e S^icbofoe(Sou/tornt
i
e Jaargang.
DONDERDAG 5 FEBRUARI 1925
No. 4861
ONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
den Ï0 cent per weeTr 12.50 per kwartaal.
Agenten 20 cent per week 8 2.60 per kwartaal,
per post 8 2.95 per kwartaal,
iülustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, by voor-
ing. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
sblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen
1.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 :T POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiön 30 cent per regeb
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
dubbele van het tarief berekend. u
KSein© edvertenliëny van ten hoogste 30 woorden, waarip
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver-,
huur, koop en verkoop 10.50.
Binmsr bestaat icit twee
Candidaatsteüing.
ïesvereenigingen moeten zicli nu
louden met de candidaatstelling
Tweede Kamer-verkiezingen,
vie al te voren vertrouwen stelt in
Advies-College zal adviseeren is 't
eoo'n lièèl belangrijke lijd hoc-
zij nu niet onverschillig mogen
meer belang is dit stadium in liet
Ier verkiezingen voor hen, clie zich
n-wiafii gerust gevoelen over wat
(aat zal zijn der beraadslagingen
es-College, dat zal worden
in een candidatenlijst: het poli
ces voor lien dus, die, min of
1 vreesd zijn, dat zij door dat poli-
es zullen worden teleurgesteld.
I hen is het nu de tijd om, gebruik
van hun reglementair recht, hun
t(aten) te stellen.
■er dan die candidaatCaten een
als op het politiek advies krijgt
dan valt het mee. Komen zij niet
ilitiek advies of hebben zij daarop
laats, dat zij meenen er voor te
belanken, dari lean op hen gestemd
als op vrije candidalen en lichben
II later, als ze n.l. stemmen genoeg
voor of tusschen de candidalen
politiek advies le Worden inge-
en hierop worde de aandacht
- die kans voor de z.g.n. vrije
is des to gro.oter, of heeft, goed
d, alleen dan eenige waarscliijn-
indien die candidalen zijn. ihge-
meerdere kieskringen, die te za-
>ns het Bondsreglement een groep
De stemmen n.l. die zij in zoo'n
;groep hebben betaald worden te
jteld zij hebben daardoor een
efrcae", een zekere voorkeur op de
rde candidaten. Re Kieskringen
Holland en Zeeland vormen één
genoemde kieskringgroepen.
iW ook, dat iemandin een kies-
mdidaat is, indien hij gesteld is
locale kiesvereeniging of door
50 georganiseerde kiezers uit
hing.
kieskring Leiden moeten voor 20
de candidaten zijn ingediend,
ibben gemeend, aan bovenstaande
die het reglement aan de le-
kiesvereeniging geeft, te moeten
n, opdat later als het te laat
tiezers niet zouden moeten-zeggen
hadden we dat maar geweten!
s althans is in deze de gewensck-
hting gegeven.
iyivEiLine
Volkenbond.
De opium-conferentie.
en ernstige crisis.
eede Opium-conferentie bevindt
en ernstige crisis. De crisis is
eenerzijds is de subcommissie
productiebeperking van grondstof
eenig resultaat gekomen, terwijl
weigert een conventie te teeke-
ï'in niét wordt vastgelegd dat de
productie beperkt zal worden tot
clie en wetenschappelijke bekoef-
cnlegen verzetten Perzië, Turkije
Slavic zich: zij verklaren de pro-
erking alleen mogelijk, indien de
nd hen financieel steunt om ter-
iaar opium verbouwd wordt, voor
iwassén geschikt te maken. Brilsch
idliaaft zijn sinds jaren verdedig-
ijze, dat de opiumproductie voor
isck gebruik niet voor interna-
ntrole in aanmerking komt. Even
de mislukking van de pogingen
ming van het standpunt van En-
Frankrijk eenerzijds, en Ameri-
zijds, inzake do afschaffing van
ischuiven, waarvoor de gemeng-
PJ tie der eerste en tWeede confe-
subcommissie had benoemd,
eischt, dat een vijftienjarige pe-
de totale uitroeiing van- het
uivcn onvoorwaardelijk zal in-
jaar na ratificatie van de con-
rwijl Engeland en Frankrijk den
'PC der vijftienjarige periode eerst
oordcelen, wanneer een door den
tdsraad te benoemen commissie
geconstateerd, dat de smokkel-
l0['1 het Verre Oosten heeft opge--
sen ernstig gevaar voor het uit-
van een algeheel sckuifverbod
tie elk standpunt, ondanks den te
der Amerikanen, meer en meer
vindt.
yfl'ole op den handel in wapenen.
v j e t-R ii s 1 a n d v-r a a gt
inlichtingen
aêsiscke regeering heeft, naar wij
aan het secretariaat van den
inlichtingen gevraagd om-
trent de 4 Mei te Genève aanvangende in
ternationale conferentie in zake de con
trole op den "aanmaak van wapens en mu
nitie en den handel in wapenen. Het
schijnt dus, dat de regeering te Moskou
voornemens is, zich op deze conferentie,
waaraan Duitschland en de Vereenigde
Staten deel zullen nemen, te doen vertegen
woordigen.
Duitschland.
De Pruisische crisis.
B r a u n zal heden z ij n opdracht
teruggeven.
De pogingen van minister-president
Braun, om een kabinet in Pruisen te vor
men, moeten definitief als mislukt worden
beschouwd. Men verwacht, dat Braun lie
den zijn opdracht aan den 'Landdag zal
teruggeven.
De Landdag zal dus opnieuw moeten
overgaan tot de verkiezing van een minis
ter-president. Waarschijnlijk zal ditmaal,
in overeenstemming met de besprekingen
der coalitie-partijen, de Centrums-afge
vaardigde Horion worden gekozen.
Hitier weer in actie.
Hitier zal na de binnenkort te ver
wachten opheffing van het verbod der na-
tionaal-socialislische beweging in Beieren
onmiddellijk zijn'activiteit hervatten met
een openbare vergadering in het circus
Krone. Hij zal met een gewijzigd program
den strijd legen het Marisme voortzetten.
De FranschDuiische. besprekingen.
T r e n d e 1 n b u r g's antwoord
inzake den modus v i v e n d i.
Trendelenburg heeft liet Duiische ant
woord op de Fransclie voorstellen van 26
Januari gisteren op liet Fransclie mini
sterie, van Handel overhandigd.
Het antwoord brengt de voorgeschiede
nis der onderhandelingen in herinnering,
spreekt voldoening uit over de technische
uiteenzettingen, welke de Pransche godele-
geerdrrr—hebbcufgeguveiJ, "maar lantlhaaft
de vroeger reeds geformuleerde reserves.
De Duitseliers willen een modus vivendi
sluiten tot December op voorwaarde, dat
Duitschland de positie van meestbegun-
stigde natie waarborgt. De Duitsclie nota
vraagt voortzetting der onderhandelingen.
Heden zal Pmynaldy in een volledige zit
ting der delegaties het Duitsclie antwoord
besproken. De Franseben willen snel tot
een resultaat komen. Anderzijds heeft
Trendelenburg- aan Raynaldy verklaard,
dat Frankrijk zich niet ongerust behoeft
te maken over het accoörd tusschen de
vertegenwoordigers der Schwerin dus trie
en die der Machine-industrie.
Frankrijk.
-Het gezantschap ten Vaticane.
De verwachtingen omtrent
den Senaat.
In Fransche politieke kringen heeft de
beslissing omtrent de vertegenwoordiging
ten Vaticane do beroering nog doen toe
nemen.
Algemeen heeischt de indruk, dat de
'krachtige houding van de minderheid de
positie in dén .senaat van de voorstanders
van het gezantschap zeer versterkt heeft,
terwijl 'het kartel zelf de radicalen van den
senaat in de grootste moeilijkheden heeft
gebracht met het vreemdsoortig voorstel
van een gedeeltelijke ambassade, waardoor
'het kartel zich zelf principieel in het on
gelijk heeft gesteld'.
De socialisten zien het belachelijke van
het geval reeds in en de houding van 'den
socialistisch en leider Blum, Ihecft -ook tot
tal van commentaren aanleiding gegeven.
De socialistische afdeelingen in de
Fransclie provincies, die zich al met het
congres van Grenoble bezig houden, drin
gen aan op een fellere controle van de so-:
cialisten op het kartel en ook dit maakt
de positie van het kartel in d'en senaat er
niet heter op. Had men aanvankelijk ge
vreesd, dat de senaat de regeering niet zou
durven omverwerpen op de kwestie van
het Vaticann, nu is men meer en meer er
van verzekerd, dat de senaat het besluit
van de kamer zal te niet doen.
De „Croix" sprak gisteravond de ver
wachting uit, dat het Vaticaan nie» op de
beslissing van den senaat zal wachten om
te protesteeren tegen de beleedigende be
slissing van de kamer.
De Marckko-kwestis.
Opgewonden discussies
in de Kamer
Gistermorgen is in de Pransche Kamer
gediscussieerd over Marokko.
De communist Doriot gaf als zijn mee
ning le kennen, dat de bezetting het leven
der Fransclie soldaten in gevaar brengt, -
vooral sinds de Spanjaarden uit lnm ge<
bied zijn verdoven. Hij betoogde, dat de
Pransche politiek in Marokko tegen de
inboorlingen gericht is, en dat bet link-
söhe blok, evenals vroeger het rechtsche,
sleohts de bevelen van liet groot-kapitaal
zal uitvoeren. Doriot zette voorts uileen,
dat. de strijd der inboorlingen gesteund
wordt door de Mohammedanen van alle
landen, en dat de moeilijkheden, welke
Frankrijk in Marokko ondervindt, indi
rect het gevolg zijn van dé overwinning
van A'bd-el-Krim.
Faure (comm.) voegde daaraan toe, dat
Abd-el-Krim volgens het officieeie orgaan
van Moskou zou worden ondersteund door
een Londensche groep, die voor £9.000.000
de voormalige Mannesmann-mijnen van
de Rifbewoners zou hebben gekocht
Doriot, zijn rede vervolgende, zeide, dat
er vele Fransche militairen zijn, die op
het Rif gaarne tusschenbeide zouden ko
men, en dat zelfs de resident-generaal
maarschalk Lyautey heeft geschreven, dat
hij er de anarchie onmiddellijk zou weten
te bezweren.
Do minister van Oorlog, generaal Kol
let, ontkende, dat Lyautey zoo iets zou
hebben gezegd.
Doriot, voortgaande, las een telegram
van de Fransche Communistische Partij
aan Abd-el-Krim voor, waarin gezegtd
wordt, dat diens zaak de zaak der Fran
sclie arbeiders en boeren is en dat de be
vrijding van Spaansc'k Marokko het voor
spel zal zijn van de bevrijding van de rust
van Marokko.
'Deze mededeeling verwekte zulk een ka
baal, dat Doriot niet verder .spreken kon.
Franklin-Bouillon schreeuwde: ,,Dat is
niet de taal van een Franschmanmaar
de communisten beletten hem het verder
spreken.
Engeland.
De eischen der spoorwegarbeiders.
Omtrent het spoorwegconflict in Enge
land kan nog worden gemeld, dat de
grooto nationale bond van spoorwegperso
neel, waarvan oud-minister Thomas leider
werd, cenigen tijd geleden een algemeene
loonsverhooging voor alle calegoriën van
spoorwegpersoneel, met inbegrip van de
klerken heeft gevraagd. Diie kwestie is
te Londen tusschen de spoorweghesturen
en vertegenwoordigers van het personeel
bcsurofren.
Hot resultaat iras, dat men van de zij
de der directie niet alleen een venhooging
heeft afgewezen, maar bovendien een al
gemeene loonsverlaging heeft aangekon
digd, die voor het spoorwegpersoneel te
Londen en de andere grooto stéden 9
shilling en voor do plattelandsarbeiders 4
shilling per week zou bedragen. De maat
schappijen stelden deze verlaging tegen
over do gevraagd© loonsver liooging om
den loonraad der spoorwegen over beide
voorstellen te laten beslissen. Cramp, de
secretaris van den nationalen bond, ver
klaarde in een groote vergadering, dat
zijn bond er naar streeft den levensstan
daard voor de arbeiders te verhoogen,
zoodat het geen verwondering behoeft te
baren, dat de bond met de aangekondigde
loonsverlaging geen genoegen neemt.
Albanië
De metropoliet uitgewezen.
Volgens een bericht van de „Reickspost"
is de metropoliet van Albanië en aartsbis
schop van Skoetarie rngr Lazzaro Mieclda
door de regeering Achmcsd Zogoe uit het
land gezet. Ook pater Paulus Da ja is uit
gewezen.
Beiden zijn in Bari aangekomen en zul
len binnenkort naar Romo vertrekken.
Griekenland.
Het conflict mei Turkije.
De toestand in Athene.
De Turksohe zaakgelastigde in Athene
heeft, verklaard dat de verbanning van
den Patriarch een binnenlandsc'he aange-
legeheid is, zoadat een negatief antwoord
van Turkije op de Grieksche nota wordt
verwacht.
Het orgaan van den minister van bui-
tenlandsche zaken verklaart dat in geval
de Volkenbond to kort schiet, Griekenland
tot zelfverdediging moet overgaan. Nie
mand kan het beschuldigen den vrede to
verstoren.
Er had een communistische vergadering
ten gunste van den vrede plaats; waarhij
de militaire politie met steenen werd ge
worpen. Zes personen werden gedood en
twintig gewond. De orde is hersteld
Do Joodsche orthodoxen zullen 'aich
volgens de „Daily Telegraph", bij het
Grieksche protest aansluiten, daar zij
vreezen dat het Rabbinaal evenals het Pa
triarchaat zal worden behandeld.
Griekenland besteld
Oorlogsmateriaal
To Athene hebben besprekingen plaats
gevonden in tegenwoordigheid van den
premier, den minister van Oorlog en den
chef van den generalen staf, waarin be
sloten werd, aan eenige buitenlandsche
firma's belangrijke, orders te geven voor
de levering van artillerie en andere bewa
peningsstukken.
Een verklarinng van.
Fethy Bey.
In de Nationale Vergadering to Angora
heeft Fethy Bey verklaard, dat de uitwij
zing van den patriarch op wettige gronden
ia geschied. Hij legde den nadruk op den
vredelievemden geest van Turkije, dat zich
evenwel zoo noodig zelfs door do wapenen
zal moeten verzetten tegen alle eventueele
buitenlandsche interventie in deze zaak,
die de Turksche regeering uitsluitend be
schouwt als een binnenlandsohe aangele
genheid. De Nationale Vvergadering heeft
anet algemeene stemmen de verklaringen
van Fethy Bey goedgekeurd.
Egypte.
De verkiezingen.
Ongeregeldheden to
Mehallet Kobir.
Over het algemeen schijnen de verkie
zingen rustig te verloopen. Uit Mehallet
Kehir wordt echter gemeld, dat aldaar een
menigte het stembureau bestormde, de le
den aanviel en de stembiljetten vernietig
de. De politie bleek niet in staat de orde
te herstellen De minister van Binnenland
sohe Zaken dirigeerde troepen naar Me
hallet Kebir en de onderstaatssecretaris
vertrok per specialen trein daarheen om
een onderzoek in te stellen.
Perzië.
De Russische gezant voortvluchtig.
De „Chicago Tribune" heeft-, naar men
draadloos uit Londen meldt, een bericht
uit Teheran, volgens hetwelk de Russische
gezant, zonder voorkennis of opgave van
reden'en met acht leden zijner legatie uit
Teheran naar Rusland is weggevlogen.
Japan
Tumult in den Japanschen Landdag.'
Eon afgevaardigde
neergeslagen.
:ïn het Japansche Lagerthuis hadden
Dinsdag ongekende wanordelijkheden
plaats, toen een der leden, die kwesties
ter sprake bracht buiten de agenda om,
weigercle zijn mand Ie houden, ondanks de
aanmaningen van den voorzitter. Hij werd)
door eenige andere leden aangevallen, die
hem zoodanig mishandelden, da t li ij be
wusteloos neerviel.
Amerika.
Amerika en de ontwapening.
B ij een roeping van eon
nieuwe conferentie
in Maar t?
Het Amerikaansche Huis van Afge
vaardigden lieeft met eenige wijzigingen
het door den Senaat, voorgestelde amende
ment op de Amerikaansche Manine-he-
grooting aangenomen, waarhij President
CoolicLge verzocht wordt onverwijld een
nieuwe ontwapeningsconferentie hijeen te
roepen.
Men spreekt er thans van dat de uilnoo-
dlgingen tot deelneming aan deze confe
rentie vermoedelijk onmiddellijk na de
ambtsaanvaarding van den nieuwen
Staatssecretaris Kellogg in Maart zullen
worden verzonden.
BIHHEMLAHD
Uit de steenindustrie
Tegen fabrieksraden en
verplicht lidmaats ch a p
Betreffende liet dreigend conflict iu de
steenindustrie vernemen wij, dat de fabri
kanten in liet bijzonder afwijzend slaan
tegenover de principieele punten in het
door de arbeids organisaties voorgelegde
nieuwe onlwerp-arbeidsconlract betreffen
de de fabrieksraden en het verplichte lid
maatschap. Zij ziin. genegen op de basis
van liet oude contract met de werknemers
te onderhandelen. Alle fabrieken langs de
groote rivieren van Tiel tot Zwolle zullen
bij een eventueel conflict betrokken zijn.
„De Centrale van Rijkspersoneel".
Oproep aan de Wachtgelders.
Namens bovenstaande Centrale wordt
ons verzocht het volgende op le nemen:
Na gevoerde besprekingen met de be
voegde autoriteiten, heeft het „Dagelijksch
Bestuur" eenigen tijd geleden besloten,
een Bemiddelingsinsliluut te stichten, dat
ten hate van do wachtgelders in voortdu
rende verbinding zal staan met het Rijks
bemiddelingsbureau aan het Departement
van Financiën.
Alle wachtgelders, die lid zijn van een
hij onze „Gentraio" aangesloten organisa-
le, of althans tot aan hun ontslag lid ge
weest zijn, alsmede de individueele leden,
worden uitgenoodigd, zich aan het Dage
lijksch Bestuur op te geven, wanneer zij
van het nieuwe instituut gebruik willen
maken.
Het Dagelijksche Bestuur zal daarna aan
iedecren wachtgelder een vragenlijst zen
den, met verzoek, al die gegevens te ver
strekken, welke voor een doeltreffende be-
middling noodig en nuttig zijn en zich
daarna in verbinding stellen met het Rijks-
bemiddelingsbureau, tot .verkrijging van
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Da opiumconferentie te Genève bevindt
zich in een ernstige crisis.
In Frankrijk verwacht men, dat de Se
naat de besluiten van de Kamer inzake de
ambassade bij het Vaticaan zal vernieti
gen.
De metropoliet van Albanië uit liet land
uitgewezen.
BINNENLAND.
De knoeierijen bij den Rijksgebouwen
dienst voor het Haagsch Gerechtshof.
Het dreigend conflict in de Sieenindustrie
een werkkring, die zoo veel mogelijk aan
de geuite wenschen beantwoordt.
Deze bemiddeling geschiedt geheel kosteloos
wel wordt 'bijvoeging van een postzegel
van 10 cent voor toezending der vragen
lijst verzocht,
Sinds het korte bestaan van het bcmid-
delingsinstiluut werden reeds gunstige
resultaten bereikt.
Allen ambtenarenleden van de Centrale,
verzoeken wij bierbij om hunne medewer
king door aan op-wachtgeld-ges telde col
lega's mededeeling te doen van dit nieu
we instituut hunner vakvoreeniging en
hen in hun eigen belang aan le raden van
de aangeboden bemiddeling gebruik le ma
ken.
Brieven te richten lot:
„Hot Dagelijksch Bestuur"- der „Gen-;
trale van Vereenigingen van Personeel w
's Rijksdienst".
Marconistraat 9S, 's-Gravenhage.
Voorts wordo er de aandacht op geves
tigd, dat de wachtgelders uit de admini
stratieve diensten een grooter kans heb
ben om geplaatst le worden, wanneer zij
behoorlijk kunnen typen. Voor dit werk ia
veel aanvraag van personeel.
Zij, die niet of niet vlot kunnen typen,
-zullen dus goed doen, dit alsnog te lee-
ren, resp. pogingen te doen de tvpovaar-
digheid op te voeren.
„St. Michaëi" in Noord-Halland.
Te Zaandam hebben 24 Januari -j.l. da
clubs „St. Michael" van Noord-Holland
(Kieskringen Helder-Haarlem) vergaderd.
Medegedeeld werd, dat Zaandam, de la:j-
eenroqping der clubs op zicli genomen
had op verzoek van het Verhonds Bo
etuur. Tevens werd cr op gewezen dal liet
Verbcnds Bestuur de candidaatsbespre-»
king beschouwt als te bekooren (op de aU
lereerste plaats) tot de taaie der clubs in
de respectieve Kieskringen. Besproken
werden de opvattingen, die tot uiting zijn
gekomen in het College van Advies.
Unaniem werd besloten candidaat ic
stellen:-
1. Mevr. BronsveldVilringa, Hoorn.
2. Prof. Veraart, Ben Haag.
3. Mevr. Broimsvan Besouw, Den
Bosch.
4. Baron Witiert van Hoogland, Den
Haag.
(De Morgen)v-
De heer Duymner van Twist over het
anti-papisme en.de coalitie
Hot Ned. Corr. Bureau meldt:
In „Unilas" te 'sGravenhage is de jaar-:
vergadering gehouden van de Anti-Revo
lutionaire Kies vereen iglng.
De lieer Duvmaer van Twist liiold een
inleiding over: De houding der Anli-Rev.
partij ten opzichte van de Staatkundig
Gereformeerde Partij en de Herv. Geref.
Staatspartij.
Spr. wees er op, dat beide partijen an-
ti-papistisch zijn en gekant tegen do coa
litie.
Zij hebben dezelfde programpunten,
maar Ds. Kersten kan ze alleen verwezen
lijken met steun van andere rechtsche par
tijen. Als het gaat om de beveiliging der
grondslagen van huwelijk en gezin kun
nen we de hulp der Roomscli-Kalbolieken
niet missen.
Het grootste bezwaar is, dat de LI. G. S.
alleen zegt, wat zij niet wil. Wie geen
coalitie wil, baant den weg voor samen
werking tusschen S. D. A. P. en R.-K.
De melkvoordracht in den Amslerdamschen
Raad.
Gisteren is de discussie over de mclk-
voordracht in den Amslordamschen Raad
voortgezet.
Van de Katholieke fractie is de hoer v.
Lingen, voorstander, aan het woord gej
weest.
Spr. zeide dat 't hem was opgevallen,
dat de felste tegenstanders van deze voor<
dracht de huidige melkvoorziening toch'
nog onvoldoende noemen. Er komt oen zee
van molk de stad binnen, die nog niet ge
controleerd wordt. Een melkrijder heeft spr
medegedeeld, dat hij in geen half jaar ge
controleerd was.
Spr. vestigt er de aandacht op, dat de
voordracht reeds sinds lang te verwachten
was, doch dat niettemin geen enkclo maai«
