben ver klaard, niet van de verkiezingen mogen worden uitgesloten. Zakelijke criliek is niet slechts noodig, maar onvermijdelijk en nuttig. Turkije. Het conflict met Griekenland. T u r k ij e b 1 ij f t op z ij n s't uk staan. Moestafa Kemal is bezig een nota vai antwoord aan Griekenland op te stellen. Hij weigert elke interventie en ziet geen aanleiding om zich tot den Volkenbond lo wenden. Do beslissing van de gemengde commissie inzake den Patriarch wordt al dus geïnterpreteerd, dat bij ui (wisselbaar is omdat zijn kerkelijke waardigheid aan deze uitwisselbaarheid niets verandert. Teen do Turksche Mufti's door Grieken land werden uitgewisseld, maakte dit eveneens geen verschil. Indien Grieken land complicaties had willen vermijden, had het een Patriarch kunnen kiezen, wiens uitwisselbaarheid buitengesloten was. Egypte. De verkiezingen. E e n n e d e r 1 a a g van Z a g I o el Zagloel is niet gekozen tot gevolmach tigd kiesman voor het district Saida Zei- nab in Kaïro. Hij bleef met één slem in de minderheid. Dit houdt echter niet noodzakelijkerwijs in, dat Zagloel, die in het vorige parlement afgevaardigde voor Saida Zcinab was, niet als lid zal worden herkozen. De Zagloelisten beweren, dat in het dis trict Saida Zeinab, waar Zagloel pasja werd verslagen, 220 van de 225 Zag- locli.steu werden herkozen. Voorts beweren zij, dat in de provincie 90 van de pro- Zagloelistischo candidalen gekozen zijn. HET VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND. Het beroep van den Duitschen generaal von Nathusius door het Fransche Hof van Cassatie afgewezen. Nieuwe moeilijkheden in het loongeschii bij de Engelsche spoorwegen. In het conflict-PolenDanzig is een be« slissing genomen tegen Polen. Een nederlaag vGor Zagloel Pascha BINNENLAND. De opening van de automobiel-tentoon stelling te Amsterdam. LEIDEN Wij geven naar aanleiding van de vie ring van het 350-jarig bestaan der Leid- sche Universiteit op a.s. Maandag eenige historische bijzonderheden omtrent Uni versiteit en Pieterskerk. Onze Geïllustreerde Pagina Onze pholo-pagina bevat vandaag o.m.: Jaap Eden t John D. Rockefeller T. M. Wibaut Mr. E. A. Hamburger 1' De strijd in Marokko Een brand te Am sterdam Een nieuw Raadhuis lo Wes tervoor l. MMLAM EERSTE KAMER. Voorloopig Verslag Arbeid. De uitvoering van de Arbeidswet. In het voorlopig verslag van de Ecrsta Kamer betreffende Begrooling van Ar beid, Handel en Nijverheid, verklaarden sommige leden van meening te zijn, dat de minister te veel ovcrwerkvergunnin- gen geeft in de textielindustrie, waar ka toen wordt verwerkt. Dit bedrijf, zoo werd betoogd, verkeert op het oogenblik in bfoeienden toestand. Deze leden drongen verder aan op strenge handhaving van tie 48-urenweek en uitbreiding van de Ar beidswet ook tot de transportarbeiders, het hotel- en café-personeel, de handels- en kantoorbedienden en tot het verplegend, personeel. Verder pleitten zij voor een herziening van de Stuwadoorswet, opdat ook voor de havenarbeiders do 48-urige werkweek wordt vastgelegd. Tegen den aandrang om de 4-3-urigo werkweek ook voor het verplegend perso neel van de ziekenhuizen en dergelijke in te voeren, kwamen andere leden in verzet. Zelfs deinvoering van een 55-iivige werkweek zou ernstige bezwaren ontmoet ten. Eenige leden vroegen voorts, waarom zoo weinig voortgang wordt gemaakt met dó bevordering van een wettelijke rege ling op het bindend verklaren van do Collectieve Arbeidsovereenkomst. Ge vraagd werd of do minister dit jaar weer voornemens is, voor 't bouwbedrijf een aJgemecne overwerkvergunning te vorlee- nen, om in de zomermaanden gelegen li ei d te gevon, tien uur per dag te werken. Als dit zoo is, zou men gaarne zien, dat do minister j ernstig rekening hield met do collectieve contracten in het bouwbe drijf. Voorloopig Verslag Financiën. De financieele politiek der R e g e e r i n g. In het voorloopig verslag van de Eer ste Kamer over de begrooling voor Fi nanciën wordt de opmerking van eenige leden weergegeven, Jat de regecring bij het treffen van voorzieningen ten opzich te van de vlottende schuld h.i. zich meer heeft toe (e leggen op het leenen op lan- geren termijn en dat schatkistbiljetten met een looptijd van bijvoorbeeld 3 of 5 jaren worden uitgegeven. De vraag werd. ge steld of het geen tijd word om de nood- wijziging van de BankAvet, waardoor de verlaagde metaaldekking voor de Ne derlandsche Bank werd ingevoerd, weer op te heffen en de dekking ter hoogte (40 pet.)'van voorheen te brengen. Do wensch werd ook uitgesproken, dat de Beurswet, die als crisiswet is tot stand gekomen voor geheel andere dan de thans bestaande toestanden, zal worden ingetrokken. Onderscheidene leden meenden voorts, thans reeds bezwaar te mogen opperen tegen het aanhangige ontwerp van wet tot bevordering van de richtige heffing der belastingen. Erkennende dat thans veel aan de schatkist ontgaat, meenden zij nochtans, dat het door den Minister gekozen middel niet het juiste is om het gewilde bedrag te bereiken. Niet minder bezwaar hebben deze leden tegen do in voering van een winstbelasting. Andera leden zouden de invoering van zulk een belasting tor vervanging van de inkom stenbelasting en van de dividend- eu tan-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1925 | | pagina 1